UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 3008
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
vaiśaṃpāyana uvāca / (1.1)
Par.?
hate citrāṅgade bhīṣmo bāle bhrātari cānagha / (1.2)
Par.?
pālayāmāsa tad rājyaṃ satyavatyā mate sthitaḥ / (1.3)
Par.?
*
tathā vicitravīryaṃ tu vartamānaṃ sukhe 'tule // (1.4)
Par.?
samprāptayauvanaṃ paśyan bhrātaraṃ dhīmatāṃ varam / (2.1)
Par.?
bhīṣmo vicitravīryasya vivāhāyākaron matim // (2.2)
Par.?
atha kāśipater bhīṣmaḥ kanyāstisro 'psaraḥsamāḥ / (3.1)
Par.?
śuśrāva sahitā rājan vṛṇvatīr vai svayaṃvaram // (3.2)
Par.?
tataḥ sa rathināṃ śreṣṭho rathenaikena varmabhṛt / (4.1)
Par.?
jagāmānumate mātuḥ purīṃ vārāṇasīṃ prati // (4.2)
Par.?
tatra rājñaḥ samuditān sarvataḥ samupāgatān / (5.1)
Par.?
dadarśa kanyāstāścaiva bhīṣmaḥ śaṃtanunandanaḥ / (5.2)
Par.?
*
tāsāṃ kāmena saṃmattāḥ sahitāḥ kāśikosalāḥ / (5.3)
Par.?
*
vaṅgāḥ puṇḍrāḥ kaliṅgāśca te jagmustāṃ purīṃ prati // (5.4)
Par.?
kīrtyamāneṣu rājñāṃ tu nāmasvatha sahasraśaḥ / (6.1)
Par.?
*
vaiśaṃpāyanaḥ / (6.2)
Par.?
*
ekākinaṃ tadā bhīṣmaṃ vṛddhaṃ śāṃtanunandanam / (6.3)
Par.?
*
sodvegā iva taṃ dṛṣṭvā kanyāḥ paramaśobhanāḥ / (6.4)
Par.?
*
apākrāmanta tāḥ sarvā vṛddha ityeva cintayā / (6.5)
Par.?
*
vṛddhaḥ paramadharmātmā valīpalitadhāraṇaḥ / (6.6)
Par.?
*
kiṃkāraṇam ihāyāto nirlajjo bharatarṣabhaḥ / (6.7)
Par.?
*
mithyāpratijño lokeṣu kiṃ vadiṣyati bhārata / (6.8)
Par.?
*
brahmacārīti bhīṣmo hi vṛthaiva prathito bhuvi / (6.9)
Par.?
*
ityevaṃ prabruvantaste hasanti sma nṛpādhamāḥ / (6.10)
Par.?
*
kṣatriyāṇāṃ vacaḥ śrutvā bhīṣmaścukrodha bhārata / (6.11)
Par.?
bhīṣmaḥ svayaṃ tadā rājan varayāmāsa tāḥ prabhuḥ // (6.12)
Par.?
uvāca ca mahīpālān rājañ jaladaniḥsvanaḥ / (7.1)
Par.?
ratham āropya tāḥ kanyā bhīṣmaḥ praharatāṃ varaḥ // (7.2)
Par.?
āhūya dānaṃ kanyānāṃ guṇavadbhyaḥ smṛtaṃ budhaiḥ / (8.1)
Par.?
alaṃkṛtya yathāśakti pradāya ca dhanānyapi // (8.2)
Par.?
prayacchantyapare kanyāṃ mithunena gavām api / (9.1)
Par.?
vittena kathitenānye balenānye 'numānya ca // (9.2)
Par.?
pramattām upayāntyanye svayam anye ca vindate / (10.1)
Par.?
*
ārṣaṃ vidhiṃ puraskṛtya dārān vindanti cāpare / (10.2)
Par.?
aṣṭamaṃ tam atho vitta vivāhaṃ kavibhiḥ smṛtam // (10.3)
Par.?
svayaṃvaraṃ tu rājanyāḥ praśaṃsantyupayānti ca / (11.1)
Par.?
pramathya tu hṛtām āhur jyāyasīṃ dharmavādinaḥ // (11.2)
Par.?
tā imāḥ pṛthivīpālā jihīrṣāmi balād itaḥ / (12.1)
Par.?
te yatadhvaṃ paraṃ śaktyā vijayāyetarāya vā / (12.2)
Par.?
sthito 'haṃ pṛthivīpālā yuddhāya kṛtaniścayaḥ // (12.3)
Par.?
evam uktvā mahīpālān kāśirājaṃ ca vīryavān / (13.1)
Par.?
sarvāḥ kanyāḥ sa kauravyo ratham āropayat svakam / (13.2)
Par.?
