Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): war

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 8001
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
saṃjaya uvāca / (1.1) Par.?
tasmiṃstathā vartamāne narāśvagajasaṃkṣaye / (1.2) Par.?
duḥśāsano mahārāja dhṛṣṭadyumnam ayodhayat // (1.3) Par.?
sa tu rukmarathāsakto duḥśāsanaśarārditaḥ / (2.1) Par.?
amarṣāt tava putrasya śarair vāhān avākirat // (2.2) Par.?
kṣaṇena sa rathastasya sadhvajaḥ sahasārathiḥ / (3.1) Par.?
nādṛśyata mahārāja pārṣatasya śaraiścitaḥ // (3.2) Par.?
duḥśāsanastu rājendra pāñcālyasya mahātmanaḥ / (4.1) Par.?
nāśakat pramukhe sthātuṃ śarajālaprapīḍitaḥ // (4.2) Par.?
sa tu duḥśāsanaṃ bāṇair vimukhīkṛtya pārṣataḥ / (5.1) Par.?
kirañ śarasahasrāṇi droṇam evābhyayād raṇe // (5.2) Par.?
pratyapadyata hārdikyaḥ kṛtavarmā tadantaram / (6.1) Par.?
sodaryāṇāṃ trayaścaiva ta enaṃ paryavārayan // (6.2) Par.?
taṃ yamau pṛṣṭhato 'nvaitāṃ rakṣantau puruṣarṣabhau / (7.1) Par.?
droṇāyābhimukhaṃ yāntaṃ dīpyamānam ivānalam // (7.2) Par.?
saṃprahāram akurvaṃste sarve sapta mahārathāḥ / (8.1) Par.?
amarṣitāḥ sattvavantaḥ kṛtvā maraṇam agrataḥ // (8.2) Par.?
śuddhātmānaḥ śuddhavṛttā rājan svargapuraskṛtāḥ / (9.1) Par.?
āryaṃ yuddham akurvanta parasparajigīṣavaḥ // (9.2) Par.?
śuklābhijanakarmāṇo matimanto janādhipāḥ / (10.1) Par.?
dharmayuddham ayudhyanta prekṣanto gatim uttamām // (10.2) Par.?
na tatrāsīd adharmiṣṭham aśastraṃ yuddham eva ca / (11.1) Par.?
nātra karṇī na nālīko na lipto na ca vastakaḥ // (11.2) Par.?
na sūcī kapiśo nātra na gavāsthir gajāsthikaḥ / (12.1) Par.?
iṣur āsīnna saṃśliṣṭo na pūtir na ca jihmagaḥ // (12.2) Par.?
ṛjūnyeva viśuddhāni sarve śastrāṇyadhārayan / (13.1) Par.?
suyuddhena parāṃl lokān īpsantaḥ kīrtim eva ca // (13.2) Par.?
tadāsīt tumulaṃ yuddhaṃ sarvadoṣavivarjitam / (14.1) Par.?
caturṇāṃ tava yodhānāṃ taistribhiḥ pāṇḍavaiḥ saha // (14.2) Par.?
dhṛṣṭadyumnastu tān hitvā tava rājan ratharṣabhān / (15.1) Par.?
yamābhyāṃ vāritān dṛṣṭvā śīghrāstro droṇam abhyayāt // (15.2) Par.?
nivāritāstu te vīrāstayoḥ puruṣasiṃhayoḥ / (16.1) Par.?
samasajjanta catvāro vātāḥ parvatayor iva // (16.2) Par.?
dvābhyāṃ dvābhyāṃ yamau sārdhaṃ rathābhyāṃ rathapuṃgavau / (17.1) Par.?
samāsaktau tato droṇaṃ dhṛṣṭadyumno 'bhyavartata // (17.2) Par.?
dṛṣṭvā droṇāya pāñcālyaṃ vrajantaṃ yuddhadurmadam / (18.1) Par.?
yamābhyāṃ tāṃśca saṃsaktāṃstadantaram upādravat // (18.2) Par.?
duryodhano mahārāja kirañ śoṇitabhojanān / (19.1) Par.?
taṃ sātyakiḥ śīghrataraṃ punar evābhyavartata // (19.2) Par.?
tau parasparam āsādya samīpe kurumādhavau / (20.1) Par.?
hasamānau nṛśārdūlāvabhītau samagacchatām // (20.2) Par.?
bālye vṛttāni sarvāṇi prīyamāṇau vicintya tau / (21.1) Par.?
