Please consider activating JavaScript!
Occurrences
Aitareya-Āraṇyaka
Aitareyabrāhmaṇa
Atharvaprāyaścittāni
Atharvaveda (Paippalāda)
Atharvaveda (Śaunaka)
Baudhāyanagṛhyasūtra
Baudhāyanaśrautasūtra
Bhāradvājagṛhyasūtra
Bhāradvājaśrautasūtra
Chāndogyopaniṣad
Gobhilagṛhyasūtra
Hiraṇyakeśigṛhyasūtra
Jaiminīya-Upaniṣad-Brāhmaṇa
Jaiminīyabrāhmaṇa
Jaiminīyaśrautasūtra
Kauśikasūtra
Kaṭhopaniṣad
Khādiragṛhyasūtra
Kāṭhakagṛhyasūtra
Kāṭhakasaṃhitā
Maitrāyaṇīsaṃhitā
Muṇḍakopaniṣad
Mānavagṛhyasūtra
Pañcaviṃśabrāhmaṇa
Pāraskaragṛhyasūtra
Taittirīyabrāhmaṇa
Taittirīyasaṃhitā
Taittirīyopaniṣad
Taittirīyāraṇyaka
Vaikhānasagṛhyasūtra
Vaikhānasaśrautasūtra
Vaitānasūtra
Vājasaneyisaṃhitā (Mādhyandina)
Vārāhagṛhyasūtra
Vārāhaśrautasūtra
Āpastambaśrautasūtra
Āśvalāyanagṛhyasūtra
Āśvālāyanaśrautasūtra
Śatapathabrāhmaṇa
Śāṅkhāyanagṛhyasūtra
Śāṅkhāyanāraṇyaka
Ṛgveda
Ṛgvedakhilāni
Aṣṭādhyāyī
Mahābhārata
Rāmāyaṇa
Śira'upaniṣad
Śvetāśvataropaniṣad
Agnipurāṇa
Amarakośa
Bhallaṭaśataka
Daśakumāracarita
Harṣacarita
Kirātārjunīya
Kumārasaṃbhava
Kāvyādarśa
Kūrmapurāṇa
Liṅgapurāṇa
Matsyapurāṇa
Meghadūta
Sūryaśataka
Vaiśeṣikasūtravṛtti
Viṣṇupurāṇa
Viṣṇusmṛti
Śatakatraya
Aṣṭāvakragīta
Aṣṭāṅganighaṇṭu
Bhāgavatapurāṇa
Bhāratamañjarī
Commentary on Amaraughaśāsana
Garuḍapurāṇa
Gītagovinda
Haṃsasaṃdeśa
Hitopadeśa
Kathāsaritsāgara
Kālikāpurāṇa
Madanapālanighaṇṭu
Mukundamālā
Mṛgendratantra
Mṛgendraṭīkā
Rasahṛdayatantra
Rasaratnākara
Ratnadīpikā
Rājamārtaṇḍa
Rājanighaṇṭu
Sarvāṅgasundarā
Skandapurāṇa
Spandakārikānirṇaya
Sūryaśatakaṭīkā
Tantrasāra
Tantrāloka
Toḍalatantra
Ānandakanda
Śukasaptati
Bhramarāṣṭaka
Gokarṇapurāṇasāraḥ
Haribhaktivilāsa
Haṃsadūta
Janmamaraṇavicāra
Kaṭhāraṇyaka
Kokilasaṃdeśa
Mugdhāvabodhinī
Paraśurāmakalpasūtra
Rasasaṃketakalikā
Skandapurāṇa (Revākhaṇḍa)
Sātvatatantra
Śāṅkhāyanaśrautasūtra
Aitareya-Āraṇyaka
AĀ, 1, 3, 4, 1.0 tad id āsa
bhuvaneṣu jyeṣṭham iti pratipadyata etad vāva bhuvaneṣu jyeṣṭham //
AĀ, 1, 3, 4, 1.0 tad id āsa bhuvaneṣu jyeṣṭham iti pratipadyata etad vāva
bhuvaneṣu jyeṣṭham //
AĀ, 1, 3, 7, 1.0 tad id āsa
bhuvaneṣu jyeṣṭham iti pratipadyate yad vai jyeṣṭhaṃ tan mahan mahadvad rūpasamṛddham etasyāhno rūpam tāṃ su te kīrtiṃ maghavan mahitveti mahadvad rūpasamṛddham etasyāhno rūpam //
AĀ, 2, 1, 1, 8.0 bṛhaddha tasthau
bhuvaneṣv antar ity ada u eva bṛhad bhuvaneṣv antar asāv ādityaḥ //
AĀ, 2, 1, 1, 8.0 bṛhaddha tasthau bhuvaneṣv antar ity ada u eva bṛhad
bhuvaneṣv antar asāv ādityaḥ //
AĀ, 2, 1, 6, 10.0 ā varīvarti
bhuvaneṣv antar ity eṣa hy antar bhuvaneṣv āvarīvarti //
AĀ, 2, 1, 6, 10.0 ā varīvarti bhuvaneṣv antar ity eṣa hy antar
bhuvaneṣv āvarīvarti //
AĀ, 5, 1, 6, 1.1 tad id āsa
bhuvaneṣu jyeṣṭhaṃ tāṃ su te kīrtiṃ maghavan mahitvā bhūya id vāvṛdhe vīryāya //
Aitareyabrāhmaṇa
AB, 5, 19, 12.0 imā nu kam
bhuvanā sīṣadhāmeti dvipadāḥ śaṃsati dvipād vai puruṣaś catuṣpādāḥ paśavaḥ paśavaśchandomāḥ paśūnām avaruddhyai tad yad dvipadāḥ śaṃsati yajamānam eva tad dvipratiṣṭhaṃ catuṣpātsu paśuṣu pratiṣṭhāpayati //
Atharvaprāyaścittāni
AVPr, 6, 3, 6.0 pravṛttā ca sthalī syāt trivṛd yad
bhuvanasya rathavṛjjīvo garbho na mṛtasya jīvāt svāheti //
Atharvaveda (Paippalāda)
AVP, 1, 7, 1.1 divyo gandharvo
bhuvanasya yas patir ekāyuvo namasā vikṣv īḍyaḥ /
AVP, 1, 7, 2.2 ekāyuvo namasyaḥ suśevo mṛḍād gandharvo
bhuvanasya yas patiḥ //
AVP, 1, 66, 2.1 yo vānaspatyānām adhipatir babhūva yasminn imā viśvā
bhuvanāny ārpitā /
AVP, 1, 74, 2.2 mūrdhā viśvasya
bhuvanasya rājāyaṃ purorā no asyāstu mūrdhā //
AVP, 1, 102, 4.2 evā mām indro varuṇo bṛhaspatir ā pyāyayantu
bhuvanasya gopāḥ //
AVP, 1, 107, 2.2 tābhir vidvān sarathaṃ deva īyate patir viśvasya
bhuvanasya gopāḥ //
AVP, 1, 108, 2.1 yāni cakāra
bhuvanasya yas patiḥ prajāpatir mātariśvā prajābhyaḥ /
AVP, 4, 27, 1.1 divas pṛṣṭhe madhupṛcaḥ suparṇāḥ pañcāśat te
bhuvanasya gopāḥ /
AVP, 4, 34, 3.2 yuvaṃ vāyo savitā ca
bhuvanāni rakṣathas tau no muñcatam aṃhasaḥ //
AVP, 4, 36, 4.1 ye usriyā bibhṛtho ye vanaspatīn yayor vāṃ viśvā
bhuvanāny antaḥ /
AVP, 5, 4, 8.1 dhātā vidhartā
bhuvanasya yas patiḥ savitā devo abhimātiṣāhaḥ /
AVP, 5, 28, 1.1 pramucyamānaṃ
bhuvanasya gopaḥ paśuṃ no atra prati bhāgam etu /
AVP, 5, 28, 4.1 ṛṣibhiṣ ṭvā saptabhir atriṇāhaṃ prati gṛhṇāmi
bhuvane syonam /
Atharvaveda (Śaunaka)
AVŚ, 2, 1, 3.1 sa naḥ pitā janitā sa uta bandhur dhāmāni veda
bhuvanāni viśvā /
AVŚ, 2, 1, 3.2 yo devānāṃ nāmadha eka eva taṃ saṃpraśnaṃ
bhuvanā yanti sarvā //
AVŚ, 2, 1, 5.1 pari viśvā
bhuvanāny āyam ṛtasya tantuṃ vitataṃ dṛśe kam /
AVŚ, 2, 2, 1.1 divyo gandharvo
bhuvanasya yas patir eka eva namasyo vikṣv īḍyaḥ /
AVŚ, 2, 2, 2.2 mṛḍāt gandharvo
bhuvanasya yas patir eka eva namasyaḥ suśevāḥ //
AVŚ, 2, 34, 2.1 pramuñcanto
bhuvanasya reto gātuṃ dhatta yajamānāya devāḥ /
AVŚ, 3, 20, 8.1 vājasya nu prasave saṃ babhūvimemā ca viśvā
bhuvanāni antaḥ /
AVŚ, 3, 31, 5.1 tvaṣṭā duhitre vahatuṃ yunaktītīdaṃ viśvaṃ
bhuvanaṃ vi yāti /
AVŚ, 4, 11, 1.2 anaḍvān dādhāra pradiśaḥ ṣaḍ urvīr anaḍvān viśvaṃ
bhuvanam ā viveśa //
AVŚ, 4, 11, 2.2 bhūtaṃ bhaviṣyad
bhuvanā duhānaḥ sarvā devānām carati vratāni //
AVŚ, 4, 25, 3.2 yuvaṃ vāyo savitā ca
bhuvanāni rakṣathas tau no muñcatam aṃhasaḥ //
AVŚ, 4, 26, 5.1 ye usriyā bibhṛtho ye vanaspatīn yayor vāṃ viśvā
bhuvanāny antaḥ /
AVŚ, 4, 30, 7.2 tato vi tiṣṭhe
bhuvanāni viśvotāmūṃ dyāṃ varṣmaṇopa spṛśāmi //
AVŚ, 5, 2, 1.1 tad id āsa
bhuvaneṣu jyeṣṭham yato yajña ugras tveṣanṛmṇaḥ /
AVŚ, 5, 3, 9.1 dhātā vidhātā
bhuvanasya yas patir devaḥ savitābhimātiṣāhaḥ /
AVŚ, 5, 11, 4.2 tvaṃ tā viśvā
bhuvanāni vettha sa cin nu tvaj jano māyī bibhāya //
AVŚ, 5, 12, 9.1 ya ime dyāvāpṛthivī janitrī rūpair apiṃśad
bhuvanāni viśvā /
AVŚ, 7, 81, 1.2 viśvānyo
bhuvanā vicaṣṭa ṛtūṃr anyo vidadhaj jāyase navaḥ //
AVŚ, 7, 81, 6.2 tenāsmān indro varuṇo bṛhaspatir ā pyāyayantu
bhuvanasya gopāḥ //
AVŚ, 7, 87, 1.2 ya imā viśvā
bhuvanāni cākᄆpe tasmai rudrāya namo astv agnaye //
AVŚ, 9, 1, 5.2 taṃ jātaṃ taruṇaṃ piparti mātā sa jāto viśvā
bhuvanā vi caṣṭe //
AVŚ, 9, 9, 2.2 trinābhi cakram ajaram anarvaṃ yatremā viśvā
bhuvanādhi tasthuḥ //
AVŚ, 9, 9, 11.1 pañcāre cakre parivartamāne yasminn ātasthur
bhuvanāni viśvā /
AVŚ, 9, 9, 14.2 sūryasya cakṣū rajasaity āvṛtaṃ yasminn ātasthur
bhuvanāni viśvā //
AVŚ, 9, 9, 22.2 enā viśvasya
bhuvanasya gopāḥ sa mā dhīraḥ pākam atrā viveśa //
AVŚ, 9, 10, 13.2 pṛchāmi viśvasya
bhuvanasya nābhiṃ pṛchāmi vācaḥ paramaṃ vyoma //
AVŚ, 9, 10, 14.2 ayaṃ yajño viśvasya
bhuvanasya nābhir brahmāyaṃ vācaḥ paramaṃ vyoma //
AVŚ, 9, 10, 17.1 saptārdhagarbhā
bhuvanasya reto viṣṇos tiṣṭhanti pradiśā vidharmaṇi /
AVŚ, 9, 10, 21.2 aṣṭāpadī navapadī babhūvuṣī sahasrākṣarā
bhuvanasya paṅktis tasyāḥ samudrā adhi vi kṣaranti //
AVŚ, 10, 2, 7.2 sa ā varīvarti
bhuvaneṣv antar apo vasānaḥ ka u tac ciketa //
AVŚ, 10, 7, 35.2 skambho dādhāra pradiśaḥ ṣaḍ urvīḥ skambha idaṃ viśvaṃ
bhuvanam ā viveśa //
AVŚ, 10, 7, 38.1 mahad yakṣaṃ
bhuvanasya madhye tapasi krāntaṃ salilasya pṛṣṭhe /
AVŚ, 10, 8, 7.2 ardhena viśvaṃ
bhuvanaṃ jajāna yad asyārdhaṃ kva tad babhūva //
AVŚ, 10, 8, 13.2 ardhena viśvaṃ
bhuvanaṃ jajāna yad asyārdhaṃ katamaḥ sa ketuḥ //
AVŚ, 10, 8, 15.2 mahad yakṣaṃ
bhuvanasya madhye tasmai baliṃ rāṣṭrabhṛto bharanti //
AVŚ, 10, 8, 18.2 sa devānt sarvān urasy upadadya saṃpaśyan yāti
bhuvanāni viśvā //
AVŚ, 11, 2, 11.1 uruḥ kośo vasudhānas tavāyaṃ yasminn imā viśvā
bhuvanāny antaḥ /
AVŚ, 11, 4, 22.2 ardhena viśvaṃ
bhuvanaṃ jajāna yad asyārdhaṃ katamaḥ sa ketuḥ //
AVŚ, 12, 1, 31.2 syonās tā mahyaṃ carate bhavantu mā nipaptaṃ
bhuvane śiśriyāṇaḥ //
AVŚ, 12, 1, 57.2 mandrāgretvarī
bhuvanasya gopā vanaspatīnāṃ gṛbhir oṣadhīnām //
AVŚ, 13, 1, 37.2 sahasraṃ yasya janimāni sapta ca voceyaṃ te nābhiṃ
bhuvanasyādhi majmani //
AVŚ, 13, 1, 42.2 sahasrākṣarā
bhuvanasya paṅktis tasyāḥ samudrā adhi vikṣaranti //
AVŚ, 13, 2, 2.2 stavāma sūryaṃ
bhuvanasya gopāṃ yo raśmibhir diśa ābhāti sarvāḥ //
AVŚ, 13, 2, 9.2 divyaḥ suparṇaḥ sa vīro vyakhyad aditeḥ putro
bhuvanāni viśvā //
AVŚ, 13, 2, 38.2 sa devānt sarvān urasy upadadya saṃpaśyan yāti
bhuvanāni viśvā //
AVŚ, 13, 3, 1.1 ya ime dyāvāpṛthivī jajāna yo drāpim kṛtvā
bhuvanāni vaste /
AVŚ, 13, 3, 14.2 sa devānt sarvān urasy upadadya saṃpaśyan yāti
bhuvanāni viśvā /
AVŚ, 13, 3, 18.2 trinābhi cakram ajaram anarvaṃ yatremā viśvā
