UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 9204
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
vaiśaṃpāyana uvāca / (1.1)
Par.?
evam uktvā tu gāndhārī kurūṇām
āvikartanam / (1.2)
Par.?
apaśyat tatra tiṣṭhantī sarvaṃ divyena cakṣuṣā // (1.3)
Par.?
pativratā mahābhāgā samānavratacāriṇī / (2.1)
Par.?
ugreṇa tapasā yuktā satataṃ satyavādinī // (2.2)
Par.?
varadānena kṛṣṇasya maharṣeḥ puṇyakarmaṇaḥ / (3.1)
Par.?
divyajñānabalopetā vividhaṃ paryadevayat // (3.2)
Par.?
dadarśa sā buddhimatī dūrād api yathāntike / (4.1)
Par.?
raṇājiraṃ nṛvīrāṇām adbhutaṃ lomaharṣaṇam // (4.2)
Par.?
asthikeśaparistīrṇaṃ śoṇitaughapariplutam / (5.1)
Par.?
śarīrair bahusāhasrair vinikīrṇaṃ samantataḥ // (5.2)
Par.?
gajāśvarathayodhānām āvṛtaṃ rudhirāvilaiḥ / (6.1)
Par.?
śarīrair aśiraskaiśca videhaiśca śirogaṇaiḥ // (6.2)
Par.?
gajāśvanaravīrāṇāṃ niḥsattvair abhisaṃvṛtam / (7.1)
Par.?
sṛgālabaḍakākolakaṅkakākaniṣevitam // (7.2)
Par.?
rakṣasāṃ puruṣādānāṃ modanaṃ kurarākulam / (8.1)
Par.?
aśivābhiḥ śivābhiśca nāditaṃ gṛdhrasevitam // (8.2)
Par.?
tato vyāsābhyanujñāto dhṛtarāṣṭro mahīpatiḥ / (9.1)
Par.?
pāṇḍuputrāśca te sarve yudhiṣṭhirapurogamāḥ // (9.2)
Par.?
vāsudevaṃ puraskṛtya hatabandhuṃ ca pārthivam / (10.1)
Par.?
kurustriyaḥ samāsādya jagmur āyodhanaṃ prati // (10.2)
Par.?
samāsādya kurukṣetraṃ tāḥ striyo nihateśvarāḥ / (11.1)
Par.?
apaśyanta hatāṃstatra putrān bhrātṝn pitṝn patīn // (11.2)
Par.?
kravyādair bhakṣyamāṇān vai gomāyubaḍavāyasaiḥ / (12.1)
Par.?
bhūtaiḥ piśācai rakṣobhir vividhaiśca niśācaraiḥ // (12.2)
Par.?
rudrākrīḍanibhaṃ dṛṣṭvā tadā viśasanaṃ striyaḥ / (13.1)
Par.?
mahārhebhyo 'tha yānebhyo vikrośantyo nipetire // (13.2)
Par.?
adṛṣṭapūrvaṃ paśyantyo duḥkhārtā bharatastriyaḥ / (14.1)
Par.?
śarīreṣvaskhalann anyā nyapataṃścāparā bhuvi // (14.2)
Par.?
śrāntānāṃ cāpyanāthānāṃ nāsīt kācana cetanā / (15.1)
Par.?
pāñcālakuruyoṣāṇāṃ kṛpaṇaṃ tad abhūnmahat // (15.2)
Par.?
duḥkhopahatacittābhiḥ samantād anunāditam / (16.1)
Par.?
dṛṣṭvāyodhanam atyugraṃ dharmajñā subalātmajā // (16.2)
Par.?
tataḥ sā puṇḍarīkākṣam āmantrya puruṣottamam / (17.1)
Par.?
kurūṇāṃ vaiśasaṃ dṛṣṭvā duḥkhād vacanam abravīt // (17.2)
Par.?
paśyaitāḥ puṇḍarīkākṣa snuṣā me nihateśvarāḥ / (18.1)
Par.?
prakīrṇakeśāḥ krośantīḥ kurarīr iva mādhava // (18.2)
Par.?
amūstvabhisamāgamya smarantyo bharatarṣabhān / (19.1)
Par.?
pṛthag evābhyadhāvanta putrān bhrātṝn pitṝn patīn // (19.2)
Par.?
vīrasūbhir mahābāho hataputrābhir āvṛtam / (20.1)
Par.?
kvacicca vīrapatnībhir hatavīrābhir ākulam // (20.2)
Par.?
