Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): Viṣṇu, Vishnuism

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 9431
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
yudhiṣṭhira uvāca / (1.1) Par.?
brāhmaṇān arcase rājan satataṃ saṃśitavratān / (1.2) Par.?
kaṃ tu karmodayaṃ dṛṣṭvā tān arcasi narādhipa // (1.3) Par.?
kāṃ vā brāhmaṇapūjāyāṃ vyuṣṭiṃ dṛṣṭvā mahāvrata / (2.1) Par.?
tān arcasi mahābāho sarvam etad vadasva me // (2.2) Par.?
bhīṣma uvāca / (3.1) Par.?
eṣa te keśavaḥ sarvam ākhyāsyati mahāmatiḥ / (3.2) Par.?
vyuṣṭiṃ brāhmaṇapūjāyāṃ dṛṣṭavyuṣṭir mahāvrataḥ // (3.3) Par.?
balaṃ śrotre vāṅ manaścakṣuṣī ca jñānaṃ tathā na viśuddhaṃ mamādya / (4.1) Par.?
dehanyāso nāticirānmato me na cātitūrṇaṃ savitādya yāti // (4.2) Par.?
uktā dharmā ye purāṇe mahānto brāhmaṇānāṃ kṣatriyāṇāṃ viśāṃ ca / (5.1) Par.?
paurāṇaṃ ye daṇḍam upāsate ca śeṣaṃ kṛṣṇād upaśikṣasva pārtha // (5.2) Par.?
ahaṃ hyenaṃ vedmi tattvena kṛṣṇaṃ yo 'yaṃ hi yaccāsya balaṃ purāṇam / (6.1) Par.?
ameyātmā keśavaḥ kauravendra so 'yaṃ dharmaṃ vakṣyati saṃśayeṣu // (6.2) Par.?
kṛṣṇaḥ pṛthvīm asṛjat khaṃ divaṃ ca varāho 'yaṃ bhīmabalaḥ purāṇaḥ / (7.1) Par.?
asya cādho 'thāntarikṣaṃ divaṃ ca diśaścatasraḥ pradiśaścatasraḥ / (7.2) Par.?
sṛṣṭistathaiveyam anuprasūtā sa nirmame viśvam idaṃ purāṇam // (7.3) Par.?
asya nābhyāṃ puṣkaraṃ samprasūtaṃ yatrotpannaḥ svayam evāmitaujāḥ / (8.1) Par.?
yenācchinnaṃ tat tamaḥ pārtha ghoraṃ yat tat tiṣṭhatyarṇavaṃ tarjayānam // (8.2) Par.?
kṛte yuge dharma āsīt samagras tretākāle jñānam anuprapannaḥ / (9.1) Par.?
balaṃ tvāsīd dvāpare pārtha kṛṣṇaḥ kalāvadharmaḥ kṣitim ājagāma // (9.2) Par.?
sa pūrvadevo nijaghāna daityān sa pūrvadevaśca babhūva samrāṭ / (10.1) Par.?
sa bhūtānāṃ bhāvano bhūtabhavyaḥ sa viśvasyāsya jagataścāpi goptā // (10.2) Par.?
yadā dharmo glāyati vai surāṇāṃ tadā kṛṣṇo jāyate mānuṣeṣu / (11.1) Par.?
dharme sthitvā sa tu vai bhāvitātmā parāṃśca lokān aparāṃśca yāti // (11.2) Par.?
tyājyāṃstyaktvāthāsurāṇāṃ vadhāya kāryākārye kāraṇaṃ caiva pārtha / (12.1) Par.?
kṛtaṃ kariṣyat kriyate ca devo muhuḥ somaṃ viddhi ca śakram etam // (12.2) Par.?
sa viśvakarmā sa ca viśvarūpaḥ sa viśvabhṛd viśvasṛg viśvajicca / (13.1) Par.?
sa śūlabhṛcchoṇitabhṛt karālas taṃ karmabhir viditaṃ vai stuvanti // (13.2) Par.?
taṃ gandharvā apsarasaśca nityam upatiṣṭhante vibudhānāṃ śatāni / (14.1) Par.?
taṃ rākṣasāśca parisaṃvahante rāyaspoṣaḥ sa vijigīṣur ekaḥ // (14.2) Par.?
