UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 3092
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
*
duryodhanaḥ / (1.1)
Par.?
*
vaiśaṃpāyanaḥ / (1.2)
Par.?
*
dhṛtarāṣṭrastu vacanaṃ śrutvā sumahad apriyam / (1.3)
Par.?
*
uvāca matimān vākyaṃ duryodhanam ariṃdamam / (1.4)
Par.?
*
jātyandhaścāpyahaṃ tāta pāṇḍunā pūjito bhṛśam / (1.5)
Par.?
*
rājāno yadyapi śreṣṭhā dharmahetor bhavanti hi / (1.6)
Par.?
*
prajñācakṣur anetratvād aśakto rāṣṭragopane / (1.7)
Par.?
*
na cāndhaḥ paracakrāṇi prativyūhati saṃgare / (1.8)
Par.?
*
arthaśāstraṃ mayādhītaṃ sāṅgā vedāśca putraka / (1.9)
Par.?
*
dhārtarāṣṭra svayaṃ rājñā yoddhavyaṃ dharmakāṅkṣiṇā / (1.10)
Par.?
*
raṇe ca mṛtyuḥ svargāya rājanyasya vidhīyate / (1.11)
Par.?
*
putrasaṃkrāmitaśrīr vā vāsāya vanam āśrayet / (1.12)
Par.?
*
jyeṣṭho 'yam iti rājye ca sthāpito vikalo 'pi san / (1.13)
Par.?
*
nirjitya pararāṣṭrāṇi pāṇḍur mahyaṃ nyavedayat / (1.14)
Par.?
*
kuladharmasthāpanāya jyeṣṭho 'haṃ jyeṣṭhabhāṅ na ca / (1.15)
Par.?
*
bahūnāṃ bhrātṝṇāṃ madhye śreṣṭho jyeṣṭho hi śreyasā / (1.16)
Par.?
*
kanīyān api sa jyeṣṭhaḥ śreṣṭhaḥ śreyān kulasya vai / (1.17)
Par.?
*
tasmājjyeṣṭhaśca śreṣṭhaśca pāṇḍur dharmabhṛtāṃ varaḥ / (1.18)
Par.?
*
tasya putrā guṇaiḥ khyātā arthe ca kṛtaniścayāḥ / (1.19)
Par.?
*
kṛtāstrā labdhalakṣāśca pāṇḍuputrā mahārathāḥ / (1.20)
Par.?
*
dharme ca nītiśāstre ca tathā ca niratāḥ sadā / (1.21)
Par.?
*
paurajānapadānāṃ ca prītir eṣu viśeṣataḥ / (1.22)
Par.?
*
kathaṃ nāmotsahe vatsa nagarācca vivāsitum / (1.23)
Par.?
*
paurajānapadaiḥ sārdhaṃ viprā jalpanti nityaśaḥ / (1.24)
Par.?
*
prajñācakṣur anetratvād aśakto rājyarakṣaṇe / (1.25)
Par.?
*
te vayaṃ pāṇḍavaśreṣṭhaṃ taruṇaṃ vṛddhaśīlinam / (1.26)
Par.?
*
rājānam abhiṣiñcāmaḥ satyaṃ karuṇavedinam / (1.27)
Par.?
*
sa hi vṛddhān amātyāṃśca jñātīṃścāpi mahāyaśāḥ / (1.28)
Par.?
*
satkṛtya nityaṃ pūjārhān pāṇḍavaḥ pūjayiṣyati / (1.29)
Par.?
*
pitāmahaṃ śāṃtanavaṃ dhṛtarāṣṭraṃ ca dharmataḥ / (1.30)
Par.?
*
saputraṃ vividhair bhogair vāsayiṣyati mānitaḥ / (1.31)
Par.?
*
ityevaṃ vilapanti sma vadanti ca janā muhuḥ / (1.32)
Par.?
*
rājan duḥkhaśatāviṣṭāḥ paurāḥ śatasahasraśaḥ / (1.33)
Par.?
*
teṣāṃ śrutvā tu vākyāni paurāṇām aśivāni ca / (1.34)
Par.?
*
yudhiṣṭhirānuraktānāṃ paritapsyāmi bhārata / (1.35)
Par.?
*dhṛtarāṣṭrastu putrasya śrutvā vākyam uvāca ha / (1.36) Par.?
*
yathā na vācyatāṃ putra gacchema ca tathā kuru / (1.37)
Par.?
*
evaṃ tasya vacaḥ śrutvā praviśya ca gṛhaṃ mahat // (1.38)
Par.?
vaiśaṃpāyana uvāca / (2.1)
Par.?
*
evaṃ śrutvā tu putrasya prajñācakṣur narādhipaḥ / (2.2)
Par.?
*
kaṇikasya ca vākyāni tāni śrutvā sa sarvaśaḥ / (2.3)
Par.?
*
dhṛtarāṣṭro dvidhācittaḥ śokārtaḥ samapadyata / (2.4)
Par.?
*
duryodhanaśca karṇaśca śakuniḥ saubalastathā / (2.5)
Par.?
