UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 2912
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
śaunaka uvāca / (1.1)
Par.?
kimarthaṃ rājaśārdūlaḥ sa rājā janamejayaḥ / (1.2)
Par.?
sarpasatreṇa sarpāṇāṃ gato 'ntaṃ tad vadasva me / (1.3)
Par.?
*
nikhilena yathātattvaṃ saute sarvam aśeṣataḥ // (1.4)
Par.?
āstīkaśca dvijaśreṣṭhaḥ kimarthaṃ japatāṃ varaḥ / (2.1)
Par.?
mokṣayāmāsa bhujagān dīptāt tasmāddhutāśanāt // (2.2)
Par.?
kasya putraḥ sa rājāsīt sarpasatraṃ ya āharat / (3.1)
Par.?
sa ca dvijātipravaraḥ kasya putro vadasva me // (3.2)
Par.?
mahad ākhyānam āstīkaṃ yatraitat procyate dvija / (4.2)
Par.?
sarvam etad aśeṣeṇa śṛṇu me vadatāṃ vara // (4.3)
Par.?
śaunaka uvāca / (5.1) Par.?
śrotum icchāmyaśeṣeṇa kathām etāṃ manoramām / (5.2)
Par.?
āstīkasya purāṇasya brāhmaṇasya yaśasvinaḥ // (5.3)
Par.?
itihāsam imaṃ vṛddhāḥ purāṇaṃ paricakṣate / (6.2)
Par.?
kṛṣṇadvaipāyanaproktaṃ naimiṣāraṇyavāsinaḥ // (6.3)
Par.?
pūrvaṃ pracoditaḥ sūtaḥ pitā me lomaharṣaṇaḥ / (7.1)
Par.?
śiṣyo vyāsasya medhāvī brāhmaṇair idam uktavān // (7.2)
Par.?
tasmād aham upaśrutya pravakṣyāmi yathātatham / (8.1)
Par.?
idam āstīkam ākhyānaṃ tubhyaṃ śaunaka pṛcchate / (8.2)
Par.?
*
kathayiṣyāmyaśeṣeṇa sarvapāpapraṇāśanam // (8.3)
Par.?
āstīkasya pitā hyāsīt prajāpatisamaḥ prabhuḥ / (9.1)
Par.?
brahmacārī yatāhārastapasyugre rataḥ sadā // (9.2)
Par.?
jaratkārur iti khyāta ūrdhvaretā mahān ṛṣiḥ / (10.1)
Par.?
yāyāvarāṇāṃ dharmajñaḥ pravaraḥ saṃśitavrataḥ / (10.2)
Par.?
*
sa kadācin mahābhāgastapobalasamanvitaḥ / (10.3)
Par.?
*
cacāra pṛthivīṃ sarvāṃ yatra sāyaṃgṛho muniḥ / (10.4)
Par.?
*
tīrtheṣu ca samāplāvaṃ kurvann aṭati sarvaśaḥ / (10.5)
Par.?
*
caran dīkṣāṃ mahātejā duścarām akṛtātmabhiḥ / (10.6)
Par.?
*
vāyubhakṣo nirāhāraḥ śuṣyann animiṣo muniḥ / (10.7)
Par.?
*
itastataḥ paricaran dīptapāvakasaprabhaḥ // (10.8)
Par.?
aṭamānaḥ kadācit sa svān dadarśa pitāmahān / (11.1)
Par.?
lambamānān mahāgarte pādair ūrdhvair adhomukhān // (11.2)
Par.?
tān abravīt sa dṛṣṭvaiva jaratkāruḥ pitāmahān / (12.1)
Par.?
ke bhavanto 'valambante garte 'smin vā adhomukhāḥ // (12.2)
Par.?
vīraṇastambake lagnāḥ sarvataḥ paribhakṣite / (13.1)
Par.?
mūṣakena nigūḍhena garte 'smin nityavāsinā // (13.2)
Par.?
pitara ūcuḥ / (14.1)
Par.?
yāyāvarā nāma vayam ṛṣayaḥ saṃśitavratāḥ / (14.2)
Par.?
saṃtānaprakṣayād brahmann adho gacchāma medinīm / (14.3)
Par.?
