UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 3021
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
vaiśaṃpāyana uvāca / (1.1)
Par.?
*
dhṛtarāṣṭre ca pāṇḍau ca vidure ca mahātmani / (1.2)
Par.?
teṣu triṣu kumāreṣu jāteṣu kurujāṅgalam / (1.3)
Par.?
kuravo 'tha kurukṣetraṃ trayam etad avardhata // (1.4)
Par.?
ūrdhvasasyābhavad bhūmiḥ sasyāni phalavanti ca / (2.1)
Par.?
yathartuvarṣī parjanyo bahupuṣpaphalā drumāḥ // (2.2)
Par.?
vāhanāni prahṛṣṭāni muditā mṛgapakṣiṇaḥ / (3.1)
Par.?
gandhavanti ca mālyāni rasavanti phalāni ca // (3.2)
Par.?
vaṇigbhiścāvakīryanta nagarāṇyatha śilpibhiḥ / (4.1)
Par.?
śūrāśca kṛtavidyāśca santaśca sukhino 'bhavan // (4.2)
Par.?
nābhavan dasyavaḥ kecin nādharmarucayo janāḥ / (5.1)
Par.?
pradeśeṣvapi rāṣṭrāṇāṃ kṛtaṃ yugam avartata // (5.2)
Par.?
dānakriyādharmaśīlā yajñavrataparāyaṇāḥ / (6.1)
Par.?
anyonyaprītisaṃyuktā vyavardhanta prajāstadā // (6.2)
Par.?
mānakrodhavihīnāśca janā lobhavivarjitāḥ / (7.1)
Par.?
anyonyam abhyavardhanta dharmottaram avartata // (7.2)
Par.?
tan mahodadhivat pūrṇaṃ nagaraṃ vai vyarocata / (8.1)
Par.?
dvāratoraṇaniryūhair yuktam abhracayopamaiḥ / (8.2)
Par.?
prāsādaśatasaṃbādhaṃ mahendrapurasaṃnibham // (8.3)
Par.?
nadīṣu vanakhaṇḍeṣu vāpīpalvalasānuṣu / (9.1)
Par.?
kānaneṣu ca ramyeṣu vijahrur muditā janāḥ // (9.2)
Par.?
uttaraiḥ kurubhiḥ sārdhaṃ dakṣiṇāḥ kuravastadā / (10.1)
Par.?
vispardhamānā vyacaraṃstathā siddharṣicāraṇaiḥ / (10.2)
Par.?
nābhavat kṛpaṇaḥ kaścin nābhavan vidhavāḥ striyaḥ // (10.3)
Par.?
tasmiñ janapade ramye bahavaḥ kurubhiḥ kṛtāḥ / (11.1)
Par.?
kūpārāmasabhāvāpyo brāhmaṇāvasathāstathā / (11.2)
Par.?
*
babhūvuḥ sarvarddhiyutāstasmin rāṣṭre sadotsavāḥ / (11.3)
Par.?
*
svāhākāraiḥ svadhābhiśca saṃnivāsaḥ kurūṣitaḥ / (11.4)
Par.?
bhīṣmeṇa śāstrato rājan sarvataḥ parirakṣite // (11.5)
Par.?
babhūva ramaṇīyaśca caityayūpaśatāṅkitaḥ / (12.1)
Par.?
sa deśaḥ pararāṣṭrāṇi pratigṛhyābhivardhitaḥ / (12.2)
Par.?
bhīṣmeṇa vihitaṃ rāṣṭre dharmacakram avartata // (12.3)
Par.?
kriyamāṇeṣu kṛtyeṣu kumārāṇāṃ mahātmanām / (13.1)
Par.?
paurajānapadāḥ sarve babhūvuḥ satatotsavāḥ // (13.2)
Par.?
gṛheṣu kurumukhyānāṃ paurāṇāṃ ca narādhipa / (14.1)
Par.?
dīyatāṃ bhujyatāṃ ceti vāco 'śrūyanta sarvaśaḥ // (14.2)
Par.?
dhṛtarāṣṭraśca pāṇḍuśca viduraśca mahāmatiḥ / (15.1)
Par.?
janmaprabhṛti bhīṣmeṇa putravat paripālitāḥ / (15.2)
Par.?
*
vaidikādhyayane yukto nītiśāstreṣu pāragaḥ / (15.3)
Par.?
*
bhīṣmeṇa rājā kauravyo dhṛtarāṣṭro 'bhiṣecitaḥ / (15.4)
Par.?
