UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 9305
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
vaiśaṃpāyana uvāca / (1.1)
Par.?
anubhūya tu rājñastaṃ rājasūyaṃ mahākratum / (1.2)
Par.?
yudhiṣṭhirasya nṛpater gāndhārīputrasaṃyutaḥ // (1.3)
Par.?
priyakṛnmatam ājñāya pūrvaṃ duryodhanasya tat / (2.1)
Par.?
prajñācakṣuṣam āsīnaṃ śakuniḥ saubalastadā // (2.2)
Par.?
duryodhanavacaḥ śrutvā dhṛtarāṣṭraṃ janādhipam / (3.1)
Par.?
upagamya mahāprājñaṃ śakunir vākyam abravīt // (3.2)
Par.?
duryodhano mahārāja vivarṇo hariṇaḥ kṛśaḥ / (4.1)
Par.?
dīnaścintāparaścaiva tad viddhi bharatarṣabha // (4.2)
Par.?
na vai parīkṣase samyag asahyaṃ śatrusaṃbhavam / (5.1)
Par.?
jyeṣṭhaputrasya śokaṃ tvaṃ kimarthaṃ nāvabudhyase // (5.2)
Par.?
dhṛtarāṣṭra uvāca / (6.1)
Par.?
duryodhana kutomūlaṃ bhṛśam ārto 'si putraka / (6.2)
Par.?
śrotavyaścenmayā so 'rtho brūhi me kurunandana // (6.3)
Par.?
ayaṃ tvāṃ śakuniḥ prāha vivarṇaṃ hariṇaṃ kṛśam / (7.1)
Par.?
cintayaṃśca na paśyāmi śokasya tava saṃbhavam // (7.2)
Par.?
aiśvaryaṃ hi mahat putra tvayi sarvaṃ samarpitam / (8.1)
Par.?
bhrātaraḥ suhṛdaścaiva nācaranti tavāpriyam // (8.2)
Par.?
ācchādayasi
prāvārān aśnāsi piśitaudanam / (9.1)
Par.?
ājāneyā vahanti tvāṃ kenāsi hariṇaḥ kṛśaḥ // (9.2)
Par.?
śayanāni mahārhāṇi yoṣitaśca manoramāḥ / (10.1)
Par.?
guṇavanti ca veśmāni vihārāśca yathāsukham // (10.2)
Par.?
devānām iva te sarvaṃ vāci baddhaṃ na saṃśayaḥ / (11.1)
Par.?
sa dīna iva durdharṣaḥ kasmācchocasi putraka // (11.2)
Par.?
duryodhana uvāca / (12.1)
Par.?
aśnāmyācchādaye cāhaṃ yathā kupuruṣastathā / (12.2)
Par.?
amarṣaṃ dhāraye cograṃ titikṣan kālaparyayam // (12.3)
Par.?
amarṣaṇaḥ svāḥ prakṛtīr abhibhūya pare sthitāḥ / (13.1)
Par.?
kleśānmumukṣuḥ parajān sa vai puruṣa ucyate // (13.2)
Par.?
saṃtoṣo vai śriyaṃ hanti abhimānaśca bhārata / (14.1)
Par.?
anukrośabhaye cobhe yair vṛto nāśnute mahat // (14.2)
Par.?
na mām avati tad bhuktaṃ śriyaṃ dṛṣṭvā yudhiṣṭhire / (15.1)
Par.?
jvalantīm iva kaunteye vivarṇakaraṇīṃ mama // (15.2)
Par.?
sapatnān ṛdhyato ''tmānaṃ hīyamānaṃ niśāmya ca / (16.1)
Par.?
adṛśyām api kaunteye sthitāṃ paśyann ivodyatām / (16.2)
Par.?
tasmād ahaṃ vivarṇaśca dīnaśca hariṇaḥ kṛśaḥ // (16.3)
Par.?
aṣṭāśītisahasrāṇi snātakā gṛhamedhinaḥ / (17.1)
Par.?
triṃśaddāsīka ekaiko yān bibharti yudhiṣṭhiraḥ // (17.2)
Par.?
daśānyāni sahasrāṇi nityaṃ tatrānnam uttamam / (18.1)
Par.?
bhuñjate rukmapātrībhir yudhiṣṭhiraniveśane // (18.2)
Par.?
kadalīmṛgamokāni kṛṣṇaśyāmāruṇāni ca / (19.1)
Par.?
kāmbojaḥ prāhiṇot tasmai parārdhyān api kambalān // (19.2)
Par.?
rathayoṣidgavāśvasya śataśo 'tha sahasraśaḥ / (20.1)
Par.?
triṃśataṃ coṣṭravāmīnāṃ śatāni vicarantyuta // (20.2)
Par.?
pṛthagvidhāni ratnāni pārthivāḥ pṛthivīpate / (21.1)
Par.?
