UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 3474
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
ityuktvā paruṣaṃ vākyaṃ rāvaṇaṃ rāvaṇānujaḥ / (1.1)
Par.?
ājagāma muhūrtena yatra rāmaḥ salakṣmaṇaḥ // (1.2)
Par.?
taṃ meruśikharākāraṃ dīptām iva śatahradām / (2.1)
Par.?
gaganasthaṃ mahīsthāste dadṛśur vānarādhipāḥ // (2.2)
Par.?
tam ātmapañcamaṃ dṛṣṭvā sugrīvo vānarādhipaḥ / (3.1)
Par.?
vānaraiḥ saha durdharṣaścintayāmāsa buddhimān // (3.2)
Par.?
cintayitvā muhūrtaṃ tu vānarāṃstān uvāca ha / (4.1)
Par.?
hanūmatpramukhān sarvān idaṃ vacanam uttamam // (4.2)
Par.?
eṣa sarvāyudhopetaścaturbhiḥ saha rākṣasaiḥ / (5.1)
Par.?
rākṣaso 'bhyeti paśyadhvam asmān hantuṃ na saṃśayaḥ // (5.2)
Par.?
sugrīvasya vacaḥ śrutvā sarve te vānarottamāḥ / (6.1)
Par.?
sālān udyamya śailāṃśca idaṃ vacanam abruvan // (6.2)
Par.?
śīghraṃ vyādiśa no rājan vadhāyaiṣāṃ durātmanām / (7.1)
Par.?
nipatantu hatāścaite dharaṇyām alpajīvitāḥ // (7.2)
Par.?
teṣāṃ sambhāṣamāṇānām anyonyaṃ sa vibhīṣaṇaḥ / (8.1)
Par.?
uttaraṃ tīram āsādya khastha eva vyatiṣṭhata // (8.2)
Par.?
uvāca ca mahāprājñaḥ svareṇa mahatā mahān / (9.1)
Par.?
sugrīvaṃ tāṃśca samprekṣya khastha eva vibhīṣaṇaḥ // (9.2)
Par.?
rāvaṇo nāma durvṛtto rākṣaso rākṣaseśvaraḥ / (10.1)
Par.?
tasyāham anujo bhrātā vibhīṣaṇa iti śrutaḥ // (10.2)
Par.?
tena sītā janasthānāddhṛtā hatvā jaṭāyuṣam / (11.1)
Par.?
ruddhvā ca vivaśā dīnā rākṣasībhiḥ surakṣitā // (11.2)
Par.?
tam ahaṃ hetubhir vākyair vividhaiśca nyadarśayam / (12.1)
Par.?
sādhu niryātyatāṃ sītā rāmāyeti punaḥ punaḥ // (12.2)
Par.?
sa ca na pratijagrāha rāvaṇaḥ kālacoditaḥ / (13.1)
Par.?
ucyamāno hitaṃ vākyaṃ viparīta ivauṣadham // (13.2)
Par.?
so 'haṃ paruṣitastena dāsavaccāvamānitaḥ / (14.1)
Par.?
tyaktvā putrāṃśca dārāṃśca rāghavaṃ śaraṇaṃ gataḥ // (14.2)
Par.?
sarvalokaśaraṇyāya rāghavāya mahātmane / (15.1)
Par.?
nivedayata māṃ kṣipraṃ vibhīṣaṇam upasthitam // (15.2)
Par.?
etat tu vacanaṃ śrutvā sugrīvo laghuvikramaḥ / (16.1)
Par.?
lakṣmaṇasyāgrato rāmaṃ saṃrabdham idam abravīt // (16.2) Par.?
rāvaṇasyānujo bhrātā vibhīṣaṇa iti śrutaḥ / (17.1)
Par.?
caturbhiḥ saha rakṣobhir bhavantaṃ śaraṇaṃ gataḥ // (17.2)
Par.?
rāvaṇena praṇihitaṃ tam avehi vibhīṣaṇam / (18.1)
Par.?
tasyāhaṃ nigrahaṃ manye kṣamaṃ kṣamavatāṃ vara // (18.2)
Par.?
rākṣaso jihmayā buddhyā saṃdiṣṭo 'yam upasthitaḥ / (19.1)
Par.?
prahartuṃ māyayā channo viśvaste tvayi rāghava // (19.2)
Par.?
badhyatām eṣa tīvreṇa daṇḍena sacivaiḥ saha / (20.1)
Par.?
