Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 5124
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
bhīma uvāca / (1.1) Par.?
paurogavo bruvāṇo 'haṃ ballavo nāma nāmataḥ / (1.2) Par.?
upasthāsyāmi rājānaṃ virāṭam iti me matiḥ / (1.3) Par.?
*rasānnānāvidhāṃścāpi svāduvanmadhurāṃstathā // (1.4) Par.?
sūpān asya kariṣyāmi kuśalo 'smi mahānase / (2.1) Par.?
kṛtapūrvāṇi yair asya vyañjanāni suśikṣitaiḥ / (2.2) Par.?
tān apyabhibhaviṣyāmi prītiṃ saṃjanayann aham / (2.3) Par.?
*pūrvam aprāśitāṃstena kartāsmi saguṇānvitān / (2.4) Par.?
*svādu vyañjanam āsvādya manye prīto bhaviṣyati / (2.5) Par.?
*kṛtakṛtyā hi ye tasya bhaviṣyanti suśikṣitāḥ // (2.6) Par.?
āhariṣyāmi dārūṇāṃ nicayānmahato 'pi ca / (3.1) Par.?
tat prekṣya vipulaṃ karma rājā prīto bhaviṣyati / (3.2) Par.?
*amānuṣāṇi kurvāṇaṃ tāni karmāṇi bhārata / (3.3) Par.?
*rājñastasya paripreṣyā maṃsyante māṃ yathā nṛpam / (3.4) Par.?
*bhakṣyānnarasapānānāṃ bhaviṣyāmi tatheśvaraḥ / (3.5) Par.?
*dvipān siṃhān haniṣyāmi krīḍārthaṃ tasya pārthiva / (3.6) Par.?
*yodhān anyān haniṣyāmi prītiṃ tasya vivardhayan // (3.7) Par.?
dvipā vā balino rājan vṛṣabhā vā mahābalāḥ / (4.1) Par.?
vinigrāhyā yadi mayā nigrahīṣyāmi tān api / (4.2) Par.?
*vṛṣo vā mahiṣo vāpi nāgo vā ṣāṣṭihāyanaḥ / (4.3) Par.?
*siṃho vyāghro yadā cāsya grahītavyo bhaviṣyati / (4.4) Par.?
*tān sarvān durgrahān anyair āśīviṣaviṣopamān / (4.5) Par.?
*balād ahaṃ grahīṣyāmi matsyarājasya paśyataḥ // (4.6) Par.?
ye ca kecinniyotsyanti samājeṣu niyodhakāḥ / (5.1) Par.?
*ye ca tasya mahāmallāḥ samareṣvaparājitāḥ / (5.2) Par.?
*kṛtapratāpā bahuśo rājñaḥ prātyayikā bale / (5.3) Par.?
*raṅgopajīvinaḥ sārāḥ pareṣāṃ ca bhayāvahāḥ / (5.4) Par.?
tān ahaṃ nihaniṣyāmi prītiṃ tasya vivardhayan // (5.5) Par.?
na tvetān yudhyamānān vai haniṣyāmi kathaṃcana / (6.1) Par.?
*tathaitān yudhyamāno 'haṃ nihaniṣyāmi sarvaśaḥ / (6.2) Par.?
tathaitān pātayiṣyāmi yathā yāsyanti na kṣayam / (6.3) Par.?
*ārālikā vā sūdā vā ye 'sya yuktā mahānase / (6.4) Par.?
*tān ahaṃ prīṇayiṣyāmi manuṣyān svena karmaṇā // (6.5) Par.?
ārāliko govikartā sūpakartā niyodhakaḥ / (7.1) Par.?
āsaṃ yudhiṣṭhirasyāham iti vakṣyāmi pṛcchataḥ // (7.2) Par.?
ātmānam ātmanā rakṣaṃścariṣyāmi viśāṃ pate / (8.1) Par.?
