UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 3558
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
evaṃ vilapamānasya rāvaṇasya durātmanaḥ / (1.1)
Par.?
śrutvā śokābhitaptasya triśirā vākyam abravīt // (1.2)
Par.?
evam eva mahāvīryo hato nastāta madhyamaḥ / (2.1)
Par.?
na tu satpuruṣā rājan vilapanti yathā bhavān // (2.2)
Par.?
nūnaṃ tribhuvanasyāpi paryāptastvam asi prabho / (3.1)
Par.?
sa kasmāt prākṛta iva śokasyātmānam īdṛśam // (3.2)
Par.?
brahmadattāsti te śaktiḥ kavacaḥ sāyako dhanuḥ / (4.1)
Par.?
sahasrakharasaṃyukto ratho meghasamasvanaḥ // (4.2)
Par.?
tvayāsakṛd viśastreṇa viśastā devadānavāḥ / (5.1)
Par.?
sa sarvāyudhasampanno rāghavaṃ śāstum arhasi // (5.2)
Par.?
kāmaṃ tiṣṭha mahārājanirgamiṣyāmyahaṃ raṇam / (6.1)
Par.?
uddhariṣyāmi te śatrūn garuḍaḥ pannagān
iha // (6.2)
Par.?
śambaro devarājena narako viṣṇunā yathā / (7.1)
Par.?
tathādya śayitā rāmo mayā yudhi nipātitaḥ // (7.2)
Par.?
śrutvā triśiraso vākyaṃ rāvaṇo rākṣasādhipaḥ / (8.1)
Par.?
punar jātam ivātmānaṃ manyate kālacoditaḥ // (8.2)
Par.?
śrutvā triśiraso vākyaṃ devāntakanarāntakau / (9.1)
Par.?
atikāyaśca tejasvī babhūvur yuddhaharṣitāḥ // (9.2)
Par.?
tato 'ham aham ityevaṃ garjanto nairṛtarṣabhāḥ / (10.1)
Par.?
rāvaṇasya sutā vīrāḥ śakratulyaparākramāḥ // (10.2)
Par.?
antarikṣacarāḥ sarve sarve māyāviśāradāḥ / (11.1)
Par.?
sarve tridaśadarpaghnāḥ sarve ca raṇadurmadāḥ // (11.2) Par.?
sarve 'strabalasampannāḥ sarve vistīrṇakīrtayaḥ / (12.1)
Par.?
sarve samaram āsādya na śrūyante sma nirjitāḥ // (12.2)
Par.?
sarve 'straviduṣo vīrāḥ sarve yuddhaviśāradāḥ / (13.1)
Par.?
sarve pravaravijñānāḥ sarve labdhavarāstathā // (13.2)
Par.?
sa taistathā bhāskaratulyavarcasaiḥ sutair vṛtaḥ śatrubalapramardanaiḥ / (14.1)
Par.?
rarāja rājā maghavān yathāmarair vṛto mahādānavadarpanāśanaiḥ // (14.2)
Par.?
sa putrān sampariṣvajya bhūṣayitvā ca bhūṣaṇaiḥ / (15.1)
Par.?
āśīrbhiśca praśastābhiḥ preṣayāmāsa saṃyuge // (15.2)
Par.?
mahodaramahāpārśvau bhrātarau cāpi rāvaṇaḥ / (16.1)
Par.?
rakṣaṇārthaṃ kumārāṇāṃ preṣayāmāsa saṃyuge // (16.2)
Par.?
te 'bhivādya mahātmānaṃ rāvaṇaṃ ripurāvaṇam / (17.1)
Par.?
kṛtvā pradakṣiṇaṃ caiva mahākāyāḥ pratasthire // (17.2)
Par.?
sarvauṣadhībhir gandhaiśca samālabhya mahābalāḥ / (18.1)
Par.?
nirjagmur nairṛtaśreṣṭhāḥ ṣaḍ ete yuddhakāṅkṣiṇaḥ // (18.2)
Par.?
tataḥ sudarśanaṃ nāma nīlajīmūtasaṃnibham / (19.1)
Par.?
airāvatakule jātam āruroha mahodaraḥ // (19.2)
Par.?
sarvāyudhasamāyuktaṃ tūṇībhiśca svalaṃkṛtam / (20.1)
Par.?
rarāja gajam āsthāya savitevāstamūrdhani // (20.2)
Par.?
hayottamasamāyuktaṃ sarvāyudhasamākulam / (21.1)
Par.?