*
yeṣāṃ tu saṃtatir nāsti martyaloke sukhāvahā / (14.4)
Par.?
*
na te labhante vasatiṃ svarge puṇyavratā api // (14.5)
Par.?
asmākaṃ saṃtatistveko jaratkārur iti śrutaḥ / (15.1)
Par.?
mandabhāgyo 'lpabhāgyānāṃ tapa eva samāsthitaḥ // (15.2)
Par.?
na sa putrāñjanayituṃ dārān mūḍhaścikīrṣati / (16.1)
Par.?
tena lambāmahe garte saṃtānaprakṣayād iha // (16.2)
Par.?
anāthāstena nāthena yathā duṣkṛtinastathā / (17.1)
Par.?
kastvaṃ bandhur ivāsmākam anuśocasi sattama // (17.2)
Par.?
jñātum icchāmahe brahman ko bhavān iha dhiṣṭhitaḥ / (18.1)
Par.?
kimarthaṃ caiva naḥ śocyān anukampitum arhasi // (18.2)
Par.?
jaratkārur uvāca / (19.1)
Par.?
mama pūrve bhavanto vai pitaraḥ sapitāmahāḥ / (19.2)
Par.?
brūta kiṃ karavāṇyadya jaratkārur ahaṃ svayam // (19.3)
Par.?
pitara ūcuḥ / (20.1)
Par.?
*
pitaraste vayaṃ tāta saṃtāraya kulaṃ svayam / (20.2)
Par.?
yatasva yatnavāṃstāta saṃtānāya kulasya naḥ / (20.3)
Par.?
ātmano 'rthe 'smadarthe ca dharma ityeva cābhibho // (20.4)
Par.?
na hi dharmaphalaistāta na tapobhiḥ susaṃcitaiḥ / (21.1)
Par.?
tāṃ gatiṃ prāpnuvantīha putriṇo yāṃ vrajanti ha // (21.2)
Par.?
tad dāragrahaṇe yatnaṃ saṃtatyāṃ ca manaḥ kuru / (22.1)
Par.?
putrakāsmanniyogāt tvam etan naḥ paramaṃ hitam // (22.2)
Par.?
jaratkārur uvāca / (23.1)
Par.?
na dārān vai kariṣyāmi sadā me bhāvitaṃ manaḥ / (23.2)
Par.?
bhavatāṃ tu hitārthāya kariṣye dārasaṃgraham // (23.3)
Par.?
samayena ca kartāham anena vidhipūrvakam / (24.1)
Par.?
tathā yadyupalapsyāmi kariṣye nānyathā tvaham // (24.2)
Par.?
sanāmnī yā bhavitrī me ditsitā caiva bandhubhiḥ / (25.1)
Par.?
bhaikṣavat tām ahaṃ kanyām upayaṃsye vidhānataḥ // (25.2)
Par.?
daridrāya hi me bhāryāṃ ko dāsyati viśeṣataḥ / (26.1)
Par.?
pratigrahīṣye bhikṣāṃ tu yadi kaścit pradāsyati // (26.2)
Par.?
evaṃ dārakriyāhetoḥ prayatiṣye pitāmahāḥ / (27.1)
Par.?
anena vidhinā śaśvan na kariṣye 'ham anyathā // (27.2)
Par.?
tatra cotpatsyate jantur bhavatāṃ tāraṇāya vai / (28.1)
Par.?
śāśvataṃ sthānam āsādya modantāṃ pitaro mama // (28.2)
Par.?
sūta uvāca / (29.1)
Par.?
*
ityuktamātre vacane tathetyuktvā pitāmahāḥ / (29.2)
Par.?