āmantrya ca sa tān prāyācchīghraṃ kanyāḥ pragṛhya tāḥ // (13.3)
Par.?
tataste pārthivāḥ sarve samutpetur amarṣitāḥ / (14.1)
Par.?
saṃspṛśantaḥ svakān bāhūn daśanto daśanacchadān // (14.2)
Par.?
teṣām ābharaṇānyāśu tvaritānāṃ vimuñcatām / (15.1) Par.?
āmuñcatāṃ ca varmāṇi saṃbhramaḥ sumahān abhūt // (15.2)
Par.?
tārāṇām iva saṃpāto babhūva janamejaya / (16.1)
Par.?
bhūṣaṇānāṃ ca śubhrāṇāṃ kavacānāṃ ca sarvaśaḥ // (16.2)
Par.?
savarmabhir bhūṣaṇaiste drāg bhrājadbhir itastataḥ / (17.1)
Par.?
sakrodhāmarṣajihmabhrūsakaṣāyadṛśas tathā // (17.2)
Par.?
sūtopakᄆptān rucirān sadaśvodyatadhūrgatān / (18.1)
Par.?
rathān āsthāya te vīrāḥ sarvapraharaṇānvitāḥ / (18.2)
Par.?
prayāntam ekaṃ kauravyam anusasrur udāyudhāḥ // (18.3)
Par.?
tataḥ samabhavad yuddhaṃ teṣāṃ tasya ca bhārata / (19.1)
Par.?
ekasya ca bahūnāṃ ca tumulaṃ lomaharṣaṇam // (19.2)
Par.?
te tviṣūn daśasāhasrāṃstasmai yugapad ākṣipan / (20.1)
Par.?
aprāptāṃścaiva tān āśu bhīṣmaḥ sarvāṃstadāchinat / (20.2)
Par.?
*
āchinaccharavarṣeṇa mahatā lomavāhinā // (20.3)
Par.?
tataste pārthivāḥ sarve sarvataḥ parivārayan / (21.1)
Par.?
vavarṣuḥ śaravarṣeṇa varṣeṇevādrim ambudāḥ // (21.2)
Par.?
sa tad bāṇamayaṃ varṣaṃ śarair āvārya sarvataḥ / (22.1)
Par.?
tataḥ sarvān mahīpālān pratyavidhyat tribhistribhiḥ / (22.2)
Par.?
*
ekaikastu tato bhīṣmaṃ rājan vivyādha pañcabhiḥ / (22.3)
Par.?
*
sa ca tān prativivyādha dvābhyāṃ dvābhyāṃ parākramī / (22.4)
Par.?
*
tad yuddham āsīt tumulaṃ ghoraṃ devāsuropamam / (22.5)
Par.?
*
asyatāṃ lokavīrāṇāṃ śaraśaktisamākulam / (22.6)
Par.?
*
sa dhanūṃṣi dhvajāgrāṇi varmāṇi ca śirāṃsi ca / (22.7)
Par.?
*
cicheda samare bhīṣmaḥ śataśo 'tha sahasraśaḥ // (22.8)
Par.?
tasyāti puruṣān anyāṃllāghavaṃ rathacāriṇaḥ / (23.1)
Par.?
rakṣaṇaṃ cātmanaḥ saṃkhye śatravo 'pyabhyapūjayan / (23.2)
Par.?
*
akṣataḥ kṣapayitvānyān asaṃkhyeyaparākramaḥ / (23.3)
Par.?
*
ānināya sa kāśyasya sutāḥ sāgaragāsutaḥ // (23.4)
Par.?
tān vinirjitya tu raṇe sarvaśastraviśāradaḥ / (24.1)
Par.?
kanyābhiḥ sahitaḥ prāyād bhārato bhāratān prati // (24.2)
Par.?
tatastaṃ pṛṣṭhato rājañ śālvarājo mahārathaḥ / (25.1)
Par.?
abhyāhanad ameyātmā bhīṣmaṃ śāṃtanavaṃ raṇe // (25.2)
Par.?
vāraṇaṃ jaghane nighnan dantābhyām aparo yathā / (26.1)
Par.?
vāśitām anusaṃprāpto yūthapo balināṃ varaḥ // (26.2)
Par.?
strīkāma tiṣṭha tiṣṭheti bhīṣmam āha sa pārthivaḥ / (27.1)
Par.?
śālvarājo mahābāhur amarṣeṇābhicoditaḥ // (27.2)
Par.?
tataḥ sa puruṣavyāghro bhīṣmaḥ parabalārdanaḥ / (28.1)
Par.?