bhuvanādhitasthuḥ /
AVŚ, 17, 1, 16.2 tvam imā viśvā
bhuvanānutiṣṭhasa ṛtasya panthām anveṣi vidvāṃs taved viṣṇo bahudhā vīryāṇi /
AVŚ, 18, 1, 53.1 tvaṣṭā duhitre vahatuṃ kṛṇoti tenedaṃ viśvaṃ
bhuvanaṃ sam eti /
AVŚ, 18, 2, 54.1 pūṣā tvetaś cyāvayatu pra vidvān anaṣṭapaśur
bhuvanasya gopāḥ /
Baudhāyanagṛhyasūtra
BaudhGS, 1, 7, 43.1 ātmānaṃ pratyabhimṛśate ahaṃ garbhamadadhāmoṣadhīṣvahaṃ viśveṣu
bhuvaneṣvantaḥ /
BaudhGS, 2, 7, 17.1 atha sruveṇopastīrṇām abhighāritāṃ vapāṃ juhoti sahasrāṇi sahasraśaḥ iti puronuvākyām anūcya īśānaṃ tvā
bhuvanānām abhiśriyam iti yājyayā juhoti //
BaudhGS, 2, 7, 22.1 athāgreṇāgnim arkaparṇeṣu hutaśeṣaṃ nidadhāti yo rudro agnau yo apsu ya oṣadhīṣu yo rudro viśvā
bhuvanāviveśa tasmai rudrāya namo astu iti //
BaudhGS, 2, 11, 25.2 adbhirviśvasya
bhuvanasya dhartrībhir antaranyaṃ piturdadhe svadhā namaḥ svāhā //
BaudhGS, 3, 7, 20.2 yam apyeti
bhuvanaṃ sāmparāye sa no havir ghṛtam ihāyuṣe 'ttu devaḥ svāhā //
Baudhāyanaśrautasūtra
BaudhŚS, 1, 10, 16.0 vedena vediṃ triḥ saṃmārṣṭi vedena vediṃ vividuḥ pṛthivīm sā paprathe pṛthivī pārthivāni garbhaṃ bibharti
bhuvaneṣv antas tato yajño jāyate viśvadānir iti // //
BaudhŚS, 1, 15, 10.0 athāgreṇa juhūpabhṛtau prāñcam añjaliṃ karoti
bhuvanam asi viprathasvāgne yaṣṭar idaṃ nama iti //
BaudhŚS, 1, 17, 25.0 nirṇijya srucaṃ niṣṭapyādbhiḥ pūrayitvā bahiḥparidhi ninayatīmaṃ samudraṃ śatadhāram utsam vyacyamānaṃ
bhuvanasya madhye ghṛtaṃ duhānām aditiṃ janāyāgne mā hiṃsīḥ parame vyoman iti //
BaudhŚS, 4, 6, 28.0 athānuparisaraṇam apāvyāni juhoti prajānantaḥ pratigṛhṇanti pūrve yeṣām īśe paśupatiḥ paśūnām ye badhyamānam anu badhyamānā ya āraṇyāḥ paśavo viśvarūpāḥ pramuñcamānā
bhuvanasya reta iti //
Bhāradvājagṛhyasūtra
BhārGS, 2, 11, 4.3 adbhir viśvasya
bhuvanasya dhartrībhir antar anyaṃ pitur dadhe 'muṣmai svāhā /
Bhāradvājaśrautasūtra
BhārŚS, 7, 4, 1.1 vedim uttaravediṃ ca saṃmṛśati catuḥśikhaṇḍe yuvatī kanīne ghṛtapratīke
bhuvanasya madhye /
Chāndogyopaniṣad
ChU, 4, 3, 6.2 mahātmanaś caturo deva ekaḥ kaḥ sa jagāra
bhuvanasya gopāḥ /
Gobhilagṛhyasūtra
GobhGS, 3, 6, 5.0 puṣṭikāma eva samprajātāsv audumbareṇāsinā vatsamithunayor lakṣaṇaṃ karoti puṃsa evāgre 'tha striyā
bhuvanam asi sāhasram iti //
Hiraṇyakeśigṛhyasūtra
HirGS, 2, 10, 7.4 yāḥ prācīḥ sambhavanty āpa uttarataśca yā adbhirviśvasya
bhuvanasya dhartrībhirantaranyaṃ pitur dadhe svadhā namaḥ /
Jaiminīya-Upaniṣad-Brāhmaṇa
JUB, 3, 2, 2.1 tau hopajagau mahātmanaś caturo deva ekaḥ kaḥ sa jagāra
bhuvanasya gopāḥ /
JUB, 3, 17, 6.1 tasyaiṣa śloko mayīdam manye
bhuvanādi sarvam mayi lokā mayi diśaś catasraḥ /
JUB, 3, 17, 7.1 mayīdam manye
bhuvanādi sarvam ity evaṃvidaṃ ha vāvedaṃ sarvam bhuvanam anvāyattam //
JUB, 3, 17, 7.1 mayīdam manye bhuvanādi sarvam ity evaṃvidaṃ ha vāvedaṃ sarvam
bhuvanam anvāyattam //
JUB, 3, 17, 9.1 mayīdam manye nimiṣad yad ejati mayy āpa oṣadhayaś ca sarvā ity evaṃvidi ha vāvedaṃ sarvam
bhuvanam pratiṣṭhitam //
JUB, 3, 37, 1.2 sa sadhrīcīḥ sa viṣūcīr vasāna āvarīvarti
bhuvaneṣv antar iti //
JUB, 4, 22, 13.3 dṛḍhaṃ ha vā asyedaṃ sṛṣṭam aśithilam
bhuvanam paryāptam bhavati ya evaṃ veda //
Jaiminīyabrāhmaṇa
JB, 1, 20, 4.0 yo javiṣṭho
bhuvaneṣu sa vidvān pravasan vide tathā tad asya kāvyaṃ tathā saṃtato 'gnibhir iti //
JB, 1, 20, 11.0 yo jāgāra
bhuvaneṣu sa vidvān pravasan vide tasmin sāsya hutāhutir gṛhe yām asya juhvatīti //
JB, 1, 196, 4.0 te devā abruvann ardhino vā asya
bhuvanasyābhūma kathaṃ satrā rātrim abhijayema abhiprayunajāmahā iti //
JB, 1, 205, 14.0 yasmāj jāto na paro 'nyo asti ya ā babhūva
bhuvanāni viśvā prajāpatiḥ prajayā saṃrarāṇas trīṇi jyotīṃṣi sacate sa ṣoḍaśīti ṣoḍaśigraham avekṣate //
JB, 2, 41, 1.0 atha ha vai trayaḥ pūrve 'gnaya āsur bhūpatir
bhuvanapatir bhūtānāṃ patiḥ //
JB, 2, 41, 2.0 ayaṃ vai loko bhūpatir antarikṣaṃ
bhuvanapatir asāv eva loko bhūtānāṃ patiḥ //
JB, 2, 41, 6.0 tasmād yad agnihotrasya vājyasya vāvaskandet tad abhimṛśed bhūpataye svāhā
bhuvanapataye svāhā bhūtānāṃ pataye svāheti //
Jaiminīyaśrautasūtra
Kauśikasūtra
KauśS, 13, 24, 2.1 bhuvāya svāhā bhuvanāya svāhā
bhuvanapataye svāhā bhuvāṃ pataye svāhāvoṣāya svāhā vinatāya svāhā śatāruṇāya svāhā //
Kaṭhopaniṣad
KaṭhUp, 5, 9.1 agnir yathaiko
bhuvanaṃ praviṣṭo rūpaṃ rūpaṃ pratirūpo babhūva /
KaṭhUp, 5, 10.1 vāyur yathaiko
bhuvanaṃ praviṣṭo rūpaṃ rūpaṃ pratirūpo babhūva /
Khādiragṛhyasūtra
Kāṭhakagṛhyasūtra
KāṭhGS, 30, 3.7 ahaṃ garbham ādadhāmy oṣadhīṣv ahaṃ viśveṣu
bhuvaneṣv antaḥ /
Kāṭhakasaṃhitā
KS, 15, 5, 35.0 te devā asapatnam imaṃ suvadhvaṃ mahate kṣatrāya mahate jyaiṣṭhyāya mahate rājyāya mahate jānarājyāya mahate viśvasya
bhuvanasyādhipatyāya //
KS, 19, 3, 28.0 pratikṣiyantaṃ
bhuvanāni viśveti tasmād eṣa sarvāḥ prajāḥ pratyaṅ kṣiyate //
Maitrāyaṇīsaṃhitā
MS, 1, 3, 9, 2.2 yeṣāṃ nāmāni vihitāni dhāmaśaś cittair yajanti
bhuvanāya jīvase //
MS, 1, 11, 1, 2.2 viśvaṃ hy asyāṃ
bhuvanam āviveśa tasyāṃ devaḥ savitā dharmaṃ sāviṣat //
MS, 2, 10, 2, 3.2 manīṣiṇo manasā pṛcchated u tad yad adhyatiṣṭhad
bhuvanāni dhārayan //
MS, 2, 12, 2, 21.0 sa no
bhuvanasya pate yasya ta upari gṛhā virāṭpate 'smai brahmaṇe 'smai kṣatrāya mahi śarma yaccha //
Muṇḍakopaniṣad
MuṇḍU, 1, 1, 1.1 brahmā devānāṃ prathamaḥ saṃbabhūva viśvasya kartā
bhuvanasya goptā /
Mānavagṛhyasūtra
Pañcaviṃśabrāhmaṇa
PB, 4, 1, 15.0 sa idaṃ
bhuvanaṃ prajanayitvā pṛṣṭhyena ṣaḍahena vīryam ātmanyadhatta //
PB, 4, 6, 3.0 ekaviṃśo bhavaty ekaviṃśo vā asya
bhuvanasyāditya ādityalokam eva tad abhyārohanti //
Pāraskaragṛhyasūtra
PārGS, 3, 4, 4.1 stambhamucchrayati imāmucchrayāmi
bhuvanasya nābhiṃ vasordhārāṃ prataraṇīṃ vasūnām /
Taittirīyabrāhmaṇa
Taittirīyasaṃhitā
TS, 3, 4, 8, 6.1 ādadīyeti tasya sabhāyām uttāno nipadya
bhuvanasya pata iti tṛṇāni saṃgṛhṇīyāt prajāpatir vai bhuvanasya patiḥ prajāpatinaivāsyānnādyam ādatta idam aham amuṣyāmuṣyāyaṇasyānnādyaṃ harāmīty āhānnādyam evāsya harati ṣaḍbhir harati ṣaḍ vā ṛtavaḥ prajāpatinaivāsyānnādyam ādāyartavo 'smā anuprayacchanti //
TS, 3, 4, 8, 6.1 ādadīyeti tasya sabhāyām uttāno nipadya bhuvanasya pata iti tṛṇāni saṃgṛhṇīyāt prajāpatir vai
bhuvanasya patiḥ prajāpatinaivāsyānnādyam ādatta idam aham amuṣyāmuṣyāyaṇasyānnādyaṃ harāmīty āhānnādyam evāsya harati ṣaḍbhir harati ṣaḍ vā ṛtavaḥ prajāpatinaivāsyānnādyam ādāyartavo 'smā anuprayacchanti //
Taittirīyopaniṣad
Taittirīyāraṇyaka
Vaikhānasagṛhyasūtra
VaikhGS, 1, 4, 1.0 athācamya kaurukṣetram iti jalaṃ namaskṛtya mahāvyāhṛtyā jalam abhimantrya hastena talatīrthakrameṇa kūpyābhyaḥ svāhetyādibhistarpayati bhūpatiṃ tarpayāmi
bhuvanapatiṃ tarpayāmi bhūtānāṃ patiṃ tarpayāmi prajāpatiṃ tarpayāmi brahmāṇaṃ tarpayāmi nārāyaṇaṃ tarpayāmi mahādevaṃ tarpayāmi skandaṃ tarpayāmi vināyakaṃ tarpayāmi //
VaikhGS, 1, 9, 4.0 tathā pūta hyātaneti ṣaḍrekhā likhitvāṣṭābandham iti vakritaṃ darbhaṃ dakṣiṇapaścimasyāmutsṛjya rekhā gāyatryā prokṣya jātavedo
bhuvanasyetyaraṇiṃ gṛhītvā mathitaṃ laukikaṃ vāgnim ādāyāhareta //
VaikhGS, 1, 9, 7.0 brahmasomāvṛtvijau varayitvādhvaryuroṃ bhūpate
bhuvanapata iti pratyekaṃ prekṣya tābhyāmahaṃ bhūpatirityukte brahman somaṃ prokṣiṣyāmītyantaṃ tathoktvā punas tābhyāṃ prokṣetyuktas tathā prokṣayati //
VaikhGS, 1, 18, 1.0 ṛtāṣāḍ ṛtadhāmāgnir gandharvastasyauṣadhayo 'psarasa ūrjo nāmeti saṃhito viśvasāmā sūryo gandharvastasya marīcayo 'psarasa āyuvo nāmeti suṣumnaḥ sūryaraśmiś candramā gandharvastasya nakṣatrāṇyapsaraso bekurayo nāmeti bhujyuḥ suparṇo yajño gandharvastasya dakṣiṇā apsarasa stavā nāmeti prajāpatirviśvakarmā mano gandharvas tasyarksāmāny apsaraso vahnayo nāmeti iṣiro viśvavyacā vāto gandharvas tasyāpo 'psaraso mudā nāmeti
bhuvanasya pata iti parameṣṭhyadhipatirmṛtyurgandharvastasya viśvamapsaraso bhuvo nāmeti sukṣitiḥ subhūtir bhadrakṛtsuvarvān parjanyo gandharvastasya vidyuto 'psaraso ruco nāmeti dūrehetir amṛḍayo mṛtyurgandharvastasya prajā apsaraso bhīruvo nāmeti cāruḥ kṛpaṇakāśī kāmo gandharvastasyādhayo 'psarasaḥ śocayantīr nāmeti sa no bhuvanasya pata iti //