*virāṭanagare channo matsyarājasamīpataḥ / (8.2) Par.?
ityetat pratijānāmi vihariṣyāmyahaṃ yathā // (8.3) Par.?
yudhiṣṭhira uvāca / (9.1) Par.?
yam agnir brāhmaṇo bhūtvā samāgacchannṛṇāṃ varam / (9.2) Par.?
didhakṣuḥ khāṇḍavaṃ dāvaṃ dāśārhasahitaṃ purā // (9.3) Par.?
mahābalaṃ mahābāhum ajitaṃ kurunandanam / (10.1) Par.?
so 'yaṃ kiṃ karma kaunteyaḥ kariṣyati dhanaṃjayaḥ // (10.2) Par.?
yo 'yam āsādya taṃ dāvaṃ tarpayāmāsa pāvakam / (11.1) Par.?
vijityaikarathenendraṃ hatvā pannagarākṣasān / (11.2) Par.?
*vāsukeḥ sarparājasya svasāraṃ hṛtavāṃśca yaḥ / (11.3) Par.?
śreṣṭhaḥ pratiyudhāṃ nāma so 'rjunaḥ kiṃ kariṣyati / (11.4) Par.?
*parvatānāṃ ca himavān kurukṣetraṃ ca tīrthataḥ / (11.5) Par.?
*grahāṇām api śītāṃśur garuḍaḥ pakṣiṇām api / (11.6) Par.?
*vāyur balavatāṃ śreṣṭhastāpaso bhṛgusattamaḥ // (11.7) Par.?
sūryaḥ pratapatāṃ śreṣṭho dvipadāṃ brāhmaṇo varaḥ / (12.1) Par.?
āśīviṣaśca sarpāṇām agnistejasvināṃ varaḥ // (12.2) Par.?
āyudhānāṃ varo vajraḥ kakudmī ca gavāṃ varaḥ / (13.1) Par.?
hradānām udadhiḥ śreṣṭhaḥ parjanyo varṣatāṃ varaḥ // (13.2) Par.?
dhṛtarāṣṭraśca nāgānāṃ hastiṣvairāvato varaḥ / (14.1) Par.?
putraḥ priyāṇām adhiko bhāryā ca suhṛdāṃ varā / (14.2) Par.?
*mātā gurūṇāṃ pravarā varṣatāṃ jalado varaḥ // (14.3) Par.?
yathaitāni viśiṣṭāni jātyāṃ jātyāṃ vṛkodara / (15.1) Par.?
evaṃ yuvā guḍākeśaḥ śreṣṭhaḥ sarvadhanuṣmatām // (15.2) Par.?
so 'yam indrād anavaro vāsudevācca bhārata / (16.1) Par.?
gāṇḍīvadhanvā śvetāśvo bībhatsuḥ kiṃ kariṣyati // (16.2) Par.?
uṣitvā pañca varṣāṇi sahasrākṣasya veśmani / (17.1) Par.?
*brahmacaryavrate yuktaḥ sarvāstreṣūdyato 'bhavat / (17.2) Par.?
*astrayogaṃ samājñāya svavīryānmānuṣādbhutam / (17.3) Par.?
divyānyastrāṇyavāptāni devarūpeṇa bhāsvatā // (17.4) Par.?
yaṃ manye dvādaśaṃ rudram ādityānāṃ trayodaśam / (18.1) Par.?
*vasūnāṃ navamaṃ manye grahāṇāṃ daśamaṃ tathā / (18.2) Par.?
yasya bāhū samau dīrghau jyāghātakaṭhinatvacau / (18.3) Par.?
dakṣiṇe caiva savye ca gavām iva vahaḥ kṛtaḥ // (18.4) Par.?
himavān iva śailānāṃ samudraḥ saritām iva / (19.1) Par.?
tridaśānāṃ yathā śakro vasūnām iva havyavāṭ / (19.2) Par.?
*grahāṇām iva vai sūryo nakṣatrāṇāṃ niśākaraḥ / (19.3) Par.?
*meruḥ sarvagirīṇāṃ ca sarpāṇām iva vāsukiḥ // (19.4) Par.?
mṛgāṇām iva śārdūlo garuḍaḥ patatām iva / (20.1) Par.?
varaḥ saṃnahyamānānām arjunaḥ kiṃ kariṣyati / (20.2) Par.?
*yudhiṣṭhiraḥ / (20.3) Par.?
*agnir brāhmaṇarūpeṇa pracchanno 'nnam ayācata / (20.4) Par.?