*
śālvarājaṃ susaṃkruddho nyavartata paraṃtapaḥ / (28.2)
Par.?
tadvākyākulitaḥ krodhād vidhūmo 'gnir iva jvalan / (28.3)
Par.?
*
vitateṣu dhanuṣpāṇir vikuñcitalalāṭabhṛt / (28.4)
Par.?
*
dahan yathā kṛṣṇagatiḥ kakṣaṃ vāteritaḥ prabhuḥ // (28.5)
Par.?
kṣatradharmaṃ samāsthāya vyapetabhayasaṃbhramaḥ / (29.1)
Par.?
nivartayāmāsa rathaṃ śālvaṃ prati mahārathaḥ // (29.2)
Par.?
nivartamānaṃ taṃ dṛṣṭvā rājānaḥ sarva eva te / (30.1)
Par.?
prekṣakāḥ samapadyanta bhīṣmaśālvasamāgame // (30.2)
Par.?
tau vṛṣāviva nardantau balinau vāśitāntare / (31.1)
Par.?
anyonyam abhivartetāṃ balavikramaśālinau / (31.2)
Par.?
*
tataḥ kruddhaḥ śāṃtanavo dṛṣṭvā taṃ nṛpam āgatam / (31.3)
Par.?
*
sālveśvaraṃ sa rājānaṃ hayān kruddho 'bhyacodayat / (31.4)
Par.?
*
saṃspṛśaṃśca dhanuḥśreṣṭhaṃ sajyaṃ kṛtvā nararṣabhaḥ / (31.5)
Par.?
*
samavasthāya durdharṣaḥ saśaraḥ saśarāsanaḥ / (31.6)
Par.?
*
abhyadravat sālvapatiṃ yuddhāya kurupuṃgavaḥ / (31.7)
Par.?
*
kavacī baddhanistriṃśastalabaddhaḥ pratāpavān / (31.8)
Par.?
*
tiṣṭha tiṣṭheti rājānaṃ sālvaṃ śāṃtanavo 'bravīt / (31.9)
Par.?
*
kanyārthaṃ vai tataḥ sālvaṃ prāvartata mahābalaḥ / (31.10)
Par.?
*
tatastu yuddham abhavat tadā rājan svayaṃvare / (31.11)
Par.?
*
bhīṣmasya caiva rājarṣeḥ sālvasyāpi tathaiva ca / (31.12)
Par.?
*
āyodhanaṃ mahāghoram indralekhāriṇor iva / (31.13)
Par.?
*
bhīrūṇāṃ bhītijanakaṃ śūrāṇāṃ harṣavardhanam / (31.14)
Par.?
*
surāṇāṃ vismayakaraṃ duṣṭānāṃ prītivardhanam / (31.15)
Par.?
*
adṛṣṭam aśrutaṃ kaiścit sarvalokabhayaṃkaram // (31.16)
Par.?
tato bhīṣmaṃ śāṃtanavaṃ śaraiḥ śatasahasraśaḥ / (32.1)
Par.?
śālvarājo naraśreṣṭhaḥ samavākirad āśugaiḥ / (32.2)
Par.?
*
vivyādha ca tadā bhīṣmaṃ vāmapārśve stanāntare / (32.3)
Par.?
*
tvaramāṇastvarākāle kṣatriyarṣabhasattamaḥ // (32.4)
Par.?
pūrvam abhyarditaṃ dṛṣṭvā bhīṣmaṃ śālvena te nṛpāḥ / (33.1)
Par.?
vismitāḥ samapadyanta sādhu sādhviti cābruvan // (33.2)
Par.?
lāghavaṃ tasya te dṛṣṭvā saṃyuge sarvapārthivāḥ / (34.1)
Par.?
apūjayanta saṃhṛṣṭā vāgbhiḥ śālvaṃ narādhipāḥ // (34.2)
Par.?
kṣatriyāṇāṃ tadā vācaḥ śrutvā parapuraṃjayaḥ / (35.1)
Par.?
kruddhaḥ śāṃtanavo bhīṣmastiṣṭha tiṣṭhetyabhāṣata // (35.2)
Par.?
sārathiṃ cābravīt kruddho yāhi yatraiṣa pārthivaḥ / (36.1)
Par.?
yāvad enaṃ nihanmyadya bhujaṃgam iva pakṣirāṭ / (36.2)
Par.?
*
tadvacaḥ sārathiḥ śrutvā yatra śālvastato yayau / (36.3)
Par.?
