UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 1182
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
tathā tu vilapantīṃ tāṃ kausalyāṃ rāmamātaram / (1.1)
Par.?
uvāca lakṣmaṇo dīnas tat kālasadṛśaṃ vacaḥ // (1.2)
Par.?
na rocate mamāpy etad ārye yad rāghavo vanam / (2.1)
Par.?
tyaktvā rājyaśriyaṃ gacchet striyā vākyavaśaṃ gataḥ // (2.2)
Par.?
viparītaś ca vṛddhaś ca viṣayaiś ca pradharṣitaḥ / (3.1)
Par.?
nṛpaḥ kim iva na brūyāc codyamānaḥ samanmathaḥ // (3.2)
Par.?
nāsyāparādhaṃ paśyāmi nāpi doṣaṃ tathāvidham / (4.1)
Par.?
yena nirvāsyate rāṣṭrād vanavāsāya rāghavaḥ // (4.2)
Par.?
na taṃ paśyāmy ahaṃ loke parokṣam api yo naraḥ / (5.1)
Par.?
amitro 'pi nirasto 'pi yo 'sya doṣam udāharet // (5.2)
Par.?
devakalpam ṛjuṃ dāntaṃ ripūṇām api vatsalam / (6.1)
Par.?
avekṣamāṇaḥ ko dharmaṃ tyajet putram akāraṇāt // (6.2)
Par.?
tad idaṃ vacanaṃ rājñaḥ punar bālyam upeyuṣaḥ / (7.1)
Par.?
putraḥ ko hṛdaye kuryād rājavṛttam anusmaran // (7.2)
Par.?
yāvad eva na jānāti kaścid artham imaṃ naraḥ / (8.1)
Par.?
tāvad eva mayā sārdham ātmasthaṃ kuru śāsanam // (8.2)
Par.?
mayā pārśve sadhanuṣā tava guptasya rāghava / (9.1)
Par.?
kaḥ samartho 'dhikaṃ kartuṃ kṛtāntasyeva tiṣṭhataḥ // (9.2)
Par.?
nirmanuṣyām imāṃ sarvām ayodhyāṃ manujarṣabha / (10.1)
Par.?
kariṣyāmi śarais tīkṣṇair yadi sthāsyati vipriye // (10.2)
Par.?
bharatasyātha pakṣyo vā yo vāsya hitam icchati / (11.1)
Par.?
sarvān etān vadhiṣyāmi mṛdur hi paribhūyate // (11.2)
Par.?
tvayā caiva mayā caiva kṛtvā vairam anuttamam / (12.1)
Par.?
kasya śaktiḥ śriyaṃ dātuṃ bharatāyāriśāsana // (12.2)
Par.?
anurakto 'smi bhāvena bhrātaraṃ devi tattvataḥ / (13.1)
Par.?
satyena dhanuṣā caiva datteneṣṭena te śape // (13.2)
Par.?
dīptam agnim araṇyaṃ vā yadi rāmaḥ pravekṣyate / (14.1)
Par.?
praviṣṭaṃ tatra māṃ devi tvaṃ pūrvam avadhāraya // (14.2)
Par.?
harāmi vīryād duḥkhaṃ te tamaḥ sūrya ivoditaḥ / (15.1)
Par.?
devī paśyatu me vīryaṃ rāghavaś caiva paśyatu // (15.2)
Par.?
etat tu vacanaṃ śrutvā lakṣmaṇasya mahātmanaḥ / (16.1)
Par.?
uvāca rāmaṃ kausalyā rudantī śokalālasā // (16.2)
Par.?
bhrātus te vadataḥ putra lakṣmaṇasya śrutaṃ tvayā / (17.1)
Par.?
yad atrānantaraṃ tat tvaṃ kuruṣva yadi rocate // (17.2)
Par.?
na cādharmyaṃ vacaḥ śrutvā sapatnyā mama bhāṣitam / (18.1)
Par.?
vihāya śokasaṃtaptāṃ gantum arhasi mām itaḥ // (18.2)
Par.?
dharmajña yadi dharmiṣṭho dharmaṃ caritum icchasi / (19.1)
Par.?
śuśrūṣa mām ihasthas tvaṃ cara dharmam anuttamam // (19.2)
Par.?