*mahāśanaṃ brāhmaṇaṃ māṃ pramuñcārjuna khāṇḍave / (20.5) Par.?
*saṃśuśruve ca dharmātmā yastam arthaṃ cakāra ha / (20.6) Par.?
*tasmai brāhmaṇarūpāya hutāśāya mahāyaśāḥ / (20.7) Par.?
*yastu devānmanuṣyāṃśca sarvāś caikaratho 'jayat / (20.8) Par.?
*sa bhīmadhanvā śvetāśvaḥ pāṇḍavaḥ kiṃ kariṣyati / (20.9) Par.?
*āśīviṣasamasparśo nāgānām iva vāsukiḥ / (20.10) Par.?
*dṛṣṭīviṣa ivāhīnām agnistejasvinām iva / (20.11) Par.?
*samudra iva sindhūnāṃ śailānāṃ himavān iva / (20.12) Par.?
*mahendra iva devānāṃ dānavānāṃ balir yathā / (20.13) Par.?
*supratīko gajānāṃ ca yugyānāṃ turago yathā / (20.14) Par.?
*kubera iva yakṣāṇāṃ mṛgāṇāṃ kesarī yathā / (20.15) Par.?
*rākṣasānāṃ daśagrīvo daityānām iva śambaraḥ / (20.16) Par.?
*rudrāṇām iva kāpālī viṣṇur balavatām iva / (20.17) Par.?
*roṣāmarṣasamāyukto bhujaṃgānāṃ ca takṣakaḥ / (20.18) Par.?
*vāyuvegabaloddhūto garuḍaḥ patatām iva / (20.19) Par.?
*tapatām iva cādityaḥ prajānāṃ brāhmaṇo yathā / (20.20) Par.?
*hradānām iva pātālaṃ parjanyo dadatām iva / (20.21) Par.?
*āyudhānāṃ varo vajraḥ kakudmāṃśca gavāṃ varaḥ / (20.22) Par.?
*dhṛtarāṣṭraśca nāgānāṃ hastiṣvairāvato varaḥ / (20.23) Par.?
*putraḥ priyāṇām adhiko bhāryā ca suhṛdāṃ varā / (20.24) Par.?
*girīṇāṃ pravaro merur devānāṃ madhusūdanaḥ / (20.25) Par.?
*grahāṇāṃ pravaraścandraḥ sarasāṃ mānaso varaḥ / (20.26) Par.?
*yathaitāni viśiṣṭāni svasyāṃ jātyāṃ vṛkodara / (20.27) Par.?
*evaṃ yuvā guḍākeśaḥ śreṣṭhaḥ sarvadhanuṣmatām / (20.28) Par.?
*so 'yam indrād anavamo vāsudevācca bhārata / (20.29) Par.?
*uṣitvā pañca varṣāṇi sahasrākṣasya veśmani / (20.30) Par.?
*brahmacārī vrate yuktaḥ sarvaśastrabhṛtāṃ varaḥ / (20.31) Par.?
*avāpa cāstram asrajñaḥ sarvaṃ sarvajñasaṃmataḥ / (20.32) Par.?
*kṣipraṃ cāṇuṃ ca citraṃ ca dhruvaṃ ca vadatāṃ varaḥ / (20.33) Par.?
*anujñātaḥ surendreṇa punaḥ pratyāgato mahīm / (20.34) Par.?
*dhārtarāṣṭravināśāya pāṇḍavānāṃ jayāya ca / (20.35) Par.?
*yaṃ manye dvādaśaṃ rudram ādityānāṃ trayodaśam / (20.36) Par.?
*yasya dīrghau samau bāhū jyāghātena kiṇīkṛtau / (20.37) Par.?
*dakṣiṇaṃ caiva savyaṃ ca vāhāvanaḍuho yathā / (20.38) Par.?
*talāṅgulitrābhyucitau nāgarājakaropamau / (20.39) Par.?
*śyāmo yuvā guḍākeśo darśanīyaśca pāṇḍavaḥ / (20.40) Par.?
*gāṇḍīvadhanvā śvetāśvaḥ kirīṭī vānaradhvajaḥ / (20.41) Par.?
