Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): war

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 7879
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
saṃjaya uvāca / (1.1) Par.?
hate sudakṣiṇe rājan vīre caiva śrutāyudhe / (1.2) Par.?
javenābhyadravan pārthaṃ kupitāḥ sainikāstava // (1.3) Par.?
abhīṣāhāḥ śūrasenāḥ śibayo 'tha vasātayaḥ / (2.1) Par.?
abhyavarṣaṃstato rājañ śaravarṣair dhanaṃjayam // (2.2) Par.?
teṣāṃ ṣaṣṭiśatānāryān prāmathnāt pāṇḍavaḥ śaraiḥ / (3.1) Par.?
te sma bhītāḥ palāyanta vyāghrāt kṣudramṛgā iva // (3.2) Par.?
te nivṛtya punaḥ pārthaṃ sarvataḥ paryavārayan / (4.1) Par.?
raṇe sapatnānnighnantaṃ jigīṣantam parān yudhi // (4.2) Par.?
teṣām āpatatāṃ tūrṇaṃ gāṇḍīvapreṣitaiḥ śaraiḥ / (5.1) Par.?
śirāṃsi pātayāmāsa bāhūṃścaiva dhanaṃjayaḥ // (5.2) Par.?
śirobhiḥ patitaistatra bhūmir āsīnnirantarā / (6.1) Par.?
abhracchāyeva caivāsīd dhvāṅkṣagṛdhravaḍair yudhi // (6.2) Par.?
teṣu tūtsādyamāneṣu krodhāmarṣasamanvitau / (7.1) Par.?
śrutāyuś cācyutāyuśca dhanaṃjayam ayudhyatām // (7.2) Par.?
balinau spardhinau vīrau kulajau bāhuśālinau / (8.1) Par.?
tāvenaṃ śaravarṣāṇi savyadakṣiṇam asyatām // (8.2) Par.?
tvarāyuktau mahārāja prārthayānau mahad yaśaḥ / (9.1) Par.?
arjunasya vadhaprepsū putrārthe tava dhanvinau // (9.2) Par.?
tāvarjunaṃ sahasreṇa patriṇāṃ nataparvaṇām / (10.1) Par.?
pūrayāmāsatuḥ kruddhau taḍāgaṃ jaladau yathā // (10.2) Par.?
śrutāyuśca tataḥ kruddhastomareṇa dhanaṃjayam / (11.1) Par.?
ājaghāna rathaśreṣṭhaḥ pītena niśitena ca // (11.2) Par.?
so 'tividdho balavatā śatruṇā śatrukarśanaḥ / (12.1) Par.?
ājagāma paraṃ mohaṃ mohayan keśavaṃ raṇe // (12.2) Par.?
etasminn eva kāle tu so 'cyutāyur mahārathaḥ / (13.1) Par.?
śūlena bhṛśatīkṣṇena tāḍayāmāsa pāṇḍavam // (13.2) Par.?
kṣate kṣāraṃ sa hi dadau pāṇḍavasya mahātmanaḥ / (14.1) Par.?
pārtho 'pi bhṛśasaṃviddho dhvajayaṣṭiṃ samāśritaḥ // (14.2) Par.?
tataḥ sarvasya sainyasya tāvakasya viśāṃ pate / (15.1) Par.?
siṃhanādo mahān āsīddhataṃ matvā dhanaṃjayam // (15.2) Par.?
kṛṣṇaśca bhṛśasaṃtapto dṛṣṭvā pārthaṃ vicetasam / (16.1) Par.?
āśvāsayat suhṛdyābhir vāgbhistatra dhanaṃjayam // (16.2) Par.?
tatastau rathināṃ śreṣṭhau labdhalakṣau dhanaṃjayam / (17.1) Par.?
vāsudevaṃ ca vārṣṇeyaṃ śaravarṣaiḥ samantataḥ // (17.2) Par.?
sacakrakūbararathaṃ sāśvadhvajapatākinam / (18.1) Par.?
adṛśyaṃ cakratur yuddhe tad adbhutam ivābhavat // (18.2) Par.?
pratyāśvastastu bībhatsuḥ śanakair iva bhārata / (19.1) Par.?
pretarājapuraṃ prāpya punaḥ pratyāgato yathā // (19.2) Par.?
saṃchannaṃ śarajālena rathaṃ dṛṣṭvā sakeśavam / (20.1) Par.?
śatrū cābhimukhau dṛṣṭvā dīpyamānāvivānalau // (20.2) Par.?
prāduścakre tataḥ pārthaḥ śākram astraṃ mahārathaḥ / (21.1) Par.?
tasmād āsan sahasrāṇi śarāṇāṃ nataparvaṇām // (21.2) Par.?
te jaghnustau maheṣvāsau tābhyāṃ sṛṣṭāṃśca sāyakān / (22.1) Par.?
vicerur ākāśagatāḥ pārthabāṇavidāritāḥ // (22.2) Par.?
pratihatya śarāṃstūrṇaṃ śaravegena pāṇḍavaḥ / (23.1) Par.?
pratasthe tatra tatraiva yodhayan vai mahārathān // (23.2) Par.?
tau ca phalgunabāṇaughair vibāhuśirasau kṛtau / (24.1) Par.?
vasudhām anvapadyetāṃ vātanunnāviva drumau // (24.2) Par.?