*
na bhetavyaṃ tvayā sūta tasmāt sālvanṛpātmajāt / (36.4)
Par.?
*
paśyataste vadhiṣyāmi sālveśaṃ paśya me balam / (36.5)
Par.?
*
patet tvayi śaraḥ kaścin nāhaṃ sālvasya śaṃtanuḥ // (36.6)
Par.?
tato 'straṃ vāruṇaṃ samyag yojayāmāsa kauravaḥ / (37.1)
Par.?
tenāśvāṃścaturo 'mṛdnācchālvarājño narādhipa // (37.2)
Par.?
astrair astrāṇi saṃvārya śālvarājñaḥ sa kauravaḥ / (38.1)
Par.?
bhīṣmo nṛpatiśārdūla nyavadhīt tasya sārathim / (38.2)
Par.?
*
ardhacandreṇa bāṇena dhanuścicheda jahnujaḥ / (38.3)
Par.?
astreṇa cāpyathaikena nyavadhīt turagottamān / (38.4)
Par.?
*
sālvastu viratho rājan hatāśvo hatasārathiḥ / (38.5)
Par.?
*
nikṣipya ca dhanuḥ śrīmān bhūmau tiṣṭhad avāṅmukhaḥ // (38.6)
Par.?
kanyāhetor naraśreṣṭha bhīṣmaḥ śāṃtanavastadā / (39.1)
Par.?
jitvā visarjayāmāsa jīvantaṃ nṛpasattamam / (39.2)
Par.?
tataḥ śālvaḥ svanagaraṃ prayayau bharatarṣabha / (39.3)
Par.?
*
svarājyam anvaśāccaiva dharmeṇa nṛpatistadā // (39.4)
Par.?
rājāno ye ca tatrāsan svayaṃvaradidṛkṣavaḥ / (40.1)
Par.?
svānyeva te 'pi rāṣṭrāṇi jagmuḥ parapuraṃjaya / (40.2)
Par.?
*
te vanāni ca ramyāṇi śailāṃśca saritastathā / (40.3)
Par.?
*
atikramya ca rājānaḥ svaṃ svaṃ rājyaṃ pracakramuḥ / (40.4)
Par.?
*
bhīṣmaḥ svayaṃvare kanyā vijitya kurusattamaḥ // (40.5)
Par.?
evaṃ vijitya tāḥ kanyā bhīṣmaḥ praharatāṃ varaḥ / (41.1)
Par.?
*
nihatyājau nṛpān kāṃścit kaścid vidrāvya sainikān / (41.2)
Par.?
*
yaśaḥ kīrtiṃ balaṃ dhairyaṃ nṛpāṇām apahṛtya ca / (41.3)
Par.?
prayayau hāstinapuraṃ yatra rājā sa kauravaḥ / (41.4)
Par.?
*
bhīṣmaḥ śāṃtanavastadā / (41.5)
Par.?
*
atikramya ca rājānaḥ svaṃ svaṃ rājyaṃ pracakramuḥ / (41.6)
Par.?
*
kurukṣetraṃ puṇyatamam / (41.7)
Par.?
*
vicitravīryo dharmātmā praśāsti vasudhām imām / (41.8)
Par.?
*
yathā pitāsya kauravyaḥ śaṃtanur nṛpasattamaḥ // (41.9)
Par.?
so 'cireṇaiva kālena atyakrāman narādhipa / (42.1)
Par.?
vanāni saritaścaiva śailāṃśca vividhadrumān // (42.2)
Par.?
akṣataḥ kṣapayitvārīn saṃkhye 'saṃkhyeyavikramaḥ / (43.1)
Par.?
ānayāmāsa kāśyasya sutāḥ sāgaragāsutaḥ // (43.2)
Par.?
snuṣā iva sa dharmātmā bhaginya iva cānujāḥ / (44.1)
Par.?
yathā duhitaraścaiva pratigṛhya yayau kurūn / (44.2)
Par.?
*
āninye sa mahābāhur bhrātuḥ priyacikīrṣayā // (44.3)
Par.?
tāḥ sarvā guṇasampannā bhrātā bhrātre yavīyase / (45.1)
Par.?
bhīṣmo vicitravīryāya pradadau vikramāhṛtāḥ // (45.2)
Par.?
satāṃ dharmeṇa dharmajñaḥ kṛtvā karmātimānuṣam / (46.1)
Par.?
bhrātur vicitravīryasya vivāhāyopacakrame / (46.2)
Par.?
satyavatyā saha mithaḥ kṛtvā niścayam ātmavān // (46.3)
Par.?
vivāhaṃ kārayiṣyantaṃ bhīṣmaṃ kāśipateḥ sutā / (47.1)
Par.?