āharan kratumukhye 'smin kuntīputrāya bhūriśaḥ // (21.2)
Par.?
na kvaciddhi mayā dṛṣṭastādṛśo naiva ca śrutaḥ / (22.1)
Par.?
yādṛg dhanāgamo yajñe pāṇḍuputrasya dhīmataḥ // (22.2)
Par.?
aparyantaṃ dhanaughaṃ taṃ dṛṣṭvā śatror ahaṃ nṛpa / (23.1)
Par.?
śarma naivādhigacchāmi cintayāno 'niśaṃ vibho // (23.2)
Par.?
brāhmaṇā vāṭadhānāśca gomantaḥ śatasaṃghaśaḥ / (24.1)
Par.?
traikharvaṃ balim ādāya dvāri tiṣṭhanti vāritāḥ // (24.2)
Par.?
kamaṇḍalūn upādāya jātarūpamayāñ śubhān / (25.1)
Par.?
evaṃ baliṃ samādāya praveśaṃ lebhire tataḥ // (25.2)
Par.?
yannaiva madhu śakrāya dhārayantyamarastriyaḥ / (26.1)
Par.?
tad asmai kāṃsyam āhārṣīd vāruṇaṃ kalaśodadhiḥ // (26.2)
Par.?
śaikyaṃ rukmasahasrasya bahuratnavibhūṣitam / (27.1)
Par.?
dṛṣṭvā ca mama tat sarvaṃ jvararūpam ivābhavat // (27.2)
Par.?
gṛhītvā tat tu gacchanti samudrau pūrvadakṣiṇau / (28.1)
Par.?
tathaiva paścimaṃ yānti gṛhītvā bharatarṣabha // (28.2)
Par.?
uttaraṃ tu na gacchanti vinā tāta patatribhiḥ / (29.1)
Par.?
idaṃ cādbhutam atrāsīt tanme nigadataḥ śṛṇu // (29.2)
Par.?
pūrṇe śatasahasre tu viprāṇāṃ pariviṣyatām / (30.1)
Par.?
sthāpitā tatra saṃjñābhūcchaṅkho dhmāyati nityaśaḥ // (30.2)
Par.?
muhur muhuḥ praṇadatastasya śaṅkhasya bhārata / (31.1)
Par.?
uttamaṃ śabdam aśrauṣaṃ tato romāṇi me 'hṛṣan // (31.2)
Par.?
pārthivair bahubhiḥ kīrṇam upasthānaṃ didṛkṣubhiḥ / (32.1)
Par.?
sarvaratnānyupādāya pārthivā vai janeśvara // (32.2)
Par.?
yajñe tasya mahārāja pāṇḍuputrasya dhīmataḥ / (33.1)
Par.?
vaiśyā iva mahīpālā dvijātipariveṣakāḥ // (33.2)
Par.?
na sā śrīr devarājasya yamasya varuṇasya vā / (34.1)
Par.?
guhyakādhipater vāpi yā śrī rājan yudhiṣṭhire // (34.2)
Par.?
tāṃ dṛṣṭvā pāṇḍuputrasya śriyaṃ paramikām aham / (35.1)
Par.?
śāntiṃ na parigacchāmi dahyamānena cetasā // (35.2)
Par.?
śakunir uvāca / (36.1)
Par.?
yām etām uttamāṃ lakṣmīṃ dṛṣṭavān asi pāṇḍave / (36.2)
Par.?
tasyāḥ prāptāvupāyaṃ me śṛṇu satyaparākrama // (36.3)
Par.?
aham akṣeṣvabhijñātaḥ pṛthivyām api bhārata / (37.1)
Par.?
hṛdayajñaḥ paṇajñaśca viśeṣajñaśca devane // (37.2)
Par.?
dyūtapriyaśca kaunteyo na ca jānāti devitum / (38.1)
Par.?