śrutāyuṣaśca nidhanaṃ vadhaścaivācyutāyuṣaḥ / (25.1) Par.?
lokavismāpanam abhūt samudrasyeva śoṣaṇam // (25.2) Par.?
tayoḥ padānugān hatvā punaḥ pañcaśatān rathān / (26.1) Par.?
abhyagād bhāratīṃ senāṃ nighnan pārtho varān varān // (26.2) Par.?
śrutāyuṣaṃ ca nihataṃ prekṣya caivācyutāyuṣam / (27.1) Par.?
ayutāyuśca saṃkruddho dīrghāyuścaiva bhārata // (27.2) Par.?
putrau tayor naraśreṣṭhau kaunteyaṃ pratijagmatuḥ / (28.1) Par.?
kirantau vividhān bāṇān pitṛvyasanakarśitau // (28.2) Par.?
tāvarjuno muhūrtena śaraiḥ saṃnataparvabhiḥ / (29.1) Par.?
preṣayat paramakruddho yamasya sadanaṃ prati // (29.2) Par.?
loḍayantam anīkāni dvipaṃ padmasaro yathā / (30.1) Par.?
nāśaknuvan vārayituṃ pārthaṃ kṣatriyapuṃgavāḥ // (30.2) Par.?
aṅgāstu gajavāreṇa pāṇḍavaṃ paryavārayan / (31.1) Par.?
kruddhāḥ sahasraśo rājañ śikhitā hastisādinaḥ // (31.2) Par.?
duryodhanasamādiṣṭāḥ kuñjaraiḥ parvatopamaiḥ / (32.1) Par.?
prācyāśca dākṣiṇātyāśca kaliṅgapramukhā nṛpāḥ // (32.2) Par.?
teṣām āpatatāṃ śīghraṃ gāṇḍīvapreṣitaiḥ śaraiḥ / (33.1) Par.?
nicakarta śirāṃsyugrau bāhūn api subhūṣaṇān // (33.2) Par.?
taiḥ śirobhir mahī kīrṇā bāhubhiśca sahāṅgadaiḥ / (34.1) Par.?
babhau kanakapāṣāṇā bhujagair iva saṃvṛtā // (34.2) Par.?
bāhavo viśikhaiśchinnāḥ śirāṃsyunmathitāni ca / (35.1) Par.?
cyavamānānyadṛśyanta drumebhya iva pakṣiṇaḥ // (35.2) Par.?
śaraiḥ sahasraśo viddhā dvipāḥ prasrutaśoṇitāḥ / (36.1) Par.?
vyadṛśyantādrayaḥ kāle gairikāmbusravā iva // (36.2) Par.?
nihatāḥ śerate smānye bībhatsor niśitaiḥ śaraiḥ / (37.1) Par.?
gajapṛṣṭhagatā mlecchā nānāvikṛtadarśanāḥ // (37.2) Par.?
nānāveṣadharā rājan nānāśastraughasaṃvṛtāḥ / (38.1) Par.?
rudhireṇānuliptāṅgā bhānti citraiḥ śarair hatāḥ // (38.2) Par.?
śoṇitaṃ nirvamanti sma dvipāḥ pārthaśarāhatāḥ / (39.1) Par.?
sahasraśaśchinnagātrāḥ sārohāḥ sapadānugāḥ // (39.2) Par.?
cukruśuśca nipetuśca babhramuścāpare diśaḥ / (40.1) Par.?
bhṛśaṃ trastāśca bahudhā svānena mamṛdur gajāḥ / (40.2) Par.?
sāntarāyudhikā mattā dvipāstīkṣṇaviṣopamāḥ // (40.3) Par.?
vidantyasuramāyāṃ ye sughorā ghoracakṣuṣaḥ / (41.1) Par.?
yavanāḥ pāradāścaiva śakāśca sunikaiḥ saha // (41.2) Par.?
goyoniprabhavā mlecchāḥ kālakalpāḥ prahāriṇaḥ / (42.1) Par.?
dārvābhisārā daradāḥ puṇḍrāśca saha bāhlikaiḥ // (42.2) Par.?
na te sma śakyāḥ saṃkhyātuṃ vrātāḥ śatasahasraśaḥ / (43.1) Par.?
vṛṣṭistathāvidhā hyāsīcchalabhānām ivāyatiḥ // (43.2) Par.?
abhracchāyām iva śaraiḥ sainye kṛtvā dhanaṃjayaḥ / (44.1) Par.?
muṇḍārdhamuṇḍajaṭilān aśucīñ jaṭilānanān / (44.2) Par.?
mlecchān aśātayat sarvān sametān astramāyayā // (44.3) Par.?
