Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 8630
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
saṃjaya uvāca / (1.1) Par.?
vṛṣasenaṃ hataṃ dṛṣṭvā śokāmarṣasamanvitaḥ / (1.2) Par.?
muktvā śokodbhavaṃ vāri netrābhyāṃ sahasā vṛṣaḥ // (1.3) Par.?
rathena karṇas tejasvī jagāmābhimukho ripūn / (2.1) Par.?
yuddhāyāmarṣatāmrākṣaḥ samāhūya dhanaṃjayam // (2.2) Par.?
tau rathau sūryasaṃkāśau vaiyāghraparivāraṇau / (3.1) Par.?
sametau dadṛśus tatra dvāv ivārkau samāgatau // (3.2) Par.?
śvetāśvau puruṣādityāv āsthitāv arimardanau / (4.1) Par.?
śuśubhāte mahātmānau candrādityau yathā divi // (4.2) Par.?
tau dṛṣṭvā vismayaṃ jagmuḥ sarvabhūtāni māriṣa / (5.1) Par.?
trailokyavijaye yattāv indravairocanāv iva // (5.2) Par.?
rathajyātalanirhrādair bāṇaśaṅkharavair api / (6.1) Par.?
tau rathāv abhidhāvantau samālokya mahīkṣitām // (6.2) Par.?
dhvajau ca dṛṣṭvā saṃsaktau vismayaḥ samapadyata / (7.1) Par.?
hastikakṣyāṃ ca karṇasya vānaraṃ ca kirīṭinaḥ // (7.2) Par.?
tau rathau samprasaktau ca dṛṣṭvā bhārata pārthivāḥ / (8.1) Par.?
siṃhanādaravāṃś cakruḥ sādhuvādāṃś ca puṣkalān // (8.2) Par.?
śrutvā tu dvairathaṃ tābhyāṃ tatra yodhāḥ samantataḥ / (9.1) Par.?
cakrur bāhuvalaṃ caiva tathā celavalaṃ mahat // (9.2) Par.?
ājagmuḥ kuravas tatra vāditrānugatās tadā / (10.1) Par.?
karṇaṃ praharṣayantaś ca śaṅkhān dadhmuś ca puṣkalān // (10.2) Par.?
tathaiva pāṇḍavāḥ sarve harṣayanto dhanaṃjayam / (11.1) Par.?
tūryaśaṅkhaninādena diśaḥ sarvā vyanādayan // (11.2) Par.?
kṣveḍitāsphoṭitotkruṣṭais tumulaṃ sarvato 'bhavat / (12.1) Par.?
bāhughoṣāś ca vīrāṇāṃ karṇārjunasamāgame // (12.2) Par.?
tau dṛṣṭvā puruṣavyāghrau rathasthau rathināṃ varau / (13.1) Par.?
pragṛhītamahācāpau śaraśaktigadāyudhau // (13.2) Par.?
varmiṇau baddhanistriṃśau śvetāśvau śaṅkhaśobhinau / (14.1) Par.?
tūṇīravarasampannau dvāv api sma sudarśanau // (14.2) Par.?
raktacandanadigdhāṅgau samadau vṛṣabhāv iva / (15.1) Par.?
āśīviṣasamaprakhyau yamakālāntakopamau // (15.2) Par.?
indravṛtrāv iva kruddhau sūryācandramasaprabhau / (16.1) Par.?
mahāgrahāv iva krūrau yugānte samupasthitau // (16.2) Par.?
devagarbhau devasamau devatulyau ca rūpataḥ / (17.1) Par.?
sametau puruṣavyāghrau prekṣya karṇadhanaṃjayau // (17.2) Par.?
ubhau varāyudhadharāv ubhau raṇakṛtaśramau / (18.1) Par.?
ubhau ca bāhuśabdena nādayantau nabhastalam // (18.2) Par.?
ubhau viśrutakarmāṇau pauruṣeṇa balena ca / (19.1) Par.?
ubhau ca sadṛśau yuddhe śambarāmararājayoḥ // (19.2) Par.?
kārtavīryasamau yuddhe tathā dāśaratheḥ samau / (20.1) Par.?
viṣṇuvīryasamau vīrye tathā bhavasamau yudhi // (20.2) Par.?
ubhau śvetahayau rājan rathapravaravāhinau / (21.1) Par.?
sārathī pravarau caiva tayor āstāṃ mahābalau // (21.2) Par.?
tau tu dṛṣṭvā mahārāja rājamānau mahārathau / (22.1) Par.?
siddhacāraṇasaṃghānāṃ vismayaḥ samapadyata // (22.2) Par.?
dhārtarāṣṭrās tataḥ karṇaṃ sabalā bharatarṣabha / (23.1) Par.?