*kiṃrūpadhārī kiṃkarmā kiṃceṣṭaḥ kiṃparākramaḥ / (20.42) Par.?
*bībhatsur bhīmadhanvā ca kiṃ kariṣyati cārjunaḥ / (20.43) Par.?
*kuntīputro virāṭasya raṃsyate kena karmaṇā / (20.44) Par.?
*gandharvāṇāṃ citrarathaḥ siddhānāṃ kapilo yathā / (20.45) Par.?
*janau parighasaṃkāśau sadā mṛdutarau śubhau / (20.46) Par.?
*vāsudevasamau loke yaśasā vikrameṇa ca / (20.47) Par.?
*so 'yaṃ rājño virāṭasya bhavane bharatarṣabha / (20.48) Par.?
*arjuna tvaṃ kathaṃ karma tasya rāṣṭre cariṣyasi // (20.49) Par.?
arjuna uvāca / (21.1) Par.?
pratijñāṃ ṣaṇḍhako 'smīti kariṣyāmi mahīpate / (21.2) Par.?
jyāghātau hi mahāntau me saṃvartuṃ nṛpa duṣkarau / (21.3) Par.?
*śapto 'ham āsaṃ pūrvaṃ vai urvaśyā kāraṇāntare / (21.4) Par.?
*tacchāpaṃ prerayan rājan vihariṣyāmi bhārata / (21.5) Par.?
*imau kiṇīkṛtau bāhū jyāghātatalapīḍanāt / (21.6) Par.?
*nityaṃ kañcukasaṃchannau nānyathā goptum utsahe / (21.7) Par.?
*kiṃ tu kāryavaśād etad ācariṣyāmi kutsitam / (21.8) Par.?
*bāhū me bharataśreṣṭha mahāvyañjanalakṣitau / (21.9) Par.?
*valayaiśchādayiṣyāmi bāhū kiṇakṛtāvimau / (21.10) Par.?
*pinaddhakambuḥ pāṇibhyāṃ tṛtīyāṃ prakṛtiṃ gataḥ / (21.11) Par.?
*so 'haṃ klaibyena veṣeṇa ṣaṇḍhako 'ham iti bruvan // (21.12) Par.?
karṇayoḥ pratimucyāhaṃ kuṇḍale jvalanopame / (22.1) Par.?
veṇīkṛtaśirā rājannāmnā caiva bṛhannaḍaḥ // (22.2) Par.?
paṭhann ākhyāyikāṃ nāma strībhāvena punaḥ punaḥ / (23.1) Par.?
ramayiṣye mahīpālam anyāṃścāntaḥpure janān // (23.2) Par.?
gītaṃ nṛttaṃ vicitraṃ ca vāditraṃ vividhaṃ tathā / (24.1) Par.?
śikṣayiṣyāmyahaṃ rājan virāṭabhavane striyaḥ / (24.2) Par.?
*strībhāvasamudācāro nṛttagītakathāśrayaiḥ // (24.3) Par.?
prajānāṃ samudācāraṃ bahu karmakṛtaṃ vadan / (25.1) Par.?
chādayiṣyāmi kaunteya māyayātmānam ātmanā // (25.2) Par.?
yudhiṣṭhirasya gehe 'smi draupadyāḥ paricārikā / (26.1) Par.?
uṣitāsmīti vakṣyāmi pṛṣṭo rājñā ca bhārata / (26.2) Par.?
*urvaśyā api śāpena prāpto 'smi nṛpa ṣaṇḍatām / (26.3) Par.?
*śakraprasādānmukto 'haṃ varṣāṇāṃ tu trayodaśam // (26.4) Par.?
etena vidhinā channaḥ kṛtakena yathā nalaḥ / (27.1) Par.?
vihariṣyāmi rājendra virāṭabhavane sukham / (27.2) Par.?
*ityevam uktvā puruṣapravīrastadārjuno dharmabhṛtāṃ variṣṭhaḥ / (27.3) Par.?
*vākyaṃ tadāsau virarāma bhūyo nṛpo 'paraṃ bhrātaram ābabhāṣe // (27.4) Par.?
Duration=0.37409114837646 secs.