Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): Astronomy

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 433
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
acintyāvyaktarūpāya nirguṇāya guṇātmane / (1.1) Par.?
samastajagadādhāramūrtaye brahmaṇe namaḥ // (1.2) Par.?
alpāvaśiṣṭe tu kṛte mayo nāma mahāsuraḥ / (2.1) Par.?
rahasyaṃ paramaṃ puṇyaṃ jijñāsur jñānam uttamam // (2.2) Par.?
vedāṅgam agryam akhilaṃ jyotiṣāṃ gatikāraṇam / (3.1) Par.?
ārādhayan vivasvantaṃ tapas tepe suduścaram // (3.2) Par.?
toṣitas tapasā tena prītas tasmai varārthine / (4.1) Par.?
grahāṇāṃ caritaṃ prādān mayāya savitā svayam // (4.2) Par.?
viditas te mayā bhāvas toṣitas tapasā hy aham / (5.1) Par.?
dadyāṃ kālāśrayaṃ jñānaṃ grahāṇāṃ caritaṃ mahat // (5.2) Par.?
na me tejaḥsahaḥ kaścid ākhyātuṃ nāsti me kṣaṇaḥ / (6.1) Par.?
madaṃśaḥ puruṣo 'yaṃ te niḥśeṣaṃ kathayiṣyati // (6.2) Par.?
ity uktvāntardadhe devaḥ samādiśyāṃśam ātmanaḥ / (7.1) Par.?
sa pumān mayam āhedaṃ praṇataṃ prāñjalisthitam // (7.2) Par.?
śṛṇuṣvaikamanāḥ pūrvaṃ yad uktaṃ jñānam uttamam / (8.1) Par.?
yuge yuge maharṣīṇāṃ svayam eva vivasvatā // (8.2) Par.?
śāstram ādyaṃ tad evedaṃ yat pūrvaṃ prāha bhāskaraḥ / (9.1) Par.?
yugānāṃ parivartena kālabhedo 'tra kevalaḥ // (9.2) Par.?
lokānām antakṛt kālaḥ kālo 'nyaḥ kalanātmakaḥ / (10.1) Par.?
sa dvidhā sthūlasūkṣmatvān mūrtaś cāmūrta ucyate // (10.2) Par.?
prāṇādiḥ kathito mūrtas truṭyādyo 'mūrtasaṃjñakaḥ / (11.1) Par.?
ṣaḍbhiḥ prāṇair vināḍī syāt tatṣaṣṭyā nāḍikā smṛtā // (11.2) Par.?
nāḍīṣaṣṭyā tu nākṣatram ahorātraṃ prakīrtitam / (12.1) Par.?
tattriṃśatā bhaven māsaḥ sāvano 'rkodayais tathā // (12.2) Par.?
aindavas tithibhis tadvat saṃkrāntyā saura ucyate / (13.1) Par.?
māsair dvādaśabhir varṣaṃ divyaṃ tad aha ucyate // (13.2) Par.?
surāsurāṇām anyonyam ahorātraṃ viparyayāt / (14.1) Par.?
tatṣaṣṭiḥ ṣaḍguṇā divyaṃ varṣam āsuram eva ca // (14.2) Par.?
taddvādaśasahasrāṇi caturyugam udāhṛtam / (15.1) Par.?
sūryābdasaṃkhyayā dvitrisāgarair ayutāhataiḥ // (15.2) Par.?
saṃdhyāsaṃdhyāṃśasahitaṃ vijñeyaṃ tac caturyugam / (16.1) Par.?
kṛtādīnāṃ vyavastheyaṃ dharmapādavyavasthayā // (16.2) Par.?
yugasya daśamo bhāgaś catustridvyekasaṃguṇaḥ / (17.1) Par.?
kramāt kṛtayugādīnāṃ ṣaṣṭhāṃśaḥ saṃdhyayoḥ svakaḥ // (17.2) Par.?