tam adhvare śaṃsitāraḥ stuvanti rathaṃtare sāmagāśca stuvanti / (15.1) Par.?
taṃ brāhmaṇā brahmamantraiḥ stuvanti tasmai havir adhvaryavaḥ kalpayanti // (15.2) Par.?
sa paurāṇīṃ brahmaguhāṃ praviṣṭo mahīsatraṃ bhāratāgre dadarśa / (16.1) Par.?
sa caiva gām uddadhārāgryakarmā vikṣobhya daityān uragān dānavāṃśca // (16.2) Par.?
tasya bhakṣān vividhān vedayanti tam evājau vāhanaṃ vedayanti / (17.1) Par.?
tasyāntarikṣaṃ pṛthivī divaṃ ca sarvaṃ vaśe tiṣṭhati śāśvatasya // (17.2) Par.?
sa kumbharetāḥ sasṛje purāṇaṃ yatrotpannam ṛṣim āhur vasiṣṭham / (18.1) Par.?
sa mātariśvā vibhur aśvavājī sa raśmimān savitā cādidevaḥ // (18.2) Par.?
tenāsurā vijitāḥ sarva eva tasya vikrāntair vijitānīha trīṇi / (19.1) Par.?
sa devānāṃ mānuṣāṇāṃ pitṝṇāṃ tam evāhur yajñavidāṃ vitānam // (19.2) Par.?
sa eva kālaṃ vibhajann udeti tasyottaraṃ dakṣiṇaṃ cāyane dve / (20.1) Par.?
tasyaivordhvaṃ tiryag adhaścaranti gabhastayo medinīṃ tāpayantaḥ // (20.2) Par.?
taṃ brāhmaṇā vedavido juṣanti tasyādityo bhām upayujya bhāti / (21.1) Par.?
sa māsi māsyadhvarakṛd vidhatte tam adhvare vedavidaḥ paṭhanti // (21.2) Par.?
sa ekayuk cakram idaṃ trinābhi saptāśvayuktaṃ vahate vai tridhāmā / (22.1) Par.?
mahātejāḥ sarvagaḥ sarvasiṃhaḥ kṛṣṇo lokān dhārayate tathaikaḥ / (22.2) Par.?
aśnann anaśnaṃśca tathaiva dhīraḥ kṛṣṇaṃ sadā pārtha kartāram ehi // (22.3) Par.?
sa ekadā kakṣagato mahātmā tṛpto vibhuḥ khāṇḍave dhūmaketuḥ / (23.1) Par.?
sa rākṣasān uragāṃścāvajitya sarvatragaḥ sarvam agnau juhoti // (23.2) Par.?
sa evāśvaḥ śvetam aśvaṃ prayacchat sa evāśvān atha sarvāṃścakāra / (24.1) Par.?
trivandhurastasya rathastricakras trivṛcchirāścaturasraśca tasya // (24.2) Par.?
sa vihāyo vyadadhāt pañcanābhiḥ sa nirmame gāṃ divam antarikṣam / (25.1) Par.?
evaṃ ramyān asṛjat parvatāṃśca hṛṣīkeśo 'mitadīptāgnitejāḥ // (25.2) Par.?
sa laṅghayan vai sarito jighāṃsan sa taṃ vajraṃ praharantaṃ nirāsa / (26.1) Par.?
sa mahendraḥ stūyate vai mahādhvare viprair eko ṛksahasraiḥ purāṇaiḥ // (26.2) Par.?
durvāsā vai tena nānyena śakyo gṛhe rājan vāsayituṃ mahaujāḥ / (27.1) Par.?
tam evāhur ṛṣim ekaṃ purāṇaṃ sa viśvakṛd vidadhātyātmabhāvān // (27.2) Par.?
vedāṃśca yo vedayate 'dhidevo vidhīṃśca yaścāśrayate purāṇān / (28.1) Par.?
kāme vede laukike yat phalaṃ ca viṣvaksene sarvam etat pratīhi // (28.2) Par.?
jyotīṃṣi śuklāni ca sarvaloke trayo lokā lokapālāstrayaśca / (29.1) Par.?
trayo 'gnayo vyāhṛtayaśca tisraḥ sarve devā devakīputra eva // (29.2) Par.?
saṃvatsaraḥ sa ṛtuḥ so 'rdhamāsaḥ so 'horātraḥ sa kalā vai sa kāṣṭhāḥ / (30.1) Par.?
