Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): study, śiṣya, adhyāya

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 14718
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
niyameṣu tapaḥśabdaḥ // (1) Par.?
niyama
l.p.m.
tapas
comp.
∞ śabda.
n.s.m.
root
tadatikrame vidyākarma niḥsravati brahma sahāpatyād etasmāt // (2) Par.?
tad
comp.
∞ atikrama
l.s.m.
vidyā
comp.
∞ karman
n.s.n.
niḥsru
3. sg., Pre. ind.
root
brahman
n.s.n.
saha
indecl.
∞ apatya
ab.s.n.
etad.
ab.s.n.
kartapatyam anāyuṣyaṃ ca // (3) Par.?
karta
comp.
∞ patya
n.s.n.
root
an
indecl.
∞ āyuṣya
n.s.n.
ca.
indecl.
tasmād ṛṣayo 'vareṣu na jāyante niyamātikramāt // (4) Par.?
tasmāt
indecl.
ṛṣi
n.p.m.
avara
l.p.m.
na
indecl.
jan
3. pl., Pre. ind.
root
niyama
comp.
∞ atikrama.
ab.s.m.
śrutarṣayas tu bhavanti kecit karmaphalaśeṣeṇa punaḥsaṃbhave // (5) Par.?
śruta
comp.
∞ ṛṣi
n.p.m.
tu
indecl.
bhū
3. pl., Pre. ind.
root
→ śvetaketu (6.0) [obl:manner]
kaścit
n.p.m.
karman
comp.
∞ phala
comp.
∞ śeṣa
i.s.m.
punar
indecl.
∞ sambhava,
l.s.m.
yathā śvetaketuḥ // (6) Par.?
yathā
indecl.
śvetaketu.
n.s.m.
← bhū (5.0) [obl]
yat kiṃca samāhito brahmāpy ācāryād upayuṅkte brahmavad eva tasmin phalaṃ bhavati // (7) Par.?
yad
ac.s.n.
kiṃca
indecl.
samāhita
n.s.m.
brahman
ac.s.n.
∞ api
indecl.
ācārya
ab.s.m.
upayuj,
3. sg., Pre. ind.
brahman
comp.
∞ vat
indecl.
eva
indecl.
tad
l.s.m.
phala
n.s.n.
bhū.
3. sg., Pre. ind.
root
atho yat kiṃca manasā vācā cakṣuṣā vā saṃkalpaṃ dhyāyaty āhābhivipaśyati vā tathaiva tad bhavatīty upadiśanti // (8) Par.?
atha
indecl.
∞ u
indecl.
yad
ac.s.n.
kiṃca
indecl.
manas
i.s.n.
vāc
i.s.f.
cakṣus
i.s.n.

indecl.
saṃkalpa
ac.s.m.
dhyā
3. sg., Pre. ind.
ah
3. sg., Perf.
∞ abhivipaś
3. sg., Pre. ind.
,
indecl.
tathā
indecl.
∞ eva
indecl.
tad
n.s.n.
bhū
3. sg., Pre. ind.
∞ iti.
indecl.
upadiś.
3. pl., Pre. ind.
root
guruprasādanīyāni karmāṇi svastyayanam adhyayanasaṃvṛttir iti // (9) Par.?
guru
comp.
∞ prasādanīya
n.p.n.
karman
n.p.n.
← nivṛt (10.0) [dislocated]
∞ saṃvṛtti
n.s.m.
iti.
indecl.
ato 'nyāni nivartante brahmacāriṇaḥ karmāṇi // (10) Par.?
atas
indecl.
anya
n.p.n.
nivṛt
3. pl., Pre. ind.
root
→ karman (9.0) [dislocated]
karman.
n.p.n.
svādhyāyadhṛg dharmarucis tapasvy ṛjur mṛduḥ sidhyati brahmacārī // (11) Par.?
∞ dhṛk
n.s.m.
dharma
comp.
∞ ruci
n.s.m.
tapasvin
n.s.m.
ṛju
n.s.m.
mṛdu
n.s.m.
sidh
3. sg., Pre. ind.
root
brahmacārin.
n.s.m.
Conduct towards the teacher
sadā mahāntam apararātram utthāya guros tiṣṭhan prātarabhivādam abhivādayītāsāv ahaṃ bho iti // (12) Par.?
sadā
indecl.
mahat
ac.s.m.
apararātra
ac.s.m.
utthā,
Abs., indecl.
guru
g.s.m.
sthā
Pre. ind., n.s.m.
abhivāday
3. sg., Pre. opt.
root
→ vṛddhatara (13.0) [conj]
→ pravas (14.0) [conj]
→ īps (15.0) [conj]
∞ adas.
n.s.m.
mad
n.s.a.
bho
indecl.
iti,
indecl.
samānagrāme ca vasatām anyeṣām api vṛddhatarāṇāṃ prāk prātarāśāt // (13) Par.?
samāna
comp.