āruroha rathaśreṣṭhaṃ triśirā rāvaṇātmajaḥ // (21.2)
Par.?
triśirā ratham āsthāya virarāja dhanurdharaḥ / (22.1)
Par.?
savidyudulkaḥ sajvālaḥ sendracāpa ivāmbudaḥ // (22.2)
Par.?
tribhiḥ kirīṭaistriśirāḥ śuśubhe sa rathottame / (23.1)
Par.?
himavān iva śailendrastribhiḥ kāñcanaparvataiḥ // (23.2)
Par.?
atikāyo 'pi tejasvī rākṣasendrasutastadā / (24.1)
Par.?
āruroha rathaśreṣṭhaṃ śreṣṭhaḥ sarvadhanuṣmatām // (24.2)
Par.?
sucakrākṣaṃ susaṃyuktaṃ sānukarṣaṃ sakūbaram / (25.1)
Par.?
tūṇībāṇāsanair dīptaṃ prāsāsiparighākulam // (25.2)
Par.?
sa kāñcanavicitreṇa kirīṭena virājatā / (26.1)
Par.?
bhūṣaṇaiśca babhau meruḥ prabhābhir iva bhāsvaraḥ // (26.2)
Par.?
sa rarāja rathe tasmin rājasūnur mahābalaḥ / (27.1)
Par.?
vṛto nairṛtaśārdūlair vajrapāṇir ivāmaraiḥ // (27.2)
Par.?
hayam uccaiḥśravaḥprakhyaṃ śvetaṃ kanakabhūṣaṇam / (28.1)
Par.?
manojavaṃ mahākāyam āruroha narāntakaḥ // (28.2)
Par.?
gṛhītvā prāsam ulkābhaṃ virarāja narāntakaḥ / (29.1)
Par.?
śaktim ādāya tejasvī guhaḥ śatruṣvivāhave // (29.2)
Par.?
devāntakaḥ samādāya parighaṃ vajrabhūṣaṇam / (30.1)
Par.?
parigṛhya giriṃ dorbhyāṃ vapur viṣṇor viḍambayan // (30.2)
Par.?
mahāpārśvo mahātejā gadām ādāya vīryavān / (31.1)
Par.?
virarāja gadāpāṇiḥ kubera iva saṃyuge // (31.2)
Par.?
te pratasthur mahātmāno balair apratimair vṛtāḥ / (32.1)
Par.?
surā ivāmarāvatyāṃ balair apratimair vṛtāḥ // (32.2)
Par.?
tān gajaiśca turaṃgaiśca rathaiścāmbudanisvanaiḥ / (33.1)
Par.?
anujagmur mahātmāno rākṣasāḥ pravarāyudhāḥ // (33.2)
Par.?
te virejur mahātmānaḥ kumārāḥ sūryavarcasaḥ / (34.1)
Par.?
kirīṭinaḥ śriyā juṣṭā grahā dīptā ivāmbare // (34.2)
Par.?
pragṛhītā babhau teṣāṃ chatrāṇām āvaliḥ sitā / (35.1)
Par.?
śāradābhrapratīkāśā haṃsāvalir ivāmbare // (35.2)
Par.?
maraṇaṃ vāpi niścitya śatrūṇāṃ vā parājayam / (36.1)
Par.?
iti kṛtvā matiṃ vīrā nirjagmuḥ saṃyugārthinaḥ // (36.2)
Par.?
jagarjuśca praṇeduśca cikṣipuścāpi sāyakān / (37.1)
Par.?
jahṛṣuśca mahātmāno niryānto yuddhadurmadāḥ // (37.2)
Par.?
kṣveḍitāsphoṭaninadaiḥ saṃcacāleva medinī / (38.1)
Par.?