parivavrur mahātmānaṃ kṣipram āhavaśobhinam // (23.2) Par.?
tathaiva pāṇḍavā hṛṣṭā dhṛṣṭadyumnapurogamāḥ / (24.1) Par.?
parivavrur mahātmānaṃ pārtham apratimaṃ yudhi // (24.2) Par.?
tāvakānāṃ raṇe karṇo glaha āsīd viśāṃ pate / (25.1) Par.?
tathaiva pāṇḍaveyānāṃ glahaḥ pārtho 'bhavad yudhi // (25.2) Par.?
ta eva sabhyās tatrāsan prekṣakāś cābhavan sma te / (26.1) Par.?
tatraiṣāṃ glahamānānāṃ dhruvau jayaparājayau // (26.2) Par.?
tābhyāṃ dyūtaṃ samāyattaṃ vijayāyetarāya vā / (27.1) Par.?
asmākaṃ paṇḍavānāṃ ca sthitānāṃ raṇamūrdhani // (27.2) Par.?
tau tu sthitau mahārāja samare yuddhaśālinau / (28.1) Par.?
anyonyaṃ pratisaṃrabdhāv anyonyasya jayaiṣiṇau // (28.2) Par.?
tāv ubhau prajihīrṣetām indravṛtrāv ivābhitaḥ / (29.1) Par.?
bhīmarūpadharāv āstāṃ mahādhūmāv iva grahau // (29.2) Par.?
tato 'ntarikṣe sākṣepā vivādā bharatarṣabha / (30.1) Par.?
mitho bhedāś ca bhūtānām āsan karṇārjunāntare / (30.2) Par.?
vyāśrayanta diśo bhinnāḥ sarvalokāś ca māriṣa // (30.3) Par.?
devadānavagandharvāḥ piśācoragarākṣasāḥ / (31.1) Par.?
pratipakṣagrahaṃ cakruḥ karṇārjunasamāgame // (31.2) Par.?
dyaur āsīt karṇato vyagrā sanakṣatrā viśāṃ pate / (32.1) Par.?
bhūmir viśālā pārthasya mātā putrasya bhārata // (32.2) Par.?
saritaḥ sāgarāś caiva girayaś ca narottama / (33.1) Par.?
vṛkṣāś cauṣadhayas tatra vyāśrayanta kirīṭinam // (33.2) Par.?
asurā yātudhānāś ca guhyakāś ca paraṃtapa / (34.1) Par.?
karṇataḥ samapadyanta khecarāṇi vayāṃsi ca // (34.2) Par.?
ratnāni nidhayaḥ sarve vedāś cākhyānapañcamāḥ / (35.1) Par.?
sopavedopaniṣadaḥ sarahasyāḥ sasaṃgrahāḥ // (35.2) Par.?
vāsukiś citrasenaś ca takṣakaś copatakṣakaḥ / (36.1) Par.?
parvatāś ca tathā sarve kādraveyāś ca sānvayāḥ / (36.2) Par.?
viṣavanto mahāroṣā nāgāś cārjunato 'bhavan // (36.3) Par.?
airāvatāḥ saurabheyā vaiśāleyāś ca bhoginaḥ / (37.1) Par.?
ete 'bhavann arjunataḥ kṣudrasarpās tu karṇataḥ // (37.2) Par.?
īhāmṛgā vyāḍamṛgā maṅgalyāś ca mṛgadvijāḥ / (38.1) Par.?
pārthasya vijayaṃ rājan sarva evābhisaṃśritāḥ // (38.2) Par.?
vasavo marutaḥ sādhyā rudrā viśve 'śvinau tathā / (39.1) Par.?
agnir indraś ca somaś ca pavanaś ca diśo daśa / (39.2) Par.?
dhanaṃjayam upājagmur ādityāḥ karṇato 'bhavan // (39.3) Par.?
devās tu pitṛbhiḥ sārdhaṃ sagaṇārjunato 'bhavan / (40.1) Par.?
yamo vaiśravaṇaś caiva varuṇaś ca yato 'rjunaḥ // (40.2) Par.?
devabrahmanṛparṣīṇāṃ gaṇāḥ pāṇḍavato 'bhavan / (41.1) Par.?
tumburupramukhā rājan gandharvāś ca yato 'rjunaḥ // (41.2) Par.?
prāveyāḥ saha mauneyair gandharvāpsarasāṃ gaṇāḥ / (42.1) Par.?