jyeṣṭhā tāsām idaṃ vākyam abravīddha satī tadā // (47.2)
Par.?
mayā saubhapatiḥ pūrvaṃ manasābhivṛtaḥ patiḥ / (48.1)
Par.?
tena cāsmi vṛtā pūrvam eṣa kāmaśca me pituḥ // (48.2)
Par.?
mayā varayitavyo 'bhūcchālvastasmin svayaṃvare / (49.1)
Par.?
etad vijñāya dharmajña tatastvaṃ dharmam ācara // (49.2)
Par.?
evam uktastayā bhīṣmaḥ kanyayā viprasaṃsadi / (50.1)
Par.?
cintām abhyagamad vīro yuktāṃ tasyaiva karmaṇaḥ / (50.2)
Par.?
*
anyāsaktā tviyaṃ kanyā jyeṣṭhā kṣātre mayā jitā / (50.3)
Par.?
*
vācā dattā manodattā kṛtamaṅgalavācanā / (50.4)
Par.?
*
nirdiṣṭā tu parasyaiva sā tyājyā paracintanī / (50.5)
Par.?
*
ityuktvā cānumānyaiva bhrātaraṃ svavaśānugam // (50.6)
Par.?
sa viniścitya dharmajño brāhmaṇair vedapāragaiḥ / (51.1)
Par.?
anujajñe tadā jyeṣṭhām ambāṃ kāśipateḥ sutām // (51.2)
Par.?
ambikāmbālike bhārye prādād bhrātre yavīyase / (52.1)
Par.?
bhīṣmo vicitravīryāya vidhidṛṣṭena karmaṇā // (52.2)
Par.?
tayoḥ pāṇiṃ gṛhītvā sa rūpayauvanadarpitaḥ / (53.1)
Par.?
vicitravīryo dharmātmā kāmātmā samapadyata / (53.2)
Par.?
*
vicitravīryaḥ / (53.3)
Par.?
*
vaiśaṃpāyanaḥ / (53.5)
Par.?
*
vaiśaṃpāyanaḥ / (53.7)
Par.?
*
yajñasenaḥ / (53.9)
Par.?
*
vaiśaṃpāyanaḥ / (53.10)
Par.?
*
vaiśaṃpāyanaḥ / (53.12)
Par.?
*
vaiśaṃpāyanaḥ / (53.13)
Par.?
*
nainām aicchat kathaṃcana / (53.14)
Par.?
*
ambām anyasya kīrtyantīm abravīccārudarśanām / (53.15)
Par.?
*
pratyakṣaphala evaiṣa kāmo 'sādhur nirarthakaḥ / (53.16)
Par.?
*
paratantropabhoge mām ārya nāyoktum arhasi / (53.17)
Par.?
*
pratiṣṭhitaḥ śaṃtanor vai tāta yasya tvam anvayaḥ / (53.18)
Par.?
*
akāmavṛtto dharmātman sādhu manye mataṃ tava / (53.19)
Par.?
*
ityuktvāmbāṃ samālokya vidhivad vākyam abravīt / (53.20)
Par.?
*
visṛṣṭā hyasi gaccha tvaṃ yathākāmam anindite / (53.21)
Par.?
*
nāniyojye samartho 'haṃ niyoktuṃ bhrātaraṃ priyam / (53.22)
Par.?
*
anyabhāvagatāṃ cāpi ko nārīṃ vāsayed gṛhe / (53.23)
Par.?
*
atastvāṃ na niyokṣyāmi anyakāmāsi gamyatām / (53.24)
Par.?
*
aham apyūrdhvaretā vai nivṛtto dārakarmaṇi / (53.25)
Par.?
*
na saṃbandhastad āvābhyāṃ bhavitā vai kathaṃcana / (53.26)
Par.?
*
ityuktā sā gatā tatra sakhībhiḥ parivāritā / (53.27)
Par.?
*
nirdiṣṭā hi śanai rājan sālvarājapuraṃ prati / (53.28)
Par.?
*
athāmbā sālvam āgamya sābravīn manasā vṛtā / (53.29)
Par.?
*
purā nirdiṣṭabhāvā tvām āgatāsmi varānana / (53.30)
Par.?
*
devavrataṃ samutsṛjya sānujaṃ bharatarṣabham / (53.31)
Par.?
*
pratigṛhṇīṣva bhadraṃ te vidhivan māṃ samudyatām / (53.32)
Par.?
*
tayaivam uktaḥ sālvo 'pi prahasann idam abravīt / (53.33)
Par.?