yugānāṃ saptatiḥ saikā manvantaram ihocyate / (18.1) Par.?
kṛtābdasaṃkhyās tasyānte saṃdhiḥ prokto jalaplavaḥ // (18.2) Par.?
sasaṃdhayas te manavaḥ kalpe jñeyāś caturdaśa / (19.1) Par.?
kṛtapramāṇaḥ kalpādau saṃdhiḥ pañcadaśaḥ smṛtaḥ // (19.2) Par.?
ittham yugasahasreṇa bhūtasaṃhārakārakaḥ / (20.1) Par.?
kalpo brāhmam ahaḥ proktaṃ śarvarī tasya tāvatī // (20.2) Par.?
paramāyuḥ śataṃ tasya tayāhorātrasaṃkhyayā / (21.1) Par.?
āyuṣo 'rdhamitaṃ tasya śeṣakalpo 'yam ādimaḥ // (21.2) Par.?
kalpād asmāc ca manavaḥ ṣaḍ vyatītāḥ sasaṃdhayaḥ / (22.1) Par.?
vaivasvatasya ca manor yugānāṃ trighano gataḥ // (22.2) Par.?
aṣṭāviṃśād yugād asmād yātam etat kṛtaṃ yugam / (23.1) Par.?
ataḥ kālaṃ prasaṃkhyāya saṃkhyām ekatra piṇḍayet // (23.2) Par.?
graharkṣadevadaityādi sṛjato 'sya carācaram / (24.1) Par.?
kṛtādrivedā divyābdāḥ śataghnā vedhaso gatāḥ // (24.2) Par.?
paścād vrajanto 'tijavān nakṣatraiḥ satataṃ grahāḥ / (25.1) Par.?
jīyamānās tu lambante tulyam eva svamārgagāḥ // (25.2) Par.?
prāggatitvam atas teṣāṃ bhagaṇaiḥ pratyahaṃ gatiḥ / (26.1) Par.?
pariṇāhavaśād bhinnā tadvaśād bhāni bhuñjate // (26.2) Par.?
śīghragas tāny athālpena kālena mahatālpagaḥ / (27.1) Par.?
teṣāṃ tu parivartena pauṣṇānte bhagaṇaḥ smṛtaḥ // (27.2) Par.?
vikalānāṃ kalā ṣaṣṭyā tatṣaṣṭyā bhāga ucyate / (28.1) Par.?
tattriṃśatā bhaved rāśir bhagaṇo dvādaśaiva te // (28.2) Par.?
yuge sūryajñaśukrāṇām khacatuṣkaradārṇavāḥ / (29.1) Par.?
kujārkiguruśīghrāṇāṃ bhagaṇāḥ pūrvayāyinām // (29.2) Par.?
indo rasāgnitritrīṣusaptabhūdharamārgaṇāḥ / (30.1) Par.?
dasratryaṣṭarasāṅkākṣilocanāni kujasya tu // (30.2) Par.?
budhaśīghrasya śūnyartukhādritryaṅkanagendavaḥ / (31.1) Par.?
bṛhaspateḥ khadasrākṣivedaṣaḍvahnayas tathā // (31.2) Par.?
sitaśīghrasya ṣaṭsaptatriyamāśvikhabhūdharāḥ / (32.1) Par.?
śaner bhujaṃgaṣaṭpañcarasavedaniśākarāḥ // (32.2) Par.?
candroccasyāgniśūnyāśvivasusarpārṇavā yuge / (33.1) Par.?
vāmaṃ pātasya vasvagniyamāśviśikhidasrakāḥ // (33.2) Par.?
bhānām aṣṭākṣivasvadritridvidvyaṣṭaśarendavaḥ / (34.1) Par.?
bhodayā bhagaṇaiḥ svaiḥ svair ūnāḥ svasvodayā yuge // (34.2) Par.?
bhavanti śaśino māsāḥ sūryendubhagaṇāntaram / (35.1) Par.?
ravimāsonitās te tu śeṣāḥ syur adhimāsakāḥ // (35.2) Par.?
sāvahāhāni cāndrebhyo dyubhyaḥ projjhya tithikṣayāḥ / (36.1) Par.?
udayād udayaṃ bhānor bhūmisāvanavāsaraḥ // (36.2) Par.?
vasudvyaṣṭādrirūpāṅkasaptādritithayo yuge / (37.1) Par.?
cāndrāḥ khāṣṭakhakhavyomakhāgnikhartuniśākarāḥ // (37.2) Par.?
