Texts

pratyāśvasto yadā rājā mohāt pratyāgataḥ punaḥ / (1.1) Par.?

athājuhāva taṃ sūtaṃ rāmavṛttāntakāraṇāt // (1.2) Par.?

vṛddhaṃ paramasaṃtaptaṃ navagraham iva dvipam / (2.1) Par.?

viniḥśvasantaṃ dhyāyantam asvastham iva kuñjaram // (2.2) Par.?

rājā tu rajasā sūtaṃ dhvastāṅgaṃ samupasthitam / (3.1) Par.?

aśrupūrṇamukhaṃ dīnam uvāca paramārtavat // (3.2) Par.?

kva nu vatsyati dharmātmā vṛkṣamūlam upāśritaḥ / (4.1) Par.?

so 'tyantasukhitaḥ sūta kim aśiṣyati rāghavaḥ / (4.2) Par.?

bhūmipālātmajo bhūmau śete katham anāthavat // (4.3) Par.?

yaṃ yāntam anuyānti sma padātirathakuñjarāḥ / (5.1) Par.?

sa vatsyati kathaṃ rāmo vijanaṃ vanam āśritaḥ // (5.2) Par.?

vyālair mṛgair ācaritaṃ kṛṣṇasarpaniṣevitam / (6.1) Par.?

kathaṃ kumārau vaidehyā sārdhaṃ vanam upasthitau // (6.2) Par.?

sukumāryā tapasvinyā sumantra saha sītayā / (7.1) Par.?

rājaputrau kathaṃ pādair avaruhya rathād gatau // (7.2) Par.?

siddhārthaḥ khalu sūta tvaṃ yena dṛṣṭau mamātmajau / (8.1) Par.?

vanāntaṃ praviśantau tāv aśvināv iva mandaram // (8.2) Par.?

kim uvāca vaco rāmaḥ kim uvāca ca lakṣmaṇaḥ / (9.1) Par.?

sumantra vanam āsādya kim uvāca ca maithilī / (9.2) Par.?

āsitaṃ śayitaṃ bhuktaṃ sūta rāmasya kīrtaya // (9.3) Par.?

iti sūto narendreṇa coditaḥ sajjamānayā / (10.1) Par.?

uvāca vācā rājānaṃ sabāṣpaparirabdhayā // (10.2) Par.?

abravīn māṃ mahārāja dharmam evānupālayan / (11.1) Par.?

añjaliṃ rāghavaḥ kṛtvā śirasābhipraṇamya ca // (11.2) Par.?

sūta madvacanāt tasya tātasya viditātmanaḥ / (12.1) Par.?

śirasā vandanīyasya vandyau pādau mahātmanaḥ // (12.2) Par.?

sarvam antaḥpuraṃ vācyaṃ sūta madvacanāt tvayā / (13.1) Par.?

ārogyam aviśeṣeṇa yathārhaṃ cābhivādanam // (13.2) Par.?

mātā ca mama kausalyā kuśalaṃ cābhivādanam / (14.1) Par.?

devi devasya pādau ca devavat paripālaya // (14.2) Par.?

bharataḥ kuśalaṃ vācyo vācyo madvacanena ca / (15.1) Par.?

sarvāsv eva yathānyāyaṃ vṛttiṃ vartasva mātṛṣu // (15.2) Par.?

vaktavyaś ca mahābāhur ikṣvākukulanandanaḥ / (16.1) Par.?

pitaraṃ yauvarājyastho rājyastham anupālaya // (16.2) Par.?

ity evaṃ māṃ mahārāja bruvann eva mahāyaśāḥ / (17.1) Par.?

rāmo rājīvatāmrākṣo bhṛśam aśrūṇy avartayat // (17.2) Par.?

lakṣmaṇas tu susaṃkruddho niḥśvasan vākyam abravīt / (18.1) Par.?

kenāyam aparādhena rājaputro vivāsitaḥ // (18.2) Par.?

yadi pravrājito rāmo lobhakāraṇakāritam / (19.1) Par.?

varadānanimittaṃ vā sarvathā duṣkṛtaṃ kṛtam / (19.2) Par.?

rāmasya tu parityāge na hetum upalakṣaye // (19.3) Par.?

asamīkṣya samārabdhaṃ viruddhaṃ buddhilāghavāt / (20.1) Par.?

janayiṣyati saṃkrośaṃ rāghavasya vivāsanam // (20.2) Par.?

ahaṃ tāvan mahārāje pitṛtvaṃ nopalakṣaye / (21.1) Par.?

bhrātā bhartā ca bandhuś ca pitā ca mama rāghavaḥ // (21.2) Par.?

sarvalokapriyaṃ tyaktvā sarvalokahite ratam / (22.1) Par.?

sarvaloko 'nurajyeta kathaṃ tvānena karmaṇā // (22.2) Par.?

jānakī tu mahārāja niḥśvasantī tapasvinī / (23.1) Par.?

bhūtopahatacitteva viṣṭhitā vismṛtā sthitā // (23.2) Par.?

adṛṣṭapūrvavyasanā rājaputrī yaśasvinī / (24.1) Par.?

tena duḥkhena rudatī naiva māṃ kiṃcid abravīt // (24.2) Par.?

udvīkṣamāṇā bhartāraṃ mukhena pariśuṣyatā / (25.1) Par.?

mumoca sahasā bāṣpaṃ māṃ prayāntam udīkṣya sā // (25.2) Par.?

tathaiva rāmo 'śrumukhaḥ kṛtāñjaliḥ sthito 'bhaval lakṣmaṇabāhupālitaḥ / (26.1) Par.?

tathaiva sītā rudatī tapasvinī nirīkṣate rājarathaṃ tathaiva mām // (26.2) Par.?