rakṣasāṃ siṃhanādaiśca pusphoṭeva tadāmbaram // (38.2)
Par.?
te 'bhiniṣkramya muditā rākṣasendrā mahābalāḥ / (39.1)
Par.?
dadṛśur vānarānīkaṃ samudyataśilānagam // (39.2)
Par.?
harayo 'pi mahātmāno dadṛśur nairṛtaṃ balam / (40.1)
Par.?
hastyaśvarathasaṃbādhaṃ kiṅkiṇīśatanāditam // (40.2)
Par.?
nīlajīmūtasaṃkāśaṃ samudyatamahāyudham / (41.1)
Par.?
dīptānalaraviprakhyair nairṛtaiḥ sarvato vṛtam // (41.2)
Par.?
tad dṛṣṭvā balam āyāntaṃ labdhalakṣyāḥ plavaṃgamāḥ / (42.1)
Par.?
samudyatamahāśailāḥ sampraṇedur muhur muhuḥ // (42.2)
Par.?
tataḥ samudghuṣṭaravaṃ niśamya rakṣogaṇā vānarayūthapānām / (43.1)
Par.?
amṛṣyamāṇāḥ paraharṣam ugraṃ mahābalā bhīmataraṃ vineduḥ // (43.2)
Par.?
te rākṣasabalaṃ ghoraṃ praviśya hariyūthapāḥ / (44.1)
Par.?
vicerur udyataiḥ śailair nagāḥ śikhariṇo yathā // (44.2)
Par.?
kecid ākāśam āviśya kecid urvyāṃ plavaṃgamāḥ / (45.1)
Par.?
rakṣaḥsainyeṣu saṃkruddhāścerur drumaśilāyudhāḥ // (45.2)
Par.?
te pādapaśilāśailaiścakrur vṛṣṭim anuttamām / (46.1)
Par.?
bāṇaughair vāryamāṇāśca harayo bhīmavikramāḥ // (46.2)
Par.?
siṃhanādān vineduśca raṇe rākṣasavānarāḥ / (47.1)
Par.?
śilābhiścūrṇayāmāsur yātudhānān plavaṃgamāḥ // (47.2)
Par.?
nijaghnuḥ saṃyuge kruddhāḥ kavacābharaṇāvṛtān / (48.1)
Par.?
kecid rathagatān vīrān gajavājigatān api // (48.2)
Par.?
nijaghnuḥ sahasāplutya yātudhānān plavaṃgamāḥ / (49.1)
Par.?
śailaśṛṅganipātaiśca muṣṭibhir
vāntalocanāḥ / (49.2)
Par.?
celuḥ petuśca neduśca tatra rākṣasapuṃgavāḥ // (49.3)
Par.?
tataḥ śailaiśca khaḍgaiśca visṛṣṭair harirākṣasaiḥ / (50.1)
Par.?
muhūrtenāvṛtā bhūmir abhavacchoṇitāplutā // (50.2)
Par.?
vikīrṇaparvatākārai rakṣobhir arimardanaiḥ / (51.1)
Par.?
ākṣiptāḥ kṣipyamāṇāśca bhagnaśūlāśca vānaraiḥ // (51.2)
Par.?
vānarān vānarair eva jaghnuste rajanīcarāḥ / (52.1)
Par.?
rākṣasān rākṣasair eva jaghnuste vānarā api // (52.2)
Par.?
ākṣipya ca śilāsteṣāṃ nijaghnū rākṣasā harīn / (53.1)
Par.?
teṣāṃ cācchidya śastrāṇi jaghnū rakṣāṃsi vānarāḥ // (53.2)
Par.?
nijaghnuḥ śailaśūlāstrair bibhiduśca parasparam / (54.1)
Par.?
siṃhanādān vineduśca raṇe vānararākṣasāḥ // (54.2)
Par.?
chinnavarmatanutrāṇā rākṣasā vānarair hatāḥ / (55.1)
Par.?
rudhiraṃ prasrutāstatra rasasāram iva drumāḥ // (55.2)
Par.?
rathena ca rathaṃ cāpi vāraṇena ca vāraṇam / (56.1)
Par.?
