UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 3226
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
vaiśaṃpāyana uvāca / (1.1)
Par.?
tataste pāṇḍavāḥ sarve pāñcālyaśca mahāyaśāḥ / (1.2)
Par.?
pratyutthāya mahātmānaṃ kṛṣṇaṃ dṛṣṭvābhyapūjayan // (1.3)
Par.?
pratinandya sa tān sarvān pṛṣṭvā kuśalam antataḥ / (2.1)
Par.?
āsane kāñcane śubhre niṣasāda mahāmanāḥ // (2.2)
Par.?
anujñātāstu te sarve kṛṣṇenāmitatejasā / (3.1)
Par.?
āsaneṣu mahārheṣu niṣedur dvipadāṃ varāḥ // (3.2)
Par.?
tato muhūrtān madhurāṃ vāṇīm uccārya pārṣataḥ / (4.1)
Par.?
papraccha taṃ mahātmānaṃ draupadyarthe viśāṃ patiḥ // (4.2)
Par.?
katham ekā bahūnāṃ syān na ca syād dharmasaṃkaraḥ / (5.1)
Par.?
etan no bhagavān sarvaṃ prabravītu yathātatham // (5.2)
Par.?
vyāsa uvāca / (6.1)
Par.?
asmin dharme vipralambhe lokavedavirodhake / (6.2)
Par.?
yasya yasya mataṃ yad yacchrotum icchāmi tasya tat // (6.3)
Par.?
drupada uvāca / (7.1)
Par.?
adharmo 'yaṃ mama mato viruddho lokavedayoḥ / (7.2)
Par.?
na hyekā vidyate patnī bahūnāṃ dvijasattama // (7.3)
Par.?
na cāpyācaritaḥ pūrvair ayaṃ dharmo mahātmabhiḥ / (8.1)
Par.?
na ca dharmo 'pyanekasthaścaritavyaḥ sanātanaḥ // (8.2)
Par.?
ato nāhaṃ karomyevaṃ vyavasāyaṃ kriyāṃ prati / (9.1)
Par.?
dharmasaṃdehasaṃdigdhaṃ pratibhāti hi mām idam // (9.2)
Par.?
dhṛṣṭadyumna uvāca / (10.1)
Par.?
yavīyasaḥ kathaṃ bhāryāṃ jyeṣṭho bhrātā dvijarṣabha / (10.2)
Par.?
brahman samabhivarteta sadvṛttaḥ saṃstapodhana // (10.3)
Par.?
na tu dharmasya sūkṣmatvād gatiṃ vidmaḥ kathaṃcana / (11.1)
Par.?
adharmo dharma iti vā vyavasāyo na śakyate // (11.2)
Par.?
kartum asmadvidhair brahmaṃstato na vyavasāmyaham / (12.1)
Par.?
pañcānāṃ mahiṣī kṛṣṇā bhavatviti kathaṃcana // (12.2)
Par.?
yudhiṣṭhira uvāca / (13.1)
Par.?
na me vāg anṛtaṃ prāha nādharme dhīyate matiḥ / (13.2)
Par.?
vartate hi mano me 'tra naiṣo 'dharmaḥ kathaṃcana // (13.3)
Par.?
śrūyate hi purāṇe 'pi jaṭilā nāma gautamī / (14.1)
Par.?
*
tasya putrī mahāprājñā gautamasya yaśasvinī / (14.2)
Par.?
ṛṣīn adhyāsitavatī sapta dharmabhṛtāṃ vara / (14.3)
Par.?
*
tathaiva munijā vārkṣī tapobhir bhāvitātmanaḥ / (14.4)
Par.?
*
saṃgatābhūd daśa bhrātṝn ekanāmnaḥ pracetasaḥ // (14.5)
Par.?
gurośca vacanaṃ prāhur dharmaṃ dharmajñasattama / (15.1)
Par.?
gurūṇāṃ caiva sarveṣāṃ janitrī paramo guruḥ // (15.2)
Par.?
sā cāpyuktavatī vācaṃ bhaikṣavad bhujyatām iti / (16.1)
Par.?
tasmād etad ahaṃ manye dharmaṃ dvijavarottama // (16.2)
Par.?
kuntyuvāca / (17.1)
Par.?