VaikhGS, 1, 18, 1.0 ṛtāṣāḍ ṛtadhāmāgnir gandharvastasyauṣadhayo 'psarasa ūrjo nāmeti saṃhito viśvasāmā sūryo gandharvastasya marīcayo 'psarasa āyuvo nāmeti suṣumnaḥ sūryaraśmiś candramā gandharvastasya nakṣatrāṇyapsaraso bekurayo nāmeti bhujyuḥ suparṇo yajño gandharvastasya dakṣiṇā apsarasa stavā nāmeti prajāpatirviśvakarmā mano gandharvas tasyarksāmāny apsaraso vahnayo nāmeti iṣiro viśvavyacā vāto gandharvas tasyāpo 'psaraso mudā nāmeti bhuvanasya pata iti parameṣṭhyadhipatirmṛtyurgandharvastasya viśvamapsaraso bhuvo nāmeti sukṣitiḥ subhūtir bhadrakṛtsuvarvān parjanyo gandharvastasya vidyuto 'psaraso ruco nāmeti dūrehetir amṛḍayo mṛtyurgandharvastasya prajā apsaraso bhīruvo nāmeti cāruḥ kṛpaṇakāśī kāmo gandharvastasyādhayo 'psarasaḥ śocayantīr nāmeti sa no
bhuvanasya pata iti //
VaikhGS, 1, 18, 2.0 ṛtāṣāḍ ṛtādi
bhuvanasya sa na iti varjayitvā pratyekaṃ tābhyo 'ntā rāṣṭrabhṛto dvādaśa //
Vaikhānasaśrautasūtra
VaikhŚS, 2, 8, 5.0 bhuvanam asi sahasrapoṣapuṣīti punar eva vatsam ālabhate 'gnihotrīṃ vā //
Vaitānasūtra
VaitS, 1, 1, 17.1 atha brahmāṇaṃ vṛṇīte bhūpate
bhuvanapate bhuvāṃ pate mahato bhūtasya pate brahmāṇaṃ tvā vṛṇīmaha iti //
VaitS, 1, 1, 18.1 vṛto japaty ahaṃ bhūpatir ahaṃ
bhuvanapatir ahaṃ bhuvāṃ patir ahaṃ mahato bhūtasya patis tad ahaṃ manase prabravīmi mano vāce vāg gāyatryai gāyatry uṣṇiha uṣṇig anuṣṭubhe 'nuṣṭub bṛhatyai bṛhatī paṅktaye paṅktis triṣṭubhe triṣṭub jagatyai jagatī prajāpataye prajāpatir viśvebhyo devebhyaḥ oṃ bhūr bhuvaḥ svar janad o3m iti apratirathaṃ ca //
VaitS, 2, 6, 17.1 nīyamāne pramucyamānahomāñ juhuyāt pramucyamāno
bhuvanasya gopa paśur no atra prati bhāgam etu /
VaitS, 4, 1, 12.1 ṣoḍaśini graham upatiṣṭhante ya ā babhūva
bhuvanāni viśvā yasmād anyan na paraṃ kiṃ canāsti /
VaitS, 6, 2, 12.1 ṣaṣṭhe imā nu kaṃ
bhuvanā sīṣadhāma hatvāya devā asurān yad āyan iti dvaipadau pacchaḥ //
VaitS, 7, 2, 1.2 keṣu viṣṇus triṣu padeṣu jiṣṇuḥ keṣv idaṃ viśvaṃ
bhuvanam āviveśeti //
VaitS, 8, 1, 15.1 vighane sam asya manyave viśas tad id āsa
bhuvaneṣu jyeṣṭham iti //
Vājasaneyisaṃhitā (Mādhyandina)
VSM, 4, 30.4 āsīdad viśvā
bhuvanāni samrāḍ viśvet tāni varuṇasya vratāni //
VSM, 5, 20.2 yasyoruṣu triṣu vikramaṇeṣv adhikṣiyanti
bhuvanāni viśvā //
VSM, 8, 30.2 ekapadīṃ dvipadīṃ tripadīṃ catuṣpadīm aṣṭāpadīṃ
bhuvanānuprathantāṃ svāhā //
VSM, 8, 36.1 yasmān na jātaḥ paro anyo asti ya āviveśa
bhuvanāni viśvā /
VSM, 9, 5.3 yasyām idaṃ viśvaṃ
bhuvanam āviveśa tasyāṃ no devaḥ savitā dharma sāviṣat //
VSM, 9, 24.1 vājasyemāṃ prasavaḥ śiśriye divam imā ca viśvā
bhuvanāni samrāṭ /
VSM, 9, 25.1 vājasya nu prasava ābabhūvemā ca viśvā
bhuvanāni sarvataḥ /
VSM, 11, 23.1 ā tvā jigharmi manasā ghṛtena pratikṣiyantaṃ
bhuvanāni viśvā /
VSM, 12, 23.1 viśvasya ketur
bhuvanasya garbha ā rodasī apṛṇāj jāyamānaḥ /
VSM, 13, 18.1 bhūr asi bhūmir asy aditir asi viśvadhāyā viśvasya
bhuvanasya dhartrī /
VSM, 13, 39.2 abhūd idaṃ viśvasya
bhuvanasya vājinam agner vaiśvānarasya ca //
VSM, 14, 5.1 adityās tvā pṛṣṭhe sādayāmy antarikṣasya dhartrīṃ viṣṭambhanīṃ diśāmadhipatnīṃ
bhuvanānām ūrmir drapso apām asi viśvakarmā ta ṛṣiḥ /
Vārāhagṛhyasūtra
VārGS, 16, 1.9 ahaṃ viśveṣu
bhuvaneṣvantar ahaṃ prajābhyo bibharṣi putrān /
Vārāhaśrautasūtra
VārŚS, 1, 1, 2, 16.1 ko vaḥ praṇayatīti praṇīyamānā bhūś ca kaś ca vāk ca gauś ca vaṭ ca khaṃ ca nīś ca pūś caikākṣarāḥ pūr daśamā virājo yā idaṃ viśvaṃ
bhuvanaṃ vyānaśus tā no devīs tarasā saṃvidānāḥ svasti yajñaṃ nayata prajānatīr iti //
VārŚS, 1, 1, 5, 1.1 tantrādiṣu brahmiṣṭhaṃ brahmāṇaṃ vṛṇīte bhūpate
bhuvanapate mahato bhūtasya pate brahmāṇaṃ tvā vṛṇa iti //
VārŚS, 1, 1, 5, 2.2 bṛhaspatir devānāṃ brahmāhaṃ manuṣyāṇāṃ bṛhaspate yajñaṃ gopāyāhaṃ bhūpatir ahaṃ
bhuvanapatir ahaṃ mahato bhūtasya patiḥ /
VārŚS, 2, 2, 4, 5.2 dhenuś cānaḍvāṃś cety uktvāyuryajñena kalpata itiprabhṛtinā svar mūrdhā svāhā vaiyaśanaḥ svāhā vyaśanāntyaḥ svāhāntyo bhauvanaḥ svāhā
bhuvanasya pataye 'dhipataye svāheti svar devā agāmāmṛtā abhūma prajāpateḥ prajā abhūma svāhety antena dhārā //
Āpastambaśrautasūtra
ĀpŚS, 7, 5, 1.1 athāsyā madhye prādeśamātrīṃ gopadamātrīm aśvaśaphamātrīṃ vottaranābhiṃ catuḥsraktiṃ kṛtvā catuḥśikhaṇḍe yuvatī kanīne ghṛtapratīke
bhuvanasya madhye /
ĀpŚS, 19, 3, 7.2 tābhyām idaṃ viśvaṃ
bhuvanaṃ samety antarā pūrvam aparaṃ ca ketum iti vā valmīkavapāyām avanayet //
Āśvalāyanagṛhyasūtra
ĀśvGS, 3, 5, 7.0 kuṣumbhakas tad abravīd āvadaṃs tvaṃ śakune bhadram āvada gṛṇānā jamadagninā dhāmaṃ te viśvaṃ
bhuvanam adhiśritaṃ gantā no yajñaṃ yajñiyāḥ suśami yo naḥ svo araṇaḥ praticakṣva vicakṣvāgne yāhi marutsakhā yat te rājañ śṛtaṃ havir iti dvyṛcāḥ //
Āśvālāyanaśrautasūtra
ĀśvŚS, 4, 2, 5.1 dhārayanta ādityāso jagat sthā iti dve ete bhuvadvadbhyo
bhuvanapatibhyo vā //
ĀśvŚS, 7, 7, 7.0 ghṛtavatī
bhuvanānām abhiśriyendrarbhubhir vājavadbhir iti tṛcau kad u priyāyeti vaiśvadevam //
ĀśvŚS, 9, 5, 5.0 agnir deveṣu rājatīty ājyaṃ yas tastambha dhunetaya iti sūktamukhīye indra marutva iha nṛṇām u tveti madhyaṃdina ud u ṣya devaḥ savitā hiraṇyayā ghṛtavatī
bhuvanānām abhiśriyā indra ṛbhubhir vājavadbhiḥ samukṣitaṃ svasti no mimītām aśvinā bhaga iti vaiśvadevaṃ vaiśvānaraṃ manasā agniṃ nicāyya prayantu vājās taviṣībhir agnayaḥ samiddham agniṃ samidhā girā gṛṇa ity āgnimārutaṃ hotrakā ūrdhvaṃ stotriyānurūpebhyaḥ prathamottamāṃs tṛcāñ śaṃseyuḥ //
Śatapathabrāhmaṇa
ŚBM, 1, 2, 5, 1.2 ubhaye prājāpatyāḥ paspṛdhire tato devā anuvyam ivāsur atha hāsurā menire 'smākam evedaṃ khalu
bhuvanamiti //
ŚBM, 1, 3, 3, 17.2 bhuvapataye svāhā
bhuvanapataye svāhā bhūtānām pataye svāhety etāni vai teṣāmagnīnāṃ nāmāni yad bhuvapatir bhuvanapatir bhūtānām patis tad yathā vaṣaṭkṛtaṃ hutam evam asyaiteṣvagniṣu bhavati //
ŚBM, 1, 3, 3, 17.2 bhuvapataye svāhā bhuvanapataye svāhā bhūtānām pataye svāhety etāni vai teṣāmagnīnāṃ nāmāni yad bhuvapatir
bhuvanapatir bhūtānām patis tad yathā vaṣaṭkṛtaṃ hutam evam asyaiteṣvagniṣu bhavati //
ŚBM, 1, 4, 1, 17.2 videgho māthavaḥ kvāham bhavānīty ata eva te prācīnam
bhuvanamiti hovāca saiṣāpyetarhi kosalavidehānām maryādā te hi māthavāḥ //
ŚBM, 4, 5, 2, 12.2 bahudāna iti haitadyadāha purudasma iti viṣurūpa iti viṣurūpā iva hi garbhā indurantarmahimānamānañja dhīra ity antarhyeṣa mātaryakto bhavaty ekapadīṃ dvipadīṃ tripadīṃ catuṣpadīmaṣṭāpadīṃ
bhuvanānu prathantāṃ svāheti prathayatyevainām etat subhūyo ha jayatyaṣṭāpadyeṣṭvā yad u cānaṣṭāpadyā //
ŚBM, 5, 1, 4, 4.2 vājasya nu prasave mātaram mahīm ity annaṃ vai vājo 'nnasya nu prasave mātaram mahīm ityevaitad āhāditiṃ nāma vacasā karāmaha itīyaṃ vai pṛthivy aditis tasmād āhāditiṃ nāma vacasā karāmaha iti yasyāmidaṃ viśvam
bhuvanam āviveśety asyāṃ hīdaṃ sarvam bhuvanamāviṣṭaṃ tasyāṃ no devaḥ savitā dharma sāviṣaditi tasyāṃ no devaḥ savitā yajamānaṃ suvatām ityevaitadāha //
ŚBM, 5, 1, 4, 4.2 vājasya nu prasave mātaram mahīm ity annaṃ vai vājo 'nnasya nu prasave mātaram mahīm ityevaitad āhāditiṃ nāma vacasā karāmaha itīyaṃ vai pṛthivy aditis tasmād āhāditiṃ nāma vacasā karāmaha iti yasyāmidaṃ viśvam bhuvanam āviveśety asyāṃ hīdaṃ sarvam
bhuvanamāviṣṭaṃ tasyāṃ no devaḥ savitā dharma sāviṣaditi tasyāṃ no devaḥ savitā yajamānaṃ suvatām ityevaitadāha //
ŚBM, 5, 2, 1, 2.2 āpaye svāhā svāpaye svāhāpijāya svāhā kratave svāhā vasave svāhāharpataye svāhāhne mugdhāya svāhā mugdhāya vainaṃśināya svāhā vinaṃśina āntyāyanāya svāhāntyāya bhauvanāya svāhā
bhuvanasya pataye svāhādhipataye svāhetyetā dvādaśāptīrjuhoti dvādaśa vai māsāḥ saṃvatsarasya saṃvatsaraḥ prajāpatiḥ prajāpatir yajñas tad yaivāsyāptir yā sampat tāmevaitadujjayati tām ātman kurute //
ŚBM, 5, 2, 2, 6.2 prasavaḥ śiśriye divam imā ca viśvā
bhuvanāni samrāṭ aditsantaṃ dāpayati prajānant sa no rayiṃ sarvavīraṃ niyacchatu svāhā //
ŚBM, 5, 2, 2, 7.2 prasava ābabhūvemā ca viśvā
bhuvanāni sarvataḥ sanemi rājā pariyāti vidvān prajām puṣṭiṃ vardhayamāno asme svāhā //
ŚBM, 6, 3, 3, 19.2 ā tvā juhomi manasā ca ghṛtena cetyetat pratikṣiyantam
bhuvanāni viśveti pratyaṅ hyeṣa sarvāṇi bhuvanāni kṣiyati pṛthuṃ tiraścā vayasā bṛhantamiti pṛthurvā eṣa tiryaṅvayaso bṛhandhūmena vyaciṣṭhamanne rabhasaṃ dṛśānamity avakāśavantam annair annādaṃ dīpyamānam ityetat //
ŚBM, 6, 3, 3, 19.2 ā tvā juhomi manasā ca ghṛtena cetyetat pratikṣiyantam bhuvanāni viśveti pratyaṅ hyeṣa sarvāṇi
bhuvanāni kṣiyati pṛthuṃ tiraścā vayasā bṛhantamiti pṛthurvā eṣa tiryaṅvayaso bṛhandhūmena vyaciṣṭhamanne rabhasaṃ dṛśānamity avakāśavantam annair annādaṃ dīpyamānam ityetat //
ŚBM, 13, 1, 2, 3.2 tasmād aśvamedhayājī sarvā diśo'bhijayati