*
dhanurvede 'śvapṛṣṭhe ca gadāyuddhe 'sicarmaṇi / (15.5)
Par.?
*
tathaiva gajaśikṣāyām astreṣu vividheṣu ca / (15.6)
Par.?
*
arthadharmapradhānāsu vidyāsu vividhāsu ca / (15.7)
Par.?
*
gataḥ pāraṃ yadā pāṇḍustadā senāpatiḥ kṛtaḥ / (15.8)
Par.?
*
dhṛtarāṣṭrastvacakṣuṣṭvād rājyaṃ na pratyapadyata / (15.9)
Par.?
*
avaratvācca viduraḥ pāṇḍuścāsīn mahīpatiḥ / (15.10)
Par.?
*
amātyo manujendrasya bāla eva yaśasvinaḥ / (15.11)
Par.?
*
praṇetā sarvadharmāṇāṃ bhīṣmeṇa viduraḥ kṛtaḥ / (15.12)
Par.?
*
sarvaśāstrārthatattvajño buddhimedhāpaṭur yuvā / (15.13)
Par.?
*
bhāvenāgamayuktena sarvaṃ vedayate jagat / (15.14)
Par.?
*
pranaṣṭaḥ śaṃtanor vaṃśaḥ bhīṣmeṇa punar uddhṛtaḥ / (15.15)
Par.?
*
tato nirvacanaṃ satsu tad idaṃ paripaṭhyate / (15.16)
Par.?
*
kausalyā vīrasūḥ strīṇāṃ deśānāṃ kurujāṅgalam / (15.17)
Par.?
*
bhīṣmo dharmabhṛtāṃ śreṣṭhaḥ purāṇāṃ gajasāhvayam / (15.18)
Par.?
*
te trayaḥ kālayogena kumārā janamejaya / (15.19)
Par.?
*
avardhanta mahātmāno nandayantaḥ suhṛjjanam // (15.20)
Par.?
saṃskāraiḥ saṃskṛtāste tu vratādhyayanasaṃyutāḥ / (16.1)
Par.?
śramavyāyāmakuśalāḥ samapadyanta yauvanam // (16.2)
Par.?
dhanurvede 'śvapṛṣṭhe ca gadāyuddhe 'sicarmaṇi / (17.1)
Par.?
tathaiva gajaśikṣāyāṃ nītiśāstre ca pāragāḥ // (17.2) Par.?
itihāsapurāṇeṣu nānāśikṣāsu cābhibho / (18.1)
Par.?
vedavedāṅgatattvajñāḥ sarvatra kṛtaniśramāḥ // (18.2)
Par.?
pāṇḍur dhanuṣi vikrānto narebhyo 'bhyadhiko 'bhavat / (19.1)
Par.?
atyanyān balavān āsīd dhṛtarāṣṭro mahīpatiḥ // (19.2)
Par.?
triṣu lokeṣu na tvāsīt kaścid vidurasaṃmitaḥ / (20.1)
Par.?
dharmanityastato rājan dharme ca paramaṃ gataḥ / (20.2)
Par.?
*
atha śuśrāva viprebhyo yādavasya mahīpateḥ / (20.3)
Par.?
*
rūpayauvanasampannāṃ sutāṃ sāgaragāsutaḥ / (20.4)
Par.?
*
subalasya ca kalyāṇīṃ gāndhārādhipateḥ sutām / (20.5)
Par.?
*
sutāṃ ca madrarājasya rūpeṇāpratimāṃ bhuvi // (20.6)
Par.?
pranaṣṭaṃ śaṃtanor vaṃśaṃ samīkṣya punar uddhṛtam / (21.1)
Par.?
tato nirvacanaṃ loke sarvarāṣṭreṣvavartata // (21.2)
Par.?
vīrasūnāṃ kāśisute deśānāṃ kurujāṅgalam / (22.1)
Par.?
sarvadharmavidāṃ bhīṣmaḥ purāṇāṃ gajasāhvayam // (22.2)
Par.?
dhṛtarāṣṭrastvacakṣuṣṭvād rājyaṃ na pratyapadyata / (23.1)
Par.?
karaṇatvācca viduraḥ pāṇḍur āsīn mahīpatiḥ / (23.2)
Par.?
*
kadācid atha gāṅgeyaḥ sarvanītiviśāradaḥ / (23.3)
Par.?
*
viduraṃ dharmatattvajñaṃ vākyam āha yathocitam / (23.4)
Par.?
*
tataḥ kāle bahutithe bhīṣmo viduram abravīt // (23.5)
Par.?
Duration=0.16454601287842 secs.