īhāmṛgavyāḍamṛgair dvipāś ca rathapattibhiḥ // (42.2) Par.?
uhyamānās tathā meghair vāyunā ca manīṣiṇaḥ / (43.1) Par.?
didṛkṣavaḥ samājagmuḥ karṇārjunasamāgamam // (43.2) Par.?
devadānavagandharvā nāgā yakṣāḥ patatriṇaḥ / (44.1) Par.?
maharṣayo vedavidaḥ pitaraś ca svadhābhujaḥ // (44.2) Par.?
tapo vidyās tathauṣadhyo nānārūpāmbaratviṣaḥ / (45.1) Par.?
antarikṣe mahārāja vinadanto 'vatasthire // (45.2) Par.?
brahmā brahmarṣibhiḥ sārdhaṃ prajāpatibhir eva ca / (46.1) Par.?
bhavenāvasthito yānaṃ divyaṃ taṃ deśam abhyayāt // (46.2) Par.?
dṛṣṭvā prajāpatiṃ devāḥ svayaṃbhuvam upāgaman / (47.1) Par.?
samo 'stu deva vijaya etayor narasiṃhayoḥ // (47.2) Par.?
tad upaśrutya maghavā praṇipatya pitāmaham / (48.1) Par.?
karṇārjunavināśena mā naśyatv akhilaṃ jagat // (48.2) Par.?
svayaṃbho brūhi tad vākyaṃ samo 'stu vijayo 'nayoḥ / (49.1) Par.?
tat tathāstu namas te 'stu prasīda bhagavan mama // (49.2) Par.?
brahmeśānāv atho vākyam ūcatus tridaśeśvaram / (50.1) Par.?
vijayo dhruva evāstu vijayasya mahātmanaḥ // (50.2) Par.?
manasvī balavāñ śūraḥ kṛtāstraś ca tapodhanaḥ / (51.1) Par.?
bibharti ca mahātejā dhanurvedam aśeṣataḥ // (51.2) Par.?
atikramec ca māhātmyād diṣṭam etasya paryayāt / (52.1) Par.?
atikrānte ca lokānām abhāvo niyato bhavet // (52.2) Par.?
na vidyate vyavasthānaṃ kṛṣṇayoḥ kruddhayoḥ kvacit / (53.1) Par.?
sraṣṭārau hy asataś cobhau sataś ca puruṣarṣabhau // (53.2) Par.?
naranārāyaṇāv etau purāṇāv ṛṣisattamau / (54.1) Par.?
aniyattau niyantārāv abhītau sma paraṃtapau // (54.2) Par.?
karṇo lokān ayaṃ mukhyān prāpnotu puruṣarṣabhaḥ / (55.1) Par.?
vīro vaikartanaḥ śūro vijayas tv astu kṛṣṇayoḥ // (55.2) Par.?
vasūnāṃ ca salokatvaṃ marutāṃ vā samāpnuyāt / (56.1) Par.?
sahito droṇabhīṣmābhyāṃ nākaloke mahīyatām // (56.2) Par.?
ity ukto devadevābhyāṃ sahasrākṣo 'bravīd vacaḥ / (57.1) Par.?
āmantrya sarvabhūtāni brahmeśānānuśāsanāt // (57.2) Par.?
śrutaṃ bhavadbhir yat proktaṃ bhagavadbhyāṃ jagaddhitam / (58.1) Par.?
tat tathā nānyathā taddhi tiṣṭhadhvaṃ gatamanyavaḥ // (58.2) Par.?
iti śrutvendravacanaṃ sarvabhūtāni māriṣa / (59.1) Par.?
vismitāny abhavan rājan pūjayāṃcakrire ca tat // (59.2) Par.?
vyasṛjaṃś ca sugandhīni nānārūpāṇi khāt tathā / (60.1) Par.?
puṣpavarṣāṇi vibudhā devatūryāṇy avādayan // (60.2) Par.?
didṛkṣavaś cāpratimaṃ dvairathaṃ narasiṃhayoḥ / (61.1) Par.?
devadānavagandharvāḥ sarva evāvatasthire / (61.2) Par.?
rathau ca tau śvetahayau yuktaketū mahāsvanau // (61.3) Par.?
samāgatā lokavīrāḥ śaṅkhān dadhmuḥ pṛthak pṛthak / (62.1) Par.?
vāsudevārjunau vīrau karṇaśalyau ca bhārata // (62.2) Par.?
tad bhīrusaṃtrāsakaraṃ yuddhaṃ samabhavat tadā / (63.1) Par.?
anyonyaspardhinor vīrye śakraśambarayor iva // (63.2) Par.?
tayor dhvajau vītamālau śuśubhāte rathasthitau / (64.1) Par.?
pṛthagrūpau samārchantau krodhaṃ yuddhe parasparam // (64.2) Par.?
karṇasyāśīviṣanibhā ratnasāravatī dṛḍhā / (65.1) Par.?