bhuvanam asīti bhuvanaṃ tajjayati yantāsi dharteti yantāram evainaṃ dhartāraṃ karoti sa tvamagniṃ vaiśvānaram ityagnim evainaṃ vaiśvānaraṃ gamayati saprathasaṃ gaccheti prajayaivainam paśubhiḥ prathayati svāhākṛta iti vaṣaṭkāra evāsyaiṣa svagā tvā devebhya iti devebhya evainaṃ svagākaroti prajāpataya iti prājāpatyo 'śvaḥ svayaivainaṃ devatayā samardhayati //
ŚBM, 13, 1, 2, 3.2 tasmād aśvamedhayājī sarvā diśo'bhijayati bhuvanam asīti
bhuvanaṃ tajjayati yantāsi dharteti yantāram evainaṃ dhartāraṃ karoti sa tvamagniṃ vaiśvānaram ityagnim evainaṃ vaiśvānaraṃ gamayati saprathasaṃ gaccheti prajayaivainam paśubhiḥ prathayati svāhākṛta iti vaṣaṭkāra evāsyaiṣa svagā tvā devebhya iti devebhya evainaṃ svagākaroti prajāpataya iti prājāpatyo 'śvaḥ svayaivainaṃ devatayā samardhayati //
ŚBM, 13, 5, 2, 20.0 athodgātā brahmāṇam pṛcchati ko asya veda
bhuvanasya nābhimiti tam pratyāha vedāhamasya bhuvanasya nābhimiti //
ŚBM, 13, 5, 2, 20.0 athodgātā brahmāṇam pṛcchati ko asya veda bhuvanasya nābhimiti tam pratyāha vedāhamasya
bhuvanasya nābhimiti //
Śāṅkhāyanagṛhyasūtra
ŚāṅkhGS, 4, 5, 8.0 kuṣumbhakas tad abravīd āvadaṃs tvaṃ śakune bhadram āvada gṛṇānā jamadagninā dhāman te viśvaṃ
bhuvanam adhi śritaṃ gantā no yajñaṃ yajñiyāḥ suśami yo naḥ svo araṇaḥ praticakṣva vicakṣvāgne yāhi marutsakhā yat te rājañchṛtaṃ havir iti dvyṛcāḥ //
Śāṅkhāyanāraṇyaka
ŚāṅkhĀ, 7, 19, 6.0 tad etad ṛcābhyuditam ekaḥ suparṇaḥ sa samudram āviveśa sa idaṃ viśvaṃ
bhuvanaṃ vicaṣṭe //
Ṛgveda
ṚV, 1, 31, 2.2 vibhur viśvasmai
bhuvanāya medhiro dvimātā śayuḥ katidhā cid āyave //
ṚV, 1, 35, 2.2 hiraṇyayena savitā rathenā devo yāti
bhuvanāni paśyan //
ṚV, 1, 35, 5.2 śaśvad viśaḥ savitur daivyasyopasthe viśvā
bhuvanāni tasthuḥ //
ṚV, 1, 35, 6.1 tisro dyāvaḥ savitur dvā upasthāṁ ekā yamasya
bhuvane virāṣāṭ /
ṚV, 1, 64, 3.2 dṛḍhā cid viśvā
bhuvanāni pārthivā pra cyāvayanti divyāni majmanā //
ṚV, 1, 73, 8.2 chāyeva viśvam
bhuvanaṃ sisakṣy āpaprivān rodasī antarikṣam //
ṚV, 1, 85, 8.2 bhayante viśvā
bhuvanā marudbhyo rājāna iva tveṣasaṃdṛśo naraḥ //
ṚV, 1, 92, 4.2 jyotir viśvasmai
bhuvanāya kṛṇvatī gāvo na vrajaṃ vy uṣā āvar tamaḥ //
ṚV, 1, 92, 9.1 viśvāni devī
bhuvanābhicakṣyā pratīcī cakṣur urviyā vi bhāti /
ṚV, 1, 98, 1.1 vaiśvānarasya sumatau syāma rājā hi kam
bhuvanānām abhiśrīḥ /
ṚV, 1, 101, 6.2 indraṃ yaṃ viśvā
bhuvanābhi saṃdadhur marutvantaṃ sakhyāya havāmahe //
ṚV, 1, 102, 8.2 atīdaṃ viśvam
bhuvanaṃ vavakṣithāśatrur indra januṣā sanād asi //
ṚV, 1, 108, 1.1 ya indrāgnī citratamo ratho vām abhi viśvāni
bhuvanāni caṣṭe /
ṚV, 1, 108, 2.1 yāvad idam
bhuvanaṃ viśvam asty uruvyacā varimatā gabhīram /
ṚV, 1, 109, 6.2 pra sindhubhyaḥ pra giribhyo mahitvā prendrāgnī viśvā
bhuvanāty anyā //
ṚV, 1, 113, 4.2 prārpyā jagad vy u no rāyo akhyad uṣā ajīgar
bhuvanāni viśvā //
ṚV, 1, 113, 5.2 dabhram paśyadbhya urviyā vicakṣa uṣā ajīgar
bhuvanāni viśvā //
ṚV, 1, 123, 2.1 pūrvā viśvasmād
bhuvanād abodhi jayantī vājam bṛhatī sanutrī /
ṚV, 1, 134, 5.3 tvaṃ viśvasmād
bhuvanāt pāsi dharmaṇāsuryāt pāsi dharmaṇā //
ṚV, 1, 143, 4.1 yam erire bhṛgavo viśvavedasaṃ nābhā pṛthivyā
bhuvanasya majmanā /
ṚV, 1, 154, 2.2 yasyoruṣu triṣu vikramaṇeṣv adhikṣiyanti
bhuvanāni viśvā //
ṚV, 1, 154, 4.2 ya u tridhātu pṛthivīm uta dyām eko dādhāra
bhuvanāni viśvā //
ṚV, 1, 157, 5.1 yuvaṃ ha garbhaṃ jagatīṣu dhattho yuvaṃ viśveṣu
bhuvaneṣv antaḥ /
ṚV, 1, 160, 2.1 uruvyacasā mahinī asaścatā pitā mātā ca
bhuvanāni rakṣataḥ /
ṚV, 1, 160, 3.1 sa vahniḥ putraḥ pitroḥ pavitravān punāti dhīro
bhuvanāni māyayā /
ṚV, 1, 161, 12.1 saṃmīlya yad
bhuvanā paryasarpata kva svit tātyā pitarā va āsatuḥ /
ṚV, 1, 164, 2.2 trinābhi cakram ajaram anarvaṃ yatremā viśvā
bhuvanādhi tasthuḥ //
ṚV, 1, 164, 13.1 pañcāre cakre parivartamāne tasminn ā tasthur
bhuvanāni viśvā /
ṚV, 1, 164, 14.2 sūryasya cakṣū rajasaity āvṛtaṃ tasminn ārpitā
bhuvanāni viśvā //
ṚV, 1, 164, 21.2 ino viśvasya
bhuvanasya gopāḥ sa mā dhīraḥ pākam atrā viveśa //
ṚV, 1, 164, 34.1 pṛcchāmi tvā param antam pṛthivyāḥ pṛcchāmi yatra
bhuvanasya nābhiḥ /
ṚV, 1, 164, 36.1 saptārdhagarbhā
bhuvanasya reto viṣṇos tiṣṭhanti pradiśā vidharmaṇi /
ṚV, 1, 166, 4.2 bhayante viśvā
bhuvanāni harmyā citro vo yāmaḥ prayatāsv ṛṣṭiṣu //
ṚV, 1, 185, 5.2 abhijighrantī
bhuvanasya nābhiṃ dyāvā rakṣatam pṛthivī no abhvāt //
ṚV, 2, 3, 1.1 samiddho agnir nihitaḥ pṛthivyām pratyaṅ viśvāni
bhuvanāny asthāt /
ṚV, 2, 10, 4.1 jigharmy agniṃ haviṣā ghṛtena pratikṣiyantam
bhuvanāni viśvā /
ṚV, 2, 17, 4.1 adhā yo viśvā
bhuvanābhi majmaneśānakṛt pravayā abhy avardhata /
ṚV, 2, 23, 17.1 viśvebhyo hi tvā
bhuvanebhyas pari tvaṣṭājanat sāmnaḥ sāmnaḥ kaviḥ /
ṚV, 2, 24, 5.1 sanā tā kācid
bhuvanā bhavītvā mādbhiḥ śaradbhir duro varanta vaḥ /
ṚV, 2, 27, 4.1 dhārayanta ādityāso jagat sthā devā viśvasya
bhuvanasya gopāḥ /
ṚV, 2, 31, 4.1 uta sya devo
bhuvanasya sakṣaṇis tvaṣṭā gnābhiḥ sajoṣā jūjuvad ratham /
ṚV, 2, 33, 9.2 īśānād asya
bhuvanasya bhūrer na vā u yoṣad rudrād asuryam //
ṚV, 2, 34, 4.1 pṛkṣe tā viśvā
bhuvanā vavakṣire mitrāya vā sadam ā jīradānavaḥ /
ṚV, 2, 35, 2.2 apāṃ napād asuryasya mahnā viśvāny aryo
bhuvanā jajāna //
ṚV, 2, 35, 8.2 vayā id anyā
bhuvanāny asya pra jāyante vīrudhaś ca prajābhiḥ //
ṚV, 2, 40, 1.2 jātau viśvasya
bhuvanasya gopau devā akṛṇvann amṛtasya nābhim //
ṚV, 2, 40, 5.1 viśvāny anyo
bhuvanā jajāna viśvam anyo abhicakṣāṇa eti /
ṚV, 3, 2, 10.2 sa udvato nivato yāti veviṣat sa garbham eṣu
bhuvaneṣu dīdharat //
ṚV, 3, 3, 10.2 jāta āpṛṇo
bhuvanāni rodasī agne tā viśvā paribhūr asi tmanā //
ṚV, 3, 16, 4.1 cakrir yo viśvā
bhuvanābhi sāsahiś cakrir deveṣv ā duvaḥ /
ṚV, 3, 46, 2.2 eko viśvasya
bhuvanasya rājā sa yodhayā ca kṣayayā ca janān //
ṚV, 3, 55, 10.2 agniṣ ṭā viśvā
bhuvanāni veda mahad devānām asuratvam ekam //
ṚV, 3, 55, 19.2 imā ca viśvā
bhuvanāny asya mahad devānām asuratvam ekam //
ṚV, 3, 61, 3.1 uṣaḥ pratīcī
bhuvanāni viśvordhvā tiṣṭhasy amṛtasya ketuḥ /
ṚV, 4, 6, 5.2 dravanty asya vājino na śokā bhayante viśvā
bhuvanā yad abhrāṭ //
ṚV, 4, 14, 2.1 ūrdhvaṃ ketuṃ savitā devo aśrej jyotir viśvasmai
bhuvanāya kṛṇvan /
ṚV, 4, 16, 5.2 ataś cid asya mahimā vi recy abhi yo viśvā
bhuvanā babhūva //
ṚV, 4, 42, 3.2 tvaṣṭeva viśvā
bhuvanāni vidvān sam airayaṃ rodasī dhārayaṃ ca //
ṚV, 4, 42, 7.1 viduṣ ṭe viśvā
bhuvanāni tasya tā pra bravīṣi varuṇāya vedhaḥ /
ṚV, 4, 51, 5.1 yūyaṃ hi devīr ṛtayugbhir aśvaiḥ pariprayātha
bhuvanāni sadyaḥ /
ṚV, 4, 53, 2.1 divo dhartā
bhuvanasya prajāpatiḥ piśaṅgaṃ drāpim prati muñcate kaviḥ /
ṚV, 4, 53, 4.1 adābhyo
bhuvanāni pracākaśad vratāni devaḥ savitābhi rakṣate /
ṚV, 4, 53, 4.2 prāsrāg bāhū
bhuvanasya prajābhyo dhṛtavrato maho ajmasya rājati //
ṚV, 4, 54, 4.1 na pramiye savitur daivyasya tad yathā viśvam
bhuvanaṃ dhārayiṣyati /
ṚV, 4, 58, 11.1 dhāman te viśvam
bhuvanam adhi śritam antaḥ samudre hṛdy antar āyuṣi /
ṚV, 5, 51, 12.1 svastaye vāyum upa bravāmahai somaṃ svasti
bhuvanasya yas patiḥ /
ṚV, 5, 62, 9.1 yad baṃhiṣṭhaṃ nātividhe sudānū acchidraṃ śarma
bhuvanasya gopā /
ṚV, 5, 63, 2.1 samrājāv asya
bhuvanasya rājatho mitrāvaruṇā vidathe svardṛśā /
ṚV, 5, 63, 7.2 ṛtena viśvam
bhuvanaṃ vi rājathaḥ sūryam ā dhattho divi citryaṃ ratham //
ṚV, 5, 81, 5.2 utedaṃ viśvam
bhuvanaṃ vi rājasi śyāvāśvas te savita stomam ānaśe //
ṚV, 5, 83, 2.1 vi vṛkṣān hanty uta hanti rakṣaso viśvam bibhāya
bhuvanam mahāvadhāt /
ṚV, 5, 83, 4.2 irā viśvasmai
bhuvanāya jāyate yat parjanyaḥ pṛthivīṃ retasāvati //
ṚV, 5, 85, 3.2 tena viśvasya
bhuvanasya rājā yavaṃ na vṛṣṭir vy unatti bhūma //
ṚV, 6, 5, 2.2 kṣāmeva viśvā
bhuvanāni yasmin saṃ saubhagāni dadhire pāvake //
ṚV, 6, 7, 6.2 tasyed u viśvā
bhuvanādhi mūrdhani vayā iva ruruhuḥ sapta visruhaḥ //
ṚV, 6, 7, 7.2 pari yo viśvā
bhuvanāni paprathe 'dabdho gopā amṛtasya rakṣitā //
ṚV, 6, 36, 4.2 patir babhūthāsamo janānām eko viśvasya
bhuvanasya rājā //
ṚV, 6, 47, 3.2 ayaṃ ṣaᄆ urvīr amimīta dhīro na yābhyo
bhuvanaṃ kac canāre //
ṚV, 6, 49, 10.1 bhuvanasya pitaraṃ gīrbhir ābhī rudraṃ divā vardhayā rudram aktau /
ṚV, 6, 58, 2.1 ajāśvaḥ paśupā vājapastyo dhiyañjinvo
bhuvane viśve arpitaḥ /
ṚV, 6, 58, 2.2 aṣṭrām pūṣā śithirām udvarīvṛjat saṃcakṣāṇo
bhuvanā deva īyate //
ṚV, 6, 70, 1.1 ghṛtavatī
bhuvanānām abhiśriyorvī pṛthvī madhudughe supeśasā /
ṚV, 6, 70, 2.2 rājantī asya
bhuvanasya rodasī asme retaḥ siñcataṃ yan manurhitam //
