UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 4017
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
athāto raktapittakāsanidānaṃ vyākhyāsyāmaḥ / (1.1)
Par.?
iti ha smāhur ātreyādayo maharṣayaḥ / (1.2)
Par.?
bhṛśoṣṇatīkṣṇakaṭvamlalavaṇādividāhibhiḥ / (1.3)
Par.?
kodravoddālakaiścānnais tadyuktairatisevitaiḥ // (1.4)
Par.?
kupitaṃ pittalaiḥ pittaṃ dravaṃ raktaṃ ca mūrchite / (2.1)
Par.?
te mithas tulyarūpatvam āgamya vyāpnutas tanum // (2.2)
Par.?
pittaṃ raktasya vikṛteḥ saṃsargād dūṣaṇād api / (3.1)
Par.?
gandhavarṇānuvṛtteśca raktena vyapadiśyate // (3.2)
Par.?
prabhavatyasṛjaḥ sthānāt plīhato yakṛtaśca tat / (4.1)
Par.?
śirogurutvam aruciḥ śītecchā dhūmako 'mlakaḥ // (4.2)
Par.?
chardiścharditabaibhatsyaṃ kāsaḥ śvāso bhramaḥ klamaḥ / (5.1)
Par.?
lohalohitamatsyāmagandhāsyatvaṃ svarakṣayaḥ // (5.2)
Par.?
raktahāridraharitavarṇatā nayanādiṣu / (6.1)
Par.?
nīlalohitapītānāṃ varṇānām avivecanam // (6.2)
Par.?
svapne tadvarṇadarśitvaṃ bhavatyasmin bhaviṣyati / (7.1)
Par.?
ūrdhvaṃ nāsākṣikarṇāsyair meḍhrayonigudairadhaḥ // (7.2)
Par.?
kupitaṃ romakūpaiśca samastais tat pravartate / (8.1)
Par.?
ūrdhvaṃ sādhyaṃ kaphād yasmāt tad virecanasādhanam // (8.2)
Par.?
bahvauṣadhaṃ ca pittasya vireko hi varauṣadham / (9.1)
Par.?
anubandhī kapho yaśca tatra tasyāpi śuddhikṛt // (9.2)
Par.?
kaṣāyāḥ svādavo 'pyasya viśuddhaśleṣmaṇo hitāḥ / (10.1)
Par.?
kimu tiktāḥ kaṣāyā vā ye nisargāt kaphāpahāḥ // (10.2)
Par.?
adho yāpyaṃ calād yasmāt tat pracchardanasādhanam / (11.1)
Par.?
alpauṣadhaṃ ca pittasya vamanaṃ na varauṣadham // (11.2)
Par.?
anubandhī calo yaśca śāntaye 'pi na tasya tat / (12.1)
Par.?
kaṣāyāśca hitās tasya madhurā eva kevalam // (12.2)
Par.?
kaphamārutasaṃsṛṣṭam asādhyam ubhayāyanam / (13.1)
Par.?
aśakyaprātilomyatvād abhāvād auṣadhasya ca // (13.2)
Par.?
na hi saṃśodhanaṃ kiṃcid astyasya pratilomagam / (14.1)
Par.?
śodhanaṃ pratilomaṃ ca raktapitte bhiṣagjitam // (14.2)
Par.?
evam evopaśamanaṃ sarvaśo nāsya vidyate / (15.1)
Par.?
saṃsṛṣṭeṣu hi doṣeṣu sarvajicchamanaṃ hitam // (15.2)
Par.?
tatra doṣānugamanaṃ sirāsra iva lakṣayet / (16.1)
Par.?
upadravāṃśca vikṛtijñānatas teṣu cādhikam // (16.2)
Par.?
kāsa
āśukārī yataḥ kāsas tam evātaḥ pravakṣyati / (17.1)
Par.?
pañca kāsāḥ smṛtā vātapittaśleṣmakṣatakṣayaiḥ // (17.2)
Par.?
kṣayāyopekṣitāḥ sarve balinaścottarottaram / (18.1)
Par.?
teṣāṃ bhaviṣyatāṃ rūpaṃ kaṇṭhe kaṇḍūrarocakaḥ // (18.2)
Par.?
śūkapūrṇābhakaṇṭhatvaṃ tatrādho vihato 'nilaḥ / (19.1)
Par.?
ūrdhvaṃ pravṛttaḥ prāpyoras tasmin kaṇṭhe ca saṃsajan // (19.2)
Par.?
