UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 2940
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
yadyetat sāhasaṃ tāta yadi vā duṣkṛtaṃ kṛtam / (1.2)
Par.?
priyaṃ vāpyapriyaṃ vā te vāg uktā na mṛṣā mayā // (1.3)
Par.?
naivānyathedaṃ bhavitā pitar eṣa bravīmi te / (2.1)
Par.?
nāhaṃ mṛṣā prabravīmi svaireṣvapi kutaḥ śapan // (2.2)
Par.?
śamīka uvāca / (3.1)
Par.?
jānāmyugraprabhāvaṃ tvāṃ putra satyagiraṃ tathā / (3.2)
Par.?
nānṛtaṃ hyuktapūrvaṃ te naitan mithyā bhaviṣyati // (3.3)
Par.?
pitrā putro vayaḥstho 'pi satataṃ vācya eva tu / (4.1)
Par.?
yathā syād guṇasaṃyuktaḥ prāpnuyācca mahad yaśaḥ // (4.2)
Par.?
kiṃ punar bāla eva tvaṃ tapasā bhāvitaḥ prabho / (5.1)
Par.?
vardhate ca prabhavatāṃ kopo 'tīva mahātmanām / (5.2)
Par.?
*
utsīdeyur ime lokāḥ kṣamā cāsya pratikriyā // (5.3)
Par.?
so 'haṃ paśyāmi vaktavyaṃ tvayi dharmabhṛtāṃ vara / (6.1)
Par.?
putratvaṃ bālatāṃ caiva tavāvekṣya ca sāhasam // (6.2)
Par.?
sa tvaṃ śamayuto bhūtvā vanyam āhāram āharan / (7.1)
Par.?
cara krodham imaṃ tyaktvā naivaṃ dharmaṃ prahāsyasi // (7.2)
Par.?
krodho hi dharmaṃ harati yatīnāṃ duḥkhasaṃcitam / (8.1)
Par.?
tato dharmavihīnānāṃ gatir iṣṭā na vidyate / (8.2)
Par.?
*
te 'tra dhanyāḥ śubhadhiyo ye dharme satataṃ ratāḥ / (8.3)
Par.?
*
narāḥ sukṛtakalyāṇā ātmanaḥ priyakāṅkṣiṇaḥ // (8.4)
Par.?
śama eva yatīnāṃ hi kṣamiṇāṃ siddhikārakaḥ / (9.1)
Par.?
kṣamāvatām ayaṃ lokaḥ paraścaiva kṣamāvatām // (9.2)
Par.?
tasmāccarethāḥ satataṃ kṣamāśīlo jitendriyaḥ / (10.1)
Par.?
kṣamayā prāpsyase lokān brahmaṇaḥ samanantarān // (10.2)
Par.?
mayā tu śamam āsthāya yacchakyaṃ kartum adya vai / (11.1)
Par.?
tat kariṣye 'dya tātāhaṃ preṣayiṣye nṛpāya vai / (11.2)
Par.?
*
tato gauramukhaṃ śiṣyaṃ śīlavantaṃ guṇānvitam / (11.3)
Par.?
*
āhūya yāhi rājānaṃ vṛttāntam idam ucyatām // (11.4)
Par.?
mama putreṇa śapto 'si bālenākṛtabuddhinā / (12.1)
Par.?
mamemāṃ dharṣaṇāṃ tvattaḥ prekṣya rājann amarṣiṇā // (12.2)
Par.?
sūta uvāca / (13.1)
Par.?
evamādiśya śiṣyaṃ sa preṣayāmāsa suvrataḥ / (13.2)
Par.?
parikṣite nṛpataye dayāpanno mahātapāḥ // (13.3)
Par.?
saṃdiśya kuśalapraśnaṃ kāryavṛttāntam eva ca / (14.1)
Par.?
śiṣyaṃ gauramukhaṃ nāma śīlavantaṃ samāhitam // (14.2)
Par.?
so 'bhigamya tataḥ śīghraṃ narendraṃ kuruvardhanam / (15.1)
Par.?
viveśa bhavanaṃ rājñaḥ pūrvaṃ dvāḥsthair niveditaḥ // (15.2)
Par.?
pūjitaśca narendreṇa dvijo gauramukhastataḥ / (16.1)
Par.?
ācakhyau pariviśrānto rājñe sarvam aśeṣataḥ / (16.2)
Par.?
śamīkavacanaṃ ghoraṃ yathoktaṃ mantrisaṃnidhau // (16.3)
Par.?
śamīko nāma rājendra viṣaye vartate tava / (17.1)
Par.?