*
antardhānaṃ gatāḥ sarve vismayaṃ sa yayau muniḥ / (29.3)
Par.?
tato niveśāya tadā sa vipraḥ saṃśitavrataḥ / (29.4)
Par.?
mahīṃ cacāra dārārthī na ca dārān avindata // (29.5)
Par.?
sa kadācid vanaṃ gatvā vipraḥ pitṛvacaḥ smaran / (30.1)
Par.?
cukrośa kanyābhikṣārthī tisro vācaḥ śanair iva // (30.2)
Par.?
taṃ vāsukiḥ pratyagṛhṇād udyamya bhaginīṃ tadā / (31.1)
Par.?
na sa tāṃ pratijagrāha na sanāmnīti cintayan // (31.2)
Par.?
sanāmnīm udyatāṃ bhāryāṃ gṛhṇīyām iti tasya hi / (32.1)
Par.?
mano niviṣṭam abhavajjaratkāror mahātmanaḥ // (32.2)
Par.?
tam uvāca mahāprājño jaratkārur mahātapāḥ / (33.1)
Par.?
kiṃnāmnī bhaginīyaṃ te brūhi satyaṃ bhujaṃgama // (33.2)
Par.?
vāsukir uvāca / (34.1)
Par.?
jaratkāro jaratkāruḥ svaseyam anujā mama / (34.2)
Par.?
*
pratigṛhṇīṣva bhāryārthe mayā dattāṃ sumadhyamām / (34.3)
Par.?
tvadarthaṃ rakṣitā pūrvaṃ pratīcchemāṃ dvijottama / (34.4)
Par.?
*
evam uktvā tataḥ prādād bhāryārthe varavarṇinīm // (34.5)
Par.?
sūta uvāca / (35.1)
Par.?
mātrā hi bhujagāḥ śaptāḥ pūrvaṃ brahmavidāṃ vara / (35.2)
Par.?
janamejayasya vo yajñe dhakṣyatyanilasārathiḥ // (35.3)
Par.?
tasya śāpasya śāntyarthaṃ pradadau pannagottamaḥ / (36.1)
Par.?
svasāram ṛṣaye tasmai suvratāya tapasvine // (36.2)
Par.?
sa ca tāṃ pratijagrāha vidhidṛṣṭena karmaṇā / (37.1)
Par.?
āstīko nāma putraśca tasyāṃ jajñe mahātmanaḥ // (37.2)
Par.?
tapasvī ca mahātmā ca vedavedāṅgapāragaḥ / (38.1)
Par.?
samaḥ sarvasya lokasya pitṛmātṛbhayāpahaḥ // (38.2)
Par.?
atha kālasya mahataḥ pāṇḍaveyo narādhipaḥ / (39.1)
Par.?
ājahāra mahāyajñaṃ sarpasatram iti śrutiḥ // (39.2)
Par.?
tasmin pravṛtte satre tu sarpāṇām antakāya vai / (40.1)
Par.?
mocayāmāsa taṃ śāpam āstīkaḥ sumahāyaśāḥ // (40.2)
Par.?
nāgāṃśca mātulāṃścaiva tathā cānyān sa bāndhavān / (41.1)
Par.?
pitṝṃśca tārayāmāsa saṃtatyā tapasā tathā / (41.2)
Par.?
vrataiśca vividhair brahman svādhyāyaiścānṛṇo 'bhavat // (41.3)
Par.?
devāṃśca tarpayāmāsa yajñair vividhadakṣiṇaiḥ / (42.1)
Par.?
ṛṣīṃśca brahmacaryeṇa saṃtatyā ca pitāmahān // (42.2)
Par.?
apahṛtya guruṃ bhāraṃ pitṝṇāṃ saṃśitavrataḥ / (43.1)
Par.?
jaratkārur gataḥ svargaṃ sahitaḥ svaiḥ pitāmahaiḥ // (43.2)
Par.?
āstīkaṃ ca sutaṃ prāpya dharmaṃ cānuttamaṃ muniḥ / (44.1)
Par.?
jaratkāruḥ sumahatā kālena svargam īyivān // (44.2)
Par.?
etad ākhyānam āstīkaṃ yathāvat kīrtitaṃ mayā / (45.1)
Par.?
prabrūhi bhṛguśārdūla kiṃ bhūyaḥ kathyatām iti // (45.2)
Par.?
Duration=0.27253603935242 secs.