anyonyaṃ prekṣamāṇau ca hasamānau punaḥ punaḥ // (21.2) Par.?
atha duryodhano rājā sātyakiṃ pratyabhāṣata / (22.1) Par.?
priyaṃ sakhāyaṃ satataṃ garhayan vṛttam ātmanaḥ // (22.2) Par.?
dhik krodhaṃ dhik sakhe lobhaṃ dhiṅ mohaṃ dhig amarṣitam / (23.1) Par.?
dhig astu kṣātram ācāraṃ dhig astu balam aurasam // (23.2) Par.?
yat tvaṃ mām abhisaṃdhatse tvāṃ cāhaṃ śinipuṃgava / (24.1) Par.?
tvaṃ hi prāṇaiḥ priyataro mamāhaṃ ca sadā tava // (24.2) Par.?
smarāmi tāni sarvāṇi bālye vṛttāni yāni nau / (25.1) Par.?
tāni sarvāṇi jīrṇāni sāṃprataṃ nau raṇājire / (25.2) Par.?
kim anyat krodhalobhābhyāṃ yudhyāmi tvādya sātvata // (25.3) Par.?
taṃ tathāvādinaṃ rājan sātyakiḥ pratyabhāṣata / (26.1) Par.?
prahasan viśikhāṃstīkṣṇān udyamya paramāstravit // (26.2) Par.?
neyaṃ sabhā rājaputra na cācāryaniveśanam / (27.1) Par.?
yatra krīḍitam asmābhistadā rājan samāgataiḥ // (27.2) Par.?
duryodhana uvāca / (28.1) Par.?
kva sā krīḍā gatāsmākaṃ bālye vai śinipuṃgava / (28.2) Par.?
kva ca yuddham idaṃ bhūyaḥ kālo hi duratikramaḥ // (28.3) Par.?
kiṃ nu no vidyate kṛtyaṃ dhanena dhanalipsayā / (29.1) Par.?
yatra yudhyāmahe sarve dhanalobhāt samāgatāḥ // (29.2) Par.?
saṃjaya uvāca / (30.1) Par.?
taṃ tathāvādinaṃ tatra rājānaṃ mādhavo 'bravīt / (30.2) Par.?
evaṃvṛttaṃ sadā kṣatraṃ yaddhantīha gurūn api // (30.3) Par.?
yadi te 'haṃ priyo rājañ jahi māṃ māciraṃ kṛthāḥ / (31.1) Par.?
tvatkṛte sukṛtāṃl lokān gaccheyaṃ bharatarṣabha // (31.2) Par.?
yā te śaktir balaṃ caiva tat kṣipraṃ mayi darśaya / (32.1) Par.?
necchāmyetad ahaṃ draṣṭuṃ mitrāṇāṃ vyasanaṃ mahat // (32.2) Par.?
ityevaṃ vyaktam ābhāṣya pratibhāṣya ca sātyakiḥ / (33.1) Par.?
abhyayāt tūrṇam avyagro nirapekṣo viśāṃ pate // (33.2) Par.?
tam āyāntam abhiprekṣya pratyagṛhṇāt tavātmajaḥ / (34.1) Par.?
śaraiścāvākirad rājañ śaineyaṃ tanayastava // (34.2) Par.?
tataḥ pravavṛte yuddhaṃ kurumādhavasiṃhayoḥ / (35.1) Par.?
anyonyaṃ kruddhayor ghoraṃ yathā dviradasiṃhayoḥ // (35.2) Par.?
tataḥ pūrṇāyatotsṛṣṭaiḥ sātvataṃ yuddhadurmadam / (36.1) Par.?
duryodhanaḥ pratyavidhyad daśabhir niśitaiḥ śaraiḥ // (36.2) Par.?
taṃ sātyakiḥ pratyavidhyat tathaiva daśabhiḥ śaraiḥ / (37.1) Par.?
pañcāśatā punaścājau triṃśatā daśabhiśca ha // (37.2) Par.?
tasya saṃdadhataśceṣūn saṃhiteṣuṃ ca kārmukam / (38.1) Par.?
achinat sātyakistūrṇaṃ śaraiścaivābhyavīvṛṣat // (38.2) Par.?
sa gāḍhaviddho vyathitaḥ pratyapāyād rathāntaram / (39.1) Par.?
duryodhano mahārāja dāśārhaśarapīḍitaḥ // (39.2) Par.?
samāśvasya tu putraste sātyakiṃ punar abhyayāt / (40.1) Par.?