*
bhujyatāṃ bhrātṛbhiḥ sārdham ityarjunam acodayam / (17.2)
Par.?
evam etad yathāhāyaṃ dharmacārī yudhiṣṭhiraḥ / (17.3)
Par.?
anṛtān me bhayaṃ tīvraṃ mucyeyam anṛtāt katham // (17.4)
Par.?
vyāsa uvāca / (18.1)
Par.?
anṛtān mokṣyase bhadre dharmaścaiṣa sanātanaḥ / (18.2)
Par.?
na tu vakṣyāmi sarveṣāṃ pāñcāla śṛṇu me svayam // (18.3)
Par.?
yathāyaṃ vihito dharmo yataścāyaṃ sanātanaḥ / (19.1)
Par.?
yathā ca prāha kaunteyastathā dharmo na saṃśayaḥ // (19.2)
Par.?
vaiśaṃpāyana uvāca / (20.1)
Par.?
tata utthāya bhagavān vyāso dvaipāyanaḥ prabhuḥ / (20.2)
Par.?
kare gṛhītvā rājānaṃ rājaveśma samāviśat // (20.3)
Par.?
pāṇḍavāścāpi kuntī ca dhṛṣṭadyumnaśca pārṣataḥ / (21.1)
Par.?
vicetasaste tatraiva pratīkṣante sma tāvubhau // (21.2)
Par.?
tato dvaipāyanastasmai narendrāya mahātmane / (22.1)
Par.?
ācakhyau tad yathā dharmo bahūnām ekapatnitā / (22.2)
Par.?
*
yathā devā daduścaiva rājaputryāḥ purā varam / (22.3)
Par.?
*
dharmādyāstapasā tuṣṭāḥ pañcapatnītvam īśvarāḥ / (22.4)
Par.?
*
drupadaḥ / (22.10)
Par.?
*
indrasenā / (22.12)
Par.?
*
nāᄆāyanī / (22.15)
Par.?
*
maheśvaraḥ / (22.16)
Par.?
*
nāᄆāyanī / (22.17)
Par.?
*
maheśvaraḥ / (22.18)
Par.?
*
nāᄆāyanī / (22.19)
Par.?
*
maheśvaraḥ / (22.20)
Par.?
*
mā bhūd rājaṃstava tāpo manaḥsthaḥ pañcānāṃ bhāryā duhitā mameti / (22.22)
Par.?
*
mātur eṣā pārthiva prārthitā syāt pañcānāṃ bhāryā duhitā mameti / (22.23)
Par.?
*
yājopayājau dharmaratau tapobhyāṃ tau cakratuḥ pañcapatitvam asyāḥ / (22.24)
Par.?
*
sā dharmataḥ pāṇḍuputrair avāptā bhāryā kṛṣṇā modatāṃ vai kulaṃ te / (22.25)
Par.?
*
loke nānyo nāthavāṃstvadviśiṣṭaḥ sarvārīṇām apradhṛṣyo 'si rājan / (22.26)
Par.?
*
bhūyastu me śṛṇvidaṃ tvaṃ viśoko yathāgamaṃ pañcapatitvam asyāḥ / (22.27)
Par.?
*
eṣā nāᄆāyanī pūrvaṃ maudgalyaṃ sthaviraṃ patim / (22.28)
Par.?
*
ārādhayāmāsa tadā kuṣṭhinaṃ tam aninditā / (22.29)
Par.?
*
tvagasthibhūtaṃ kaṭukaṃ lolam īrṣyuṃ sukopanam / (22.30)
Par.?
*
sugandhetaragandhāḍhyaṃ valīpalitadhāriṇam / (22.31)
Par.?
*
sthaviraṃ vikṛtākāraṃ śīryamāṇanakhatvacam / (22.32)
Par.?
*
ucchiṣṭam upabhuñjānā paryupāste mahāvratā / (22.33)
Par.?