*
nirjitāsīha bhīṣmeṇa māṃ vinirjitya rājasu / (53.34)
Par.?
*
anyena nirjitāṃ bhadre visṛṣṭāṃ tena cālayāt / (53.35)
Par.?
*
na gṛhṇāmi varārohe tatra caiva tu gamyatām / (53.36)
Par.?
*
ityuktā sā samāgamya bhīṣmaṃ punar athābravīt / (53.37)
Par.?
*
ambābravīt tato bhīṣmaṃ tvayāhaṃ sahasā hṛtā / (53.38)
Par.?
*
kṣatradharmam avekṣasva tvaṃ bhartā mama dharmataḥ / (53.39)
Par.?
*
yāṃ yaḥ svayaṃvare kanyāṃ nirjayecchauryasaṃpadā / (53.40)
Par.?
*
rājñaḥ sarvān vinirjitya sa tām udvāhayed dhruvam / (53.41)
Par.?
*
atastvam eva bhartā me tvayāhaṃ nirjitā yataḥ / (53.42)
Par.?
*
tasmād vahasva māṃ bhīṣma nirjitāṃ saṃsadi tvayā / (53.43)
Par.?
*
ūrdhvaretā hyaham iti pratyuvāca punaḥ punaḥ / (53.44)
Par.?
*
bhīṣmaṃ sā cābravīd ambā yathājaiṣīstathā kuru / (53.45)
Par.?
*
evam anvagamad bhīṣmaṃ ṣaṭ samāḥ puṣkarekṣaṇā / (53.46)
Par.?
*
ūrdhvaretāstvahaṃ bhadre vivāhavimukho 'bhavam / (53.47)
Par.?
*
tam eva sālvaṃ gaccha tvaṃ yaḥ purā manasā vṛtaḥ / (53.48)
Par.?
*
anyasaktaṃ kimarthaṃ tvam ātmānam avadaḥ purā / (53.49)
Par.?
*
anyasaktāṃ vadhūṃ kanyāṃ vāsayet svagṛhe na hi / (53.50)
Par.?
*
nāham udvāhayiṣye tvāṃ mama bhrātre yavīyase / (53.51)
Par.?
*
vicitravīryāya śubhe yatheṣṭaṃ gamyatām iti / (53.52)
Par.?
*
bhūyaḥ sālvaṃ samabhyetya rājan gṛhṇīṣva mām iti / (53.53)
Par.?
*
nāhaṃ gṛhṇāmyanyajitām iti sālvanirākṛtā / (53.54)
Par.?
*
ūrdhvaretāstvaham iti bhīṣmeṇa ca nirākṛtā / (53.55)
Par.?
*
ambā bhīṣmaṃ punaḥ sālvaṃ bhīṣmaṃ sālvaṃ punaḥ punaḥ / (53.56)
Par.?
*
gamanāgamanenaivam anaiṣīt ṣaṭ samā nṛpa / (53.57)
Par.?
*
aśrubhir bhūmim ukṣantī śocantī sā manasvinī / (53.58)
Par.?
*
pīnonnatakucadvandvā viśālajaghanekṣaṇā / (53.59)
Par.?
*
śroṇībharālasagamā rākācandranibhānanā / (53.60)
Par.?
*
varṣatkādambinīmūrdhni sphurantī cañcaleva sā / (53.61)
Par.?
*
sā tato dvādaśa samā bāhudāmabhito nadīm / (53.62)
Par.?
*
pārśve himavato ramye tapo ghoraṃ samādade / (53.63)
Par.?
*
saṃkṣiptakaraṇā tatra tapa āsthāya suvratā / (53.64)
Par.?
*
pādāṅguṣṭhena sātiṣṭhad akampanta tataḥ surāḥ / (53.65)
Par.?
*
tasyāstat tu tapo dṛṣṭvā surāṇāṃ kṣobhakārakam / (53.66)
Par.?
*
vismitaścaiva hṛṣṭaśca tasyānugrahabuddhimān / (53.67)
Par.?
*
anantaseno bhagavān kumāro varadaḥ prabhuḥ / (53.68)
Par.?
*
mānayan rājaputrīṃ tāṃ dadau tasyai śubhāṃ srajam / (53.69)
Par.?
*
eṣā puṣkariṇī divyā yathāvat samupasthitā / (53.70)
Par.?
*
ambe tvacchokaśamanī mālā bhuvi bhaviṣyati / (53.71)
Par.?
*
etāṃ caiva mayā dattāṃ mālāṃ yo dhārayiṣyati / (53.72)
Par.?
*
so 'sya bhīṣmasya nidhane kāraṇaṃ vai bhaviṣyati / (53.73)
Par.?