ṣaḍvahnitrihutāśāṅkatithayaś cādhimāsakāḥ / (38.1) Par.?
tithikṣayā yamārthāśvidvyaṣṭavyomaśarāśvinaḥ // (38.2) Par.?
khacatuṣkasamudrāṣṭakupañca ravimāsakāḥ / (39.1) Par.?
bhavanti bhodayā bhānubhagaṇair ūnitāḥ kvahāḥ // (39.2) Par.?
adhimāsonarātryārkṣacāndrasāvanavāsarāḥ / (40.1) Par.?
ete sahasraguṇitāḥ kalpe syur bhagaṇādayaḥ // (40.2) Par.?
prāggateḥ sūryamandasya kalpe saptāṣṭavahnayaḥ / (41.1) Par.?
kaujasya vedakhayamā baudhasyāṣṭartuvahnayaḥ // (41.2) Par.?
khakharandhrāṇi jaivasya śaukrasyārthaguṇeṣavaḥ / (42.1) Par.?
go'gnayaḥ śanimandasya pātānām atha vāmataḥ // (42.2) Par.?
manudasrās tu kaujasya baudhasyāṣṭāṣṭasāgarāḥ / (43.1) Par.?
kṛtādricandrā jaivasya trikhāṅkāś ca tathā bhṛgoḥ // (43.2) Par.?
śanipātasya bhagaṇāḥ kalpe yamarasartavaḥ / (44.1) Par.?
bhagaṇāḥ pūrvam evātra proktāś candroccapātayoḥ // (44.2) Par.?
ṣaṇmanūnāṃ tu saṃpīḍya kālaṃ tatsaṃdhibhiḥ saha / (45.1) Par.?
kalpādisaṃdhinā sārdhaṃ vaivasvatamanos tathā // (45.2) Par.?
yugānām trighanaṃ yātaṃ tathā kṛtayugaṃ tv idam / (46.1) Par.?
projjhya sṛṣṭes tataḥ kālaṃ pūrvoktaṃ divyasaṃkhyayā // (46.2) Par.?
sūryābdasaṃkhyayā jñeyāḥ kṛtasyānte gatā amī / (47.1) Par.?
khacatuṣkayamādryagniśararandhraniśākarāḥ // (47.2) Par.?
ata ūrdhvam amī yuktā gatakālābdasaṃkhyayā / (48.1) Par.?
māsīkṛtā yutā māsair madhuśuklādibhir gataiḥ // (48.2) Par.?
pṛthaksthās te 'dhimāsaghnāḥ sūryamāsavibhājitāḥ / (49.1) Par.?
labdhādhimāsakair yuktā dinīkṛtya dinānvitāḥ // (49.2) Par.?
dviṣṭhās tithikṣayābhyastāś cāndravāsarabhājitāḥ / (50.1) Par.?
labdhonarātrirahitā laṅkāyām ārdharātrikaḥ // (50.2) Par.?
sāvano dyugaṇaḥ sūryād dinamāsābdapās tataḥ / (51.1) Par.?
saptabhiḥ kṣayitaḥ śeṣaḥ sūryādyo vāsareśvaraḥ // (51.2) Par.?
māsābdadinasaṃkhyāptaṃ dvitrighnaṃ rūpasaṃyutam / (52.1) Par.?
saptoddhṛtāvaśeṣau tu vijñeyau māsavarṣau // (52.2) Par.?
