UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 2728
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
vaiśampāyana uvāca / (1.1)
Par.?
yudhiṣṭhirastam āsādya sarpabhogābhiveṣṭitam / (1.2)
Par.?
dayitaṃ bhrātaraṃ vīram idaṃ vacanam abravīt // (1.3)
Par.?
kuntīmātaḥ katham imām āpadaṃ tvam avāptavān / (2.1)
Par.?
kaścāyaṃ parvatābhogapratimaḥ pannagottamaḥ // (2.2)
Par.?
sa dharmarājam ālakṣya bhrātā bhrātaram agrajam / (3.1)
Par.?
kathayāmāsa tat sarvaṃ grahaṇādi viceṣṭitam // (3.2)
Par.?
yudhiṣṭhira uvāca / (4.1)
Par.?
devo vā yadi vā daitya urago vā bhavān yadi / (4.2)
Par.?
satyaṃ sarpa vaco brūhi pṛcchati tvāṃ yudhiṣṭhiraḥ // (4.3)
Par.?
kim āhṛtya viditvā vā prītis te syād bhujaṃgama / (5.1)
Par.?
kim āhāraṃ prayacchāmi kathaṃ muñced bhavān imam // (5.2)
Par.?
sarpa uvāca / (6.1)
Par.?
nahuṣo nāma rājāham āsaṃ pūrvas tavānagha / (6.2)
Par.?
prathitaḥ pañcamaḥ somād āyoḥ putro narādhipa // (6.3)
Par.?
kratubhis tapasā caiva svādhyāyena damena ca / (7.1)
Par.?
trailokyaiśvaryam avyagraṃ prāpto vikramaṇena ca // (7.2)
Par.?
tad aiśvaryaṃ samāsādya darpo mām agamat tadā / (8.1)
Par.?
sahasraṃ hi dvijātīnām uvāha śibikāṃ mama // (8.2)
Par.?
aiśvaryamadamatto 'ham avamanya tato dvijān / (9.1)
Par.?
imām agastyena daśām ānītaḥ pṛthivīpate // (9.2)
Par.?
na tu mām ajahāt prajñā yāvad adyeti pāṇḍava / (10.1)
Par.?
tasyaivānugrahād rājann agastyasya mahātmanaḥ // (10.2)
Par.?
ṣaṣṭhe kāle mamāhāraḥ prāpto 'yam anujas tava / (11.1)
Par.?
nāham enaṃ vimokṣyāmi na cānyam abhikāmaye // (11.2)
Par.?
praśnān uccāritāṃs tu tvaṃ vyāhariṣyasi cenmama / (12.1)
Par.?
atha paścād vimokṣyāmi bhrātaraṃ te vṛkodaram // (12.2)
Par.?
yudhiṣṭhira uvāca / (13.1)
Par.?
brūhi sarpa yathākāmaṃ prativakṣyāmi te vacaḥ / (13.2)
Par.?
api cecchaknuyāṃ prītim āhartuṃ te bhujaṃgama // (13.3)
Par.?
vedyaṃ yad brāhmaṇeneha tad bhavān vetti kevalam / (14.1)
Par.?
sarparāja tataḥ śrutvā prativakṣyāmi te vacaḥ // (14.2)
Par.?
sarpa uvāca / (15.1)
Par.?
brāhmaṇaḥ ko bhaved rājan vedyaṃ kiṃ ca yudhiṣṭhira / (15.2)
Par.?
bravīhyatimatiṃ tvāṃ hi vākyair anumimīmahe // (15.3)
Par.?
yudhiṣṭhira uvāca / (16.1)
Par.?
satyaṃ dānaṃ kṣamā śīlam ānṛśaṃsyaṃ damo ghṛṇā / (16.2)
Par.?
dṛśyante yatra nāgendra sa brāhmaṇa iti smṛtaḥ // (16.3)
Par.?
vedyaṃ sarpa paraṃ brahma nirduḥkham asukhaṃ ca yat / (17.1)
Par.?
yatra gatvā na śocanti bhavataḥ kiṃ vivakṣitam // (17.2)
Par.?
sarpa uvāca / (18.1)
Par.?
cāturvarṇyaṃ pramāṇaṃ ca satyaṃ ca brahma caiva ha / (18.2)
Par.?