*
tataḥ kadācid aṅguṣṭho bhuñjānasya vyaśīryata / (22.34)
Par.?
*
annād uddhṛtya taccānnam upāyuṅktāviśaṅkitā / (22.35)
Par.?
*
tena tasyāḥ prasannena kāmavyāhāriṇā tadā / (22.36)
Par.?
*
varaṃ vṛṇīṣvetyasakṛd uktā vavre varaṃ tadā / (22.37)
Par.?
*
nāsmi vṛddho na kaṭuko nerṣyur naivātikopanaḥ / (22.38)
Par.?
*
na ca durgandhavadano na kṛśo na ca lolupaḥ / (22.39)
Par.?
*
kathaṃ tvāṃ ramayāmīha kathaṃ tvāṃ vāsayāmyaham / (22.40)
Par.?
*
vada kalyāṇi bhadraṃ te yathā tvaṃ manasecchasi / (22.41)
Par.?
*
sā tam akliṣṭakarmāṇaṃ varadaṃ sarvakāmadam / (22.42)
Par.?
*
bhartāram anavadyāṅgī prasannaṃ pratyuvāca ha / (22.43)
Par.?
*
pañcabāṇātividdhāhaṃ manmathasya mahāmate / (22.44)
Par.?
*
pañcadhā māṃ vibhaktātmā bhagavāṃl lokaviśrutaḥ / (22.45)
Par.?
*
ramaya tvam acintyātman punaścaikatvam āsthitaḥ / (22.46)
Par.?
*
tāṃ tathetyabravīd dhīmān brahmarṣir vai mahātapāḥ / (22.47)
Par.?
*
sa pañcadhānubhūtvā tāṃ ramayāmāsa sarvaśaḥ / (22.48)
Par.?
*
nāᄆāyanīṃ sukeśāntāṃ mudgalaścāruhāsinīm / (22.49)
Par.?
*
āśrameṣvadhikaṃ cāpi pūjyamāno maharṣibhiḥ / (22.50)
Par.?
*
vicacāra yathākāmaṃ kāmarūpavapuḥ punaḥ / (22.51)
Par.?
*
yadā yayau divaṃ cāpi tatra devarṣibhiḥ saha / (22.52)
Par.?
*
sudhāmṛtarasāhāraḥ suraloke cacāra ha / (22.53)
Par.?
*
pūjyamānastathā śacyā śakrasya bhavaneṣvapi / (22.54)
Par.?
*
mahendrasenayā sārdhaṃ paryadhāvad riraṃsayā / (22.55)
Par.?
*
sūryasya ca rathaṃ divyam āruhya bhagavān prabhuḥ / (22.56)
Par.?
*
paryupetya punar meruṃ merau vāsam arocayat / (22.57)
Par.?
*
ākāśagaṅgām āplutya tayā saha taponidhiḥ / (22.58)
Par.?
*
aṃśujāleṣu candrasya uvāsa ca yathānilaḥ / (22.59)
Par.?
*
girirūpaṃ yadā dadhre sa maharṣistadā punaḥ / (22.60)
Par.?
*
tatprabhāvena sā tasya madhye jajñe mahānadī / (22.61)
Par.?
*
yadā puṣpākulaḥ sālaḥ saṃjajñe bhagavān ṛṣiḥ / (22.62)
Par.?
*
latātvam atha saṃpede tam evābhyanuveṣṭatī / (22.63)
Par.?
*
pupoṣa ca vapur yasya tasyānugaṃ punaḥ / (22.64)
Par.?
*
sā pupoṣa samaṃ bhartuḥ skandhenāpi cacāra ha / (22.65)
Par.?
*
tatastasya ca tasyāśca tulyā prītir avardhata / (22.66)
Par.?
*
tathā hi bhagavāṃstasyāḥ prasādād ṛṣisattamaḥ / (22.67)
Par.?
*
vijajñuṣī ca sā tatra daivayogena bhāminī / (22.68)
Par.?