∞ grāma
l.s.m.
ca
indecl.
vas
Pre. ind., g.p.m.
anya
g.p.m.
api
indecl.
vṛddhatara
g.p.m.
← abhivāday (12.0) [conj]
prāk
indecl.
prātarāśa,
ab.s.m.
proṣya ca samāgame // (14) Par.?
pravas
Abs., indecl.
← abhivāday (12.0) [conj]
ca
indecl.
samāgama,
l.s.m.
svargam āyuś cepsan // (15) Par.?
svarga
ac.s.m.
āyus
ac.s.n.
ca
indecl.
∞ īps.
Pre. ind., n.s.m.
← abhivāday (12.0) [conj]
dakṣiṇam bāhuṃ śrotrasamaṃ prasārya brāhmaṇo 'bhivādayītoraḥsamaṃ rājanyo madhyasamaṃ vaiśyo nīcaiḥ śūdraḥ prāñjalim // (16) Par.?
bāhu
ac.s.m.
śrotra
comp.
∞ sama
ac.s.m.
prasāray,
Abs., indecl.
abhivāday
3. sg., Pre. opt.
root
∞ uras
comp.
∞ sama
ac.s.m.
rājanya,
n.s.m.
madhya
comp.
∞ sama
ac.s.m.
vaiśya,
n.s.m.
nīcais
indecl.
śūdra
n.s.m.
prāñjali.
ac.s.m.
plāvanaṃ ca nāmno 'bhivādanapratyabhivādane ca pūrveṣāṃ varṇānām // (17) Par.?
plāvana
n.s.n.
root
ca
indecl.
nāman
g.s.n.
∞ pratyabhivādana
l.s.n.
ca
indecl.
pūrva
g.p.m.
varṇa.
g.p.m.
udite tv āditya ācāryeṇa sametyopasaṅgrahaṇam // (18) Par.?
udi
PPP, l.s.m.
tu
indecl.
āditya,
l.s.m.
ācārya
i.s.m.
same
Abs., indecl.
∞ upasaṃgrahaṇa.
n.s.n.
root
sadaivābhivādanam // (19) Par.?
sadā
indecl.
∞ eva
indecl.
∞ abhivādana.
n.s.n.
root
upasaṃgrāhya ācārya ity eke // (20) Par.?
upasaṃgrah
Ger., n.s.m.
ācārya
n.s.m.
iti.
indecl.
eka.
n.p.m.
root
dakṣiṇena pāṇinā dakṣiṇaṃ pādam adhastād abhy adhimṛśya sakuṣṭhikam upasaṃgṛhṇīyāt // (21) Par.?
pāṇi
i.s.m.
pāda
ac.s.m.
adhastāt
indecl.
abhi
indecl.
adhimṛś,
Abs., indecl.
sa
indecl.
∞ kuṣṭhikā
ac.s.m.
upasaṃgrah.
3. sg., Pre. opt.
root
ubhābhyām evobhāv abhipīḍayata upasaṃgrāhyāv ity eke // (22) Par.?
ubh
i.d.m.
eva
indecl.
∞ ubh
n.d.m.
abhipīḍay
Pre. ind., g.s.m.
upasaṃgrah
Ger., n.d.m.
iti.
indecl.
eka.
n.p.m.
root
sarvāhṇaṃ suyukto 'dhyayanād anantaro 'dhyāye // (23) Par.?
sarva
comp.
∞ ahṇa
ac.s.n.
su
indecl.
∞ yuj,
PPP, n.s.m.
adhyayana
ab.s.n.
anantara
n.s.m.
root
adhyāya,
l.s.m.
→ karman (24.0) [conj]
tathā gurukarmasu // (24) Par.?
tathā
indecl.
guru
comp.
∞ karman,
l.p.n.
← adhyāya (23.0) [conj]
manasā cānadhyāye // (25) Par.?
manas
i.s.n.
root
ca
indecl.
∞ anadhyāya.
l.s.m.
āhūtādhyāyī ca syāt // (26) Par.?
āhūtādhyāyin
n.s.m.
root
ca
indecl.
as.
3. sg., Pre. opt.
Duration=0.068103075027466 secs.