ṚV, 7, 5, 7.2 tvam
bhuvanā janayann abhi krann apatyāya jātavedo daśasyan //
ṚV, 7, 13, 3.1 jāto yad agne
bhuvanā vy akhyaḥ paśūn na gopā iryaḥ parijmā /
ṚV, 7, 33, 7.1 trayaḥ kṛṇvanti
bhuvaneṣu retas tisraḥ prajā āryā jyotiragrāḥ /
ṚV, 7, 51, 2.2 asmākaṃ santu
bhuvanasya gopāḥ pibantu somam avase no adya //
ṚV, 7, 61, 1.2 abhi yo viśvā
bhuvanāni caṣṭe sa manyum martyeṣv ā ciketa //
ṚV, 7, 75, 4.2 abhipaśyantī vayunā janānāṃ divo duhitā
bhuvanasya patnī //
ṚV, 7, 76, 1.2 kratvā devānām ajaniṣṭa cakṣur āvir akar
bhuvanaṃ viśvam uṣāḥ //
ṚV, 7, 80, 1.2 vivartayantīṃ rajasī samante āviṣkṛṇvatīm
bhuvanāni viśvā //
ṚV, 7, 82, 5.1 indrāvaruṇā yad imāni cakrathur viśvā jātāni
bhuvanasya majmanā /
ṚV, 7, 83, 2.2 yatrā bhayante
bhuvanā svardṛśas tatrā na indrāvaruṇādhi vocatam //
ṚV, 7, 95, 2.2 rāyaś cetantī
bhuvanasya bhūrer ghṛtam payo duduhe nāhuṣāya //
ṚV, 7, 101, 4.1 yasmin viśvāni
bhuvanāni tasthus tisro dyāvas tredhā sasrur āpaḥ /
ṚV, 8, 3, 6.2 indre ha viśvā
bhuvanāni yemira indre suvānāsa indavaḥ //
ṚV, 8, 35, 2.1 viśvābhir dhībhir
bhuvanena vājinā divā pṛthivyādribhiḥ sacābhuvā /
ṚV, 8, 37, 3.1 ekarāᄆ asya
bhuvanasya rājasi śacīpata indra viśvābhir ūtibhiḥ /
ṚV, 8, 41, 5.1 yo dhartā
bhuvanānāṃ ya usrāṇām apīcyā veda nāmāni guhyā /
ṚV, 8, 42, 1.2 āsīdad viśvā
bhuvanāni samrāḍ viśvet tāni varuṇasya vratāni //
ṚV, 8, 51, 4.2 sa tv imā viśvā
bhuvanāni cikradad ād ij janiṣṭa pauṃsyam //
ṚV, 8, 96, 16.2 gūᄆhe dyāvāpṛthivī anv avindo vibhumadbhyo
bhuvanebhyo raṇaṃ dhāḥ //
ṚV, 8, 97, 14.2 tvad viśvāni
bhuvanāni vajrin dyāvā rejete pṛthivī ca bhīṣā //
ṚV, 8, 100, 4.2 ṛtasya mā pradiśo vardhayanty ādardiro
bhuvanā dardarīmi //
ṚV, 9, 70, 1.2 catvāry anyā
bhuvanāni nirṇije cārūṇi cakre yad ṛtair avardhata //
ṚV, 9, 73, 8.2 vidvān sa viśvā
bhuvanābhi paśyaty avājuṣṭān vidhyati karte avratān //
ṚV, 9, 80, 3.2 pratyaṅ sa viśvā
bhuvanābhi paprathe krīᄆan harir atyaḥ syandate vṛṣā //
ṚV, 9, 83, 3.1 arūrucad uṣasaḥ pṛśnir agriya ukṣā bibharti
bhuvanāni vājayuḥ /
ṚV, 9, 84, 2.1 ā yas tasthau
bhuvanāny amartyo viśvāni somaḥ pari tāny arṣati /
ṚV, 9, 85, 3.2 abhi svaranti bahavo manīṣiṇo rājānam asya
bhuvanasya niṃsate //
ṚV, 9, 86, 5.2 vyānaśiḥ pavase soma dharmabhiḥ patir viśvasya
bhuvanasya rājasi //
ṚV, 9, 86, 14.1 drāpiṃ vasāno yajato divispṛśam antarikṣaprā
bhuvaneṣv arpitaḥ /
ṚV, 9, 86, 28.1 tavemāḥ prajā divyasya retasas tvaṃ viśvasya
bhuvanasya rājasi /
ṚV, 9, 86, 30.2 tvām uśijaḥ prathamā agṛbhṇata tubhyemā viśvā
bhuvanāni yemire //
ṚV, 9, 86, 36.2 apāṃ gandharvaṃ divyaṃ nṛcakṣasaṃ somaṃ viśvasya
bhuvanasya rājase //
ṚV, 9, 86, 38.2 sa naḥ pavasva vasumaddhiraṇyavad vayaṃ syāma
bhuvaneṣu jīvase //
ṚV, 9, 86, 39.1 govit pavasva vasuviddhiraṇyavid retodhā indo
bhuvaneṣv arpitaḥ /
ṚV, 9, 86, 46.1 asarji skambho diva udyato madaḥ pari tridhātur
bhuvanāny arṣati /
ṚV, 9, 94, 2.1 dvitā vyūrṇvann amṛtasya dhāma svarvide
bhuvanāni prathanta /
ṚV, 9, 94, 3.1 pari yat kaviḥ kāvyā bharate śūro na ratho
bhuvanāni viśvā /
ṚV, 9, 96, 10.2 abhiśastipā
bhuvanasya rājā vidad gātum brahmaṇe pūyamānaḥ //
ṚV, 9, 97, 40.1 akrān samudraḥ prathame vidharmañ janayan prajā
bhuvanasya rājā /
ṚV, 9, 110, 9.1 adha yad ime pavamāna rodasī imā ca viśvā
bhuvanābhi majmanā /
ṚV, 10, 17, 1.1 tvaṣṭā duhitre vahatuṃ kṛṇotītīdaṃ viśvam
bhuvanaṃ sam eti /
ṚV, 10, 17, 3.1 pūṣā tvetaś cyāvayatu pra vidvān anaṣṭapaśur
bhuvanasya gopāḥ /
ṚV, 10, 25, 6.2 samākṛṇoṣi jīvase vi vo made viśvā saṃpaśyan
bhuvanā vivakṣase //
ṚV, 10, 27, 22.2 athedaṃ viśvam
bhuvanam bhayāta indrāya sunvad ṛṣaye ca śikṣat //
ṚV, 10, 30, 10.2 ṛṣe janitrīr
bhuvanasya patnīr apo vandasva savṛdhaḥ sayonīḥ //
ṚV, 10, 37, 9.1 yasya te viśvā
bhuvanāni ketunā pra cerate ni ca viśante aktubhiḥ /
ṚV, 10, 45, 6.1 viśvasya ketur
bhuvanasya garbha ā rodasī apṛṇāj jāyamānaḥ /
ṚV, 10, 56, 5.2 tanūṣu viśvā
bhuvanā ni yemire prāsārayanta purudha prajā anu //
ṚV, 10, 63, 8.1 ya īśire
bhuvanasya pracetaso viśvasya sthātur jagataś ca mantavaḥ /
ṚV, 10, 81, 1.1 ya imā viśvā
bhuvanāni juhvad ṛṣir hotā ny asīdat pitā naḥ /
ṚV, 10, 81, 4.2 manīṣiṇo manasā pṛcchated u tad yad adhyatiṣṭhad
bhuvanāni dhārayan //
ṚV, 10, 82, 3.1 yo naḥ pitā janitā yo vidhātā dhāmāni veda
bhuvanāni viśvā /
ṚV, 10, 82, 3.2 yo devānāṃ nāmadhā eka eva taṃ sampraśnam
bhuvanā yanty anyā //
ṚV, 10, 82, 6.2 ajasya nābhāv adhy ekam arpitaṃ yasmin viśvāni
bhuvanāni tasthuḥ //
ṚV, 10, 85, 18.2 viśvāny anyo
bhuvanābhicaṣṭa ṛtūṃr anyo vidadhaj jāyate punaḥ //
ṚV, 10, 88, 1.2 tasya bharmaṇe
bhuvanāya devā dharmaṇe kaṃ svadhayā paprathanta //
ṚV, 10, 88, 2.1 gīrṇam
bhuvanaṃ tamasāpagūḍham āviḥ svar abhavaj jāte agnau /
ṚV, 10, 88, 5.1 yaj jātavedo
bhuvanasya mūrdhann atiṣṭho agne saha rocanena /
ṚV, 10, 88, 9.1 yaṃ devāso 'janayantāgniṃ yasminn ājuhavur
bhuvanāni viśvā /
ṚV, 10, 88, 11.2 yadā cariṣṇū mithunāv abhūtām ād it prāpaśyan
bhuvanāni viśvā //
ṚV, 10, 88, 12.1 viśvasmā agnim
bhuvanāya devā vaiśvānaraṃ ketum ahnām akṛṇvan /
ṚV, 10, 88, 16.2 sa pratyaṅ viśvā
bhuvanāni tasthāv aprayucchan taraṇir bhrājamānaḥ //
ṚV, 10, 107, 8.2 idaṃ yad viśvam
bhuvanaṃ svaś caitat sarvaṃ dakṣiṇaibhyo dadāti //
ṚV, 10, 114, 4.1 ekaḥ suparṇaḥ sa samudram ā viveśa sa idaṃ viśvam
bhuvanaṃ vi caṣṭe /
ṚV, 10, 128, 7.1 dhātā dhātṝṇām
bhuvanasya yas patir devaṃ trātāram abhimātiṣāham /
ṚV, 10, 139, 1.2 tasya pūṣā prasave yāti vidvān saṃpaśyan viśvā
bhuvanāni gopāḥ //
ṚV, 10, 142, 2.1 pravat te agne janimā pitūyataḥ sācīva viśvā
bhuvanā ny ṛñjase /
ṚV, 10, 168, 2.2 tābhiḥ sayuk sarathaṃ deva īyate 'sya viśvasya
bhuvanasya rājā //
Ṛgvedakhilāni
ṚVKh, 1, 3, 1.2 mitrāvaruṇau
bhuvanasya kārū tā me aśvinā juṣatāṃ savanā //
ṚVKh, 1, 12, 8.1 yad vāṃ cakṣur divi yat suparṇo yena paśyatho
bhuvanāny amartyā /
ṚVKh, 2, 3, 1.1 jāgarṣi tvaṃ
bhuvane jātavedo jāgarṣi yatra yajate haviṣmān /
ṚVKh, 3, 3, 4.2 sa tv imā viśvā
bhuvanāni cikradad ād ij janiṣṭa pauṃsyam //
ṚVKh, 3, 22, 6.2 ubhā bhuvantī
bhuvanā kavikratū sūryā na candrā carato hatāmatī //
ṚVKh, 4, 10, 1.1 venas tat paśyad
bhuvanasya vidvān yatra viśvaṃ bhuvaty ekanīḍam /
Aṣṭādhyāyī
Mahābhārata
MBh, 1, 3, 60.2 divyau suparṇau virajau vimānāv adhikṣiyantau
bhuvanāni viśvā //
MBh, 1, 3, 68.1 yuvāṃ varṇān vikurutho viśvarūpāṃs te 'dhikṣiyanti
bhuvanāni viśvā /
MBh, 1, 189, 3.2 praṇetāraṃ
bhuvanasya prajāpatiṃ samājagmustatra devāstathānye //
MBh, 1, 189, 15.1 tam abravīd devarājo mamedaṃ tvaṃ viddhi viśvaṃ
bhuvanaṃ vaśe sthitam /
MBh, 1, 223, 14.2 sarvasyāsya
bhuvanasya prasūtis tvam evāgne bhavasi punaḥ pratiṣṭhā //
MBh, 5, 16, 5.2 sarvasyāsya
bhuvanasya prasūtis tvam evāgne bhavasi punaḥ pratiṣṭhā //
MBh, 5, 16, 24.1 gatvābruvannahuṣaṃ śakra tatra tvaṃ no rājā bhava
bhuvanasya goptā /
MBh, 5, 45, 4.1 ubhau ca devau pṛthivīṃ divaṃ ca diśaśca śukraṃ
bhuvanaṃ bibharti /
MBh, 5, 69, 5.2 ariṣṭanemiṃ garuḍaṃ suparṇaṃ patiṃ prajānāṃ
bhuvanasya dhāma //
MBh, 7, 84, 30.2 niśamya taṃ pratyanadaṃstu kauravās tato dhvanir
bhuvanam athāspṛśad bhṛśam //
MBh, 7, 172, 70.3 bhūtaṃ bhavyaṃ bhavitā cāpyadhṛṣyaṃ tvatsambhūtā
bhuvanānīha viśvā //
MBh, 8, 66, 13.2 puraṃdarārthaṃ tapasā prayatnataḥ svayaṃ kṛtaṃ yad
bhuvanasya sūnunā //
MBh, 8, 66, 18.2 tathaiva śabdo
bhuvaneṣv abhūt tadā janā vyavasyan vyathitāś ca caskhaluḥ //
Rāmāyaṇa
Rām, Ār, 4, 36.1 sa puṇyakarmā
bhuvane dvijarṣabhaḥ pitāmahaṃ sānucaraṃ dadarśa ha /
Śira'upaniṣad
ŚiraUpan, 1, 36.4 pratyaṅjanās tiṣṭhati saṃcukocāntakāle saṃsṛjya viśvā
bhuvanāni goptā /
Śvetāśvataropaniṣad
ŚvetU, 3, 2.2 pratyaṅ janāṃs tiṣṭhati saṃcukocāntakāle saṃsṛjya viśvā
bhuvanāni gopāḥ //
ŚvetU, 4, 4.2 anādimāṃs tvaṃ vibhutvena vartase yato jātāni
bhuvanāni viśvā //
ŚvetU, 4, 15.1 sa eva kāle
bhuvanasya goptā viśvādhipaḥ sarvabhūteṣu gūḍhaḥ /
ŚvetU, 6, 7.2 patiṃ patīnāṃ paramaṃ parastād vidāma devaṃ
bhuvaneśam īḍyam //
ŚvetU, 6, 15.1 eko haṃso
bhuvanasyāsya madhye sa evāgniḥ salile saṃniviṣṭaḥ /
ŚvetU, 6, 17.1 sa tanmayo hy amṛta īśasaṃstho jñaḥ sarvago
bhuvanasyāsya goptā /
Agnipurāṇa
Amarakośa
Bhallaṭaśataka
BhallŚ, 1, 73.2 yeṣām
aśeṣabhuvanābharaṇasya hemnas tattvaṃ vivektum upalāḥ paramaṃ pramāṇam //
BhallŚ, 1, 86.2 te devasyāpy acintyāś
caṭulitabhuvanābhogahelāvahelāmūlotkhātānumārgāgatagiriguravas tārkṣyapakṣāgravātāḥ //