visṛjann iṣujālāni yuyudhānarathaṃ prati // (40.2) Par.?
tathaiva sātyakir bāṇān duryodhanarathaṃ prati / (41.1) Par.?
pratataṃ vyasṛjad rājaṃstat saṃkulam avartata // (41.2) Par.?
tatreṣubhiḥ kṣipyamāṇaiḥ patadbhiśca samantataḥ / (42.1) Par.?
agner iva mahākakṣe śabdaḥ samabhavanmahān // (42.2) Par.?
tatrābhyadhikam ālakṣya mādhavaṃ rathasattamam / (43.1) Par.?
kṣipram abhyapatat karṇaḥ parīpsaṃstanayaṃ tava // (43.2) Par.?
na tu taṃ marṣayāmāsa bhīmaseno mahābalaḥ / (44.1) Par.?
abhyayāt tvaritaḥ karṇaṃ visṛjan sāyakān bahūn // (44.2) Par.?
tasya karṇaḥ śitān bāṇān pratihanya hasann iva / (45.1) Par.?
dhanuḥ śarāṃśca cicheda sūtaṃ cābhyahanaccharaiḥ // (45.2) Par.?
bhīmasenastu saṃkruddho gadām ādāya pāṇḍavaḥ / (46.1) Par.?
dhvajaṃ dhanuśca sūtaṃ ca saṃmamardāhave ripoḥ // (46.2) Par.?
amṛṣyamāṇaḥ karṇastu bhīmasenam ayudhyata / (47.1) Par.?
vividhair iṣujālaiśca nānāśastraiśca saṃyuge // (47.2) Par.?
saṃkule vartamāne tu rājā dharmasuto 'bravīt / (48.1) Par.?
pāñcālānāṃ naravyāghrānmatsyānāṃ ca nararṣabhān // (48.2) Par.?
ye naḥ prāṇāḥ śiro ye no ye no yodhā mahābalāḥ / (49.1) Par.?
ta ete dhārtarāṣṭreṣu viṣaktāḥ puruṣarṣabhāḥ // (49.2) Par.?
kiṃ tiṣṭhata yathā mūḍhāḥ sarve vigatacetasaḥ / (50.1) Par.?
tatra gacchata yatraite yudhyante māmakā rathāḥ // (50.2) Par.?
kṣatradharmaṃ puraskṛtya sarva eva gatajvarāḥ / (51.1) Par.?
jayanto vadhyamānā vā gatim iṣṭāṃ gamiṣyatha // (51.2) Par.?
jitvā ca bahubhir yajñair yakṣyadhvaṃ bhūridakṣiṇaiḥ / (52.1) Par.?
hatā vā devasādbhūtvā lokān prāpsyatha puṣkalān // (52.2) Par.?
te rājñā coditā vīrā yotsyamānā mahārathāḥ / (53.1) Par.?
caturdhā vāhinīṃ kṛtvā tvaritā droṇam abhyayuḥ // (53.2) Par.?
pāñcālāstvekato droṇam abhyaghnan bahubhiḥ śaraiḥ / (54.1) Par.?
bhīmasenapurogāśca ekataḥ paryavārayan // (54.2) Par.?
āsaṃstu pāṇḍuputrāṇāṃ trayo 'jihmā mahārathāḥ / (55.1) Par.?
yamau ca bhīmasenaśca prākrośanta dhanaṃjayam // (55.2) Par.?
abhidravārjuna kṣipraṃ kurūn droṇād apānuda / (56.1) Par.?
tata enaṃ haniṣyanti pāñcālā hatarakṣiṇam // (56.2) Par.?
kauraveyāṃstataḥ pārthaḥ sahasā samupādravat / (57.1) Par.?
pāñcālān eva tu droṇo dhṛṣṭadyumnapurogamān // (57.2) Par.?
pāñcālānāṃ tato droṇo 'pyakarot kadanaṃ mahat / (58.1) Par.?
yathā kruddho raṇe śakro dānavānāṃ kṣayaṃ purā // (58.2) Par.?
droṇāstreṇa mahārāja vadhyamānāḥ pare yudhi / (59.1) Par.?
nātrasanta raṇe droṇāt sattvavanto mahārathāḥ // (59.2) Par.?
vadhyamānā mahārāja pāñcālāḥ sṛñjayāstathā / (60.1) Par.?
droṇam evābhyayur yuddhe mohayanto mahāratham // (60.2) Par.?
