Texts

Help

Select a text:
Bibliography

Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler

Chapter id: 4224

Click on a sentence to show its analysis
Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.

athātaḥ śvāsahidhmācikitsitaṃ vyākhyāsyāmaḥ / (1.1) Par.?

iti ha smāhur ātreyādayo maharṣayaḥ / (1.2) Par.?

śvāsahidhmā yatas tulyahetvādyāḥ sādhanaṃ tataḥ / (1.3) Par.?

tulyam eva tadārtaṃ ca pūrvaṃ svedairupācaret // (1.4) Par.?

snigdhair lavaṇatailāktaṃ taiḥ kheṣu grathitaḥ kaphaḥ / (2.1) Par.?

sulīno 'pi vilīno 'sya koṣṭhaṃ prāptaḥ sunirharaḥ // (2.2) Par.?

srotasāṃ syān mṛdutvaṃ ca marutaścānulomatā / (3.1) Par.?

svinnaṃ ca bhojayed annaṃ snigdham ānūpajai rasaiḥ // (3.2) Par.?

dadhyuttareṇa vā dadyāt tato 'smai vamanaṃ mṛdu / (4.1) Par.?

viśeṣāt kāsavamathuhṛdgrahasvarasādine // (4.2) Par.?

pippalīsaindhavakṣaudrayuktaṃ vātāvirodhi yat / (5.1) Par.?

nirhṛte sukham āpnoti sa kaphe duṣṭavigrahe // (5.2) Par.?

srotaḥsu ca viśuddheṣu caratyavihato 'nilaḥ / (6.1) Par.?

dhmānodāvartatamake mātuluṅgāmlavetasaiḥ // (6.2) Par.?

hiṅgupīluviḍair yuktam annaṃ syād anulomanam / (7.1) Par.?

sasaindhavaṃ phalāmlaṃ vā koṣṇaṃ dadyād virecanam // (7.2) Par.?

ete hi kaphasaṃruddhagatiprāṇaprakopajāḥ / (8.1) Par.?

tasmāt tanmārgaśuddhyartham ūrdhvādhaḥ śodhanaṃ hitam // (8.2) Par.?

udīryate bhṛśataraṃ mārgarodhād vahajjalam / (9.1) Par.?

yathā tathānilas tasya mārgam asmād viśodhayet // (9.2) Par.?

aśāntau kṛtasaṃśuddher dhūmair līnaṃ malaṃ haret / (10.1) Par.?

haridrāpattram eraṇḍamūlaṃ lākṣāṃ manaḥśilām // (10.2) Par.?

sadevadārvalaṃ māṃsīṃ piṣṭvā vartiṃ prakalpayet / (11.1) Par.?

tāṃ ghṛtāktāṃ pibeddhūmaṃ yavān vā ghṛtasaṃyutān // (11.2) Par.?

madhūcchiṣṭaṃ sarjarasaṃ ghṛtaṃ vā guru vāguru / (12.1) Par.?

candanaṃ vā tathā śṛṅgaṃ vālān vā snāva vā gavām // (12.2) Par.?

ṛkṣagodhākuraṅgaiṇacarmaśṛṅgakhurāṇi vā / (13.1) Par.?

gugguluṃ vā manohvāṃ vā śālaniryāsam eva vā // (13.2) Par.?

śallakīṃ gugguluṃ lohaṃ padmakaṃ vā ghṛtāplutam / (14.1) Par.?

avaśyaṃ svedanīyānām asvedyānām api kṣaṇam // (14.2) Par.?

svedayet sasitākṣīrasukhoṣṇasnehasecanaiḥ / (15.1) Par.?

utkārikopanāhaiśca svedādhyāyoktabheṣajaiḥ // (15.2) Par.?

uraḥ kaṇṭhaṃ ca mṛdubhiḥ sāme tvāmavidhiṃ caret / (16.1) Par.?

atiyogoddhataṃ vātaṃ dṛṣṭvā pavananāśanaiḥ // (16.2) Par.?

snigdhai rasādyair nātyuṣṇairabhyaṅgaiśca śamaṃ nayet / (17.1) Par.?

anutkliṣṭakaphāsvinnadurbalānāṃ hi śodhanāt // (17.2) Par.?

vāyur labdhāspado marma saṃśoṣyāśu hared asūn / (18.1) Par.?

kaṣāyalehasnehādyais teṣāṃ saṃśamayed ataḥ // (18.2) Par.?

kṣīṇakṣatātisārāsṛkpittadāhānubandhajān / (19.1) Par.?

madhurasnigdhaśītādyair hidhmāśvāsān upācaret // (19.2) Par.?

kulatthadaśamūlānāṃ kvāthe syur jāṅgalā rasāḥ / (20.1) Par.?

yūṣāśca śigruvārtākakāsaghnavṛṣamūlakaiḥ // (20.2) Par.?

pallavair nimbakulakabṛhatīmātuluṅgajaiḥ / (21.1) Par.?

vyāghrīdurālabhāśṛṅgībilvamadhyatrikaṇṭakaiḥ // (21.2) Par.?

sāmṛtāgnikulatthaiśca yūṣaḥ syāt kvathitair jale / (22.1) Par.?

tadvad rāsnābṛhatyādibalāmudgaiḥ sacitrakaiḥ // (22.2) Par.?

peyā ca citrakājājīśṛṅgīsauvarcalaiḥ kṛtā / (23.1) Par.?

daśamūlena vā kāsaśvāsahidhmārujāpahā // (23.2) Par.?

daśamūlaśaṭhīrāsnābhārgībilvarddhipauṣkaraiḥ / (24.1) Par.?

kulīraśṛṅgīcapalātāmalakyamṛtauṣadhaiḥ // (24.2) Par.?

pibet kaṣāyaṃ jīrṇe 'smin peyāṃ taireva sādhitām / (25.1) Par.?