āhūtaścaiṣyati vyaktaṃ dīvyāvetyāhvayasva tam // (38.2)
Par.?
vaiśaṃpāyana uvāca / (39.1)
Par.?
evam uktaḥ śakuninā rājā duryodhanastadā / (39.2)
Par.?
dhṛtarāṣṭram idaṃ vākyam apadāntaram abravīt // (39.3)
Par.?
ayam utsahate rājañ śriyam āhartum akṣavit / (40.1)
Par.?
dyūtena pāṇḍuputrasya tad anujñātum arhasi // (40.2)
Par.?
dhṛtarāṣṭra uvāca / (41.1)
Par.?
kṣattā mantrī mahāprājñaḥ sthito yasyāsmi śāsane / (41.2)
Par.?
tena saṃgamya vetsyāmi kāryasyāsya viniścayam // (41.3)
Par.?
sa hi dharmaṃ puraskṛtya dīrghadarśī paraṃ hitam / (42.1)
Par.?
ubhayoḥ pakṣayor yuktaṃ vakṣyatyarthaviniścayam // (42.2)
Par.?
duryodhana uvāca / (43.1)
Par.?
nivartayiṣyati tvāsau yadi kṣattā sameṣyati / (43.2)
Par.?
nivṛtte tvayi rājendra mariṣye 'ham asaṃśayam // (43.3)
Par.?
sa mayi tvaṃ mṛte rājan vidureṇa sukhī bhava / (44.1)
Par.?
bhokṣyase pṛthivīṃ kṛtsnāṃ kiṃ mayā tvaṃ kariṣyasi // (44.2)
Par.?
vaiśaṃpāyana uvāca / (45.1)
Par.?
ārtavākyaṃ tu tat tasya praṇayoktaṃ niśamya saḥ / (45.2)
Par.?
dhṛtarāṣṭro 'bravīt preṣyān duryodhanamate sthitaḥ // (45.3)
Par.?
sthūṇāsahasrair bṛhatīṃ śatadvārāṃ sabhāṃ mama / (46.1)
Par.?
manoramāṃ darśanīyām āśu kurvantu śilpinaḥ // (46.2)
Par.?
tataḥ saṃstīrya ratnaistām akṣān āvāpya sarvaśaḥ / (47.1)
Par.?
sukṛtāṃ supraveśāṃ ca nivedayata me śanaiḥ // (47.2)
Par.?
duryodhanasya śāntyartham iti niścitya bhūmipaḥ / (48.1)
Par.?
dhṛtarāṣṭro mahārāja prāhiṇod vidurāya vai // (48.2)
Par.?
apṛṣṭvā viduraṃ hyasya nāsīt kaścid viniścayaḥ / (49.1)
Par.?
dyūtadoṣāṃśca jānan sa putrasnehād akṛṣyata // (49.2)
Par.?
tacchrutvā viduro dhīmān kalidvāram upasthitam / (50.1)
Par.?
vināśamukham utpannaṃ dhṛtarāṣṭram upādravat // (50.2)
Par.?
so 'bhigamya mahātmānaṃ bhrātā bhrātaram agrajam / (51.1) Par.?
mūrdhnā praṇamya caraṇāvidaṃ vacanam abravīt // (51.2)
Par.?
nābhinandāmi te rājan vyavasāyam imaṃ prabho / (52.1)
Par.?
putrair bhedo yathā na syād dyūtahetostathā kuru // (52.2)
Par.?
dhṛtarāṣṭra uvāca / (53.1)
Par.?
kṣattaḥ putreṣu putrair me kalaho na bhaviṣyati / (53.2)
Par.?
divi devāḥ prasādaṃ naḥ kariṣyanti na saṃśayaḥ // (53.3)
Par.?
aśubhaṃ vā śubhaṃ vāpi hitaṃ vā yadi vāhitam / (54.1)
Par.?
pravartatāṃ suhṛddyūtaṃ diṣṭam etanna saṃśayaḥ // (54.2)
Par.?
mayi saṃnihite caiva bhīṣme ca bharatarṣabhe / (55.1)
Par.?
anayo daivavihito na kathaṃcid bhaviṣyati // (55.2)
Par.?
gaccha tvaṃ ratham āsthāya hayair vātasamair jave / (56.1)
Par.?
khāṇḍavaprastham adyaiva samānaya yudhiṣṭhiram // (56.2)
Par.?
na vāryo vyavasāyo me viduraitad bravīmi te / (57.1)
Par.?
daivam eva paraṃ manye yenaitad upapadyate // (57.2)
Par.?
ityukto viduro dhīmānnaitad astīti cintayan / (58.1)
Par.?
āpageyaṃ mahāprājñam abhyagacchat suduḥkhitaḥ // (58.2)
Par.?
Duration=0.2687771320343 secs.