teṣāṃ tūtsādyamānānāṃ pāñcālānāṃ samantataḥ / (61.1) Par.?
abhavad bhairavo nādo vadhyatāṃ śaraśaktibhiḥ // (61.2) Par.?
vadhyamāneṣu saṃgrāme pāñcāleṣu mahātmanā / (62.1) Par.?
udīryamāṇe droṇāstre pāṇḍavān bhayam āviśat // (62.2) Par.?
dṛṣṭvāśvanarasaṃghānāṃ vipulaṃ ca kṣayaṃ yudhi / (63.1) Par.?
pāṇḍaveyā mahārāja nāśaṃsur vijayaṃ tadā // (63.2) Par.?
kaccid droṇo na naḥ sarvān kṣapayet paramāstravit / (64.1) Par.?
samiddhaḥ śiśirāpāye dahan kakṣam ivānalaḥ // (64.2) Par.?
na cainaṃ saṃyuge kaścit samarthaḥ prativīkṣitum / (65.1) Par.?
na cainam arjuno jātu pratiyudhyeta dharmavit // (65.2) Par.?
trastān kuntīsutān dṛṣṭvā droṇasāyakapīḍitān / (66.1) Par.?
matimāñ śreyase yuktaḥ keśavo 'rjunam abravīt // (66.2) Par.?
naiṣa yuddhena saṃgrāme jetuṃ śakyaḥ kathaṃcana / (67.1) Par.?
api vṛtrahaṇā yuddhe rathayūthapayūthapaḥ // (67.2) Par.?
āsthīyatāṃ jaye yogo dharmam utsṛjya pāṇḍava / (68.1) Par.?
yathā vaḥ saṃyuge sarvānna hanyād rukmavāhanaḥ // (68.2) Par.?
aśvatthāmni hate naiṣa yudhyed iti matir mama / (69.1) Par.?
taṃ hataṃ saṃyuge kaścid asmai śaṃsatu mānavaḥ // (69.2) Par.?
etannārocayad rājan kuntīputro dhanaṃjayaḥ / (70.1) Par.?
anye tvarocayan sarve kṛcchreṇa tu yudhiṣṭhiraḥ // (70.2) Par.?
tato bhīmo mahābāhur anīke sve mahāgajam / (71.1) Par.?
jaghāna gadayā rājann aśvatthāmānam ityuta // (71.2) Par.?
bhīmasenastu savrīḍam upetya droṇam āhave / (72.1) Par.?
aśvatthāmā hata iti śabdam uccaiścakāra ha // (72.2) Par.?
aśvatthāmeti hi gajaḥ khyāto nāmnā hato 'bhavat / (73.1) Par.?
kṛtvā manasi taṃ bhīmo mithyā vyāhṛtavāṃstadā // (73.2) Par.?
bhīmasenavacaḥ śrutvā droṇastat param apriyam / (74.1) Par.?
manasā sannagātro 'bhūd yathā saikatam ambhasi // (74.2) Par.?
śaṅkamānaḥ sa tanmithyā vīryajñaḥ svasutasya vai / (75.1) Par.?
hataḥ sa iti ca śrutvā naiva dhairyād akampata // (75.2) Par.?
sa labdhvā cetanāṃ droṇaḥ kṣaṇenaiva samāśvasat / (76.1) Par.?
anucintyātmanaḥ putram aviṣahyam arātibhiḥ // (76.2) Par.?
sa pārṣatam abhidrutya jighāṃsur mṛtyum ātmanaḥ / (77.1) Par.?
avākirat sahasreṇa tīkṣṇānāṃ kaṅkapatriṇām // (77.2) Par.?
taṃ vai viṃśatisāhasrāḥ pāñcālānāṃ nararṣabhāḥ / (78.1) Par.?
tathā carantaṃ saṃgrāme sarvato vyakirañ śaraiḥ // (78.2) Par.?
tataḥ prāduṣkarod droṇo brāhmam astraṃ paraṃtapaḥ / (79.1) Par.?
vadhāya teṣāṃ śūrāṇāṃ pāñcālānām amarṣitaḥ // (79.2) Par.?
tato vyarocata droṇo vinighnan sarvasomakān / (80.1) Par.?
