UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 4075
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
athāto 'rśasāṃ nidānaṃ vyākhyāsyāmaḥ / (1.1)
Par.?
iti ha smāhur ātreyādayo maharṣayaḥ / (1.2)
Par.?
arivat prāṇino māṃsakīlakā viśasanti yat / (1.3)
Par.?
arśāṃsi tasmād ucyante gudamārganirodhataḥ // (1.4)
Par.?
doṣās tvaṅmāṃsamedāṃsi saṃdūṣya vividhākṛtīn / (2.1)
Par.?
māṃsāṅkurān apānādau kurvantyarśāṃsi tān jaguḥ // (2.2)
Par.?
sahajanmottarotthānabhedād dvedhā samāsataḥ / (3.1)
Par.?
śuṣkasrāvivibhedācca gudaḥ sthūlāntrasaṃśrayaḥ // (3.2)
Par.?
ardhapañcāṅgulas tasmiṃs tisro 'dhyardhāṅgulāḥ sthitāḥ / (4.1)
Par.?
valyaḥ pravāhiṇī tāsām antar madhye visarjanī // (4.2)
Par.?
bāhyā saṃvaraṇī tasyā gudauṣṭho bahiraṅgule / (5.1)
Par.?
yavādhyardhaḥ pramāṇena romāṇyatra tataḥ param // (5.2)
Par.?
tatra hetuḥ sahotthānāṃ valībījopataptatā / (6.1)
Par.?
arśasāṃ bījataptis tu mātāpitrapacārataḥ // (6.2)
Par.?
daivācca tābhyāṃ kopo hi saṃnipātasya tānyataḥ / (7.1)
Par.?
asādhyānyevam ākhyātāḥ sarve rogāḥ kulodbhavāḥ // (7.2)
Par.?
sahajāni viśeṣeṇa rūkṣadurdarśanāni ca / (8.1)
Par.?
antarmukhāni pāṇḍūni dāruṇopadravāṇi ca // (8.2)
Par.?
ṣoḍhānyāni pṛthag doṣasaṃsarganicayāsrataḥ / (9.1)
Par.?
śuṣkāṇi vātaśleṣmabhyām ārdrāṇi tvasrapittataḥ // (9.2)
Par.?
doṣaprakopahetus tu prāg uktas tena sādite / (10.1)
Par.?
agnau male 'tinicite punaścātivyavāyataḥ // (10.2)
Par.?
yānasaṃkṣobhaviṣamakaṭhinotkaṭakāsanāt / (11.1)
Par.?
vastinetrāśmaloṣṭorvītalacailādighaṭṭanāt // (11.2)
Par.?
bhṛśaṃ śītāmbusaṃsparśāt pratatātipravāhaṇāt / (12.1)
Par.?
vātamūtraśakṛdvegadhāraṇāt tadudīraṇāt // (12.2)
Par.?
jvaragulmātisārāmagrahaṇīśophapāṇḍubhiḥ / (13.1)
Par.?
karśanād viṣamābhyaśca ceṣṭābhyo yoṣitāṃ punaḥ // (13.2)
Par.?
āmagarbhaprapatanād garbhavṛddhiprapīḍanāt / (14.1)
Par.?
īdṛśaiścāparair vāyurapānaḥ kupito malam // (14.2)
Par.?
pāyor valīṣu taṃ dhatte tāsvabhiṣyaṇṇamūrtiṣu / (15.1)
Par.?
pūrvalakṣaṇa
jāyante 'rśāṃsi tatpūrvalakṣaṇaṃ mandavahnitā // (15.2)
Par.?
viṣṭambhaḥ sakthisadanaṃ piṇḍikodveṣṭanaṃ bhramaḥ / (16.1)
Par.?
sādo 'ṅge netrayoḥ śophaḥ śakṛdbhedo 'thavā grahaḥ // (16.2)
Par.?
mārutaḥ pracuro mūḍhaḥ prāyo nābheradhaścaran / (17.1)
Par.?
saruk saparikartaśca kṛcchrān nirgacchati svanam // (17.2)
Par.?
antrakūjanam āṭopaḥ kṣāmatodgārabhūritā / (18.1)
Par.?
prabhūtaṃ mūtram alpā viḍ aśraddhā dhūmako 'mlakaḥ // (18.2)
Par.?
śiraḥpṛṣṭhorasāṃ śūlam ālasyaṃ bhinnavarṇatā / (19.1)
Par.?
tandrendriyāṇāṃ daurbalyaṃ krodho duḥkhopacāratā // (19.2)
Par.?