rāvaṇasya nṛśaṃsasya bhrātā hyeṣa vibhīṣaṇaḥ // (20.2)
Par.?
evam uktvā tu taṃ rāmaṃ saṃrabdho vāhinīpatiḥ / (21.1)
Par.?
vākyajño vākyakuśalaṃ tato maunam upāgamat // (21.2)
Par.?
sugrīvasya tu tad vākyaṃ śrutvā rāmo mahābalaḥ / (22.1)
Par.?
samīpasthān uvācedaṃ hanūmatpramukhān harīn // (22.2)
Par.?
yad uktaṃ kapirājena rāvaṇāvarajaṃ prati / (23.1)
Par.?
vākyaṃ hetumad atyarthaṃ bhavadbhir api tacchrutam // (23.2)
Par.?
suhṛdā hyarthakṛcchreṣu yuktaṃ buddhimatā satā / (24.1)
Par.?
samarthenāpi saṃdeṣṭuṃ śāśvatīṃ bhūtim icchatā // (24.2)
Par.?
ityevaṃ paripṛṣṭāste svaṃ svaṃ matam atandritāḥ / (25.1)
Par.?
sopacāraṃ tadā rāmam ūcur hitacikīrṣavaḥ // (25.2)
Par.?
ajñātaṃ nāsti te kiṃcit triṣu lokeṣu rāghava / (26.1)
Par.?
ātmānaṃ pūjayan rāma pṛcchasyasmān suhṛttayā // (26.2)
Par.?
tvaṃ hi satyavrataḥ śūro dhārmiko dṛḍhavikramaḥ / (27.1)
Par.?
parākṣyakārī smṛtimānnisṛṣṭātmā suhṛtsu ca // (27.2)
Par.?
tasmād ekaikaśastāvad bruvantu sacivāstava / (28.1)
Par.?
hetuto matisampannāḥ samarthāśca punaḥ punaḥ // (28.2)
Par.?
ityukte rāghavāyātha matimān aṅgado 'grataḥ / (29.1)
Par.?
vibhīṣaṇaparīkṣārtham uvāca vacanaṃ hariḥ // (29.2)
Par.?
śatroḥ sakāśāt samprāptaḥ sarvathā śaṅkya eva hi / (30.1)
Par.?
viśvāsayogyaḥ sahasā na kartavyo vibhīṣaṇaḥ // (30.2)
Par.?
chādayitvātmabhāvaṃ hi caranti śaṭhabuddhayaḥ / (31.1)
Par.?
praharanti ca randhreṣu so 'narthaḥ sumahān bhavet // (31.2)
Par.?
arthānarthau viniścitya vyavasāyaṃ bhajeta ha / (32.1)
Par.?
guṇataḥ saṃgrahaṃ kuryād doṣatastu visarjayet // (32.2)
Par.?
yadi doṣo mahāṃstasmiṃstyajyatām aviśaṅkitam / (33.1)
Par.?
guṇān vāpi bahūñ jñātvā saṃgrahaḥ kriyatāṃ nṛpa // (33.2)
Par.?
śarabhastvatha niścitya sārthaṃ vacanam abravīt / (34.1)
Par.?
kṣipram asminnaravyāghra cāraḥ pratividhīyatām // (34.2)
Par.?
praṇidhāya hi cāreṇa yathāvat sūkṣmabuddhinā / (35.1)
Par.?
parīkṣya ca tataḥ kāryo yathānyāyaṃ parigrahaḥ // (35.2)
Par.?
jāmbavāṃstvatha samprekṣya śāstrabuddhyā vicakṣaṇaḥ / (36.1)
Par.?
vākyaṃ vijñāpayāmāsa guṇavad doṣavarjitam // (36.2)
Par.?
baddhavairācca pāpācca rākṣasendrād vibhīṣaṇaḥ / (37.1)
Par.?
adeśakāle samprāptaḥ sarvathā śaṅkyatām ayam // (37.2)
Par.?
tato maindastu samprekṣya nayāpanayakovidaḥ / (38.1)
Par.?
vākyaṃ vacanasampanno babhāṣe hetumattaram // (38.2)
Par.?
vacanaṃ nāma tasyaiṣa rāvaṇasya vibhīṣaṇaḥ / (39.1)
Par.?
pṛcchyatāṃ madhureṇāyaṃ śanair naravareśvara // (39.2)
Par.?
bhāvam asya tu vijñāya tatastattvaṃ kariṣyasi / (40.1)
Par.?