śirāṃsyapātayaccāpi pāñcālānāṃ mahāmṛdhe / (80.2) Par.?
tathaiva parighākārān bāhūn kanakabhūṣaṇān // (80.3) Par.?
te vadhyamānāḥ samare bhāradvājena pārthivāḥ / (81.1) Par.?
medinyām anvakīryanta vātanunnā iva drumāḥ // (81.2) Par.?
kuñjarāṇāṃ ca patatāṃ hayaughānāṃ ca bhārata / (82.1) Par.?
agamyarūpā pṛthivī māṃsaśoṇitakardamā // (82.2) Par.?
hatvā viṃśatisāhasrān pāñcālānāṃ rathavrajān / (83.1) Par.?
atiṣṭhad āhave droṇo vidhūmo 'gnir iva jvalan // (83.2) Par.?
tathaiva ca punaḥ kruddho bhāradvājaḥ pratāpavān / (84.1) Par.?
vasudānasya bhallena śiraḥ kāyād apāharat // (84.2) Par.?
punaḥ pañcaśatānmatsyān ṣaṭsahasrāṃśca sṛñjayān / (85.1) Par.?
hastinām ayutaṃ hatvā jaghānāśvāyutaṃ punaḥ // (85.2) Par.?
kṣatriyāṇām abhāvāya dṛṣṭvā droṇam avasthitam / (86.1) Par.?
ṛṣayo 'bhyāgamaṃstūrṇaṃ havyavāhapurogamāḥ // (86.2) Par.?
viśvāmitro jamadagnir bhāradvājo 'tha gautamaḥ / (87.1) Par.?
vasiṣṭhaḥ kaśyapo 'triśca brahmalokaṃ ninīṣavaḥ // (87.2) Par.?
sikatāḥ pṛśnayo gargā vālakhilyā marīcipāḥ / (88.1) Par.?
bhṛgavo 'ṅgirasaścaiva sūkṣmāścānye maharṣayaḥ // (88.2) Par.?
ta enam abruvan sarve droṇam āhavaśobhinam / (89.1) Par.?
adharmataḥ kṛtaṃ yuddhaṃ samayo nidhanasya te // (89.2) Par.?
nyasyāyudhaṃ raṇe droṇa sametyāsmān avasthitān / (90.1) Par.?
nātaḥ krūrataraṃ karma punaḥ kartuṃ tvam arhasi // (90.2) Par.?
vedavedāṅgaviduṣaḥ satyadharmaparasya ca / (91.1) Par.?
brāhmaṇasya viśeṣeṇa tavaitannopapadyate // (91.2) Par.?
nyasyāyudham amogheṣo tiṣṭha vartmani śāśvate / (92.1) Par.?
paripūrṇaśca kālaste vastuṃ loke 'dya mānuṣe // (92.2) Par.?
iti teṣāṃ vacaḥ śrutvā bhīmasenavacaśca tat / (93.1) Par.?
dhṛṣṭadyumnaṃ ca samprekṣya raṇe sa vimanābhavat // (93.2) Par.?
sa dahyamāno vyathitaḥ kuntīputraṃ yudhiṣṭhiram / (94.1) Par.?
ahataṃ vā hataṃ veti papraccha sutam ātmanaḥ // (94.2) Par.?
sthirā buddhir hi droṇasya na pārtho vakṣyate 'nṛtam / (95.1) Par.?
trayāṇām api lokānām aiśvaryārthe kathaṃcana // (95.2) Par.?
tasmāt taṃ paripapraccha nānyaṃ kaṃcid viśeṣataḥ / (96.1) Par.?
tasmiṃstasya hi satyāśā bālyāt prabhṛti pāṇḍave // (96.2) Par.?
tato niṣpāṇḍavām urvīṃ kariṣyantaṃ yudhāṃ patim / (97.1) Par.?
droṇaṃ jñātvā dharmarājaṃ govindo vyathito 'bravīt // (97.2) Par.?
yadyardhadivasaṃ droṇo yudhyate manyum āsthitaḥ / (98.1) Par.?
satyaṃ bravīmi te senā vināśaṃ samupaiṣyati // (98.2) Par.?
sa bhavāṃstrātu no droṇāt satyājjyāyo 'nṛtaṃ bhavet / (99.1) Par.?
anṛtaṃ jīvitasyārthe vadanna spṛśyate 'nṛtaiḥ // (99.2) Par.?
tayoḥ saṃvadator evaṃ bhīmaseno 'bravīd idam / (100.1) Par.?
