UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 3098
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
vaiśaṃpāyana uvāca / (1.1)
Par.?
tataḥ sarvāḥ prakṛtayo nagarād vāraṇāvatāt / (1.2)
Par.?
sarvamaṅgalasaṃyuktā yathāśāstram atandritāḥ // (1.3)
Par.?
śrutvāgatān pāṇḍuputrān nānāyānaiḥ sahasraśaḥ / (2.1)
Par.?
abhijagmur naraśreṣṭhāñ śrutvaiva parayā mudā // (2.2)
Par.?
te samāsādya kaunteyān vāraṇāvatakā janāḥ / (3.1)
Par.?
kṛtvā jayāśiṣaḥ sarve parivāryopatasthire // (3.2)
Par.?
tair vṛtaḥ puruṣavyāghro dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ / (4.1)
Par.?
vibabhau devasaṃkāśo vajrapāṇir ivāmaraiḥ // (4.2)
Par.?
satkṛtāste tu pauraiśca paurān satkṛtya cānaghāḥ / (5.1)
Par.?
alaṃkṛtaṃ janākīrṇaṃ viviśur vāraṇāvatam // (5.2)
Par.?
te praviśya puraṃ vīrāstūrṇaṃ jagmur atho gṛhān / (6.1)
Par.?
brāhmaṇānāṃ mahīpāla ratānāṃ sveṣu karmasu // (6.2)
Par.?
nagarādhikṛtānāṃ ca gṛhāṇi rathināṃ tathā / (7.1)
Par.?
upatasthur naraśreṣṭhā vaiśyaśūdragṛhān api // (7.2)
Par.?
arcitāśca naraiḥ pauraiḥ pāṇḍavā bharatarṣabhāḥ / (8.1)
Par.?
jagmur āvasathaṃ paścāt purocanapuraskṛtāḥ // (8.2)
Par.?
tebhyo bhakṣyānnapānāni śayanāni śubhāni ca / (9.1)
Par.?
āsanāni ca mukhyāni pradadau sa purocanaḥ // (9.2)
Par.?
tatra te satkṛtāstena sumahārhaparicchadāḥ / (10.1)
Par.?
upāsyamānāḥ puruṣair ūṣuḥ puranivāsibhiḥ // (10.2)
Par.?
daśarātroṣitānāṃ tu tatra teṣāṃ purocanaḥ / (11.1)
Par.?
nivedayāmāsa gṛhaṃ śivākhyam aśivaṃ tadā // (11.2)
Par.?
tatra te puruṣavyāghrā viviśuḥ saparicchadāḥ / (12.1)
Par.?
purocanasya vacanāt kailāsam iva guhyakāḥ // (12.2)
Par.?
tat tvagāram abhiprekṣya sarvadharmaviśāradaḥ / (13.1)
Par.?
uvācāgneyam ityevaṃ bhīmasenaṃ yudhiṣṭhiraḥ / (13.2)
Par.?
jighran somya vasāgandhaṃ sarpir jatuvimiśritam // (13.3)
Par.?
kṛtaṃ hi vyaktam āgneyam idaṃ veśma paraṃtapa / (14.1)
Par.?
*
mṛd eṣā vyaktam āgneyair dravyair miśrasya veśmanaḥ / (14.2)
Par.?
śaṇasarjarasaṃ vyaktam ānītaṃ gṛhakarmaṇi / (14.3)
Par.?
muñjabalvajavaṃśādi dravyaṃ sarvaṃ ghṛtokṣitam / (14.4)
Par.?
*
śaṇabalvajakārpāsavaṃśadārukaṭānyapi / (14.5)
Par.?
*
āgneyānyatra kṣiptāni parito veśmanastathā // (14.6)
Par.?
śilpibhiḥ sukṛtaṃ hyāptair vinītair veśmakarmaṇi / (15.1)
Par.?
viśvastaṃ mām ayaṃ pāpo dagdhukāmaḥ purocanaḥ / (15.2)
Par.?
*
tathā hi vartate mandaḥ suyodhanavaśe sthitaḥ // (15.3)
Par.?
imāṃ tu tāṃ mahābuddhir viduro dṛṣṭavāṃstadā / (16.1)
Par.?
