Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 1452
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
ca rasadoṣaprabhāvadvārā dravyavikāraprabhāvaniścayo na sartara dravye vikāre cetyāhan a tvevaṃ rkhlu savraīreti / (1.1) Par.?
hetumāhan ah ītyādinā'hyavasātuṃ śakyamityantena / (1.2) Par.?
viṣamasamavetānāmiti vikṛtisamavetānāṃ tathā viṣamasamavetānāṃ ceti vikṛtiviṣamasamavetānām / (1.3) Par.?
lardhvaśṛṅgatvaṃ samavetānāmiti viśuddha militānāṃ bahukṣīrāyā rasānāṃ eva doṣāṇāṃ bhavatīti ca / (1.4) Par.?
vikṛtisamavāyo yathā madhure taṇḍauīyake madhuro hi prakṛtyā snehavṛṣyatvaāikaraḥ taṇḍulīyake tu vikṛtisamavetatvena tanna kearoi / (1.5) Par.?
tile kaṣāyakaṭutiktamadhurāḥ yadi hīme rasāḥ samayā mātrayā sama etāḥ syustatastilo'pi pitta9ślṣmaharast ridoṣaharo vā syāt pittakaphakarastvayaṃ tenātra rasānāṃ kvacit kartṛtbvma kartṛtvaṃ cy kvaciditi vaiṣabmamu jnnyate / (1.6) Par.?
ikṣvādā nānātmadkāāmi vā htydihetutrayaṃ arjunādā tu vā vi māṣaparṇabhṛtā ṛtisamavāyavieamasamavāyayore veti vopamlabhakam / (1.7) Par.?
ikṛtisamavāyaviṣamasamavāyau bhavataḥ / (1.8) Par.?
nānārūpahetujāaeiānāṃḥtena hetubhedabalādeva rasado ṣayorvikṛto viṣamo vā melako bhavatītyarthaḥ / (1.9) Par.?
etatprayogo'pi kivā jatkarṇe nānātma tasyāḥ kānāmiti kṣīraṃ nānāpramāṇānām / (1.10) Par.?
evaṃ ca nānāpramāṇatvaṃ viṣamasama vāye hetuḥ / (1.11) Par.?
parasreṇa copahatānāmiti anyonyamupaghātitagu ṇānām / (1.12) Par.?
parasparaguāāopaghātastu yadyapi doṣāṇā prāyo nāseva tathā'pyadṛṣṭavaśāt kvācedbhavatātie jñeyaṃ rasānāṃ tu pravalenā yopaghāto bhavatyeva / (1.13) Par.?
anyaiśca vikalpanairiti anyaiśca bhedakaiḥ tatra rasasya bhedakāḥ svararakalkādayaḥḥ ekasthaīva hi dravyasya ka tpanāāvaśaṣeṇa guṇāntarāṇi bhavānīta / (1.14) Par.?
doṣasya tu dūṣyāntarā ṇyeva guṇāntarayogādbhedakāni bhavānta / (1.15) Par.?
yaduttṃsa eva kupito doṣaḥ samutthānaviśeṣataḥ / (1.16) Par.?
sthānāntaragataścaiva vikārān kurute bahūn 9 a 1 8jh iti / (1.17) Par.?
asminvyākhyāne rasānāṃ doṣāṇāṃ ca ya utkarṣāpakarṣakṛto viṣamasamavāyaḥ pṛthagucyate sa na yutvateḥ yato viṣamasamavāye'pyutkṛṣṭasya rasasya tathā doṣasya co tkṛṣṭā guṇā apakṛṣṭastha cāpakṛṣṭā guṇā bhavantīti kṛtvā'vayavapra bhāvānanumānenaiva samudāyaprabhāvānumānaṃ śakyam / (1.18) Par.?
athocyeta viṣamamelake rasasya doṣasya ca na ta eva guṇā utkṛṣṭā apakṛṣṭā vā bhavānita kitu guṇāntarameva bhavati hanta tarhi vikṛta evāyaṃ samavāyo visadṛśakāryakārāātvāt / (1.19) Par.?
tadevaṃ ṇadarśāādanyathā vyākhyāyateyatdvividho melako bhavati rasānāṃ doṣāṇāṃ ca prakṛtyanuguāḥ prakṛtyananuguṇaśca tatra yo militānāṃ prākṛta guṇānupamardena melako bhatratī sa prakṛtisamasamavāyaśabdeno cyate yastu prākṛtaguṇopamardena bhavati sa vikṛtiviṣamasama vāyo'bhidhīyate vikutyā hetubhūtayā viṣamaḥ prakṛtyananuguāāḥ samavāyo vikṛtiviṣamasamavāya ityarthaḥ / (1.20) Par.?
atreva vihmativiṣama samavo nānātmakatvādihetutrayaṃ yathāvivṛtameva yojanīyam / (1.21) Par.?
ye tu bikutiviṣamasamavāyau pṛthageva kurvanti viṣamasamavāyastha vaiṣamyatāratamyenātibahuprapañcitatvād viṣamāvayavaguṇānumānaṃ // (1.22) Par.?
Duration=0.028872966766357 secs.