śrutvaiva taṃ mahārāja vadhopāyaṃ mahātmanaḥ // (100.2) Par.?
gāhamānasya te senāṃ mālavasyendravarmaṇaḥ / (101.1) Par.?
aśvatthāmeti vikhyāto gajaḥ śakragajopamaḥ // (101.2) Par.?
nihato yudhi vikramya tato 'haṃ droṇam abruvam / (102.1) Par.?
aśvatthāmā hato brahmannivartasvāhavād iti // (102.2) Par.?
nūnaṃ nāśraddadhad vākyam eṣa me puruṣarṣabhaḥ / (103.1) Par.?
sa tvaṃ govindavākyāni mānayasva jayaiṣiṇaḥ // (103.2) Par.?
droṇāya nihataṃ śaṃsa rājañ śāradvatīsutam / (104.1) Par.?
tvayokto naiṣa yudhyeta jātu rājan dvijarṣabhaḥ / (104.2) Par.?
satyavān hi nṛloke 'smin bhavān khyāto janādhipa // (104.3) Par.?
tasya tad vacanaṃ śrutvā kṛṣṇavākyapracoditaḥ / (105.1) Par.?
bhāvitvācca mahārāja vaktuṃ samupacakrame // (105.2) Par.?
tam atathyabhaye magno jaye sakto yudhiṣṭhiraḥ / (106.1) Par.?
avyaktam abravīd rājan hataḥ kuñjara ityuta // (106.2) Par.?
tasya pūrvaṃ rathaḥ pṛthvyāścaturaṅgula uttaraḥ / (107.1) Par.?
babhūvaivaṃ tu tenokte tasya vāhāspṛśanmahīm // (107.2) Par.?
yudhiṣṭhirāt tu tad vākyaṃ śrutvā droṇo mahārathaḥ / (108.1) Par.?
putravyasanasaṃtapto nirāśo jīvite 'bhavat // (108.2) Par.?
āgaskṛtam ivātmānaṃ pāṇḍavānāṃ mahātmanām / (109.1) Par.?
ṛṣivākyaṃ ca manvānaḥ śrutvā ca nihataṃ sutam // (109.2) Par.?
vicetāḥ paramodvigno dhṛṣṭadyumnam avekṣya ca / (110.1) Par.?
yoddhuṃ nāśaknuvad rājan yathāpūrvam ariṃdama // (110.2) Par.?
taṃ dṛṣṭvā paramodvignaṃ śokopahatacetasam / (111.1) Par.?
pāñcālarājasya suto dhṛṣṭadyumnaḥ samādravat // (111.2) Par.?
ya iṣṭvā manujendreṇa drupadena mahāmakhe / (112.1) Par.?
labdho droṇavināśāya samiddhāddhavyavāhanāt // (112.2) Par.?
sa dhanur jaitram ādāya ghoraṃ jaladanisvanam / (113.1) Par.?
dṛḍhajyam ajaraṃ divyaṃ śarāṃścāśīviṣopamān // (113.2) Par.?
saṃdadhe kārmuke tasmiñ śaram āśīviṣopamam / (114.1) Par.?
droṇaṃ jighāṃsuḥ pāñcālyo mahājvālam ivānalam // (114.2) Par.?
tasya rūpaṃ śarasyāsīd dhanurjyāmaṇḍalāntare / (115.1) Par.?
dyotato bhāskarasyeva ghanānte pariveśinaḥ // (115.2) Par.?
pārṣatena parāmṛṣṭaṃ jvalantam iva tad dhanuḥ / (116.1) Par.?
antakālam iva prāptaṃ menire vīkṣya sainikāḥ // (116.2) Par.?
tam iṣuṃ saṃhitaṃ tena bhāradvājaḥ pratāpavān / (117.1) Par.?
dṛṣṭvāmanyata dehasya kālaparyāyam āgatam // (117.2) Par.?
tataḥ sa yatnam ātiṣṭhad ācāryastasya vāraṇe / (118.1) Par.?
na cāsyāstrāṇi rājendra prādurāsanmahātmanaḥ // (118.2) Par.?
tasya tvahāni catvāri kṣapā caikāsyato gatā / (119.1) Par.?
tasya cāhnastribhāgena kṣayaṃ jagmuḥ patatriṇaḥ // (119.2) Par.?
sa śarakṣayam āsādya putraśokena cārditaḥ / (120.1) Par.?
vividhānāṃ ca divyānām astrāṇām aprasannatām // (120.2) Par.?
utsraṣṭukāmaḥ śastrāṇi vipravākyābhicoditaḥ / (121.1) Par.?
tejasā preryamāṇaśca yuyudhe so 'timānuṣam // (121.2) Par.?
athānyat sa samādāya divyam āṅgirasaṃ dhanuḥ / (122.1) Par.?