yadi dṛṣṭo na duṣṭo vā buddhipūrvaṃ nararṣabha // (40.2)
Par.?
atha saṃskārasampanno hanūmān sacivottamaḥ / (41.1)
Par.?
uvāca vacanaṃ ślakṣṇam arthavanmadhuraṃ laghu // (41.2)
Par.?
na bhavantaṃ matiśreṣṭhaṃ samarthaṃ vadatāṃ varam / (42.1)
Par.?
atiśāyayituṃ śakto bṛhaspatir api bruvan // (42.2)
Par.?
na vādānnāpi saṃgharṣānnādhikyānna ca kāmataḥ / (43.1)
Par.?
vakṣyāmi vacanaṃ rājan yathārthaṃ rāmagauravāt // (43.2)
Par.?
arthānarthanimittaṃ hi yad uktaṃ sacivaistava / (44.1)
Par.?
tatra doṣaṃ prapaśyāmi kriyā na hyupapadyate // (44.2)
Par.?
ṛte niyogāt sāmarthyam avaboddhuṃ na śakyate / (45.1)
Par.?
sahasā viniyogo hi doṣavān pratibhāti me // (45.2)
Par.?
cārapraṇihitaṃ yuktaṃ yad uktaṃ sacivaistava / (46.1)
Par.?
arthasyāsaṃbhavāt tatra kāraṇaṃ nopapadyate // (46.2)
Par.?
adeśakāle samprāpta ityayaṃ yad vibhīṣaṇaḥ / (47.1)
Par.?
vivakṣā cātra me 'stīyaṃ tāṃ nibodha yathāmati // (47.2)
Par.?
sa eṣa deśaḥ kālaśca bhavatīha yathā tathā / (48.1)
Par.?
puruṣāt puruṣaṃ prāpya tathā doṣaguṇāvapi // (48.2)
Par.?
daurātmyaṃ rāvaṇe dṛṣṭvā vikramaṃ ca tathā tvayi / (49.1)
Par.?
yuktam āgamanaṃ tasya sadṛśaṃ tasya buddhitaḥ // (49.2)
Par.?
ajñātarūpaiḥ puruṣaiḥ sa rājan pṛcchyatām iti / (50.1)
Par.?
yad uktam atra me prekṣā kācid asti samīkṣitā // (50.2)
Par.?
pṛcchyamāno viśaṅketa sahasā buddhimān vacaḥ / (51.1)
Par.?
tatra mitraṃ praduṣyeta mithyā pṛṣṭaṃ sukhāgatam // (51.2)
Par.?
aśakyaḥ sahasā rājan bhāvo vettuṃ parasya vai / (52.1)
Par.?
antaḥ svabhāvair gītaistair naipuṇyaṃ paśyatā bhṛśam // (52.2)
Par.?
na tvasya bruvato jātu lakṣyate duṣṭabhāvatā / (53.1)
Par.?
prasannaṃ vadanaṃ cāpi tasmānme nāsti saṃśayaḥ // (53.2)
Par.?
aśaṅkitamatiḥ svastho na śaṭhaḥ parisarpati / (54.1)
Par.?
na cāsya duṣṭā vāk cāpi tasmānnāstīha saṃśayaḥ // (54.2)
Par.?
ākāraśchādyamāno 'pi na śakyo vinigūhitum / (55.1)
Par.?
balāddhi vivṛṇotyeva bhāvam antargataṃ nṛṇām // (55.2)
Par.?
deśakālopapannaṃ ca kāryaṃ kāryavidāṃ vara / (56.1)
Par.?
saphalaṃ kurute kṣipraṃ prayogeṇābhisaṃhitam // (56.2)
Par.?
udyogaṃ tava samprekṣya mithyāvṛttaṃ ca rāvaṇam / (57.1)
Par.?
vālinaśca vadhaṃ śrutvā sugrīvaṃ cābhiṣecitam // (57.2)
Par.?
rājyaṃ prārthayamānaśca buddhipūrvam ihāgataḥ / (58.1)
Par.?
etāvat tu puraskṛtya yujyate tvasya saṃgrahaḥ // (58.2)
Par.?
yathāśakti mayoktaṃ tu rākṣasasyārjavaṃ prati / (59.1)
Par.?
tvaṃ pramāṇaṃ tu śeṣasya śrutvā buddhimatāṃ vara // (59.2)
Par.?
Duration=0.21783185005188 secs.