mātrā muhūrtāśca lavāḥ kṣaṇāśca viṣvaksene sarvam etat pratīhi // (30.2) Par.?
candrādityau grahanakṣatratārāḥ sarvāṇi darśānyatha paurṇamāsyaḥ / (31.1) Par.?
nakṣatrayogā ṛtavaśca pārtha viṣvaksenāt sarvam etat prasūtam // (31.2) Par.?
rudrādityā vasavo 'thāśvinau ca sādhyā viśve marutāṃ ṣaḍ gaṇāśca / (32.1) Par.?
prajāpatir devamātāditiśca sarve kṛṣṇād ṛṣayaścaiva sapta // (32.2) Par.?
vāyur bhūtvā vikṣipate ca viśvam agnir bhūtvā dahate viśvarūpaḥ / (33.1) Par.?
āpo bhūtvā majjayate ca sarvaṃ brahmā bhūtvā sṛjate viśvasaṃghān // (33.2) Par.?
vedyaṃ ca yad vedayate ca vedān vidhiśca yaścāśrayate vidheyān / (34.1) Par.?
dharme ca vede ca bale ca sarvaṃ carācaraṃ keśavaṃ tvaṃ pratīhi // (34.2) Par.?
jyotirbhūtaḥ paramo 'sau purastāt prakāśayan prabhayā viśvarūpaḥ / (35.1) Par.?
apaḥ sṛṣṭvā hyātmabhūr ātmayoniḥ purākarot sarvam evātha viśvam // (35.2) Par.?
ṛtūn utpātān vividhānyadbhutāni meghān vidyut sarvam airāvataṃ ca / (36.1) Par.?
sarvaṃ kṛṣṇāt sthāvaraṃ jaṅgamaṃ ca viśvākhyātād viṣṇum enaṃ pratīhi // (36.2) Par.?
viśvāvāsaṃ nirguṇaṃ vāsudevaṃ saṃkarṣaṇaṃ jīvabhūtaṃ vadanti / (37.1) Par.?
tataḥ pradyumnam aniruddhaṃ caturtham ājñāpayatyātmayonir mahātmā // (37.2) Par.?
sa pañcadhā pañcajanopapannaṃ saṃcodayan viśvam idaṃ sisṛkṣuḥ / (38.1) Par.?
tataścakārāvanimārutau ca khaṃ jyotir āpaśca tathaiva pārtha // (38.2) Par.?
sa sthāvaraṃ jaṅgamaṃ caivam etaccaturvidhaṃ lokam imaṃ ca kṛtvā / (39.1) Par.?
tato bhūmiṃ vyadadhāt pañcabījāṃ dyauḥ pṛthivyāṃ dhāsyati bhūri vāri / (39.2) Par.?
tena viśvaṃ kṛtam etaddhi rājan sa jīvayatyātmanaivātmayoniḥ // (39.3) Par.?
tato devān asurānmānuṣāṃśca lokān ṛṣīṃścātha pitṝn prajāśca / (40.1) Par.?
samāsena vividhān prāṇilokān sarvān sadā bhūtapatiḥ sisṛkṣuḥ // (40.2) Par.?
śubhāśubhaṃ sthāvaraṃ jaṅgamaṃ ca viṣvaksenāt sarvam etat pratīhi / (41.1) Par.?
yad vartate yacca bhaviṣyatīha sarvam etat keśavaṃ tvaṃ pratīhi // (41.2) Par.?
mṛtyuścaiva prāṇinām antakāle sākṣāt kṛṣṇaḥ śāśvato dharmavāhaḥ / (42.1) Par.?
bhūtaṃ ca yacceha na vidma kiṃcid viṣvaksenāt sarvam etat pratīhi // (42.2) Par.?
yat praśastaṃ ca lokeṣu puṇyaṃ yacca śubhāśubham / (43.1) Par.?
tat sarvaṃ keśavo 'cintyo viparītam ato bhavet // (43.2) Par.?
etādṛśaḥ keśavo 'yaṃ svayaṃbhūr nārāyaṇaḥ paramaścāvyayaśca / (44.1) Par.?
madhyaṃ cāsya jagatastasthuṣaśca sarveṣāṃ bhūtānāṃ prabhavaścāpyayaśca // (44.2) Par.?
Duration=0.25338387489319 secs.