puraṃdaradhanuḥprakhyā hastikakṣyā vyarājata // (65.2) Par.?
kapiśreṣṭhas tu pārthasya vyāditāsyo bhayaṃkaraḥ / (66.1) Par.?
bhīṣayann eva daṃṣṭrābhir durnirīkṣyo ravir yathā // (66.2) Par.?
yuddhābhilāṣuko bhūtvā dhvajo gāṇḍīvadhanvanaḥ / (67.1) Par.?
karṇadhvajam upātiṣṭhat so 'vadīd abhinardayan // (67.2) Par.?
utpatya ca mahāvegaḥ kakṣyām abhyahanat kapiḥ / (68.1) Par.?
nakhaiś ca daśanaiś caiva garuḍaḥ pannagaṃ yathā // (68.2) Par.?
sukiṅkiṇīkābharaṇā kālapāśopamāyasī / (69.1) Par.?
abhyadravat susaṃkruddhā nāgakakṣyā mahākapim // (69.2) Par.?
ubhayor uttame yuddhe dvairathe dyūta āhṛte / (70.1) Par.?
prakurvāte dhvajau yuddhaṃ pratyaheṣan hayān hayāḥ // (70.2) Par.?
avidhyat puṇḍarīkākṣaḥ śalyaṃ nayanasāyakaiḥ / (71.1) Par.?
sa cāpi puṇḍarīkākṣaṃ tathaivābhisamaikṣata // (71.2) Par.?
tatrājayad vāsudevaḥ śalyaṃ nayanasāyakaiḥ / (72.1) Par.?
karṇaṃ cāpy ajayad dṛṣṭyā kuntīputro dhanaṃjayaḥ // (72.2) Par.?
athābravīt sūtaputraḥ śalyam ābhāṣya sasmitam / (73.1) Par.?
yadi pārtho raṇe hanyād adya mām iha karhicit / (73.2) Par.?
kim uttaraṃ tadā te syāt sakhe satyaṃ bravīhi me // (73.3) Par.?
śalya uvāca / (74.1) Par.?
yadi karṇa raṇe hanyād adya tvāṃ śvetavāhanaḥ / (74.2) Par.?
ubhāv ekarathenāhaṃ hanyāṃ mādhavapāṇḍavau // (74.3) Par.?
saṃjaya uvāca / (75.1) Par.?
evam eva tu govindam arjunaḥ pratyabhāṣata / (75.2) Par.?
taṃ prahasyābravīt kṛṣṇaḥ pārthaṃ param idaṃ vacaḥ // (75.3) Par.?
pated divākaraḥ sthānācchīryetānekadhā kṣitiḥ / (76.1) Par.?
śaityam agnir iyān na tvā karṇo hanyād dhanaṃjayam // (76.2) Par.?
yadi tv evaṃ kathaṃcit syāl lokaparyasanaṃ yathā / (77.1) Par.?
hanyāṃ karṇaṃ tathā śalyaṃ bāhubhyām eva saṃyuge // (77.2) Par.?
iti kṛṣṇavacaḥ śrutvā prahasan kapiketanaḥ / (78.1) Par.?
arjunaḥ pratyuvācedaṃ kṛṣṇam akliṣṭakāriṇam / (78.2) Par.?
mamāpy etāv aparyāptau karṇaśalyau janārdana // (78.3) Par.?
sapatākādhvajaṃ karṇaṃ saśalyarathavājinam / (79.1) Par.?
sachatrakavacaṃ caiva saśaktiśarakārmukam // (79.2) Par.?
draṣṭāsy adya śaraiḥ karṇaṃ raṇe kṛttam anekadhā / (80.1) Par.?
adyainaṃ sarathaṃ sāśvaṃ saśaktikavacāyudham / (80.2) Par.?
na hi me śāmyate vairaṃ kṛṣṇāṃ yat prāhasat purā // (80.3) Par.?
adya draṣṭāsi govinda karṇam unmathitaṃ mayā / (81.1) Par.?
vāraṇeneva mattena puṣpitaṃ jagatīruham // (81.2) Par.?
adya tā madhurā vācaḥ śrotāsi madhusūdana / (82.1) Par.?
adyābhimanyujananīm anṛṇaḥ sāntvayiṣyasi / (82.2) Par.?
kuntīṃ pitṛṣvasāraṃ ca samprahṛṣṭo janārdana // (82.3) Par.?
adya bāṣpamukhīṃ kṛṣṇāṃ sāntvayiṣyasi mādhava / (83.1) Par.?
vāgbhiś cāmṛtakalpābhir dharmarājaṃ yudhiṣṭhiram // (83.2) Par.?
Duration=0.36779093742371 secs.