yathā svabhagaṇābhyasto dinarāśiḥ kuvāsaraiḥ / (53.1) Par.?
vibhājito madhyagatyā bhagaṇādir graho bhavet // (53.2) Par.?
evaṃ svaśīghramandoccā ye proktāḥ pūrvayāyinaḥ / (54.1) Par.?
vilomagatayaḥ pātās tadvac cakrād viśodhitāḥ // (54.2) Par.?
dvādaśaghnā guror yātā bhagaṇā vartamānakaiḥ / (55.1) Par.?
rāśibhiḥ sahitāḥ śuddhāḥ ṣaṣṭyā syur vijayādayaḥ // (55.2) Par.?
vistareṇaitad uditaṃ saṃkṣepād vyāvahārikam / (56.1) Par.?
madhyamānayanaṃ kāryaṃ grahāṇām iṣṭato yugāt // (56.2) Par.?
asmin kṛtayugasyānte sarve madhyagatā grahāḥ / (57.1) Par.?
vinā tu pātamandoccān meṣādau tulyatām itāḥ // (57.2) Par.?
makarādau śaśāṅkoccaṃ tatpātas tu tulādigaḥ / (58.1) Par.?
niraṃśatvam gatāś cānye noktās te mandacāriṇaḥ // (58.2) Par.?
yojanāni śatāny aṣṭau bhūkarṇo dviguṇāni tu / (59.1) Par.?
tadvargato daśaguṇāt padaṃ bhūparidhir bhavet // (59.2) Par.?
lambajyāghnas trijīvāptaḥ sphuṭo bhūparidhiḥ svakaḥ / (60.1) Par.?
tena deśāntarābhyastā grahabhuktir vibhājitā // (60.2) Par.?
kalādi tat phalaṃ prācyāṃ grahebhyaḥ pariśodhayet / (61.1) Par.?
rekhā pratīcī saṃsthāne prakṣipet syuḥ svadeśajā // (61.2) Par.?
rākṣasālayadevaukaḥśailayor madhyasūtragāḥ / (62.1) Par.?
rohītakam avantī ca yathā saṃnihitaṃ saraḥ // (62.2) Par.?
atītyonmīlanād indoḥ paścāt tadgaṇitāgatāt / (63.1) Par.?
yadā bhavet tadā prācyāṃ svasthānaṃ madhyato bhavet // (63.2) Par.?
aprāpya ca bhavet paścād evaṃ vāpi nimīlanāt / (64.1) Par.?
tayor antaranāḍībhir hanyād bhūparidhiṃ sphuṭam // (64.2) Par.?
ṣaṣṭyā vibhajya labdhais tu yojanaiḥ prāg athāparaiḥ / (65.1) Par.?
svadeśaḥ paridhau jñeyaḥ kuryād deśāntaraṃ hi taiḥ // (65.2) Par.?
vārapravṛttiḥ prāgdeśe kṣapārdhe 'bhyadhike bhavet / (66.1) Par.?
taddeśāntaranāḍībhiḥ paścād ūne vinirdiśet // (66.2) Par.?
iṣṭanāḍīguṇā bhuktiḥ ṣaṣṭyā bhaktā kalādikam / (67.1) Par.?
gate śodhyaṃ yutaṃ gamye kṛtvā tātkāliko bhavet // (67.2) Par.?
bhacakraliptāśītyaṃśaṃ paramaṃ dakṣiṇottaram / (68.1) Par.?
vikṣipyate svapātena svakrāntyantād anuṣṇaguḥ // (68.2) Par.?
tannavāṃśaṃ dviguṇitaṃ jīvas triguṇitaṃ kujaḥ / (69.1) Par.?
budhaśukrārkajāḥ pātair vikṣipyante caturguṇam // (69.2) Par.?
evam trighanarandhrārkarasārkārkā daśāhatāḥ / (70.1) Par.?
candrādīnāṃ kramād uktā madhyavikṣepaliptakāḥ // (70.2) Par.?
Duration=0.44052505493164 secs.