śūdreṣvapi ca satyaṃ ca dānam akrodha eva ca / (18.3)
Par.?
ānṛśaṃsyam ahiṃsā ca ghṛṇā caiva yudhiṣṭhira // (18.4)
Par.?
vedyaṃ yac cāttha nirduḥkham asukhaṃ ca narādhipa / (19.1)
Par.?
tābhyāṃ hīnaṃ padaṃ cānyan na tad astīti lakṣaye // (19.2)
Par.?
yudhiṣṭhira uvāca / (20.1)
Par.?
śūdre caitad bhavellakṣyaṃ dvije tacca na vidyate / (20.2)
Par.?
na vai śūdro bhavecchūdro brāhmaṇo na ca brāhmaṇaḥ // (20.3)
Par.?
yatraitallakṣyate sarpa vṛttaṃ sa brāhmaṇaḥ smṛtaḥ / (21.1)
Par.?
yatraitan na bhavet sarpa taṃ śūdram iti nirdiśet // (21.2)
Par.?
yat punar bhavatā proktaṃ na vedyaṃ vidyata iti ha / (22.1)
Par.?
tābhyāṃ hīnam atītyātra padaṃ nāstīti ced api // (22.2)
Par.?
evam etan mataṃ sarpa tābhyāṃ hīnaṃ na vidyate / (23.1)
Par.?
yathā śītoṣṇayor madhye bhaven noṣṇaṃ na śītatā // (23.2)
Par.?
evaṃ vai sukhaduḥkhābhyāṃ hīnam asti padaṃ kvacit / (24.1)
Par.?
eṣā mama matiḥ sarpa yathā vā manyate bhavān // (24.2)
Par.?
sarpa uvāca / (25.1)
Par.?
yadi te vṛttato rājan brāhmaṇaḥ prasamīkṣitaḥ / (25.2)
Par.?
vyarthā jātis tadāyuṣman kṛtir yāvan na dṛśyate // (25.3)
Par.?
yudhiṣṭhira uvāca / (26.1)
Par.?
jātir atra mahāsarpa manuṣyatve mahāmate / (26.2)
Par.?
saṃkarāt sarvavarṇānāṃ duṣparīkṣyeti me matiḥ // (26.3)
Par.?
sarve sarvāsvapatyāni janayanti yadā narāḥ / (27.1)
Par.?
vāṅmaithunam atho janma maraṇaṃ ca samaṃ nṛṇām // (27.2)
Par.?
idam ārṣaṃ pramāṇaṃ ca ye yajāmaha ityapi / (28.1)
Par.?
tasmācchīlaṃ pradhāneṣṭaṃ vidur ye tattvadarśinaḥ // (28.2)
Par.?
prāṅ nābhivardhanāt puṃso jātakarma vidhīyate / (29.1)
Par.?
tatrāsya mātā sāvitrī pitā tvācārya ucyate // (29.2) Par.?
vṛttyā śūdrasamo hyeṣa yāvad vede na jāyate / (30.1)
Par.?
asminn evaṃ matidvaidhe manuḥ svāyambhuvo 'bravīt // (30.2)
Par.?
kṛtakṛtyāḥ punar varṇā yadi vṛttaṃ na vidyate / (31.1)
Par.?
saṃkaras tatra nāgendra balavān prasamīkṣitaḥ // (31.2)
Par.?
yatredānīṃ mahāsarpa saṃskṛtaṃ vṛttam iṣyate / (32.1)
Par.?
taṃ brāhmaṇam ahaṃ pūrvam uktavān bhujagottama // (32.2)
Par.?
sarpa uvāca / (33.1)
Par.?
śrutaṃ viditavedyasya tava vākyaṃ yudhiṣṭhira / (33.2)
Par.?
bhakṣayeyam ahaṃ kasmād bhrātaraṃ te vṛkodaram // (33.3)
Par.?
Duration=0.17969393730164 secs.