śarāṃśca brahmadaṇḍābhān dhṛṣṭadyumnam ayodhayat // (122.2) Par.?
tatastaṃ śaravarṣeṇa mahatā samavākirat / (123.1) Par.?
vyaśātayacca saṃkruddho dhṛṣṭadyumnam amarṣaṇaḥ // (123.2) Par.?
taṃ śaraṃ śatadhā cāsya droṇaścicheda sāyakaiḥ / (124.1) Par.?
dhvajaṃ dhanuśca niśitaiḥ sārathiṃ cāpyapātayat // (124.2) Par.?
dhṛṣṭadyumnaḥ prahasyānyat punar ādāya kārmukam / (125.1) Par.?
śitena cainaṃ bāṇena pratyavidhyat stanāntare // (125.2) Par.?
so 'tividdho maheṣvāsaḥ saṃbhrānta iva saṃyuge / (126.1) Par.?
bhallena śitadhāreṇa cichedāsya mahad dhanuḥ // (126.2) Par.?
yaccāsya bāṇaṃ vikṛtaṃ dhanūṃṣi ca viśāṃ pate / (127.1) Par.?
sarvaṃ saṃchidya durdharṣo gadāṃ khaḍgam athāpi ca // (127.2) Par.?
dhṛṣṭadyumnaṃ tato 'vidhyannavabhir niśitaiḥ śaraiḥ / (128.1) Par.?
jīvitāntakaraiḥ kruddhaḥ kruddharūpaṃ paraṃtapaḥ // (128.2) Par.?
dhṛṣṭadyumnarathasyāśvān svarathāśvair mahārathaḥ / (129.1) Par.?
amiśrayad ameyātmā brāhmam astram udīrayan // (129.2) Par.?
te miśrā bahvaśobhanta javanā vātaraṃhasaḥ / (130.1) Par.?
pārāvatasavarṇāśca śoṇāśca bharatarṣabha // (130.2) Par.?
yathā savidyuto meghā nadanto jaladāgame / (131.1) Par.?
tathā rejur mahārāja miśritā raṇamūrdhani // (131.2) Par.?
īṣābandhaṃ cakrabandhaṃ rathabandhaṃ tathaiva ca / (132.1) Par.?
praṇāśayad ameyātmā dhṛṣṭadyumnasya sa dvijaḥ // (132.2) Par.?
sa chinnadhanvā viratho hatāśvo hatasārathiḥ / (133.1) Par.?
uttamām āpadaṃ prāpya gadāṃ vīraḥ parāmṛśat // (133.2) Par.?
tām asya viśikhaistīkṣṇaiḥ kṣipyamāṇāṃ mahārathaḥ / (134.1) Par.?
nijaghāna śarair droṇaḥ kruddhaḥ satyaparākramaḥ // (134.2) Par.?
tāṃ dṛṣṭvā tu naravyāghro droṇena nihatāṃ śaraiḥ / (135.1) Par.?
vimalaṃ khaḍgam ādatta śatacandraṃ ca bhānumat // (135.2) Par.?
asaṃśayaṃ tathābhūte pāñcālyaḥ sādhvamanyata / (136.1) Par.?
vadham ācāryamukhyasya prāptakālaṃ mahātmanaḥ // (136.2) Par.?
tataḥ svarathanīḍasthaḥ svarathasya ratheṣayā / (137.1) Par.?
agacchad asim udyamya śatacandraṃ ca bhānumat // (137.2) Par.?
cikīrṣur duṣkaraṃ karma dhṛṣṭadyumno mahārathaḥ / (138.1) Par.?
iyeṣa vakṣo bhettuṃ ca bhāradvājasya saṃyuge // (138.2) Par.?
so 'tiṣṭhad yugamadhye vai yugasaṃnahaneṣu ca / (139.1) Par.?
śoṇānāṃ jaghanārdheṣu tat sainyāḥ samapūjayan // (139.2) Par.?
tiṣṭhato yugapālīṣu śoṇān apyadhitiṣṭhataḥ / (140.1) Par.?
nāpaśyad antaraṃ droṇastad adbhutam ivābhavat // (140.2) Par.?
kṣipraṃ śyenasya carato yathaivāmiṣagṛddhinaḥ / (141.1) Par.?
tadvad āsīd abhīsāro droṇaṃ prārthayato raṇe // (141.2) Par.?
tasyāśvān rathaśaktyāsau tadā kruddhaḥ parākramī / (142.1) Par.?
sarvān ekaikaśo droṇaḥ kapotābhān ajīghanat // (142.2) Par.?
te hatā nyapatan bhūmau dhṛṣṭadyumnasya vājinaḥ / (143.1) Par.?
