Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): dharma

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 2769
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
vyādha uvāca / (1.1) Par.?
evaṃ śapto 'ham ṛṣiṇā tadā dvijavarottama / (1.2) Par.?
abhiprasādayam ṛṣiṃ girā vākyaviśāradam // (1.3) Par.?
ajānatā mayākāryam idam adya kṛtaṃ mune / (2.1) Par.?
kṣantum arhasi tat sarvaṃ prasīda bhagavann iti // (2.2) Par.?
ṛṣir uvāca / (3.1) Par.?
nānyathā bhavitā śāpa evam etad asaṃśayam / (3.2) Par.?
ānṛśaṃsyād ahaṃ kiṃcit kartānugraham adya te // (3.3) Par.?
śūdrayonau vartamāno dharmajño bhavitā hyasi / (4.1) Par.?
mātāpitroś ca śuśrūṣāṃ kariṣyasi na saṃśayaḥ // (4.2) Par.?
tayā śuśrūṣayā siddhiṃ mahatīṃ samavāpsyasi / (5.1) Par.?
jātismaraś ca bhavitā svargaṃ caiva gamiṣyasi / (5.2) Par.?
śāpakṣayānte nirvṛtte bhavitāsi punar dvijaḥ // (5.3) Par.?
vyādha uvāca / (6.1) Par.?
evaṃ śaptaḥ purā tena ṛṣiṇāsmyugratejasā / (6.2) Par.?
prasādaś ca kṛtas tena mamaivaṃ dvipadāṃ vara // (6.3) Par.?
śaraṃ coddhṛtavān asmi tasya vai dvijasattama / (7.1) Par.?
āśramaṃ ca mayā nīto na ca prāṇair vyayujyata // (7.2) Par.?
etat te sarvam ākhyātaṃ yathā mama purābhavat / (8.1) Par.?
abhitaś cāpi gantavyaṃ mayā svargaṃ dvijottama // (8.2) Par.?
brāhmaṇa uvāca / (9.1) Par.?
evam etāni puruṣā duḥkhāni ca sukhāni ca / (9.2) Par.?
prāpnuvanti mahābuddhe notkaṇṭhāṃ kartum arhasi / (9.3) Par.?
duṣkaraṃ hi kṛtaṃ tāta jānatā jātim ātmanaḥ // (9.4) Par.?
karmadoṣaś ca vai vidvann ātmajātikṛtena vai / (10.1) Par.?
kaṃcit kālaṃ mṛṣyatāṃ vai tato 'si bhavitā dvijaḥ / (10.2) Par.?
sāmprataṃ ca mato me 'si brāhmaṇo nātra saṃśayaḥ // (10.3) Par.?
brāhmaṇaḥ patanīyeṣu vartamāno vikarmasu / (11.1) Par.?
dāmbhiko duṣkṛtaprāyaḥ śūdreṇa sadṛśo bhavet // (11.2) Par.?
yas tu śūdro dame satye dharme ca satatotthitaḥ / (12.1) Par.?
taṃ brāhmaṇam ahaṃ manye vṛttena hi bhaved dvijaḥ // (12.2) Par.?
karmadoṣeṇa viṣamāṃ gatim āpnoti dāruṇām / (13.1) Par.?
kṣīṇadoṣam ahaṃ manye cābhitas tvāṃ narottama // (13.2) Par.?
kartum arhasi notkaṇṭhāṃ tvadvidhā hyaviṣādinaḥ / (14.1) Par.?
lokavṛttāntavṛttajñā nityaṃ dharmaparāyaṇāḥ // (14.2) Par.?
vyādha uvāca / (15.1) Par.?
prajñayā mānasaṃ duḥkhaṃ hanyācchārīram auṣadhaiḥ / (15.2) Par.?
etad vijñānasāmarthyaṃ na bālaiḥ samatāṃ vrajet // (15.3) Par.?
aniṣṭasaṃprayogācca viprayogāt priyasya ca / (16.1) Par.?
mānuṣā mānasair duḥkhair yujyante alpabuddhayaḥ // (16.2) Par.?
guṇair bhūtāni yujyante viyujyante tathaiva ca / (17.1) Par.?
sarvāṇi naitad ekasya śokasthānaṃ hi vidyate // (17.2) Par.?
aniṣṭenānvitaṃ paśyaṃs tathā kṣipraṃ virajyate / (18.1) Par.?
tataś ca pratikurvanti yadi paśyantyupakramam / (18.2) Par.?