āśaṅkā grahaṇīdoṣapāṇḍugulmodareṣu ca / (20.1)
Par.?
etānyeva vivardhante jāteṣu hatanāmasu // (20.2)
Par.?
nivartamāno 'pāno hi tairadhomārgarodhataḥ / (21.1)
Par.?
kṣobhayann anilān anyān sarvendriyaśarīragān // (21.2)
Par.?
tathā mūtraśakṛtpittakaphān dhātūṃśca sāśayān / (22.1)
Par.?
mṛdnātyagniṃ tataḥ sarvo bhavati prāyaśo 'rśasaḥ // (22.2)
Par.?
kṛśo bhṛśaṃ hatotsāho dīnaḥ kṣāmo 'tiniṣprabhaḥ / (23.1)
Par.?
asāro vigatacchāyo jantujuṣṭa iva drumaḥ // (23.2)
Par.?
kṛtsnairupadravair grasto yathoktair marmapīḍanaiḥ / (24.1)
Par.?
tathā kāsapipāsāsyavairasyaśvāsapīnasaiḥ // (24.2)
Par.?
klamāṅgabhaṅgavamathukṣavathuśvayathujvaraiḥ / (25.1)
Par.?
klaibyabādhiryataimiryaśarkarāśmaripīḍitaḥ // (25.2)
Par.?
kṣāmabhinnasvaro dhyāyan muhuḥ ṣṭhīvan arocakī / (26.1)
Par.?
sarvaparvāsthihṛnnābhipāyuvaṅkṣaṇaśūlavān // (26.2)
Par.?
gudena sravatā picchāṃ pulākodakasaṃnibhām / (27.1)
Par.?
vibaddhamuktaṃ śuṣkārdraṃ pakvāmaṃ cāntarāntarā // (27.2)
Par.?
pāṇḍu pītaṃ harid raktaṃ picchilaṃ copaveśyate / (28.1)
Par.?
vātārśaḥ
gudāṅkurā bahvanilāḥ śuṣkāścimicimānvitāḥ // (28.2)
Par.?
mlānāḥ śyāvāruṇāḥ stabdhā viṣamāḥ paruṣāḥ kharāḥ / (29.1)
Par.?
mitho visadṛśā vakrās tīkṣṇā visphuṭitānanāḥ // (29.2)
Par.?
bimbīkarkandhukharjūrakārpāsīphalasaṃnibhāḥ / (30.1)
Par.?
kecit kadambapuṣpābhāḥ kecit siddhārthakopamāḥ // (30.2)
Par.?
śiraḥpārśvāṃsakaṭyūruvaṅkṣaṇābhyadhikavyathāḥ / (31.1)
Par.?
kṣavathūdgāraviṣṭambhahṛdgrahārocakapradāḥ // (31.2)
Par.?
kāsaśvāsāgnivaiṣamyakarṇanādabhramāvahāḥ / (32.1)
Par.?
tairārto grathitaṃ stokaṃ saśabdaṃ sapravāhikam // (32.2)
Par.?
rukphenapicchānugataṃ vibaddham upaveśyate / (33.1)
Par.?
kṛṣṇatvaṅnakhaviṇmūtranetravaktraśca jāyate // (33.2)
Par.?
gulmaplīhodarāṣṭhīlāsaṃbhavas tata eva ca / (34.1)
Par.?
pittārśaḥ
pittottarā nīlamukhā raktapītāsitaprabhāḥ // (34.2)
Par.?
tanvasrasrāviṇo visrās tanavo mṛdavaḥ ślathāḥ / (35.1)
Par.?
śukajihvāyakṛtkhaṇḍajalaukovaktrasaṃnibhāḥ // (35.2)
Par.?
dāhapākajvarasvedatṛṇmūrchārucimohadāḥ / (36.1)
Par.?
soṣmāṇo dravanīloṣṇapītaraktāmavarcasaḥ // (36.2)
Par.?
yavamadhyā haritpītahāridratvaṅnakhādayaḥ / (37.1)
Par.?
kaphārśaḥ
śleṣmolbaṇā mahāmūlā ghanā mandarujaḥ sitāḥ // (37.2)
Par.?
ucchūnopacitāḥ snigdhāḥ stabdhavṛttagurusthirāḥ / (38.1)
Par.?
picchilāḥ stimitāḥ ślakṣṇāḥ kaṇḍvāḍhyāḥ sparśanapriyāḥ // (38.2)
Par.?
karīrapanasāsthyābhās tathā gostanasaṃnibhāḥ / (39.1)
Par.?
vaṅkṣaṇānāhinaḥ pāyuvastinābhivikartinaḥ // (39.2)
Par.?