*
sa ca tāṃ tapasā devīṃ ramayāmāsa yogataḥ / (22.69)
Par.?
*
ekapatnī purā bhūtvā sadaivāgre yaśasvinī / (22.70)
Par.?
*
arundhatīva sīteva babhūvātipativratā / (22.71)
Par.?
*
damayantyāśca mātuḥ sā viśeṣam adhikaṃ yayau / (22.72)
Par.?
*
etat tathyaṃ mahārāja mā te bhūd buddhir anyathā / (22.73)
Par.?
*
eṣā nāᄆāyanī jajñe daivayogena kenacit / (22.74)
Par.?
*
rājaṃstavātmajā kṛṣṇā vedyāṃ tejasvinī śubhā / (22.75)
Par.?
*
tasmiṃstasyā manaḥ saktaṃ na śaśāka kadācana / (22.76)
Par.?
*
tathā praṇihito hyātmā tasyāstasmin dvijottame / (22.77)
Par.?
*
brūhi tat kāraṇaṃ yena brahmañ jātā tapasvinī / (22.78)
Par.?
*
sutā mamādhvare kṛṣṇā sarvavedavidāṃ vara / (22.79)
Par.?
*
śṛṇu rājan yathā hyasyā datto rudreṇa vai varaḥ / (22.80)
Par.?
*
yadarthaṃ caiva sambhūtā tava yajñe yaśasvinī / (22.81)
Par.?
*
ahaṃ te kathayiṣyāmi kṛṣṇāyāḥ paurvadehikam / (22.82)
Par.?
*
indraseneti vikhyātā purā nāᄆāyanī śubhā / (22.83)
Par.?
*
maudgalyaṃ patim āsādya cacāra vigatajvarā / (22.84)
Par.?
*
maudgalyasya maharṣeśca ramamāṇasya vai tayā / (22.85)
Par.?
*
saṃvatsaragaṇā rājan vyatīyuḥ kṣaṇavat tadā / (22.86)
Par.?
*
tataḥ kadācid dharmātmā tṛptaḥ kāmād vyarajyata / (22.87)
Par.?
*
anvicchan paramaṃ brahma tyāgadharmaparo 'bhavat / (22.88)
Par.?
*
utsasarja sa tāṃ vipraḥ sā tadā cāpatad bhuvi / (22.89)
Par.?
*
maudgalyo rājaśārdūla tapobhir bhāvitaḥ sadā / (22.90)
Par.?
*
kāmabhogāturābhyetya vacanaṃ cedam abravīt / (22.91)
Par.?
*
prasīda bhagavan mahyaṃ na mām utsraṣṭum arhasi / (22.92)
Par.?
*
avitṛptāsmi brahmarṣe kāmānāṃ kāmasevanāt / (22.93)
Par.?
*
māro māṃ bādhate 'tyartham anugṛhṇātu māṃ bhavān / (22.94)
Par.?
*
tarpayasva mamākṣāṇi guhyaṃ māṃ bādhate 'niśam / (22.95)
Par.?
*
yasmāt tvaṃ mayi niḥśaṅkā hyavaktavyaṃ prabhāṣase / (22.96)
Par.?
*
ācarantī tapovighnaṃ tasmācchṛṇu vaco mama / (22.97)
Par.?
*
bhaviṣyasi nṛloke tvaṃ rājaputrī yaśasvinī / (22.98)
Par.?
*
pāñcālarājasya sutā drupadasya mahātmanaḥ / (22.99)
Par.?
*
bhavitārastu te tatra patayaḥ pañca viśrutāḥ / (22.100)
Par.?
*
taiḥ sārdhaṃ madhurākāraiściraṃ ratim avāpsyasi / (22.101)
Par.?
*
saivaṃ śaptā tu vimanā vanaṃ prāptā yaśasvinī / (22.102)
Par.?
*
bhogair atṛptā deveśaṃ tapasārādhayat tadā / (22.103)
Par.?
*
nirāśīr mārutāhārā nirāhārā tathaiva ca / (22.104)
Par.?
