Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 2817
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
vaiśampāyana uvāca / (1.1) Par.?
vane nivasatāṃ teṣāṃ pāṇḍavānāṃ mahātmanām / (1.2) Par.?
varṣāṇyekādaśātīyuḥ kṛcchreṇa bharatarṣabha // (1.3) Par.?
phalamūlāśanās te hi sukhārhā duḥkham uttamam / (2.1) Par.?
prāptakālam anudhyāntaḥ sehur uttamapūruṣāḥ // (2.2) Par.?
yudhiṣṭhiras tu rājarṣir ātmakarmāparādhajam / (3.1) Par.?
cintayan sa mahābāhur bhrātṝṇāṃ duḥkham uttamam // (3.2) Par.?
na suṣvāpa sukhaṃ rājā hṛdi śalyair ivārpitaiḥ / (4.1) Par.?
daurātmyam anupaśyaṃstat kāle dyūtodbhavasya hi // (4.2) Par.?
saṃsmaran paruṣā vācaḥ sūtaputrasya pāṇḍavaḥ / (5.1) Par.?
niḥśvāsaparamo dīno bibhrat kopaviṣaṃ mahat // (5.2) Par.?
arjuno yamajau cobhau draupadī ca yaśasvinī / (6.1) Par.?
sa ca bhīmo mahātejāḥ sarveṣām uttamo balī / (6.2) Par.?
yudhiṣṭhiram udīkṣantaḥ sehur duḥkham anuttamam // (6.3) Par.?
avaśiṣṭam alpakālaṃ manvānāḥ puruṣarṣabhāḥ / (7.1) Par.?
vapur anyad ivākārṣur utsāhāmarṣaceṣṭitaiḥ // (7.2) Par.?
kasyacit tvatha kālasya vyāsaḥ satyavatīsutaḥ / (8.1) Par.?
ājagāma mahāyogī pāṇḍavān avalokakaḥ // (8.2) Par.?
tam āgatam abhiprekṣya kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ / (9.1) Par.?
pratyudgamya mahātmānaṃ pratyagṛhṇād yathāvidhi // (9.2) Par.?
tam āsīnam upāsīnaḥ śuśrūṣur niyatendriyaḥ / (10.1) Par.?
toṣayan praṇipātena vyāsaṃ pāṇḍavanandanaḥ // (10.2) Par.?
tān avekṣya kṛśān pautrān vane vanyena jīvataḥ / (11.1) Par.?
maharṣir anukampārtham abravīd bāṣpagadgadam // (11.2) Par.?
yudhiṣṭhira mahābāho śṛṇu dharmabhṛtāṃ vara / (12.1) Par.?
nātaptatapasaḥ putra prāpnuvanti mahat sukham // (12.2) Par.?
sukhaduḥkhe hi puruṣaḥ paryāyeṇopasevate / (13.1) Par.?
nātyantam asukhaṃ kaścit prāpnoti puruṣarṣabha // (13.2) Par.?
prajñāvāṃstveva puruṣaḥ saṃyuktaḥ parayā dhiyā / (14.1) Par.?
udayāstamayajño hi na śocati na hṛṣyati // (14.2) Par.?
sukham āpatitaṃ seved duḥkham āpatitaṃ sahet / (15.1) Par.?
kālaprāptam upāsīta sasyānām iva karṣakaḥ // (15.2) Par.?
tapaso hi paraṃ nāsti tapasā vindate mahat / (16.1) Par.?
nāsādhyaṃ tapasaḥ kiṃcid iti budhyasva bhārata // (16.2) Par.?
satyam ārjavam akrodhaḥ saṃvibhāgo damaḥ śamaḥ / (17.1) Par.?
anasūyāvihiṃsā ca śaucam indriyasaṃyamaḥ / (17.2) Par.?
sādhanāni mahārāja narāṇāṃ puṇyakarmaṇām // (17.3) Par.?
adharmarucayo mūḍhās tiryaggatiparāyaṇāḥ / (18.1) Par.?
kṛcchrāṃ yonim anuprāpya na sukhaṃ vindate janāḥ // (18.2) Par.?
iha yat kriyate karma tat paratropabhujyate / (19.1) Par.?
tasmāccharīraṃ yuñjīta tapasā niyamena ca // (19.2) Par.?
yathāśakti prayacchecca sampūjyābhipraṇamya ca / (20.1) Par.?
kāle pātre ca hṛṣṭātmā rājan vigatamatsaraḥ // (20.2) Par.?
satyavādī labhetāyur anāyāsam athārjavī / (21.1) Par.?
akrodhano 'nasūyaśca nirvṛtiṃ labhate parām // (21.2) Par.?
dāntaḥ śamaparaḥ śaśvat parikleśaṃ na vindati / (22.1) Par.?
na ca tapyati dāntātmā dṛṣṭvā paragatāṃ śriyam // (22.2) Par.?
saṃvibhaktā ca dātā ca bhogavān sukhavān naraḥ / (23.1) Par.?
bhavatyahiṃsakaścaiva paramārogyam aśnute // (23.2) Par.?
mānyān mānayitā janma kule mahati vindati / (24.1) Par.?
vyasanair na tu saṃyogaṃ prāpnoti vijitendriyaḥ // (24.2) Par.?
śubhānuśayabuddhir hi saṃyuktaḥ kāladharmaṇā / (25.1) Par.?
prādurbhavati tadyogāt kalyāṇamatir eva saḥ // (25.2) Par.?
yudhiṣṭhira uvāca / (26.1) Par.?
bhagavan dānadharmāṇāṃ tapaso vā mahāmune / (26.2) Par.?
kiṃ svid bahuguṇaṃ pretya kiṃ vā duṣkaram ucyate // (26.3) Par.?
vyāsa uvāca / (27.1) Par.?
dānānna duṣkarataraṃ pṛthivyām asti kiṃcana / (27.2) Par.?
arthe hi mahatī tṛṣṇā sa ca duḥkhena labhyate // (27.3) Par.?
parityajya priyān prāṇān dhanārthaṃ hi mahāhavam / (28.1) Par.?
praviśanti narā vīrāḥ samudram aṭavīṃ tathā // (28.2) Par.?
kṛṣigorakṣyam ityeke pratipadyanti mānavāḥ / (29.1) Par.?
puruṣāḥ preṣyatām eke nirgacchanti dhanārthinaḥ // (29.2) Par.?
tasya duḥkhārjitasyaivaṃ parityāgaḥ suduṣkaraḥ / (30.1) Par.?
na duṣkarataraṃ dānāt tasmād dānaṃ mataṃ mama // (30.2) Par.?
viśeṣastvatra vijñeyo nyāyenopārjitaṃ dhanam / (31.1) Par.?
pātre deśe ca kāle ca sādhubhyaḥ pratipādayet // (31.2) Par.?
anyāyasamupāttena dānadharmo dhanena yaḥ / (32.1) Par.?
kriyate na sa kartāraṃ trāyate mahato bhayāt // (32.2) Par.?
pātre dānaṃ svalpam api kāle dattaṃ yudhiṣṭhira / (33.1) Par.?
manasā suviśuddhena pretyānantaphalaṃ smṛtam // (33.2) Par.?
atrāpyudāharantīmam itihāsaṃ purātanam / (34.1) Par.?
vrīhidroṇaparityāgād yat phalaṃ prāpa mudgalaḥ // (34.2) Par.?
Duration=0.30585598945618 secs.