śobhitaṃ puruṣavyāghrair bhīṣmakarṇābhimanyubhiḥ / (21.1)
Par.?
droṇadrupadaśalyaiśca jvaladbhir iva pāvakaiḥ // (21.2)
Par.?
kāñcanaiḥ kavacair niṣkair maṇibhiśca mahātmanām / (22.1)
Par.?
aṅgadair hastakeyūraiḥ sragbhiśca samalaṃkṛtam // (22.2)
Par.?
vīrabāhuvisṛṣṭābhiḥ śaktibhiḥ parighair api / (23.1)
Par.?
khaḍgaiśca vimalaistīkṣṇaiḥ saśaraiśca śarāsanaiḥ // (23.2)
Par.?
kravyādasaṃghair muditaistiṣṭhadbhiḥ sahitaiḥ kvacit / (24.1)
Par.?
kvacid ākrīḍamānaiśca śayānair aparaiḥ kvacit // (24.2)
Par.?
etad evaṃvidhaṃ vīra saṃpaśyāyodhanaṃ vibho / (25.1)
Par.?
paśyamānā ca dahyāmi śokenāhaṃ janārdana // (25.2)
Par.?
pāñcālānāṃ kurūṇāṃ ca vināśaṃ madhusūdana / (26.1)
Par.?
pañcānām iva bhūtānāṃ nāhaṃ vadham acintayam // (26.2)
Par.?
tān suparṇāśca gṛdhrāśca niṣkarṣantyasṛgukṣitān / (27.1)
Par.?
nigṛhya kavaceṣūgrā bhakṣayanti sahasraśaḥ // (27.2)
Par.?
jayadrathasya karṇasya tathaiva droṇabhīṣmayoḥ / (28.1)
Par.?
abhimanyor vināśaṃ ca kaścintayitum arhati // (28.2)
Par.?
avadhyakalpānnihatān dṛṣṭvāhaṃ madhusūdana / (29.1)
Par.?
gṛdhrakaṅkabaḍaśyenaśvasṛgālādanīkṛtān // (29.2)
Par.?
amarṣavaśam āpannān duryodhanavaśe sthitān / (30.1)
Par.?
paśyemān puruṣavyāghrān saṃśāntān pāvakān iva // (30.2)
Par.?
śayanānyucitāḥ sarve mṛdūni vimalāni ca / (31.1)
Par.?
vipannāste 'dya vasudhāṃ vivṛtām adhiśerate // (31.2)
Par.?
bandibhiḥ satataṃ kāle stuvadbhir abhinanditāḥ / (32.1)
Par.?
śivānām aśivā ghorāḥ śṛṇvanti vividhā giraḥ // (32.2)
Par.?
ye purā śerate vīrāḥ śayaneṣu yaśasvinaḥ / (33.1)
Par.?
candanāgurudigdhāṅgāste 'dya pāṃsuṣu śerate // (33.2)
Par.?
teṣām ābharaṇānyete gṛdhragomāyuvāyasāḥ / (34.1)
Par.?
ākṣipantyaśivā ghorā vinadantaḥ punaḥ punaḥ // (34.2)
Par.?
cāpāni viśikhān pītānnistriṃśān vimalā gadāḥ / (35.1)
Par.?
yuddhābhimāninaḥ prītā jīvanta iva bibhrati // (35.2)
Par.?
surūpavarṇā bahavaḥ kravyādair avaghaṭṭitāḥ / (36.1)
Par.?
ṛṣabhapratirūpākṣāḥ śerate haritasrajaḥ // (36.2)
Par.?
apare punar āliṅgya gadāḥ parighabāhavaḥ / (37.1)
Par.?
śerate 'bhimukhāḥ śūrā dayitā iva yoṣitaḥ // (37.2)
Par.?
bibhrataḥ kavacānyanye vimalānyāyudhāni ca / (38.1)
Par.?
na dharṣayanti kravyādā jīvantīti janārdana // (38.2)
Par.?
kravyādaiḥ kṛṣyamāṇānām apareṣāṃ mahātmanām / (39.1)
Par.?