*
anuvartamānā tvādityaṃ tathā pañcatapābhavat / (22.105)
Par.?
*
tīvreṇa tapasā tasyāstuṣṭaḥ paśupatiḥ svayam / (22.106)
Par.?
*varaṃ prādāt tadā rudraḥ sarvalokeśvaraḥ prabhuḥ / (22.107) Par.?
*
bhaviṣyati paraṃ janma mānuṣeṣu varāṅgane / (22.108)
Par.?
*
bhaviṣyanti ca te bhadre patayaḥ pañca suvratāḥ / (22.109)
Par.?
*
mahendravapuṣaḥ sarve mahendrasamavikramāḥ / (22.110)
Par.?
*
tatrasthā ca mahat karma surāṇāṃ tvaṃ kariṣyasi / (22.111)
Par.?
*
ekaḥ khalu mayā bhartā vṛtaḥ pañcāpi me katham / (22.112)
Par.?
*
bhaviṣyanti mamaikasyāḥ patayastad bravīhi me / (22.113)
Par.?
*
pañcakṛtvastvayā hyuktaḥ patiṃ dehītyahaṃ punaḥ / (22.114)
Par.?
*
pañca te patayo bhadre bhaviṣyanti sukhāvahāḥ / (22.115)
Par.?
*
dharma ekaḥ patiḥ strīṇāṃ pūrvam eva prakalpitaḥ / (22.116)
Par.?
*
bahupatnīkatā puṃsāṃ dharmaśca pitṛbhiḥ kṛtaḥ / (22.117)
Par.?
*
strīdharmaḥ pūrvam evāyaṃ nirmito munibhiḥ purā / (22.118)
Par.?
*
sahadharmacarī bhartur ekā ekasya cocyate / (22.119)
Par.?
*
eko hi bhartā nārīṇāṃ kaumāra iti laukikaḥ / (22.120)
Par.?
*
āpatsu ca niyogena saṃtānārthe paraḥ smṛtaḥ / (22.121)
Par.?
*
gaccheta yā tṛtīyaṃ tu tasyā niṣkṛtir ucyate / (22.122)
Par.?
*
caturthe patitā dharmāt pañcame vardhakī bhavet / (22.123)
Par.?
*
evaṃ gate dharmapathe na vṛṇe bahupuṃskatām / (22.124)
Par.?
*
alokācaritāt tasmāt kathaṃ mucyeya saṃkarāt / (22.125)
Par.?
*
anāvṛtāḥ purā nāryo hyāsañ śudhyanti cārtave / (22.126)
Par.?
*
sakṛd uktaṃ tvayā naitān nādharmaste bhaviṣyati / (22.127)
Par.?
*
yadi me patayaḥ pañca varam icchāmi tair mithaḥ / (22.128)
Par.?
*
kaumāraṃ ca bhavet sarvaiḥ saṃgame saṃgame ca me / (22.129)
Par.?
*
patiśuśrūṣayā caiva siddhiḥ prāptā purā mayā / (22.130)
Par.?
*
bhogecchā ca mayā prāptā sa ca bhogaśca me bhavet / (22.131)
Par.?
*
ratiśca bhadre siddhiśca na bhajete parasparam / (22.132)
Par.?
*
abhogā lapsyase siddhiṃ yogenāpi mahatvatām / (22.133)
Par.?
*
anyadehāntare ca tvaṃ rūpabhāgyaguṇānvitā / (22.134)
Par.?
*
pañcabhiḥ prāpya kaumāraṃ mahābhāgā bhaviṣyasi / (22.135)
Par.?
*
gaccha gaṅgājalasthā ca naraṃ paśyasi yaṃ śubhe / (22.136)
Par.?
*
tam ānaya mamābhyāśaṃ surarājaṃ śucismite / (22.137)
Par.?
*
ityuktā viśvarūpeṇa rudraṃ kṛtvā pradakṣiṇam / (22.138)
Par.?
*
jagāma gaṅgām uddiśya puṇyāṃ tripathagāṃ nadīm // (22.139)
Par.?
Duration=0.32326412200928 secs.