*
anyapūrveti māṃ sālvo nābhinandati bāliśaḥ / (53.74)
Par.?
*
sāhaṃ dharmācca kāmācca vihīnā śokadhāriṇī / (53.75)
Par.?
*
apatiḥ kṣatriyān sarvān ākrandāmi samantataḥ / (53.76)
Par.?
*
iyaṃ vaḥ kṣatriyā mālā yā bhīṣmaṃ nihaniṣyati / (53.77)
Par.?
*
ahaṃ ca bhāryā tasya syāṃ yo bhīṣmaṃ ghātayiṣyati / (53.78)
Par.?
*
tasyāścaṅkramyamāṇāyāḥ samāḥ pañca gatāḥ parāḥ / (53.79)
Par.?
*
nābhavaccharaṇaṃ kaścit kṣatriyo bhīṣmajād bhayāt / (53.80)
Par.?
*
agacchat somakaṃ sāmbā pāñcāleṣu yaśasvinam / (53.81)
Par.?
*
satyasaṃdhaṃ maheṣvāsaṃ satyadharmaparāyaṇam / (53.82)
Par.?
*
sā sabhādvāram āgamya pāñcālair abhirakṣitam / (53.83)
Par.?
*
pāñcālarājam ākrandat pragṛhya subhujā bhujau / (53.84)
Par.?
*
bhīṣmeṇa hanyamānāṃ māṃ majjantīm iva ca hrade / (53.85)
Par.?
*
yajñasenābhidhāveha pāṇim ālambya ceśvara / (53.86)
Par.?
*
tena me sarvadharmāśca ratibhogāśca kevalāḥ / (53.87)
Par.?
*
ubhau ca lokau kīrtiśca samūlau saphalau hṛtau / (53.88)
Par.?
*
krośantyevaṃ na vindāmi rājanyaṃ śaraṇaṃ kvacit / (53.89)
Par.?
*
kiṃ nu niḥkṣatriyo loko yatrānātho 'vasīdati / (53.90)
Par.?
*
samāgamya tu rājāno mayoktā rājasattamāḥ / (53.91)
Par.?
*
ikṣvākūṇāṃ tu ye vṛddhāḥ pāñcālānāṃ ca ye varāḥ / (53.92)
Par.?
*
tvatprasādād vivāhe 'smin mā dharmo mā parājayet / (53.93)
Par.?
*
prasīda yajñaseneha gatir me bhava somaka / (53.94)
Par.?
*
jānāmi tvāṃ bodhayāmi rājaputri viśeṣataḥ / (53.95)
Par.?
*
yathāśakti yathādharmaṃ balaṃ saṃdhārayāmyaham / (53.96)
Par.?
*
anyasmāt pārthivād yat te bhayaṃ syāt pārthivātmaje / (53.97)
Par.?
*
tasyāpanayane hetuṃ saṃvidhātum ahaṃ prabhuḥ / (53.98)
Par.?
*
na hi śāṃtanavasyāhaṃ mahāstrasya prahāriṇaḥ / (53.99)
Par.?
*
īśvaraḥ kṣatriyāṇāṃ hi balaṃ dharmo 'nuvartate / (53.100)
Par.?
*
sā sādhu vraja kalyāṇi na māṃ bhīṣmo dahed balāt / (53.101)
Par.?
*
na hi bhīṣmād ahaṃ dharmaṃ śakto dātuṃ kathaṃcana / (53.102)
Par.?
*
ityuktā srajam āsajya dvāri rājño vyapādravat / (53.103)
Par.?
*
vyudastāṃ sarvalokeṣu tapasā saṃśitavratām / (53.104)
Par.?
*
tām anvagacchad drupadaḥ sāntvaṃ jalpan punaḥ punaḥ / (53.105)
Par.?
*
srajaṃ gṛhāṇa kalyāṇi na no vairaṃ prasañjaya / (53.106)
Par.?
*
evam eva tvayā kāryam iti sma pratikāṅkṣate / (53.107)
Par.?
*
na tu tasyānyathā bhāvo daivam etad amānuṣam / (53.108)
Par.?
*
yaścaināṃ srajam ādāya svayaṃ vai pratimokṣate / (53.109)
Par.?
*
sa bhīṣmaṃ samare hantā mama dharmapraṇāśanam / (53.110)
Par.?
*
tāṃ srajaṃ drupado rājā kaṃcit kālaṃ rarakṣa saḥ / (53.111)
Par.?
*
tato visrambham āsthāya tūṣṇīm etām upaikṣata / (53.112)
Par.?