sakāsaśvāsahṛllāsaprasekārucipīnasāḥ / (40.1)
Par.?
mehakṛcchraśirojāḍyaśiśirajvarakāriṇaḥ // (40.2)
Par.?
klaibyāgnimārdavacchardirāmaprāyavikāradāḥ / (41.1)
Par.?
vasābhasakaphaprājyapurīṣāḥ sapravāhikāḥ // (41.2)
Par.?
na sravanti na bhidyante pāṇḍusnigdhatvagādayaḥ / (42.1)
Par.?
saṃnipātārśaḥ
saṃsṛṣṭaliṅgāḥ saṃsargān nicayāt sarvalakṣaṇāḥ // (42.2)
Par.?
raktolbaṇā gudekīlāḥ pittākṛtisamanvitāḥ / (43.1)
Par.?
vaṭaprarohasadṛśā guñjāvidrumasaṃnibhāḥ // (43.2)
Par.?
te 'tyarthaṃ duṣṭam uṣṇaṃ ca gāḍhaviṭpratipīḍitāḥ / (44.1)
Par.?
sravanti sahasā raktaṃ tasya cātipravṛttitaḥ // (44.2)
Par.?
bhekābhaḥ pīḍyate duḥkhaiḥ śoṇitakṣayasaṃbhavaiḥ / (45.1) Par.?
hīnavarṇabalotsāho hataujāḥ kaluṣendriyaḥ // (45.2)
Par.?
mudgakodravajūrṇāhvakarīracaṇakādibhiḥ / (46.1)
Par.?
rūkṣaiḥ saṃgrāhibhir vāyuḥ sve sthāne kupito balī // (46.2)
Par.?
adhovahāni srotāṃsi saṃrudhyādhaḥ praśoṣayan / (47.1)
Par.?
purīṣaṃ vātaviṇmūtrasaṅgaṃ kurvīta dāruṇam // (47.2)
Par.?
tena tīvrā rujā koṣṭhapṛṣṭhahṛtpārśvagā bhavet / (48.1)
Par.?
ādhmānam udarāveṣṭo hṛllāsaḥ parikartanam // (48.2)
Par.?
vastau ca sutarāṃ śūlaṃ gaṇḍaśvayathusaṃbhavaḥ / (49.1)
Par.?
pavanasyordhvagāmitvaṃ tataśchardyarucijvarāḥ // (49.2)
Par.?
hṛdrogagrahaṇīdoṣamūtrasaṅgapravāhikāḥ / (50.1)
Par.?
bādhiryatimiraśvāsaśirorukkāsapīnasāḥ // (50.2)
Par.?
manovikāras tṛṣṇāsrapittagulmodarādayaḥ / (51.1)
Par.?
te te ca vātajā rogā jāyante bhṛśadāruṇāḥ // (51.2)
Par.?
durnāmnām ityudāvartaḥ paramo 'yam upadravaḥ / (52.1)
Par.?
vātābhibhūtakoṣṭhānāṃ tair vināpi sa jāyate // (52.2)
Par.?
sahajāni tridoṣāṇi yāni cābhyantare valau / (53.1)
Par.?
sthitāni tānyasādhyāni yāpyante 'gnibalādibhiḥ // (53.2)
Par.?
dvandvajāni dvitīyāyāṃ valau yānyāśritāni ca / (54.1)
Par.?
kṛcchrasādhyāni tānyāhuḥ parisaṃvatsarāṇi ca // (54.2)
Par.?
bāhyāyāṃ tu valau jātānyekadoṣolbaṇāni ca / (55.1)
Par.?
arśāṃsi sukhasādhyāni na cirotpatitāni ca // (55.2)
Par.?
meḍhrādiṣvapi vakṣyante yathāsvaṃ nābhijāni tu / (56.1)
Par.?
gaṇḍūpadāsyarūpāṇi picchilāni mṛdūni ca // (56.2)
Par.?
vyāno gṛhītvā śleṣmāṇaṃ karotyarśas tvaco bahiḥ / (57.1)
Par.?
kīlopamaṃ sthirakharaṃ carmakīlaṃ tu taṃ viduḥ // (57.2)
Par.?
vātena todaḥ pāruṣyaṃ pittād asitaraktatā / (58.1)
Par.?
śleṣmaṇā snigdhatā tasya grathitatvaṃ savarṇatā // (58.2)
Par.?
arśasāṃ praśame yatnam āśu kurvīta buddhimān / (59.1)
Par.?
tānyāśu hi gudaṃ baddhvā kuryur baddhagudodaram // (59.2)
Par.?
Duration=0.3514621257782 secs.