Daśakumāracarita
DKCar, 1, 5, 25.9 evaṃ daivamānuṣabalena manorathasāphalyamupeto rājavāhanaḥ sarasamadhuraceṣṭābhiḥ śanaiḥśanairhariṇalocanāyā lajjāmapanayan suratarāgamupanayan raho viśrambhamupajanayan saṃlāpe tadanulāpapīyūṣapānalolaścitracitraṃ cittahāriṇaṃ
caturdaśabhuvanavṛttāntaṃ śrāvayāmāsa //
DKCar, 2, 1, 1.1 śrutvā tu
bhuvanavṛttāntamuttamāṅganā vismayavikasitākṣī sasmitamidamabhāṣata dayita tvatprasādādadya me caritārthā śrotravṛttiḥ //
DKCar, 2, 3, 52.1 citrīyamāṇā cāsau
bhuvanamidaṃ sanāthīkṛtaṃ yaddeve 'pi kusumadhanvani nedṛśī vapuḥśrīḥ saṃnidhatte //
DKCar, 2, 3, 90.1 tatastasyā eva sakāśād antaḥpuraniveśam antarvaṃśikapuruṣasthān pramadavanapradeśānapi vibhāgenāvagamya astagirikūṭapātakṣubhitaśoṇita iva śoṇībhavati bhānubimbe paścimāmbudhipayaḥpātanirvāpitapataṅgāṅgāradhūmasaṃbhāra iva bharitanabhasi tamasi vijṛmbhate paradāraparāmarśonmukhasya mamācāryakamiva kartumutthite guruparigrahaślāghini grahāgresare kṣapākare kalpasundarīvadanapuṇḍarīkeṇeva maddarśanātirāgaprathamopanatena smayamānena candramaṇḍalena saṃdhukṣyamāṇatejasi
bhuvanavijigīṣodyate deve kusumadhanvani yathocitaṃ śayanīyamabhaje //
Harṣacarita
Harṣacarita, 1, 105.1 madhye ca tasya sārdhacandreṇa muktāphalajālamālinā vividharatnakhaṇḍakhacitena śaṅkhakṣīraphenapāṇḍureṇa kṣīrodeneva svayaṃ lakṣmīṃ dātumāgatena gaganagatenātapatreṇa kṛtacchāyam acchācchenābharaṇadyutīnāṃ nivahena diśāmiva darśanānurāgalagnena cakravālenānugamyamānam ānitambavilambinyā mālatīśekharasrajā
sakalabhuvanavijayārjitayā rūpapatākayeva virājamānam utsarpibhiḥ śikhaṇḍakhaṇḍikāpadmarāgamaṇer aruṇair aṃśujālair adṛśyamānavanadevatāvidhṛtair bālapallavairiva pramṛjyamānamārgareṇuparuṣavapuṣam bakulakuḍmalamaṇḍalīmuṇḍamālāmaṇḍanamanohareṇa kuṭilakuntalastabakamālinā maulinā mīlitātapaṃ pibantamiva divasam paśupatijaṭāmukuṭamṛgāṅkadvitīyaśakalaghaṭitasyeva sahajalakṣmīsamāliṅgitasya lalāṭapaṭṭasya manaḥśilāpaṅkapiṅgalena lāvaṇyena limpantamivāntarikṣam abhinavayauvanārambhāvaṣṭambhapragalbhadṛṣṭipātatṛṇīkṛtatribhuvanasya cakṣuṣaḥ prathimnā vikacakumudakuvalayakamalasaraḥsahasrasaṃchāditadaśadiśaṃ śaradamiva pravartayantam āyatanayananadīsīmāntasetubandhena lalāṭataṭaśaśimaṇiśilātalagalitena kāntisalilasrotaseva drāghīyasā nāsāvaṃśena śobhamānam atisurabhisahakārakarpūrakakkolalavaṅgapārijātakaparimalamucā mattamadhukarakulakolāhalamukhareṇa mukhena sanandanavanaṃ vasantamivāvatārayantam āsannasuhṛtparihāsabhāvanottānitamukhamugdhahasitairdaśanajyotsnāsnapitadiṅmukhaiḥ punaḥpunarnabhasi saṃcāriṇaṃ candrālokamiva kalpayantaṃ kadambamukulasthūlamuktāphalayugalamadhyādhyāsitamarakatasya trikaṇṭakakarṇābharaṇasya preṅkhataḥ prabhayā samutsarpantyā kṛtasakusumaharitakundapallavakarṇāvataṃsamivopalakṣyamāṇam āmoditamṛgamadapaṅkalikhitapatrabhaṅgabhāsvaram bhujayugalamuddāmamakarākrāntaśikharamiva makaraketuketoḥ daṇḍadvayaṃ dadhānaṃ dhavalabrahmasūtrasīmantitaṃ sāgaramathanasāmarṣagaṅgāsrotaḥsaṃdānitamiva mandaraṃ dehamudvahantam karpūrakṣodamuṣṭicchuraṇapāṃśuleneva kāntoccakucacakravākayugalavipulapulinenoraḥsthalena sthūlabhujāyāmapuñjitam puro vistārayantamiva dikcakram purastād īṣad adhonābhinihitaikakoṇakamanīyena pṛṣṭhataḥ kakṣyādhikakṣiptapallavenobhayataḥ saṃvalanaprakaṭitorutribhāgena hārītaharitā nibiḍanipīḍitenādharavāsasā vibhajyamānatanutaramadhyabhāgam anavarataśramopacitamāṃsakaṭhinavikaṭamakaramukhasaṃlagnajānubhyām ativiśālavakṣaḥsthalopalavedikottambhanaśilāstambhābhyāṃ cārucandanasthāsakasthūlatarakāntibhyāmurudaṇḍābhyām upahasantamivairāvatakarāyāmam atibharitorubhāravahanakhedeneva tanuhasantam ivairāvatakarāyāmam atibharitorubhāravahanakhedeneva tanutarajaṅghākāṇḍam kalpapādapapallavadvayasyeva pāṭalasyobhayapārśvāvalambinaḥ pādadvayasya dolāyamānair nakhamayūkhair aśvamaṇḍanacāmaramālāmiva racayantam abhimukhamuccairudañcadbhiraticiramupariviśrāmyadbhiriva valitavikaṭaṃ patadbhiḥ khuraiḥ khaṇḍitabhuvi pratikṣaṇadaśanavimuktakhaṇakhaṇāyitakharakhalīne dīrghaghrāṇalīnalālike lalāṭalulitacārucāmīkaracakrake śiñjānaśātakaumbhāyānaśobhini manoraṃhasi golāṅgūlakapolakālakāyalomni nīlasindhuvāravarṇe vājini mahati samārūḍham ubhayataḥ paryāṇapaṭṭaśliṣṭahastābhyām āsannaparicārakābhyāṃ dodhūyamānadhavalacāmarikāyugalam agrataḥ paṭhato bandinaḥ subhāṣitamutkaṇṭakitakapolaphalakena lagnakarṇotpalakesarapakṣmaśakaleneva mukhaśaśinā bhāvayantam anaṅgayugāvatāramiva darśayantaṃ candramayīmiva sṛṣṭimutpādayantam vilāsaprāyamiva jīvalokaṃ janayantam anurāgamayamiva sargāntamāracayantam śṛṅgāramayamiva divasamāpādayantam rāgarājyamiva pravartayantam ākarṣaṇāñjanamiva cakṣuṣoḥ vaśīkaraṇamantramiva manasaḥ svasthāveśacūrṇam ivendriyāṇām asaṃtoṣamiva kautukasya siddhayogamiva saubhāgyasya punarjanmadivasamiva manmathasya rasāyanamiva yauvanasya ekarājyamiva rāmaṇīyakasya kīrtistambhamiva rūpasya mūlakośamiva lāvaṇyasya puṇyakarmapariṇāmamiva saṃsārasya prathamāṅkuramiva kāntilatāyāḥ sargābhyāsaphalamiva prajāpateḥ pratāpamiva vibhramasya yaśaḥpravāhamiva vaidagdhyasya aṣṭādaśavarṣadeśīyaṃ yuvānamadrākṣīt //
Harṣacarita, 2, 13.1 krameṇa ca kharakhagamayūkhe khaṇḍitaśaiśave śuṣyatsarasi sīdatsrotasi mandanirjhare jhillikājhāṅkāriṇi kātarakapotakūjitānubandhabadhiritaviśve śvasatpatattriṇi karīṣakaṣamaruti viralavīrudhi rudhirakutūhalikesarikiśorakalihyamānakaṭhoradhātakīstabake tāmyatstamberamayūthavamathutimyanmahāmahīdharanitambe dinakaradūyamānadviradadīnadānāśyānadānaśyāmikālīnamūkamadhulihi lohitāyamānamandārasindūritasīmni salilasyandasaṃdohasaṃdehamuhyanmahāmahiṣaviṣāṇakoṭivilikhyamānasphuṭatsphāṭikadṛṣadi gharmamarmaritagarmuti taptapāṃśukukūlakātaravikire vivaraśaraṇaśvāvidhe taṭārjunakurarakūjājvaravivartamānottānaśapharaśārapaṅkaśeṣapalvalāmbhasi dāvajanitajagannīrājane rajanīrājayakṣmaṇi kaṭhorībhavati nidāghakāle pratidiśam āṭīkamānā ivoṣareṣu prapāvāṭakuṭīpaṭalaprakaṭaluṇṭhakāḥ prapakvakapikacchūgucchachaṭācchoṭanacāpalair akāṇḍakaṇḍūlā iva karṣantaḥ śarkarilāḥ karkarasthalīḥ sthūladṛṣaccūrṇamucaḥ mucukundakandaladalanadanturāḥ saṃtatatapanatāpamukharacīrīgaṇamukhaśīkaraśīkyamānatanavaḥ taruṇatarataraṇitāpatarale taranta iva taraṅgiṇi mṛgatṛṣṇikātaraṅgiṇīnāmalīkavāriṇi śuṣyacchamīmarmaramāravamārgalaṅghanalāghavajavajaṅghālāḥ raiṇavāvartamaṇḍalīrecakarāsarasarabhasārabdhanartanārambhārabhaṭīnaṭāḥ dāvadagdhasthalīmaṣīmilanamalināḥ śikṣitakṣapaṇakavṛttaya iva vanamayūrapicchacayānuccinvantaḥ saprayāṇaguñjā iva śiñjānajaratkarañjamañjarībījajālakaiḥ saprarohā ivātapāturavanamahiṣanāsānikuñjasthūlaniḥśvāsaiḥ sāpatyā ivoḍḍīyamānajavanavātahariṇaparipāṭīpeṭakaiḥ sabhrukuṭaya iva dahyamānakhaladhānabusakūṭakuṭiladhūmakoṭibhiḥ sāvīcivīcaya iva mahoṣmamuktibhiḥ lomaśā iva śīryamāṇaśālmaliphalatūlatantubhiḥ dadruṇā iva śuṣkapatraprakarākṛṣṭibhiḥ śirālā iva tṛṇaveṇīvikaraṇaiḥ ucchmaśrava iva dhūyamānanavayavaśūkaśakalaśaṅkubhiḥ daṃṣṭrālā iva calitaśalalasūcīśataiḥ jihvālā iva vaiśvānaraśikhābhiḥ utsarpatsarpakañcukaiś cūḍālā iva brahmastambharasābhyavaharaṇāya kavalagrahamivoṣṇaiḥ kamalavanamadhubhirabhyasyantaḥ sakalasalilocchoṣaṇagharmaghoṣaṇāghorapaṭahairiva śuṣkaveṇuvanāsphoṭanapaṭuravaistribhuvanabibhīṣikāmudbhāvayantaḥ cyutacapalacāṣapakṣaśreṇīśāritasṛtayaḥ tviṣimanmayūkhalatālātaploṣakalmāṣavapuṣa iva sphuṭitaguñjāphalasphuliṅgāṅgārāṅkitāṅgāḥ giriguhāgambhīrajhāṅkārabhīṣaṇabhrāntayaḥ
bhuvanabhasmīkaraṇābhicāracarupacanacaturāḥ rudhirāhutibhiriva pāribhadradrumastabakavṛṣṭibhis tarpayantas tāravānvanavibhāvasūn aśiśirasikatātārakitaraṃhasaḥ taptaśailavilīyamānaśilājaturasalavaliptadiśaḥ dāvadahanapacyamānacaṭakāṇḍakhaṇḍakhacitatarukoṭarakīṭapaṭalapuṭapākagandhakaṭavaḥ prāvartantonmattā mātariśvānaḥ //
Harṣacarita, 2, 18.1 aprākṣīcca dūrādeva bhadra bhadram
aśeṣabhuvananiṣkāraṇabandhos tatrabhavataḥ kṛṣṇasyeti //
Kirātārjunīya
Kir, 9, 12.2 bhāsvatā nidadhire
bhuvanānām ātmanīva patitena viśeṣāḥ //
Kir, 10, 35.2 avajitabhuvanas tathā hi lebhe sitaturage vijayaṃ na puṣpamāsaḥ //
Kir, 10, 37.2 bhuvanaparibhavī na yat tadānīṃ tam ṛtugaṇaḥ kṣaṇam unmanīcakāra //
Kir, 12, 11.1 parikīrṇam udyatabhujasya
bhuvanavivare durāsadam /
Kir, 12, 21.1 sthitam unnate tuhinaśailaśirasi
bhuvanātivartinā /
Kir, 12, 26.1 tarasaiva ko 'pi
bhuvanaikapuruṣa puruṣas tapasyati /
Kir, 18, 30.1 saṃnibaddham apahartum ahāryaṃ bhūri durgatibhayaṃ