hayena ca hayaṃ kecin nijaghnur vānarā raṇe // (56.2)
Par.?
kṣuraprair ardhacandraiśca bhallaiśca niśitaiḥ śaraiḥ / (57.1)
Par.?
rākṣasā vānarendrāṇāṃ cichiduḥ pādapāñ śilāḥ // (57.2)
Par.?
vikīrṇaiḥ parvatāgraiśca drumaiśchinnaiśca saṃyuge / (58.1)
Par.?
hataiśca kapirakṣobhir durgamā vasudhābhavat // (58.2)
Par.?
tasmin pravṛtte tumule vimarde prahṛṣyamāṇeṣu valīmukheṣu / (59.1)
Par.?
nipātyamāneṣu ca rākṣaseṣu maharṣayo devagaṇāśca neduḥ // (59.2)
Par.?
tato hayaṃ mārutatulyavegam āruhya śaktiṃ niśitāṃ pragṛhya / (60.1)
Par.?
narāntako vānararājasainyaṃ mahārṇavaṃ mīna ivāviveśa // (60.2)
Par.?
sa vānarān saptaśatāni vīraḥ prāsena dīptena vinirbibheda / (61.1)
Par.?
ekaḥ kṣaṇenendraripur mahātmā jaghāna sainyaṃ haripuṃgavānām // (61.2)
Par.?
dadṛśuśca mahātmānaṃ hayapṛṣṭhe pratiṣṭhitam / (62.1)
Par.?
carantaṃ harisainyeṣu vidyādharamaharṣayaḥ // (62.2)
Par.?
sa tasya dadṛśe mārgo māṃsaśoṇitakardamaḥ / (63.1)
Par.?
patitaiḥ parvatākārair vānarair abhisaṃvṛtaḥ // (63.2)
Par.?
yāvad vikramituṃ buddhiṃ cakruḥ plavagapuṃgavāḥ / (64.1)
Par.?
tāvad etān atikramya nirbibheda narāntakaḥ // (64.2)
Par.?
jvalantaṃ prāsam udyamya saṃgrāmānte narāntakaḥ / (65.1)
Par.?
dadāha harisainyāni vanānīva vibhāvasuḥ // (65.2)
Par.?
yāvad utpāṭayāmāsur vṛkṣāñśailān vanaukasaḥ / (66.1)
Par.?
tāvat prāsahatāḥ petur vajrakṛttā ivācalāḥ // (66.2)
Par.?
dikṣu sarvāsu balavān vicacāra narāntakaḥ / (67.1)
Par.?
pramṛdnan sarvato yuddhe prāvṛṭkāle yathānilaḥ // (67.2)
Par.?
na śekur dhāvituṃ vīrā na sthātuṃ spandituṃ kutaḥ / (68.1)
Par.?
utpatantaṃ sthitaṃ yāntaṃ sarvān vivyādha vīryavān // (68.2)
Par.?
ekenāntakakalpena prāsenādityatejasā / (69.1)
Par.?
bhinnāni harisainyāni nipetur dharaṇītale // (69.2)
Par.?
vajraniṣpeṣasadṛśaṃ prāsasyābhinipātanam / (70.1)
Par.?
na śekur vānarāḥ soḍhuṃ te vinedur mahāsvanam // (70.2)
Par.?
patatāṃ harivīrāṇāṃ rūpāṇi pracakāśire / (71.1)
Par.?
vajrabhinnāgrakūṭānāṃ śailānāṃ patatām iva // (71.2)
Par.?
ye tu pūrvaṃ mahātmānaḥ kumbhakarṇena pātitāḥ / (72.1)
Par.?
te 'svasthā vānaraśreṣṭhāḥ sugrīvam upatasthire // (72.2)
Par.?
viprekṣamāṇaḥ sugrīvo dadarśa harivāhinīm / (73.1)
Par.?
narāntakabhayatrastāṃ vidravantīm itastataḥ // (73.2)
Par.?
vidrutāṃ vāhinīṃ dṛṣṭvā sa dadarśa narāntakam / (74.1)
Par.?
gṛhītaprāsam āyāntaṃ hayapṛṣṭhe pratiṣṭhitam // (74.2)
Par.?