ṛṣiḥ paramadharmātmā dāntaḥ śānto mahātapāḥ // (17.2)
Par.?
tasya tvayā naravyāghra sarpaḥ prāṇair viyojitaḥ / (18.1)
Par.?
avasakto dhanuṣkoṭyā skandhe bharatasattama / (18.2)
Par.?
kṣāntavāṃstava tat karma putrastasya na cakṣame // (18.3)
Par.?
tena śapto 'si rājendra pitur ajñātam adya vai / (19.1)
Par.?
takṣakaḥ saptarātreṇa mṛtyuste vai bhaviṣyati // (19.2)
Par.?
tatra rakṣāṃ kuruṣveti punaḥ punar athābravīt / (20.1)
Par.?
tad anyathā na śakyaṃ ca kartuṃ kenacid apyuta // (20.2)
Par.?
na hi śaknoti saṃyantuṃ putraṃ kopasamanvitam / (21.1)
Par.?
tato 'haṃ preṣitastena tava rājan hitārthinā // (21.2)
Par.?
iti śrutvā vaco ghoraṃ sa rājā kurunandanaḥ / (22.1)
Par.?
paryatapyata tat pāpaṃ kṛtvā rājā mahātapāḥ // (22.2)
Par.?
taṃ ca maunavratadharaṃ śrutvā munivaraṃ tadā / (23.1)
Par.?
bhūya evābhavad rājā śokasaṃtaptamānasaḥ // (23.2)
Par.?
anukrośātmatāṃ tasya śamīkasyāvadhārya tu / (24.1)
Par.?
paryatapyata bhūyo 'pi kṛtvā tat kilbiṣaṃ muneḥ // (24.2)
Par.?
na hi mṛtyuṃ tathā rājā śrutvā vai so 'nvatapyata / (25.1)
Par.?
aśocad amaraprakhyo yathā kṛtveha karma tat // (25.2)
Par.?
tatastaṃ preṣayāmāsa rājā gauramukhaṃ tadā / (26.1)
Par.?
bhūyaḥ prasādaṃ bhagavān karotviti mameti vai / (26.2)
Par.?
*
śrutvā tu vacanaṃ rājño munir gauramukhastadā / (26.3)
Par.?
*
tam anujñāpya vegena prajagāmāśramaṃ guroḥ // (26.4)
Par.?
tasmiṃśca gatamātre vai rājā gauramukhe tadā / (27.1)
Par.?
mantribhir mantrayāmāsa saha saṃvignamānasaḥ // (27.2)
Par.?
niścitya mantribhiścaiva sahito mantratattvavit / (28.1)
Par.?
prāsādaṃ kārayāmāsa ekastambhaṃ surakṣitam // (28.2)
Par.?
rakṣāṃ ca vidadhe tatra bhiṣajaścauṣadhāni ca / (29.1)
Par.?
brāhmaṇān siddhamantrāṃśca sarvato vai nyaveśayat // (29.2)
Par.?
rājakāryāṇi tatrasthaḥ sarvāṇyevākarocca saḥ / (30.1)
Par.?
mantribhiḥ saha dharmajñaḥ samantāt parirakṣitaḥ / (30.2)
Par.?
*
na cainaṃ kaścid ārūḍhaṃ labhate rājasattamam / (30.3)
Par.?
*
vāto 'pi niścaraṃstatra praveśe vinivāryate // (30.4)
Par.?
prāpte tu divase tasmin saptame dvijasattama / (31.1)
Par.?
kāśyapo 'bhyāgamad vidvāṃstaṃ rājānaṃ cikitsitum // (31.2)
Par.?
śrutaṃ hi tena tad abhūd adya taṃ rājasattamam / (32.1)
Par.?
takṣakaḥ pannagaśreṣṭho neṣyate yamasādanam // (32.2) Par.?
taṃ daṣṭaṃ pannagendreṇa kariṣye 'ham apajvaram / (33.1)
Par.?
tatra me 'rthaśca dharmaśca bhaviteti vicintayan // (33.2)
Par.?
taṃ dadarśa sa nāgendrastakṣakaḥ kāśyapaṃ pathi / (34.1)
Par.?
gacchantam ekamanasaṃ dvijo bhūtvā vayotigaḥ // (34.2)
Par.?
tam abravīt pannagendraḥ kāśyapaṃ munipuṃgavam / (35.1)
Par.?
kva bhavāṃstvarito yāti kiṃ ca kāryaṃ cikīrṣati // (35.2)
Par.?
kāśyapa uvāca / (36.1)
Par.?
nṛpaṃ kurukulotpannaṃ parikṣitam ariṃdamam / (36.2)
Par.?
takṣakaḥ pannagaśreṣṭhastejasādya pradhakṣyati // (36.3)
Par.?
taṃ daṣṭaṃ pannagendreṇa tenāgnisamatejasā / (37.1)
Par.?
pāṇḍavānāṃ kulakaraṃ rājānam amitaujasam / (37.2)
Par.?
gacchāmi saumya tvaritaṃ sadyaḥ kartum apajvaram / (37.3)
Par.?
*
vijñātaviṣavidyo 'haṃ brāhmaṇo lokapūjitaḥ / (37.4)
Par.?
*
asmadgurukaṭākṣeṇa kalyo 'haṃ viṣanāśane // (37.5)
Par.?
takṣaka uvāca / (38.1)
Par.?
ahaṃ sa takṣako brahmaṃstaṃ dhakṣyāmi mahīpatim / (38.2)
Par.?
nivartasva na śaktastvaṃ mayā daṣṭaṃ cikitsitum // (38.3)
Par.?
kāśyapa uvāca / (39.1)
Par.?
ahaṃ taṃ nṛpatiṃ nāga tvayā daṣṭam apajvaram / (39.2)
Par.?
kariṣya iti me buddhir vidyābalam upāśritaḥ // (39.3)
Par.?
Duration=0.19177889823914 secs.