śuśrūṣur jananīṃ putra svagṛhe niyato vasan / (20.1)
Par.?
pareṇa tapasā yuktaḥ kāśyapas tridivaṃ gataḥ // (20.2)
Par.?
yathaiva rājā pūjyas te gauraveṇa tathā hy aham / (21.1)
Par.?
tvāṃ nāham anujānāmi na gantavyam ito vanam // (21.2)
Par.?
tvadviyogān na me kāryaṃ jīvitena sukhena vā / (22.1)
Par.?
tvayā saha mama śreyas tṛṇānām api bhakṣaṇam // (22.2)
Par.?
yadi tvaṃ yāsyasi vanaṃ tyaktvā māṃ śokalālasām / (23.1)
Par.?
ahaṃ prāyam ihāsiṣye na hi śakṣyāmi jīvitum // (23.2)
Par.?
tatas tvaṃ prāpsyase putra nirayaṃ lokaviśrutam / (24.1)
Par.?
brahmahatyām ivādharmāt samudraḥ saritāṃ patiḥ // (24.2)
Par.?
vilapantīṃ tathā dīnāṃ kausalyāṃ jananīṃ tataḥ / (25.1)
Par.?
uvāca rāmo dharmātmā vacanaṃ dharmasaṃhitam // (25.2)
Par.?
nāsti śaktiḥ pitur vākyaṃ samatikramituṃ mama / (26.1)
Par.?
prasādaye tvāṃ śirasā gantum icchāmy ahaṃ vanam // (26.2)
Par.?
ṛṣiṇā ca pitur vākyaṃ kurvatā vratacāriṇā / (27.1)
Par.?
gaur hatā jānatā dharmaṃ kaṇḍunāpi vipaścitā // (27.2)
Par.?
asmākaṃ ca kule pūrvaṃ sagarasyājñayā pituḥ / (28.1)
Par.?
khanadbhiḥ sāgarair bhūtim avāptaḥ sumahān vadhaḥ // (28.2)
Par.?
jāmadagnyena rāmeṇa reṇukā jananī svayam / (29.1)
Par.?
kṛttā paraśunāraṇye pitur vacanakāriṇā // (29.2)
Par.?
na khalv etan mayaikena kriyate pitṛśāsanam / (30.1)
Par.?
pūrvair ayam abhipreto gato mārgo 'nugamyate // (30.2)
Par.?
tad etat tu mayā kāryaṃ kriyate bhuvi nānyathā / (31.1)
Par.?
pitur hi vacanaṃ kurvan na kaścin nāma hīyate // (31.2)
Par.?
tām evam uktvā jananīṃ lakṣmaṇaṃ punar abravīt / (32.1)
Par.?
tava lakṣmaṇa jānāmi mayi sneham anuttamam / (32.2)
Par.?
abhiprāyam avijñāya satyasya ca śamasya ca // (32.3)
Par.?
dharmo hi paramo loke dharme satyaṃ pratiṣṭhitam / (33.1)
Par.?
dharmasaṃśritam etac ca pitur vacanam uttamam // (33.2)
Par.?
saṃśrutya ca pitur vākyaṃ mātur vā brāhmaṇasya vā / (34.1)
Par.?
na kartavyaṃ vṛthā vīra dharmam āśritya tiṣṭhatā // (34.2)
Par.?
so 'haṃ na śakṣyāmi pitur niyogam ativartitum / (35.1)
Par.?
pitur hi vacanād vīra kaikeyyāhaṃ pracoditaḥ // (35.2)
Par.?
tad enāṃ visṛjānāryāṃ kṣatradharmāśritāṃ matim / (36.1)
Par.?
dharmam āśraya mā taikṣṇyaṃ madbuddhir anugamyatām // (36.2)
Par.?
tam evam uktvā sauhārdād bhrātaraṃ lakṣmaṇāgrajaḥ / (37.1) Par.?
uvāca bhūyaḥ kausalyāṃ prāñjaliḥ śirasānataḥ // (37.2)
Par.?
anumanyasva māṃ devi gamiṣyantam ito vanam / (38.1)
Par.?
śāpitāsi mama prāṇaiḥ kuru svastyayanāni me / (38.2)
Par.?
tīrṇapratijñaś ca vanāt punar eṣyāmy ahaṃ purīm // (38.3)
Par.?
yaśo hy ahaṃ kevalarājyakāraṇān na pṛṣṭhataḥ kartum alaṃ mahodayam / (39.1)
Par.?
adīrghakāle na tu devi jīvite vṛṇe 'varām adya mahīm adharmataḥ // (39.2)
Par.?
prasādayan naravṛṣabhaḥ sa mātaraṃ parākramāj jigamiṣur eva daṇḍakān / (40.1)
Par.?
athānujaṃ bhṛśam anuśāsya darśanaṃ cakāra tāṃ hṛdi jananīṃ pradakṣiṇam // (40.2)
Par.?
Duration=0.13452315330505 secs.