śiraḥsrotāṃsi sampūrya tato 'ṅgānyutkṣipann iva / (20.1)
Par.?
kṣipann ivākṣiṇī pṛṣṭham uraḥ pārśve ca pīḍayan // (20.2)
Par.?
pravartate sa vaktreṇa bhinnakāṃsyopamadhvaniḥ / (21.1)
Par.?
hetubhedāt pratīghātabhedo vāyoḥ saraṃhasaḥ // (21.2)
Par.?
yad rujāśabdavaiṣamyaṃ kāsānāṃ jāyate tataḥ / (22.1)
Par.?
kupito vātalair vātaḥ śuṣkoraḥkaṇṭhavaktratām // (22.2)
Par.?
hṛtpārśvoraḥśiraḥśūlaṃ mohakṣobhasvarakṣayān / (23.1)
Par.?
karoti śuṣkaṃ kāsaṃ ca mahāvegarujāsvanam // (23.2)
Par.?
so 'ṅgaharṣī kaphaṃ śuṣkaṃ kṛcchrān muktvālpatāṃ vrajet / (24.1)
Par.?
pittāt pītākṣikaphatā tiktāsyatvaṃ jvaro bhramaḥ // (24.2)
Par.?
pittāsṛgvamanaṃ tṛṣṇā vaisvaryaṃ dhūmako 'mlakaḥ / (25.1)
Par.?
pratataṃ kāsavegena jyotiṣām iva darśanam // (25.2)
Par.?
kaphād uro 'lparuṅ mūrdhahṛdayaṃ stimitaṃ guru / (26.1) Par.?
kaṇṭhopalepaḥ sadanaṃ pīnasacchardyarocakāḥ // (26.2)
Par.?
romaharṣo ghanasnigdhaśvetaśleṣmapravartanam / (27.1)
Par.?
yuddhādyaiḥ sāhasais tais taiḥ sevitairayathābalam // (27.2)
Par.?
urasyantaḥkṣate vāyuḥ pittenānugato balī / (28.1)
Par.?
kupitaḥ kurute kāsaṃ kaphaṃ tena saśoṇitam // (28.2)
Par.?
pītaṃ śyāvaṃ ca śuṣkaṃ ca grathitaṃ kuthitaṃ bahu / (29.1)
Par.?
ṣṭhīvet kaṇṭhena rujatā vibhinneneva corasā // (29.2)
Par.?
sūcībhiriva tīkṣṇābhis tudyamānena śūlinā / (30.1)
Par.?
parvabhedajvaraśvāsatṛṣṇāvaisvaryakampavān // (30.2)
Par.?
pārāvata ivākūjan pārśvaśūlī tato 'sya ca / (31.1)
Par.?
kramād vīryaṃ ruciḥ paktā balaṃ varṇaśca hīyate // (31.2)
Par.?
kṣīṇasya sāsṛṅmūtratvaṃ syācca pṛṣṭhakaṭīgrahaḥ / (32.1)
Par.?
vāyupradhānāḥ kupitā dhātavo rājayakṣmiṇaḥ // (32.2)
Par.?
kurvanti yakṣmāyatanaiḥ kāsaṃ ṣṭhīvet kaphaṃ tataḥ / (33.1)
Par.?
pūtipūyopamaṃ pītaṃ visraṃ haritalohitam // (33.2)
Par.?
lucyete iva pārśve ca hṛdayaṃ patatīva ca / (34.1)
Par.?
akasmād uṣṇaśītecchā bahvāśitvaṃ balakṣayaḥ // (34.2)
Par.?
snigdhaprasannavaktratvaṃ śrīmaddarśananetratā / (35.1)
Par.?
tato 'sya kṣayarūpāṇi sarvāṇyāvirbhavanti ca // (35.2)
Par.?
ityeṣa kṣayajaḥ kāsaḥ kṣīṇānāṃ dehanāśanaḥ / (36.1)
Par.?
yāpyo vā balināṃ tadvat kṣatajo 'bhinavau tu tau // (36.2)
Par.?
sidhyetām api sānāthyāt sādhyā doṣaiḥ pṛthak trayaḥ / (37.1)
Par.?
miśrā yāpyā dvayāt sarve jarasā sthavirasya ca // (37.2)
Par.?
kāsācchvāsakṣayacchardisvarasādādayo gadāḥ / (38.1)
Par.?
bhavantyupekṣayā yasmāt tasmāt taṃ tvarayā jayet // (38.2)
Par.?
Duration=0.2044141292572 secs.