*
duḥśāsanacaturthāste mantrayāmāsur ekataḥ / (2.6)
Par.?
*
tato duryodhano rājā dhṛtarāṣṭram abhāṣata / (2.7)
Par.?
*
pāṇḍavebhyo bhayaṃ naḥ syāt tān vivāsayatāṃ bhavān / (2.8)
Par.?
*
nipuṇenābhyupāyena nagaraṃ vāraṇāvatam / (2.9)
Par.?
dhṛtarāṣṭrastu putrasya śrutvā vacanam īdṛśam / (2.10)
Par.?
muhūrtam iva saṃcintya duryodhanam athābravīt // (2.11)
Par.?
dharmanityaḥ sadā pāṇḍur mamāsīt priyakṛddhitaḥ / (3.1)
Par.?
sarveṣu jñātiṣu tathā mayi tvāsīd viśeṣataḥ // (3.2)
Par.?
nāsya kiṃcin na jānāmi bhojanādi cikīrṣitam / (4.1)
Par.?
nivedayati nityaṃ hi mama rājyaṃ dhṛtavrataḥ // (4.2)
Par.?
tasya putro yathā pāṇḍustathā dharmaparāyaṇaḥ / (5.1)
Par.?
guṇavāṃllokavikhyātaḥ paurāṇāṃ ca susaṃmataḥ / (5.2)
Par.?
*
sa tathā vartamāno 'sau dharmasūnur yathānujaḥ // (5.3)
Par.?
sa kathaṃ śakyam asmābhir apakraṣṭuṃ balād itaḥ / (6.1)
Par.?
pitṛpaitāmahād rājyāt sasahāyo viśeṣataḥ // (6.2)
Par.?
bhṛtā hi pāṇḍunāmātyā balaṃ ca satataṃ bhṛtam / (7.1)
Par.?
bhṛtāḥ putrāśca pautrāśca teṣām api viśeṣataḥ // (7.2)
Par.?
te purā satkṛtāstāta pāṇḍunā pauravā janāḥ / (8.1)
Par.?
kathaṃ yudhiṣṭhirasyārthe na no hanyuḥ sabāndhavān // (8.2)
Par.?
duryodhana uvāca / (9.1)
Par.?
evam etan mayā tāta bhāvitaṃ doṣam ātmani / (9.2)
Par.?
dṛṣṭvā prakṛtayaḥ sarvā arthamānena yojitāḥ // (9.3)
Par.?
dhruvam asmatsahāyāste bhaviṣyanti pradhānataḥ / (10.1)
Par.?
arthavargaḥ sahāmātyo matsaṃstho 'dya mahīpate // (10.2)
Par.?
sa bhavān pāṇḍavān āśu vivāsayitum arhati / (11.1)
Par.?
mṛdunaivābhyupāyena nagaraṃ vāraṇāvatam // (11.2)
Par.?
yadā pratiṣṭhitaṃ rājyaṃ mayi rājan bhaviṣyati / (12.1)
Par.?
tadā kuntī sahāpatyā punar eṣyati bhārata // (12.2)
Par.?
dhṛtarāṣṭra uvāca / (13.1)
Par.?
duryodhana mamāpyetaddhṛdi samparivartate / (13.2)
Par.?
abhiprāyasya pāpatvān naitat tu vivṛṇomyaham // (13.3)
Par.?
na ca bhīṣmo na ca droṇo na kṣattā na ca gautamaḥ / (14.1)
Par.?
vivāsyamānān kaunteyān anumaṃsyanti karhicit // (14.2)
Par.?
samā hi kauraveyāṇāṃ vayam ete ca putraka / (15.1)
Par.?
naite viṣamam iccheyur dharmayuktā manasvinaḥ // (15.2)
Par.?
te vayaṃ kauraveyāṇām eteṣāṃ ca mahātmanām / (16.1)
Par.?
kathaṃ na vadhyatāṃ tāta gacchema jagatastathā // (16.2)
Par.?
duryodhana uvāca / (17.1)
Par.?
madhyasthaḥ satataṃ bhīṣmo droṇaputro mayi sthitaḥ / (17.2)
Par.?
yataḥ putrastato droṇo bhavitā nātra saṃśayaḥ // (17.3)
Par.?
kṛpaḥ śāradvataścaiva yata ete trayastataḥ / (18.1)
Par.?
droṇaṃ ca bhāgineyaṃ ca na sa tyakṣyati karhicit // (18.2)
Par.?
kṣattārthabaddhastvasmākaṃ pracchannaṃ tu yataḥ pare / (19.1)
Par.?
na caikaḥ sa samartho 'smān pāṇḍavārthe prabādhitum // (19.2)
Par.?
sa viśrabdhaḥ pāṇḍuputrān saha mātrā vivāsaya / (20.1)
Par.?
vāraṇāvatam adyaiva nātra doṣo bhaviṣyati // (20.2)
Par.?
vinidrakaraṇaṃ ghoraṃ hṛdi śalyam ivārpitam / (21.1)
Par.?
śokapāvakam udbhūtaṃ karmaṇaitena nāśaya // (21.2)
Par.?
Duration=0.38225197792053 secs.