bhuvanānām /
Kir, 18, 34.2 tena
sarvabhuvanātiga loke nopamānam asi nāpy upameyaḥ //
Kir, 18, 37.1 tarasā
bhuvanāni yo bibharti dhvanati brahma yataḥ paraṃ pavitram /
Kir, 18, 45.1 sa piṅgākṣaḥ śrīmān
bhuvanamahanīyena mahasā tanuṃ bhīmāṃ bibhrat triguṇaparivārapraharaṇaḥ /
Kumārasaṃbhava
Kāvyādarśa
KāvĀ, 1, 4.1 idam andhaṃ tamaḥ kṛtsnaṃ jāyeta
bhuvanatrayam /
Kūrmapurāṇa
Liṅgapurāṇa
LiPur, 1, 92, 32.1 sakalabhuvanabhartā lokanāthastadānīṃ tuhinaśikharaputryā sārdhamiṣṭairgaṇeśaiḥ /
Matsyapurāṇa
MPur, 8, 10.2 sa ketumantaṃ ca digīśamīśaścakāra paścād
bhuvanāṇḍagarbhaḥ //
MPur, 92, 31.1 ujjvālanādujjvalarupamasyāḥ
saṃjātamasminbhuvanādhipatyam /
MPur, 137, 31.1 atha
bhuvanapatirgatiḥ surāṇām arimṛgayām adadātsulabdhabuddhiḥ /
MPur, 154, 268.2 priyaṃ vinā tvāṃ priyajīviteṣu tvatto'paraḥ ko
bhuvaneṣvihāsti //
MPur, 158, 13.2 jagati kāṃ ca na vāñchati śaṃkaro
bhuvanadhṛttanaye bhavatīṃ yathā //
MPur, 158, 16.1 nigaditā
bhuvanairiti caṇḍikā janani śumbhaniśumbhaniṣūdanī /
MPur, 158, 17.2 tadajite'pratime praṇamāmyahaṃ
bhuvanabhāvini te bhavavallabhe //
MPur, 159, 43.2 skanda jaya bāla saptavāsara jaya
bhuvanāvaliśokavināśana //
MPur, 166, 24.1 nabhaḥ kṣitiṃ pavanam apaḥ prakāśakaṃ prajāpatiṃ
bhuvanadharaṃ sureśvaram /
Meghadūta
Megh, Pūrvameghaḥ, 6.1 jātaṃ vaṃśe
bhuvanavidite puṣkarāvartakānāṃ jānāmi tvāṃ prakṛtipuruṣaṃ kāmarūpaṃ maghonaḥ /
Megh, Uttarameghaḥ, 3.2 kekotkaṇṭhā
bhuvanaśikhino nityabhāsvatkalāpā nityajyotsnāḥ prahitatamovṛttiramyāḥ pradoṣāḥ //
Sūryaśataka
SūryaŚ, 1, 1.2 āyāntyā tulyakālaṃ kamalavanarucevāruṇā vo vibhūtyai bhūyāsurbhāsayanto
bhuvanamabhinavā bhānavo bhānavīyāḥ //
Vaiśeṣikasūtravṛtti
Viṣṇupurāṇa
ViPur, 2, 12, 47.1 yaccaitad
bhuvanagataṃ mayā tavoktaṃ sarvatra vrajati hi karmavaśya ekaḥ /
ViPur, 5, 30, 78.1 sakalabhuvanasūtirmūrtirasyāṇusūkṣmā viditasakalavedyairjñāyate yasya nānyaiḥ /
Viṣṇusmṛti
Śatakatraya
ŚTr, 1, 35.1 vahati
bhuvanaśreṇiṃ śeṣaḥ phaṇāphalakasthitāṃ kamaṭhapatinā madhyepṛṣṭhaṃ sadā sa ca dhāryate /
ŚTr, 2, 46.1 āvartaḥ saṃśayānām
avinayabhuvanaṃ paṭṭanaṃ sāhasānāṃ doṣāṇāṃ sannidhānaṃ kapaṭaśatamayaṃ kṣetram apratyayānām /
ŚTr, 3, 44.2 itthaṃ nayau rajanidivasau lolayan dvāv ivākṣau kālaḥ kalyo
bhuvanaphalake krīḍati prāṇiśāraiḥ //
ŚTr, 3, 59.2 iha hi
bhuvanāny anyair dhīrāś caturdaśa bhuñjate katipayapurasvāmye puṃsāṃ ka eṣa madajvaraḥ //
ŚTr, 3, 72.2 yasyānuṣaṅgiṇa ime
bhuvanādhipatyabhogādayaḥ kṛpaṇalokamatā bhavanti //
Aṣṭāvakragīta
Aṣṭāṅganighaṇṭu
Bhāgavatapurāṇa
BhāgPur, 2, 7, 30.2 yaj jṛmbhato 'sya vadane
bhuvanāni gopī saṃvīkṣya śaṅkitamanāḥ pratibodhitāsīt //
BhāgPur, 3, 9, 4.1 tad vā idaṃ
bhuvanamaṅgala maṅgalāya dhyāne sma no darśitaṃ ta upāsakānām /
BhāgPur, 3, 9, 16.2 bhittvā tripād vavṛdha eka uruprarohas tasmai namo bhagavate
bhuvanadrumāya //
BhāgPur, 3, 15, 26.1 tad viśvagurvadhikṛtaṃ
bhuvanaikavandyaṃ divyaṃ vicitravibudhāgryavimānaśociḥ /
BhāgPur, 11, 4, 20.1 devāsure yudhi ca daityapatīn surārthe hatvāntareṣu
bhuvanāny adadhāt kalābhiḥ /
Bhāratamañjarī
Commentary on Amaraughaśāsana
Garuḍapurāṇa
GarPur, 1, 25, 5.1 hrīṃ śrīṃ nivṛttyādikalāpṛthivyāditattvam
anantādibhuvanam oṅkārādivarṇam /
Gītagovinda
Haṃsasaṃdeśa
Haṃsasaṃdeśa, 1, 7.1 madhye kecit vayam iha sakhe kevalaṃ mānuṣāṇāṃ vyaktotkarṣo mahati
bhuvane vyomagānāṃ patis tvam /
Hitopadeśa
Hitop, 1, 33.2 taṃ
bhuvanatrayatilakaṃ janayati jananī sutaṃ viralam //
Kathāsaritsāgara
KSS, 1, 8, 38.2 tadvidhāya nagare nirantarāṃ khyātimatra
bhuvanatraye gatā //
Kālikāpurāṇa
Madanapālanighaṇṭu
Mukundamālā
MukMā, 1, 23.2 mā sprākṣaṃ mādhava tvāmapi
bhuvanapate cetasāpahnuvānaṃ mā bhūvaṃ tvatsaparyāvyatikararahito janmajanmāntare 'pi //
Mṛgendratantra
Mṛgendraṭīkā
MṛgṬīkā zu MṛgT, Vidyāpāda, 1, 24.2, 1.0 mantroddhāraprakaraṇābhidhāsyamānajñānamadhyavartino vācakavrātasya mantragaṇasya ye vācyā anantādayo 'ṣṭau vidyeśās tāṃs tathā māyīyasyāśuddhasyādhvanas tatkālam anāvirbhāvāc
chuddhavidyābhuvane kṛtasthitīn saptakoṭisaṃkhyātān mantrān parameśvaro vidhatta iti pūrveṇa sambandhaḥ //
MṛgṬīkā zu MṛgT, Vidyāpāda, 3, 1.2, 23.0 yāvatā dṛṣṭāntīkṛtadṛṣṭakartṛkaghaṭādivyatiriktās trailokyodaravartinas
tanukaraṇabhuvanādayo bhāvā dharmiṇaḥ kartṛpūrvakāḥ kāryatvād upalabhyamānakartṛkaghaṭādivad ityanumāne kriyamāṇe kim anyad avaśiṣyate yatra kāryatvasya vyāptirna siddhā syāt //
MṛgṬīkā zu MṛgT, Vidyāpāda, 4, 11.2, 1.0 paśuśāstrāṇām ārhatasāṃkhyapāñcarātrādīnāṃ praṇetṝn arhatkapilaprabhṛtīṃs tadanuṣṭhātṝṃśca paśūn svasādhyena tattacchāstropadiṣṭena phalena tatsādhanahetubhiḥ kārakaiśca yuktān
kālāgnibhuvanāntaṃ yāvatkarotīti pūrveṇaiva sambandhaḥ //
MṛgṬīkā zu MṛgT, Vidyāpāda, 4, 12.2, 1.0 etān kārakair bhogasādhanais
tattvabhāvabhuvanādibhir yuktān svatejasā nijecchāśaktyā samyagadhiṣṭhāya svārthasiddhyartham ityātmīyasya vyāpārasya sampattaye yadvā svairātmabhir arthyata ityartho bhogāpavargalakṣaṇaḥ puruṣārthaḥ tasya niṣpattyarthaṃ niyojayati na tūnmattavat nāpy aprayojanaṃ prayojanānuddeśena mandasyāpyapravṛtteḥ naca krīḍārthaṃ rāgādivirahiṇas tadasaṃbhavāt nāpyātmanimittaṃ paripūrṇatvāt //
MṛgṬīkā zu MṛgT, Vidyāpāda, 4, 14.1, 1.0 ityante bhogasādhanaṃ
tanukaraṇabhuvanādi upasaṃhṛtya kāraṇe māyākhye līnaṃ kṛtvā tac ca māyākhyaṃ kāraṇam antarnihitātmavrātamadhiṣṭhāya saṃsāriṇāṃ bhavādhvabhramaṇaśrāntānāṃ viśramārtham avatiṣṭhate niruddhavyāpārāṃs tāṃs tān karotītyarthaḥ //
MṛgṬīkā zu MṛgT, Vidyāpāda, 4, 15.2, 1.0 jāgradavasthāyāmiva svāpāvasthāyāmapi malaparipākatāratamyāpekṣayā bodhanārhān bodhayan rodhanārhān rodhanaśaktyārundhan karmiṇāṃ karmāṇi pariṇāmayan māyāśaktīśca prasavābhimukhīḥ kurvan sarvaṃ
cidacittattvabhāvabhūtabhuvanātmakaṃ yathāvadavalokayannāste //
MṛgṬīkā zu MṛgT, Vidyāpāda, 9, 13.2, 1.0 prāguktābhir upapattibhir nityatvavyāpakatvādiguṇayuktaṃ yattu māyākhyaṃ kāraṇam upapāditaṃ tadāśrayāṇi
tanukaraṇabhuvanādīni saṃhārakāle śaktirūpāṇyavatiṣṭhante //
MṛgṬīkā zu MṛgT, Vidyāpāda, 10, 18.2, 2.0 puṃspratyayanibandhanamiti puṃspratīter hetuḥ anena māyāgarbhasthebhyo 'dhikārirudrāṇubhyas
tattadbhuvananivāsibhyaś ca vailakṣaṇyam uktaṃ teṣāṃ puṃspratyayāyogāt //
Rasahṛdayatantra
RHT, 19, 5.1 punarapi ca pānayogaṃ vakṣyāmi ca
sakalabhuvanahitakṛtaye /
Rasaratnākara
Ratnadīpikā
Ratnadīpikā, 1, 1.1 bhaktebhyo
bhuvanādhipatyavaradaṃ devair mahendrādibhiḥ siddhaiścāraṇaguhyakair munigaṇaiḥ proddiṣṭapādāmbujam /
Rājamārtaṇḍa
RājMār zu YS, 3, 43.1, 6.1 tadevaṃ pūrvāntaviṣayā aparāntaviṣayā madhyabhāvāśca siddhīḥ pratipādyānantaraṃ
bhuvanajñānādirūpā bāhyāḥ kāyavyūhādirūpā ābhyantarāḥ parikarmaniṣpannabhūtāś ca maitryādiṣu balāni ityevamādyāḥ samādhyupayoginīś cāntaḥkaraṇabahiḥkaraṇalakṣaṇendriyabhāvāḥ prāṇādivāyubhāvāś ca siddhīś cittadārḍhyāya samādheḥ samāśvāsotpattaye pratipādya idānīṃ svadarśanopayogisabījanirbījasamādhisiddhaye vividhopāyapradarśanāyāha //
Rājanighaṇṭu
Sarvāṅgasundarā
SarvSund zu AHS, Sū., 9, 10.2, 1.0 evam anena pañcamahābhūtārabdhena gurvādiguṇayogena dravyāṇāṃ jagati
bhuvane'smin anauṣadhabhūtaṃ na kiṃcid dravyamasti api tu sarvam eva dravyaṃ yatsikatāpāṃsvādikaṃ tadauṣadhaṃ cikitsitam //
Skandapurāṇa
Spandakārikānirṇaya
SpandaKārNir zu SpandaKār, 1, 16.2, 1.0 atra spandatattve kāryatvaṃ kartṛtvam iti ca śabditaṃ śabdavyavahāramātreṇa bheditamavasthāyugalamasti vastuto hi tadekameva svatantraprakāśaghanaśaṃkararūpaṃ tattvaṃ kartṛsattvāvyatiriktayā prakāśātmanā kriyayā vyāptaṃ tadabhedena prakāśamānaṃ
tattvabhuvanaśarīratadabhāvādirūpatvaṃ svīkurvatkāryam ityucyate tadanyasya kasyāpi kāraṇatvāyogāt //
SpandaKārNir zu SpandaKār, 1, 19.2, 4.0 ta ādayo yeṣāṃ kalādīnāṃ kṣityantānāṃ spandānāṃ viśeṣaprasarāṇāṃ teṣāṃ ye
niḥṣyandāstanukaraṇabhuvanaprasarāḥ nīlasukhādisaṃvidaś ca tathā yogyapekṣayā bindunādādayas te satataṃ jñasya suprabuddhasya kasyacid evāpaścimajanmano 'paripanthinaḥ svasvabhāvācchādakā na bhavantīti niścayaḥ yatas te sāmānyaspandamuktarūpam āśritya yatra sthitam ityatra nirṇītadṛśā labdhātmalābhās tata evotpannās tanmayāś cetyarthaḥ //
Sūryaśatakaṭīkā
Tantrasāra
TantraS, 3, 33.0 māyāyāṃ punaḥ sphaṭībhūtabhedavibhāgā māyīyavarṇatāṃ bhajante ye paśyantīmadhyamāvaikharīṣu vyāvahārikatvam āsādya bahīrūpatattvasvabhāvatāpattiparyantāḥ te ca māyīyā api śarīrakalpatvena yadā dṛśyante yadā ca teṣām uktanayair etaiḥ jīvitasthānīyaiḥ śuddhaiḥ parāmarśaiḥ pratyujjīvanaṃ kriyate tadā te savīryā bhavanti te ca tādṛśā bhogamokṣapradāḥ ity evaṃ sakalaparāmarśaviśrāntimātrarūpaṃ