śātakaumbhyaḥ srajaścitrā viprakīrṇāḥ samantataḥ // (39.2)
Par.?
ete gomāyavo bhīmā nihatānāṃ yaśasvinām / (40.1)
Par.?
kaṇṭhāntaragatān hārān ākṣipanti sahasraśaḥ // (40.2)
Par.?
sarveṣvapararātreṣu yān anandanta bandinaḥ / (41.1)
Par.?
stutibhiśca parārdhyābhir upacāraiśca śikṣitāḥ // (41.2)
Par.?
tān imāḥ paridevanti duḥkhārtāḥ paramāṅganāḥ / (42.1)
Par.?
kṛpaṇaṃ vṛṣṇiśārdūla duḥkhaśokārditā bhṛśam // (42.2)
Par.?
raktotpalavanānīva vibhānti rucirāṇi vai / (43.1)
Par.?
mukhāni paramastrīṇāṃ pariśuṣkāṇi keśava // (43.2)
Par.?
ruditoparatā hyetā dhyāyantyaḥ sampariplutāḥ / (44.1)
Par.?
kurustriyo 'bhigacchanti tena tenaiva duḥkhitāḥ // (44.2)
Par.?
etānyādityavarṇāni tapanīyanibhāni ca / (45.1)
Par.?
roṣarodanatāmrāṇi vaktrāṇi kuruyoṣitām // (45.2)
Par.?
āsām aparipūrṇārthaṃ niśamya paridevitam / (46.1) Par.?
itaretarasaṃkrandānna vijānanti yoṣitaḥ // (46.2)
Par.?
etā dīrgham ivocchvasya vikruśya ca vilapya ca / (47.1)
Par.?
vispandamānā duḥkhena vīrā jahati jīvitam // (47.2)
Par.?
bahvyo dṛṣṭvā śarīrāṇi krośanti vilapanti ca / (48.1)
Par.?
pāṇibhiścāparā ghnanti śirāṃsi mṛdupāṇayaḥ // (48.2)
Par.?
śirobhiḥ patitair hastaiḥ sarvāṅgair yūthaśaḥ kṛtaiḥ / (49.1)
Par.?
itaretarasaṃpṛktair ākīrṇā bhāti medinī // (49.2)
Par.?
viśiraskān atho kāyān dṛṣṭvā ghorābhinandinaḥ / (50.1)
Par.?
muhyantyanucitā nāryo videhāni śirāṃsi ca // (50.2)
Par.?
śiraḥ kāyena saṃdhāya prekṣamāṇā vicetasaḥ / (51.1)
Par.?
apaśyantyo paraṃ tatra nedam asyeti duḥkhitāḥ // (51.2)
Par.?
bāhūrucaraṇān anyān viśikhonmathitān pṛthak / (52.1)
Par.?
saṃdadhatyo 'sukhāviṣṭā mūrchantyetāḥ punaḥ punaḥ // (52.2)
Par.?
utkṛttaśirasaścānyān vijagdhānmṛgapakṣibhiḥ / (53.1)
Par.?
dṛṣṭvā kāścinna jānanti bhartṝn bharatayoṣitaḥ // (53.2)
Par.?
pāṇibhiścāparā ghnanti śirāṃsi madhusūdana / (54.1)
Par.?
prekṣya bhrātṝn pitṝn putrān patīṃśca nihatān paraiḥ // (54.2)
Par.?
bāhubhiśca sakhaḍgaiśca śirobhiśca sakuṇḍalaiḥ / (55.1)
Par.?
agamyakalpā pṛthivī māṃsaśoṇitakardamā // (55.2)
Par.?
na duḥkheṣūcitāḥ pūrvaṃ duḥkhaṃ gāhantyaninditāḥ / (56.1)
Par.?
bhrātṛbhiḥ pitṛbhiḥ putrair upakīrṇāṃ vasuṃdharām // (56.2)
Par.?
yūthānīva kiśorīṇāṃ sukeśīnāṃ janārdana / (57.1)
Par.?
snuṣāṇāṃ dhṛtarāṣṭrasya paśya vṛndānyanekaśaḥ // (57.2)
Par.?
ato duḥkhataraṃ kiṃ nu keśava pratibhāti me / (58.1)
Par.?
yad imāḥ kurvate sarvā rūpam uccāvacaṃ striyaḥ // (58.2)
Par.?
nūnam ācaritaṃ pāpaṃ mayā pūrveṣu janmasu / (59.1)
Par.?
yā paśyāmi hatān putrān pautrān bhrātṝṃśca keśava / (59.2)
Par.?
evam ārtā vilapatī dadarśa nihataṃ sutam // (59.3)
Par.?
Duration=0.46600604057312 secs.