āpadaṃ tena māṃ pārtha sa saṃbodhitavān purā / (16.2)
Par.?
*
āgneyaṃ ruciraṃ veśma kāritaṃ dṛśyate śubham / (16.3)
Par.?
*
asmākaṃ bhāgadheyena vidureṇa mahātmanā // (16.4)
Par.?
te vayaṃ bodhitāstena buddhavanto 'śivaṃ gṛham / (17.1)
Par.?
*
nityam asmaddhitaiṣiṇā / (17.2)
Par.?
*
pitrā kanīyasā snehāt / (17.3)
Par.?
ācāryaiḥ sukṛtaṃ gūḍhair duryodhanavaśānugaiḥ // (17.4)
Par.?
bhīma uvāca / (18.1)
Par.?
yad idaṃ gṛham āgneyaṃ vihitaṃ manyate bhavān / (18.2)
Par.?
*
purocanam imaṃ dagdhvā gamyate vāraṇāvatān / (18.3)
Par.?
tatraiva sādhu gacchāmo yatra pūrvoṣitā vayam / (18.4)
Par.?
*
darśayitvā pṛthag gantuṃ na kāryaṃ pratibhāti me / (18.5)
Par.?
*
aśubhaṃ vā śubhaṃ vāpi tair vasāma sahaiva tu / (18.6)
Par.?
*
adya prabhṛti cāsmāsu gateṣu bhayavihvalaḥ / (18.7)
Par.?
*
rūḍhamūlo bhaved rājye dhārtarāṣṭro janeśvaraḥ / (18.8)
Par.?
*
tadīyaṃ ca bhaved rājyaṃ tadīyāḥ syuḥ prajā imāḥ / (18.9)
Par.?
*
tasmāt sahaiva vatsyāmo galanyastapadā vayam / (18.10)
Par.?
*
asmākaṃ kālam āsādya rājyam ācchidya śatrutaḥ / (18.11)
Par.?
*
ardhaṃ paitṛkam asmākaṃ sukhaṃ bhokṣyāma śāśvatam / (18.12)
Par.?
*
dhṛtarāṣṭravaco 'smābhiḥ kimartham anumanyate / (18.13)
Par.?
*
tebhyo bhītyānyathā gantuṃ daurbalyaṃ te kuto nṛpa / (18.14)
Par.?
*
āpatsu rakṣitāsmākaṃ viduro 'sti mahāmatiḥ / (18.15)
Par.?
*
madhyastha eva gāṅgeyo rājyabhogaparāṅmukhaḥ / (18.16)
Par.?
*
bāhlikapramukhā vṛddhā madhyasthā eva sarvadā / (18.17)
Par.?
*
asmadīyo bhaved droṇaḥ phalgunapremasaṃyutaḥ / (18.18)
Par.?
*
tasmāt sahaiva vastavyaṃ na gantavyaṃ pṛthaṅ nṛpa / (18.19)
Par.?
*
athavāsmāsu te kuryuḥ kim aśaktāḥ parākramaiḥ / (18.20)
Par.?
*
kṣudrāḥ kapaṭino dhūrtā jāgratsu manujeśvara / (18.21)
Par.?
*
kiṃ na kuryuḥ purā mahyaṃ kiṃ na dattaṃ purā viṣam / (18.22)
Par.?
*
āśīviṣair mahāghoraiḥ sarpaistaiḥ kiṃ na daṃśitaḥ / (18.23)
Par.?
*
pramāṇakoṭyāṃ saṃnahya nidrāparavaśe mayi / (18.24)
Par.?
*
sarpair dṛṣṭiviṣair ghorair gaṅgāyāṃ śūlasaṃtatau / (18.25)
Par.?
*
kiṃ tair na pātito bhūpa tadā kiṃ mṛtavāhanam / (18.26)
Par.?
*
āpatsu ca sughorāsu duṣprayuktāsu pāpibhiḥ / (18.27)
Par.?
*
asmān arakṣad yo devo jagad yasya vaśe sthitam / (18.28)
Par.?