śaraiśca śataśo viddhāste saṃghāḥ saṃghacāriṇaḥ / (45.1) Par.?
prādravanta raṇe bhītā girigahvaravāsinaḥ // (45.2) Par.?
gajāśvasādimlecchānāṃ patitānāṃ śataiḥ śaraiḥ / (46.1) Par.?
vaḍāḥ kaṅkā vṛkā bhūmāvapiban rudhiraṃ mudā // (46.2) Par.?
pattyaśvarathanāgaiśca pracchannakṛtasaṃkramām / (47.1) Par.?
śaravarṣaplavāṃ ghorāṃ keśaśaivalaśāḍvalām / (47.2) Par.?
prāvartayannadīm ugrāṃ śoṇitaughataraṅgiṇīm // (47.3) Par.?
śirastrāṇakṣudramatsyāṃ yugānte kālasaṃbhṛtām / (48.1) Par.?
akarod gajasaṃbādhāṃ nadīm uttaraśoṇitām / (48.2) Par.?
dehebhyo rājaputrāṇāṃ nāgāśvarathasādinām // (48.3) Par.?
yathā sthalaṃ ca nimnaṃ ca na syād varṣati vāsave / (49.1) Par.?
tathāsīt pṛthivī sarvā śoṇitena pariplutā // (49.2) Par.?
ṣaṭsahasrān varān vīrān punar daśaśatān varān / (50.1) Par.?
prāhiṇonmṛtyulokāya kṣatriyān kṣatriyarṣabhaḥ // (50.2) Par.?
śaraiḥ sahasraśo viddhā vidhivat kalpitā dvipāḥ / (51.1) Par.?
śerate bhūmim āsādya śailā vajrahatā iva // (51.2) Par.?
sa vājirathamātaṅgānnighnan vyacarad arjunaḥ / (52.1) Par.?
prabhinna iva mātaṅgo mṛdnannaḍavanaṃ yathā // (52.2) Par.?
bhūridrumalatāgulmaṃ śuṣkendhanatṛṇolapam / (53.1) Par.?
nirdahed analo 'raṇyaṃ yathā vāyusamīritaḥ // (53.2) Par.?
sainyāraṇyaṃ tava tathā kṛṣṇānilasamīritaḥ / (54.1) Par.?
śarārcir adahat kruddhaḥ pāṇḍavāgnir dhanaṃjayaḥ // (54.2) Par.?
śūnyān kurvan rathopasthānmānavaiḥ saṃstaran mahīm / (55.1) Par.?
prānṛtyad iva saṃbādhe cāpahasto dhanaṃjayaḥ // (55.2) Par.?
vajrakalpaiḥ śarair bhūmiṃ kurvann uttaraśoṇitām / (56.1) Par.?
prāviśad bhāratīṃ senāṃ saṃkruddho vai dhanaṃjayaḥ / (56.2) Par.?
taṃ śrutāyustathāmbaṣṭho vrajamānaṃ nyavārayat // (56.3) Par.?
tasyārjunaḥ śaraistīkṣṇaiḥ kaṅkapatraparicchadaiḥ / (57.1) Par.?
nyapātayaddhayāñ śīghraṃ yatamānasya māriṣa / (57.2) Par.?
dhanuścāsyāparaiśchittvā śaraiḥ pārtho vicakrame // (57.3) Par.?
ambaṣṭhastu gadāṃ gṛhya krodhaparyākulekṣaṇaḥ / (58.1) Par.?
āsasāda raṇe pārthaṃ keśavaṃ ca mahāratham // (58.2) Par.?
tataḥ sa prahasan vīro gadām udyamya bhārata / (59.1) Par.?
ratham āvārya gadayā keśavaṃ samatāḍayat // (59.2) Par.?
gadayā tāḍitaṃ dṛṣṭvā keśavaṃ paravīrahā / (60.1) Par.?
arjuno bhṛśasaṃkruddhaḥ so 'mbaṣṭhaṃ prati bhārata // (60.2) Par.?
tataḥ śarair hemapuṅkhaiḥ sagadaṃ rathināṃ varam / (61.1) Par.?
chādayāmāsa samare meghaḥ sūryam ivoditam // (61.2) Par.?
tato 'paraiḥ śaraiścāpi gadāṃ tasya mahātmanaḥ / (62.1) Par.?
acūrṇayat tadā pārthastad adbhutam ivābhavat // (62.2) Par.?
atha tāṃ patitāṃ dṛṣṭvā gṛhyānyāṃ mahatīṃ gadām / (63.1) Par.?
arjunaṃ vāsudevaṃ ca punaḥ punar atāḍayat // (63.2) Par.?
tasyārjunaḥ kṣuraprābhyāṃ sagadāvudyatau bhujau / (64.1) Par.?
cichedendradhvajākārau śiraścānyena patriṇā // (64.2) Par.?
sa papāta hato rājan vasudhām anunādayan / (65.1) Par.?
indradhvaja ivotsṛṣṭo yantranirmuktabandhanaḥ // (65.2) Par.?
rathānīkāvagāḍhaśca vāraṇāśvaśatair vṛtaḥ / (66.1) Par.?
so 'dṛśyata tadā pārtho ghanaiḥ sūrya ivāvṛtaḥ // (66.2) Par.?
Duration=0.34757614135742 secs.