*
tāṃ śikhaṇḍinyabadhnāt tu bālā pitur avajñayā / (53.113)
Par.?
*
tāṃ pitā tvatyajacchīghraṃ trasto bhīṣmasya kilbiṣāt / (53.114)
Par.?
*
iṣīkaṃ brāhmaṇaṃ bhītā sābhyagacchat tapasvinam / (53.115)
Par.?
*
gaṅgādvāri tapasyantaṃ tuṣṭihetostapasvinī / (53.116)
Par.?
*
upacārābhituṣṭastām abravīd ṛṣisattamaḥ / (53.117)
Par.?
*
gaṅgādvāre vibhajanaṃ bhavitā nacirād iva / (53.118)
Par.?
*
tatra gandharvarājānaṃ tumburuṃ priyadarśanam / (53.119)
Par.?
*
ārādhayitum īhasva samyak paricarasva tam / (53.120)
Par.?
*
aham apyatra sācivyaṃ kartāsmi tava śobhane / (53.121)
Par.?
*
taṃ tadācara bhadraṃ te sa te śreyo vidhāsyati / (53.122)
Par.?
*
tato vibhajanaṃ tatra gandharvāṇām avartata / (53.123)
Par.?
*
tatra dvāvavaśiṣyetāṃ gandharvāvamitaujasau / (53.124)
Par.?
*
tayor ekaḥ samīkṣyaināṃ strībubhūṣur uvāca ha / (53.125)
Par.?
*
idaṃ gṛhṇīṣva puṃliṅgaṃ vṛṇe strīliṅgam eva te / (53.126)
Par.?
*
niyamaṃ cakratustatra strī pumāṃścaiva tāvubhau / (53.127)
Par.?
*
tataḥ pumān samabhavacchikhaṇḍī paravīrahā / (53.128)
Par.?
*
strī bhūtvā hyapacakrāma sa gandharvo mudānvitaḥ / (53.129)
Par.?
*
labdhvā tu mahatīṃ prītiṃ yājñasenir mahāyaśāḥ / (53.130)
Par.?
*
tato budbudakaṃ gatvā punar astrāṇi so 'karot / (53.131)
Par.?
*
tatra cāstrāṇi divyāni kṛtvā sa sumahādyutiḥ / (53.132)
Par.?
*
svadeśam abhisaṃpede pāñcālaṃ kurunandana / (53.133)
Par.?
*
so 'bhivādya pituḥ pādau maheṣvāsaḥ kṛtāñjaliḥ / (53.134)
Par.?
*
uvāca bhavatā bhīṣmān na bhetavyaṃ kathaṃcana / (53.135)
Par.?
*
ambāyāṃ nirgatāyāṃ tu bhīṣmaḥ śāṃtanavastadā / (53.136)
Par.?
*
nyāyena kārayāmāsa rājño vaivāhikīṃ kriyām / (53.137)
Par.?
*
ambikāmbālike caiva pariṇīyāgnisaṃnidhau // (53.138)
Par.?
te cāpi bṛhatī śyāme nīlakuñcitamūrdhaje / (54.1)
Par.?
raktatuṅganakhopete pīnaśroṇipayodhare // (54.2)
Par.?
ātmanaḥ pratirūpo 'sau labdhaḥ patir iti sthite / (55.1)
Par.?
vicitravīryaṃ kalyāṇaṃ pūjayāmāsatustu te / (55.2)
Par.?
*
anyonyaṃ prītisakte ca ekabhāvāviva sthite // (55.3)
Par.?
sa cāśvirūpasadṛśo devasattvaparākramaḥ / (56.1)
Par.?
sarvāsām eva nārīṇāṃ cittapramathano 'bhavat // (56.2)
Par.?
tābhyāṃ saha samāḥ sapta viharan pṛthivīpatiḥ / (57.1)
Par.?
vicitravīryastaruṇo yakṣmāṇaṃ samapadyata // (57.2)
Par.?
suhṛdāṃ yatamānānām āptaiḥ saha cikitsakaiḥ / (58.1)
Par.?
jagāmāstam ivādityaḥ kauravyo yamasādanam / (58.2)
Par.?
*
dharmātmā sa tu gāṅgeyaścintāśokaparāyaṇaḥ // (58.3)
Par.?
pretakāryāṇi sarvāṇi tasya samyag akārayat / (59.1)
Par.?
rājño vicitravīryasya satyavatyā mate sthitaḥ / (59.2)
Par.?
ṛtvigbhiḥ sahito bhīṣmaḥ sarvaiśca kurupuṃgavaiḥ // (59.3)
Par.?
Duration=0.75181412696838 secs.