śocato na bhavet kiṃcit kevalaṃ paritapyate // (18.3) Par.?
parityajanti ye duḥkhaṃ sukhaṃ vāpyubhayaṃ narāḥ / (19.1) Par.?
ta eva sukham edhante jñānatṛptā manīṣiṇaḥ // (19.2) Par.?
asaṃtoṣaparā mūḍhāḥ saṃtoṣaṃ yānti paṇḍitāḥ / (20.1) Par.?
asaṃtoṣasya nāstyantas tuṣṭis tu paramaṃ sukham / (20.2) Par.?
na śocanti gatādhvānaḥ paśyantaḥ paramāṃ gatim // (20.3) Par.?
na viṣāde manaḥ kāryaṃ viṣādo viṣam uttamam / (21.1) Par.?
mārayatyakṛtaprajñaṃ bālaṃ kruddha ivoragaḥ // (21.2) Par.?
yaṃ viṣādo 'bhibhavati viṣame samupasthite / (22.1) Par.?
tejasā tasya hīnasya puruṣārtho na vidyate // (22.2) Par.?
avaśyaṃ kriyamāṇasya karmaṇo dṛśyate phalam / (23.1) Par.?
na hi nirvedam āgamya kiṃcit prāpnoti śobhanam // (23.2) Par.?
athāpyupāyaṃ paśyeta duḥkhasya parimokṣaṇe / (24.1) Par.?
aśocann ārabhetaiva yuktaś cāvyasanī bhavet // (24.2) Par.?
bhūteṣvabhāvaṃ saṃcintya ye tu buddheḥ paraṃ gatāḥ / (25.1) Par.?
na śocanti kṛtaprajñāḥ paśyantaḥ paramāṃ gatim // (25.2) Par.?
na śocāmi ca vai vidvan kālākāṅkṣī sthito 'smyaham / (26.1) Par.?
etair nidarśanair brahman nāvasīdāmi sattama // (26.2) Par.?
brāhmaṇa uvāca / (27.1) Par.?
kṛtaprajño 'si medhāvī buddhiś ca vipulā tava / (27.2) Par.?
nāhaṃ bhavantaṃ śocāmi jñānatṛpto 'si dharmavit // (27.3) Par.?
āpṛcche tvāṃ svasti te 'stu dharmas tvā parirakṣatu / (28.1) Par.?
apramādas tu kartavyo dharme dharmabhṛtāṃ vara // (28.2) Par.?
mārkaṇḍeya uvāca / (29.1) Par.?
bāḍham ityeva taṃ vyādhaḥ kṛtāñjalir uvāca ha / (29.2) Par.?
pradakṣiṇam atho kṛtvā prasthito dvijasattamaḥ // (29.3) Par.?
sa tu gatvā dvijaḥ sarvāṃ śuśrūṣāṃ kṛtavāṃs tadā / (30.1) Par.?
mātāpitṛbhyāṃ vṛddhābhyāṃ yathānyāyaṃ susaṃśitaḥ // (30.2) Par.?
etat te sarvam ākhyātaṃ nikhilena yudhiṣṭhira / (31.1) Par.?
pṛṣṭavān asi yaṃ tāta dharmaṃ dharmabhṛtāṃ vara // (31.2) Par.?
pativratāyā māhātmyaṃ brāhmaṇasya ca sattama / (32.1) Par.?
mātāpitroś ca śuśrūṣā vyādhe dharmaś ca kīrtitaḥ // (32.2) Par.?
yudhiṣṭhira uvāca / (33.1) Par.?
atyadbhutam idaṃ brahman dharmākhyānam anuttamam / (33.2) Par.?
sarvadharmabhṛtāṃ śreṣṭha kathitaṃ dvijasattama // (33.3) Par.?
sukhaśravyatayā vidvan muhūrtam iva me gatam / (34.1) Par.?
na hi tṛpto 'smi bhagavañśṛṇvāno dharmam uttamam // (34.2) Par.?
Duration=0.17566084861755 secs.