*
carācarātmakaṃ so 'dya yātaḥ kva nu nṛpottama / (18.29)
Par.?
*
yāvat soḍhavyam asmābhistāvat soḍhāsmi yatnataḥ / (18.30)
Par.?
*
yadā na rakṣyate 'smābhistadā paśyāma no hitam / (18.31)
Par.?
*
kiṃ draṣṭavyaṃ tadāsmābhir vigṛhya tarasā balāt / (18.32)
Par.?
*
sāntvavādena dānena bhedenāpi yatāmahe / (18.33)
Par.?
*
ardharājyasya saṃprāptyai tato daṇḍaḥ praśasyate / (18.34)
Par.?
*
tasmāt sahaiva vastavyaṃ tanmano'rpitaśalyavat / (18.35)
Par.?
*
darśayitvā pṛthag vāpi na gantavyaṃ subhītavat // (18.36)
Par.?
yudhiṣṭhira uvāca / (19.1)
Par.?
iha yattair nirākārair vastavyam iti rocaye / (19.2)
Par.?
*
iti kiṃ tvayam etāvān kim ataḥ param āpatat / (19.3)
Par.?
*
vicārayanto jāgrantaḥ prāṇibhir hitakāṅkṣibhiḥ / (19.4)
Par.?
*ihaiva vastavyam iti manmano rocate 'nuja / (19.5) Par.?
naṣṭair iva vicinvadbhir gatim iṣṭāṃ dhruvām itaḥ / (19.6)
Par.?
*
itaḥ paraṃ te kiṃ kuryur jijñāsadbhir abhītavat // (19.7)
Par.?
yadi vindeta cākāram asmākaṃ hi purocanaḥ / (20.1)
Par.?
śīghrakārī tato bhūtvā prasahyāpi daheta naḥ // (20.2)
Par.?
nāyaṃ bibhetyupakrośād adharmād vā purocanaḥ / (21.1)
Par.?
tathā hi vartate mandaḥ suyodhanamate sthitaḥ // (21.2)
Par.?
api ceha pradagdheṣu bhīṣmo 'smāsu pitāmahaḥ / (22.1)
Par.?
kopaṃ kuryāt kimarthaṃ vā kauravān kopayeta saḥ / (22.2)
Par.?
*
athavāpīha dagdheṣu bhīṣmo 'smākaṃ pitāmahaḥ / (22.3)
Par.?
dharma ityeva kupyeta tathānye kurupuṃgavāḥ / (22.4)
Par.?
*
upapannaṃ tu dagdheṣu kulavaṃśānukīrtitāḥ / (22.5)
Par.?
*
kupyeran yadi dharmajñāstathānye kurupuṃgavāḥ // (22.6)
Par.?
vayaṃ tu yadi dāhasya bibhyataḥ pradravema hi / (23.1)
Par.?
spaśair no ghātayet sarvān rājyalubdhaḥ suyodhanaḥ // (23.2)
Par.?
apadasthān pade tiṣṭhann apakṣān pakṣasaṃsthitaḥ / (24.1)
Par.?
hīnakośān mahākośaḥ prayogair ghātayed dhruvam // (24.2)
Par.?
tad asmābhir imaṃ pāpaṃ taṃ ca pāpaṃ suyodhanam / (25.1)
Par.?
vañcayadbhir nivastavyaṃ channavāsaṃ kvacit kvacit // (25.2)
Par.?
te vayaṃ mṛgayāśīlāścarāma vasudhām imām / (26.1)
Par.?
tathā no viditā mārgā bhaviṣyanti palāyatām // (26.2)
Par.?
bhaumaṃ ca bilam adyaiva karavāma susaṃvṛtam / (27.1)
Par.?
gūḍhocchvasān na nastatra hutāśaḥ sampradhakṣyati // (27.2)
Par.?
vasato 'tra yathā cāsmān na budhyeta purocanaḥ / (28.1)
Par.?
pauro vāpi janaḥ kaścit tathā kāryam atandritaiḥ // (28.2)
Par.?
Duration=0.30578184127808 secs.