śoṇāśca paryamucyanta rathabandhād viśāṃ pate // (143.2) Par.?
tān hayānnihatān dṛṣṭvā dvijāgryeṇa sa pārṣataḥ / (144.1) Par.?
nāmṛṣyata yudhāṃ śreṣṭho yājñasenir mahārathaḥ // (144.2) Par.?
virathaḥ sa gṛhītvā tu khaḍgaṃ khaḍgabhṛtāṃ varaḥ / (145.1) Par.?
droṇam abhyapatad rājan vainateya ivoragam // (145.2) Par.?
tasya rūpaṃ babhau rājan bhāradvājaṃ jighāṃsataḥ / (146.1) Par.?
yathā rūpaṃ paraṃ viṣṇor hiraṇyakaśipor vadhe // (146.2) Par.?
so 'carad vividhānmārgān prakārān ekaviṃśatim / (147.1) Par.?
bhrāntam udbhrāntam āviddham āplutaṃ prasṛtaṃ sṛtam // (147.2) Par.?
parivṛttaṃ nivṛttaṃ ca khaḍgaṃ carma ca dhārayan / (148.1) Par.?
saṃpātaṃ samudīrṇaṃ ca darśayāmāsa pārṣataḥ // (148.2) Par.?
tataḥ śarasahasreṇa śatacandram apātayat / (149.1) Par.?
khaḍgaṃ carma ca saṃbādhe dhṛṣṭadyumnasya sa dvijaḥ // (149.2) Par.?
te tu vaitastikā nāma śarā hyāsannaghātinaḥ / (150.1) Par.?
nikṛṣṭayuddhe droṇasya nānyeṣāṃ santi te śarāḥ // (150.2) Par.?
śāradvatasya pārthasya drauṇer vaikartanasya ca / (151.1) Par.?
pradyumnayuyudhānābhyām abhimanyośca te śarāḥ // (151.2) Par.?
athāsyeṣuṃ samādhatta dṛḍhaṃ paramasaṃśitam / (152.1) Par.?
antevāsinam ācāryo jighāṃsuḥ putrasaṃmitam // (152.2) Par.?
taṃ śarair daśabhistīkṣṇaiścicheda śinipuṃgavaḥ / (153.1) Par.?
paśyatastava putrasya karṇasya ca mahātmanaḥ / (153.2) Par.?
grastam ācāryamukhyena dhṛṣṭadyumnam amocayat // (153.3) Par.?
carantaṃ rathamārgeṣu sātyakiṃ satyavikramam / (154.1) Par.?
droṇakarṇāntaragataṃ kṛpasyāpi ca bhārata / (154.2) Par.?
apaśyetāṃ mahātmānau viṣvaksenadhanaṃjayau // (154.3) Par.?
apūjayetāṃ vārṣṇeyaṃ bruvāṇau sādhu sādhviti / (155.1) Par.?
divyānyastrāṇi sarveṣāṃ yudhi nighnantam acyutam / (155.2) Par.?
abhipatya tataḥ senāṃ viṣvaksenadhanaṃjayau // (155.3) Par.?
dhanaṃjayastataḥ kṛṣṇam abravīt paśya keśava / (156.1) Par.?
ācāryavaramukhyānāṃ madhye krīḍanmadhūdvahaḥ // (156.2) Par.?
ānandayati māṃ bhūyaḥ sātyakiḥ satyavikramaḥ / (157.1) Par.?
mādrīputrau ca bhīmaṃ ca rājānaṃ ca yudhiṣṭhiram // (157.2) Par.?
yacchikṣayānuddhataḥ san raṇe carati sātyakiḥ / (158.1) Par.?
mahārathān upakrīḍan vṛṣṇīnāṃ kīrtivardhanaḥ // (158.2) Par.?
tam ete pratinandanti siddhāḥ sainyāśca vismitāḥ / (159.1) Par.?
ajayyaṃ samare dṛṣṭvā sādhu sādhviti sātvatam / (159.2) Par.?
yodhāścobhayataḥ sarve karmabhiḥ samapūjayan // (159.3) Par.?
Duration=0.70471715927124 secs.