Texts

vyāsa uvāca / (1.1) Par.?

prakṛtestu vikārā ye kṣetrajñastaiḥ pariśritaḥ / (1.2) Par.?

te cainaṃ na prajānanti sa tu jānāti tān api // (1.3) Par.?

taiścaiṣa kurute kāryaṃ manaḥṣaṣṭhair ihendriyaiḥ / (2.1) Par.?

sudāntair iva saṃyantā dṛḍhaiḥ paramavājibhiḥ // (2.2) Par.?

indriyebhyaḥ parā hyarthā arthebhyaḥ paramaṃ manaḥ / (3.1) Par.?

manasastu parā buddhir buddher ātmā mahān paraḥ // (3.2) Par.?

mahataḥ param avyaktam avyaktāt parato 'mṛtam / (4.1) Par.?

amṛtānna paraṃ kiṃcit sā kāṣṭhā sā parā gatiḥ // (4.2) Par.?

evaṃ sarveṣu bhūteṣu gūḍho ''tmā na prakāśate / (5.1) Par.?

dṛśyate tvagryayā buddhyā sūkṣmayā tattvadarśibhiḥ // (5.2) Par.?

antarātmani saṃlīya manaḥṣaṣṭhāni medhayā / (6.1) Par.?

indriyāṇīndriyārthāṃśca bahu cintyam acintayan // (6.2) Par.?

dhyānoparamaṇaṃ kṛtvā vidyāsampāditaṃ manaḥ / (7.1) Par.?

anīśvaraḥ praśāntātmā tato 'rchatyamṛtaṃ padam // (7.2) Par.?

indriyāṇāṃ tu sarveṣāṃ vaśyātmā calitasmṛtiḥ / (8.1) Par.?

ātmanaḥ saṃpradānena martyo mṛtyum upāśnute // (8.2) Par.?

hitvā tu sarvasaṃkalpān sattve cittaṃ niveśayet / (9.1) Par.?

sattve cittaṃ samāveśya tataḥ kālañjaro bhavet // (9.2) Par.?

cittaprasādena yatir jahāti hi śubhāśubham / (10.1) Par.?

prasannātmātmani sthitvā sukham ānantyam aśnute // (10.2) Par.?

lakṣaṇaṃ tu prasādasya yathā tṛptaḥ sukhaṃ svapet / (11.1) Par.?

nivāte vā yathā dīpo dīpyamāno na kampate // (11.2) Par.?

evaṃ pūrvāpare rātre yuñjann ātmānam ātmanā / (12.1) Par.?

sattvāhāraviśuddhātmā paśyatyātmānam ātmani // (12.2) Par.?

rahasyaṃ sarvavedānām anaitihyam anāgamam / (13.1) Par.?

ātmapratyayikaṃ śāstram idaṃ putrānuśāsanam // (13.2) Par.?

dharmākhyāneṣu sarveṣu satyākhyāneṣu yad vasu / (14.1) Par.?

daśedam ṛk sahasrāṇi nirmathyāmṛtam uddhṛtam // (14.2) Par.?

navanītaṃ yathā dadhnaḥ kāṣṭhād agnir yathaiva ca / (15.1) Par.?

tathaiva viduṣāṃ jñānaṃ putrahetoḥ samuddhṛtam / (15.2) Par.?

snātakānām idaṃ śāstraṃ vācyaṃ putrānuśāsanam // (15.3) Par.?

tad idaṃ nāpraśāntāya nādāntāyātapasvine / (16.1) Par.?

nāvedaviduṣe vācyaṃ tathā nānugatāya ca // (16.2) Par.?

nāsūyakāyānṛjave na cānirdiṣṭakāriṇe / (17.1) Par.?

na tarkaśāstradagdhāya tathaiva piśunāya ca // (17.2) Par.?

ślāghate ślāghanīyāya praśāntāya tapasvine / (18.1) Par.?

idaṃ priyāya putrāya śiṣyāyānugatāya ca / (18.2) Par.?

rahasyadharmaṃ vaktavyaṃ nānyasmai tu kathaṃcana // (18.3) Par.?

yadyapyasya mahīṃ dadyād ratnapūrṇām imāṃ naraḥ / (19.1) Par.?

idam eva tataḥ śreya iti manyeta tattvavit // (19.2) Par.?

ato guhyatarārthaṃ tad adhyātmam atimānuṣam / (20.1) Par.?

yat tanmaharṣibhir dṛṣṭaṃ vedānteṣu ca gīyate / (20.2) Par.?

tat te 'haṃ sampravakṣyāmi yanmāṃ tvaṃ paripṛcchasi // (20.3) Par.?