athovāca mahātejāḥ sugrīvo vānarādhipaḥ / (75.1)
Par.?
kumāram aṅgadaṃ vīraṃ śakratulyaparākramam // (75.2)
Par.?
gacchainaṃ rākṣasaṃ vīra yo 'sau turagam āsthitaḥ / (76.1)
Par.?
kṣobhayantaṃ haribalaṃ kṣipraṃ prāṇair viyojaya // (76.2)
Par.?
sa bhartur vacanaṃ śrutvā niṣpapātāṅgadastadā / (77.1)
Par.?
anīkānmeghasaṃkāśānmeghānīkād ivāṃśumān // (77.2)
Par.?
śailasaṃghātasaṃkāśo harīṇām uttamo 'ṅgadaḥ / (78.1)
Par.?
rarājāṅgadasaṃnaddhaḥ sadhātur iva parvataḥ // (78.2)
Par.?
nirāyudho mahātejāḥ kevalaṃ nakhadaṃṣṭravān / (79.1)
Par.?
narāntakam abhikramya vāliputro 'bravīd vacaḥ // (79.2)
Par.?
tiṣṭha kiṃ prākṛtair ebhir haribhistvaṃ kariṣyasi / (80.1)
Par.?
asmin vajrasamasparśe prāsaṃ kṣipa mamorasi // (80.2)
Par.?
aṅgadasya vacaḥ śrutvā pracukrodha narāntakaḥ / (81.1)
Par.?
saṃdaśya daśanair oṣṭhaṃ niśvasya ca bhujaṃgavat // (81.2)
Par.?
sa prāsam āvidhya tadāṅgadāya samujjvalantaṃ sahasotsasarja / (82.1)
Par.?
sa vāliputrorasi vajrakalpe babhūva bhagno nyapatacca bhūmau // (82.2)
Par.?
taṃ prāsam ālokya tadā vibhagnaṃ suparṇakṛttoragabhogakalpam / (83.1)
Par.?
talaṃ samudyamya sa vāliputras turaṃgamasyābhijaghāna mūrdhni // (83.2)
Par.?
nimagnapādaḥ sphuṭitākṣitāro niṣkrāntajihvo 'calasaṃnikāśaḥ / (84.1)
Par.?
sa tasya vājī nipapāta bhūmau talaprahāreṇa vikīrṇamūrdhā // (84.2)
Par.?
narāntakaḥ krodhavaśaṃ jagāma hataṃ turagaṃ patitaṃ nirīkṣya / (85.1)
Par.?
sa muṣṭim udyamya mahāprabhāvo jaghāna śīrṣe yudhi vāliputram // (85.2)
Par.?
athāṅgado muṣṭivibhinnamūrdhā susrāva tīvraṃ rudhiraṃ bhṛśoṣṇam / (86.1)
Par.?
muhur vijajvāla mumoha cāpi saṃjñāṃ samāsādya visiṣmiye ca // (86.2)
Par.?
athāṅgado vajrasamānavegaṃ saṃvartya muṣṭiṃ giriśṛṅgakalpam / (87.1)
Par.?
nipātayāmāsa tadā mahātmā narāntakasyorasi vāliputraḥ // (87.2)
Par.?
sa muṣṭiniṣpiṣṭavibhinnavakṣā jvālāṃ vamañ śoṇitadigdhagātraḥ / (88.1)
Par.?
narāntako bhūmitale papāta yathācalo vajranipātabhagnaḥ // (88.2)
Par.?
athāntarikṣe tridaśottamānāṃ vanaukasāṃ caiva mahāpraṇādaḥ / (89.1)
Par.?
babhūva tasminnihate 'gryavīre narāntake vālisutena saṃkhye // (89.2)
Par.?
athāṅgado rāmamanaḥpraharṣaṇaṃ suduṣkaraṃ taṃ kṛtavān hi vikramam / (90.1)
Par.?
visiṣmiye so 'pyativīryavikramaḥ punaśca yuddhe sa babhūva harṣitaḥ // (90.2)
Par.?
Duration=0.35637903213501 secs.