pratibimbitasamastatattvabhūtabhuvanabhedam ātmānaṃ paśyato nirvikalpatayā śāṃbhavena samāveśena jīvanmuktatā //
TantraS, 7, 26.0 etattattvāntarālavartīni yāni
bhuvanāni tatpataya eva atra pṛthivyāṃ sthitā iti //
TantraS, 8, 1.0 yad idaṃ vibhavātmakaṃ
bhuvanajātam uktaṃ garbhīkṛtānantavicitrabhoktṛbhogyaṃ tatra yad anugataṃ mahāprakāśarūpaṃ tat mahāsāmānyakalpaṃ paramaśivarūpam //
TantraS, 8, 2.0 yat tu katipayakatipayabhedānugataṃ rūpaṃ tat tattvaṃ yathā pṛthivī nāma dyutikāṭhinyasthaulyādirūpā
kālāgniprabhṛtivīrabhadrāntabhuvaneśādhiṣṭhitasamastabrahmāṇḍānugatā //
TantraS, 9, 26.0 evam ayaṃ tattvabheda eva parameśvarānuttaranayaikākhye nirūpitaḥ
bhuvanabhedavaicitryaṃ karoti narakasvargarudrabhuvanānāṃ pārthivatve samāne 'pi dūratarasya svabhāvabhedasya uktatvāt //
TantraS, 9, 26.0 evam ayaṃ tattvabheda eva parameśvarānuttaranayaikākhye nirūpitaḥ bhuvanabhedavaicitryaṃ karoti
narakasvargarudrabhuvanānāṃ pārthivatve samāne 'pi dūratarasya svabhāvabhedasya uktatvāt //
TantraS, 10, 2.0 kalādyadhvā tu nirūpyate tatra yathā
bhuvaneṣu anugāmi kiṃcid rūpaṃ tattvam ity uktam tathā tattveṣu vargaśo yat anugāmi rūpaṃ tat kalā ekarūpakalanāsahiṣṇutvāt //
TantraS, 10, 18.0 meyāṃśagāmī sthūlasūkṣmapararūpatvāt trividho
bhuvanatattvakalātmādhvabhedaḥ mātṛviśrāntyā tathaiva trividhaḥ tatra pramāṇatāyāṃ padādhvā pramāṇasyaiva kṣobhataraṃgaśāmyattāyāṃ mantrādhvā tatpraśame pūrṇapramātṛtāyāṃ varṇādhvā sa eva ca asau tāvati viśrāntyā labdhasvarūpo bhavati iti ekasyaiva ṣaḍvidhatvaṃ yuktam //
TantraS, Viṃśam āhnikam, 45.0 tac ca tattvasaṃkhyagranthikaṃ
padakalābhuvanavarṇamantrasaṃkhyagranthi ca jānvantam ekaṃ nābhyantam aparaṃ kaṇṭhāntam anyat śirasi anyat iti catvāri pavitrakāṇi devāya gurave ca samastādhvaparipūrṇatadrūpabhāvanena dadyāt śeṣebhya ekam iti //
Tantrāloka
TĀ, 1, 63.1 bhuvanaṃ vigraho jyotiḥ khaṃ śabdo mantra eva ca /
TĀ, 7, 11.2 tricatvāriṃśatā pañcadaśeti
bhuvanārṇake //
TĀ, 8, 20.2 tadatra pārthive tattve kathyate
bhuvanasthitiḥ //
TĀ, 8, 22.2 kālāgnerbhuvanaṃ cordhve koṭiyojanamucchritam //
TĀ, 8, 206.2 prāṇasya
bhuvanaṃ vāyordaśadhā daśadhā tu tat //
TĀ, 8, 208.2 khatattve
bhuvanaṃ vyomnaḥ prāpyaṃ tadvyomadhāraṇāt //
TĀ, 8, 231.2 catvāriṃśattulyopabhogadeśādhikāni
bhuvanāni //
TĀ, 8, 263.1 rudrāṇāṃ
bhuvanānāṃ ca mukhyato 'nye tadantare /
TĀ, 8, 267.1 tebhyaḥ parato
bhuvanaṃ sattvādiguṇāsanasya devasya /
TĀ, 8, 268.1 yenomāguhanīlabrahmaṛbhukṣakṛtākṛtādibhuvaneṣu /
TĀ, 8, 313.2 pratibhuvanamevamayaṃ nivāsināṃ gurubhiruddiṣṭaḥ //
TĀ, 8, 322.2 tatra na
bhuvanavibhāgo yukto granthāvasau tasmāt //
TĀ, 8, 365.2 sāmayāt sauśivaṃ tatra sādākhyaṃ
bhuvanaṃ mahat //
TĀ, 8, 386.2 nirodhikāmimāṃ bhittvā sādākhyaṃ
bhuvanaṃ param //
TĀ, 8, 388.2 catvāri
bhuvanānyatra dikṣu madhye ca pañcamam //
TĀ, 8, 406.2 atha
sakalabhuvanamānaṃ yanmahyaṃ nigaditaṃ nijairgurubhiḥ //
TĀ, 8, 408.1 rudrāḥ śataṃ savīraṃ bahirnivṛttistu
sāṣṭaśatabhuvanā syāt /
TĀ, 8, 409.1 aṣṭau
ṣaṭpañcāśadbhuvanā tena pratiṣṭheti kalā kathitā /
TĀ, 8, 410.1 anye tu samastānāṃ śodhyatvaṃ varṇayanti
bhuvanānām /
TĀ, 8, 412.2 svapuraṃ gayādi khe ca vyoma pavitrāṣṭakaṃ ca
bhuvanayugam //
TĀ, 8, 414.1 daśa tanmātrasamūhe
bhuvanaṃ punarakṣavargavinipatite /
TĀ, 8, 414.2 manasaścetyabhimāne dvāviṃśatireva
bhuvanānām //
TĀ, 8, 420.2 iti pāśeṣu puratrayamitthaṃ puruṣe 'tra
bhuvanaṣoḍaśakam //
TĀ, 8, 421.2 rāge
suhṛṣṭabhuvanaṃ guruśiṣyapuraṃ ca vitkalāyugale //
TĀ, 8, 422.1 bhuvanaṃ bhuvanaṃ niśi puṭapuratrayaṃ vākpuraṃ pramāṇapuram /
TĀ, 8, 422.1 bhuvanaṃ
bhuvanaṃ niśi puṭapuratrayaṃ vākpuraṃ pramāṇapuram /
TĀ, 8, 426.1 ṣaṣṭhaṃ ca paramamanāśritamatha
samanābhuvanaṣoḍaśī yadi vā /
TĀ, 8, 426.2 bindvāvaraṇaṃ parasauśivaṃ ca
pañcendhikādibhuvanāni //
TĀ, 8, 427.2 iti
ṣoḍaśabhuvaneyaṃ tattvayugaṃ śāntyatītā syāt //
TĀ, 8, 446.2 iti
saptāṣṭakabhuvanā pratiṣṭhitiḥ salilato hi mūlāntā //
TĀ, 9, 6.1 dehānāṃ
bhuvanānāṃ ca na prasaṅgastato bhavet /
TĀ, 11, 2.1 yathā
pūrvoktabhuvanamadhye nijanijaṃ gaṇam /
TĀ, 11, 13.2 yadyapi prāk śivākhye 'pi tattve
bhuvanapaddhatiḥ //
TĀ, 11, 52.1 munitattvārṇaṃ dvikapadamantraṃ
vasvakṣibhuvanamaparakalā /
TĀ, 11, 52.2 agnyarṇatattvamekakapadamantraṃ
sainyabhuvanamiti turyā //
TĀ, 17, 50.2 pṛthak śodhayituṃ mantrī
bhuvanādyadhvapañcakam //
TĀ, 17, 98.1 tattvāny āpādamūrdhāntaṃ
bhuvanāni tyajetkramāt /
Toḍalatantra
Ānandakanda
ĀK, 1, 12, 201.21 oṃ hrīṃ śrīṃ namo bhagavati sarveśvari devi namo maṇḍalavāsini krāṃ krīṃ krūṃ hana hana paca paca matha matha śīghram āveśaya śīghramāveśaya ehyehi
bhuvanavandite svāhā /
Śukasaptati
Śusa, 5, 2.18 taṃ
bhuvanatrayatilakaṃ jananī janayati sutaṃ viralam //
Bhramarāṣṭaka
Bhramarāṣṭaka, 1, 1.1 gandhāḍhyāsau
bhuvanaviditā ketakī svarṇavarṇā padmabhrāntyā kṣudhitamadhupaḥ puṣpamadhye papāta /
Gokarṇapurāṇasāraḥ
Haribhaktivilāsa
HBhVil, 1, 162.6 gopījanavallabho
bhuvanāni dadhre svāhāśrito jagad ejayjat svaretāḥ //
HBhVil, 1, 163.1 vāyur yathaiko
bhuvanaṃ praviṣṭo janye janye pañcarūpo babhūva /
HBhVil, 4, 320.3 ye bāhumūlaparicihnitaśaṅkhacakrās te vaiṣṇavā
bhuvanam āśu pavitrayanti //
Haṃsadūta
Haṃsadūta, 1, 41.2 murārāteryatra sthagitagaganābhir vijayate patākābhiḥ
saṃtarpitabhuvanam antaḥpuravaram //
Haṃsadūta, 1, 57.2 yataḥ kalpasyādau sanakajanakotpattivaḍabhī
gabhīrāntaḥkakṣādhṛtabhuvanam ambhoruham abhūt //
Haṃsadūta, 1, 59.2 marīcībhir yasmin ravinivahatulyo'pi vahate sadā khadyotābhāṃ
bhuvanamadhuraḥ kaustubhamaṇiḥ //
Janmamaraṇavicāra
JanMVic, 1, 41.0 paraṃ tu tattvaṃ svatantratvāt kalātītam āsām eva kalānāṃ tattvavad antarbhūtāni
bhuvanāny api boddhavyāni evaṃ sthūlasūkṣmaparatvena bhuvanatattvakalārūpaṃ trividharūpaṃ prameyam uktam pramāṇam api tathaiva padamantravarṇatayā trividham eva iti ekasyaiva pūrṇapramātuḥ svātantryāt saṃsarataḥ ṣaḍvidhe adhvani viśrāntir uktā //
JanMVic, 1, 41.0 paraṃ tu tattvaṃ svatantratvāt kalātītam āsām eva kalānāṃ tattvavad antarbhūtāni bhuvanāny api boddhavyāni evaṃ sthūlasūkṣmaparatvena
bhuvanatattvakalārūpaṃ trividharūpaṃ prameyam uktam pramāṇam api tathaiva padamantravarṇatayā trividham eva iti ekasyaiva pūrṇapramātuḥ svātantryāt saṃsarataḥ ṣaḍvidhe adhvani viśrāntir uktā //
JanMVic, 1, 135.0 tā etāḥ śarīrāvasthāḥ pañcāre cakre parivartamāne tasminn ātasthur
bhuvanāni viśvā //
Kaṭhāraṇyaka
KaṭhĀ, 2, 4, 38.0 [... au3 letterausjhjh] prajvalite rukmam apadatte [...
au3 letterausjhjh] divyo gandharvo bhuvanasya yas patiḥ [... au3 letterausjhjh] ime vai lokā bhuvanaṃ //
KaṭhĀ, 2, 4, 38.0 [... au3 letterausjhjh] prajvalite rukmam apadatte [... au3 letterausjhjh] divyo gandharvo bhuvanasya yas patiḥ
[... au3 letterausjhjh] ime vai lokā bhuvanaṃ //
Kokilasaṃdeśa
KokSam, 1, 39.1 krīḍantīnāṃ mukharitalatāmandiraṃ khecarīṇāṃ
bhūṣānādairbhuvanaviditaṃ sahyaśailaṃ śrayethāḥ /
KokSam, 1, 54.2 kṛtsnaṃ vyāpya sphurasi
bhuvanaṃ mṛgyase cāgamāntaiḥ kaste tattvaṃ prabhavati paricchettumāścaryasindho //
KokSam, 2, 20.2 jyotsnājālasnapitabhuvanā tārakāṇāṃ samīpe cāndrī mūrtiḥ kathaya jagato jñāpyate kena rātrau //
Mugdhāvabodhinī
MuA zu RHT, 19, 7.2, 2.0 punarapīti yāvakapathyayogānantaraṃ ca punaḥ pānayogaṃ vakṣyāmi kimarthaṃ
sakalabhuvanahitakṛtaye samastasaṃsārahitakaraṇāya idaṃ vakṣyamāṇaṃ cūrṇaṃ pathyādyaṃ uṣṇodakasamaṃ taptajalena saha prathamayāme prathamapraharāntaḥ pītvā śuddhaśarīro bhaved ityāgāmiślokasaṃbandhāt //
Paraśurāmakalpasūtra
Paraśurāmakalpasūtra, 3, 18.1 śivayugbālām uccārya śrīcakrāsanāya namaḥ śivabhṛguyugbālām uccārya sarvamantrāsanāya namo
bhuvanāmadanau blem uccārya sādhyasiddhāsanāya namaḥ iti cakramantradevatāsanaṃ tribhir mantraiś cakre kṛtvā //
Rasasaṃketakalikā
RSK, 5, 34.3 vikhyātaṃ
bhuvanatraye gadaharaṃ vātāritailaṃ mahat //
Skandapurāṇa (Revākhaṇḍa)
Sātvatatantra
SātT, 2, 42.1 mārkaṇḍanāmamunaye
bhuvanāni deṣṭuṃ māyālaye tanutare jaṭhare mukundaḥ /
Śāṅkhāyanaśrautasūtra
ŚāṅkhŚS, 4, 20, 1.1 bhūpate bhuvapate
bhuvanapate bhūtapate bhūtānāṃ pate mahato bhūtasya pate mṛḍa no dvipade ca catuṣpade ca paśave mṛḍa naś ca dvipadaś ca catuṣpadaś ca paśūn yo 'smān dveṣṭi yaṃ ca vayaṃ dviṣmo durāpūro 'si sacchāyo 'dhināmena /