Texts

dravyāṇām iti vaktavye svābhāvikānām iti yat karoti tenotpattikāle janakabhūtaiḥ svaguṇāropaṇaṃ saṃskārastūtpannasyaiva toyādinā guṇāntarādhānamiti darśayati // (1) Par.?

tacca prākṛtaguṇopamardenaiva kriyate yathā toyāgnisaṃnikarṣaśaucais taṇḍulasthaṃ gauravam upahatya lāghavam anne kriyate // (2) Par.?

yaduktaṃ sudhautaḥ prasrutaḥ svinnaḥ saṃtaptaś caudano laghuḥ // (3) Par.?

tathā raktaśālyāderlaghor apyagnisaṃyogādinā lāghavaṃ vardhate // (4) Par.?

manthanādguṇādhānaṃ yathā śothakṛd dadhi śothaghnaṃ sasnehamapi manthanāt iti // (5) Par.?

deśena yathā bhasmarāśer adhaḥ sthāpayet ityādau // (6) Par.?

vāsanena guṇādhānaṃ yathāpām utpalādivāsanena sugandhānukaraṇam // (7) Par.?

bhāvanayā ca svarasādikṛtayā sthitasyaivāmalakāder guṇasyotkarṣo bhavati // (8) Par.?

kālaprakarṣādyathā pakṣājjātarasaṃ pibed ityādi // (9) Par.?

bhājanena yathā traiphalenāyasīṃ pātrīṃ kalkenālepayet ityādau // (10) Par.?

ādigrahaṇāt peṣaṇābhimantraṇādi gṛhyate // (11) Par.?

nanu saṃskārādheyena guṇena kathaṃ svābhāvikaguṇanāśaḥ kriyate yataḥ svabhāvo niṣpratikriyaḥ ityuktaṃ yadi hi saṃskāreṇa svābhāvikagurutvaṃ pratikriyate tadā svabhāvo niṣpratikriyaḥ iti kathaṃ brūmaḥ svabhāvo niṣpratikriyaḥ iti svabhāvo bhāvānām utpattau nānyathā kriyate // (12) Par.?

tena jātipratibaddhaṃ māṣādīnāṃ gurutvaṃ na tajjātau sphoṭayituṃ pāryate saṃskāreṇa tu tadanyathākaraṇamanumatameva dṛṣṭatvāt // (13) Par.?

kaścit tu guṇo dravyāṇāṃ saṃskārādināpi nānyathā kriyate yathā vahner auṣṇyaṃ vāyoścalatvaṃ tailasya sneha ityādi // (14) Par.?

ete hi yāvaddravyabhāvina eva guṇāḥ // (15) Par.?

gauravādayastu purāṇadhānyādiṣvapyapagamadarśanān na yāvaddravyabhāvinaḥ // (16) Par.?

uktaṃ hi guṇo dravyavināśād vā vināśam upagacchati // (17) Par.?

guṇāntaropadhānād vā iti // (18) Par.?

yatra tu saṃskāreṇa vrīherlājalakṣaṇaṃ dravyāntarameva janyate tatra guṇāntarotpādaḥ suṣṭhveva // (19) Par.?