śāliṣaṣṭikagodhūmayavamudgakulatthabhuk // (25.2) Par.?

kāsahṛdgrahapārśvārtihidhmāśvāsapraśāntaye / (26.1) Par.?

saktūn vārkāṅkurakṣīrabhāvitānāṃ samākṣikān // (26.2) Par.?

yavānāṃ daśamūlādiniḥkvāthalulitān pibet / (27.1) Par.?

anne ca yojayet kṣārahiṅgvājyaviḍadāḍimān // (27.2) Par.?

sapauṣkaraśaṭhīvyoṣamātuluṅgāmlavetasān / (28.1) Par.?

daśamūlasya vā kvātham athavā devadāruṇaḥ // (28.2) Par.?

pibed vā vāruṇīmaṇḍaṃ hidhmāśvāsī pipāsitaḥ / (29.1) Par.?

pippalīpippalīmūlapathyājantughnacitrakaiḥ // (29.2) Par.?

Rezept

kalkitair lepite rūḍhe niḥkṣiped ghṛtabhājane / (30.1) Par.?

takraṃ māsasthitaṃ taddhi dīpanaṃ śvāsakāsajit // (30.2) Par.?

Rezept

pāṭhāṃ madhurasāṃ dāru saralaṃ ca niśi sthitam / (31.1) Par.?

surāmaṇḍe 'lpalavaṇaṃ pibet prasṛtasaṃmitam // (31.2) Par.?

bhārgīśuṇṭhyau sukhāmbhobhiḥ kṣāraṃ vā maricānvitam / (32.1) Par.?

svakvāthapiṣṭāṃ lulitāṃ bāṣpikāṃ pāyayeta vā // (32.2) Par.?

svarasaḥ saptaparṇasya puṣpāṇāṃ vā śirīṣataḥ / (33.1) Par.?

hidhmāśvāse madhukaṇāyuktaḥ pittakaphānuge // (33.2) Par.?

utkārikā tugākṛṣṇāmadhūlīghṛtanāgaraiḥ / (34.1) Par.?

pittānubandhe yoktavyā pavane tvanubandhini // (34.2) Par.?

śvāvicchaśāmiṣakaṇāghṛtaśalyakaśoṇitaiḥ / (35.1) Par.?

suvarcalārasavyoṣasarpirbhiḥ sahitaṃ payaḥ // (35.2) Par.?

anu śālyodanaṃ peyam vātapittānubandhini / (36.1) Par.?

caturguṇāmbusiddhaṃ vā chāgaṃ saguḍanāgaram // (36.2) Par.?

pippalīmūlamadhukaguḍago'śvaśakṛdrasān / (37.1) Par.?

hidhmābhiṣyandakāsaghnāṃllihyān madhughṛtānvitān // (37.2) Par.?

gogajāśvavarāhoṣṭrakharameṣājaviḍrasam / (38.1) Par.?

samadhvekaikaśo lihyād bahuśleṣmāthavā pibet // (38.2) Par.?

catuṣpāccarmaromāsthikhuraśṛṅgodbhavāṃ maṣīm / (39.1) Par.?

tathaiva vājigandhāyā lihyācchvāsī kapholbaṇaḥ // (39.2) Par.?

śaṭhīpauṣkaradhātrīr vā pauṣkaraṃ vā kaṇānvitam / (40.1) Par.?

gairikāñjanakṛṣṇā vā svarasaṃ vā kapitthajam // (40.2) Par.?

rasena vā kapitthasya dhātrīsaindhavapippalīḥ / (41.1) Par.?

ghṛtakṣaudreṇa vā pathyāviḍaṅgoṣaṇapippalīḥ // (41.2) Par.?

kolalājāmaladrākṣāpippalīnāgarāṇi vā / (42.1) Par.?

guḍatailaniśādrākṣākaṇārāsnoṣaṇāni vā // (42.2) Par.?

pibed rasāmbumadyāmlair lehauṣadharajāṃsi vā / (43.1) Par.?

jīvantīmustasurasatvagelādvayapauṣkaram // (43.2) Par.?

caṇḍātāmalakīlohabhārgīnāgaravālakam / (44.1) Par.?

karkaṭākhyāśaṭhīkṛṣṇānāgakesaracorakam // (44.2) Par.?

upayuktaṃ yathākāmaṃ cūrṇaṃ dviguṇaśarkaram / (45.1) Par.?

pārśvarugjvarakāsaghnaṃ hidhmāśvāsaharaṃ param // (45.2) Par.?

śaṭhītāmalakībhārgīcaṇḍāvālakapauṣkaram / (46.1) Par.?

śarkarāṣṭaguṇaṃ cūrṇaṃ hidhmāśvāsaharaṃ param // (46.2) Par.?

tulyaṃ guḍaṃ nāgaraṃ ca bhakṣayen nāvayeta vā / (47.1) Par.?

laśunasya palāṇḍor vā mūlaṃ gṛñjanakasya vā // (47.2) Par.?

candanād vā rasaṃ dadyān nārīkṣīreṇa nāvanam / (48.1) Par.?

stanyena makṣikāviṣṭhām alaktakarasena vā // (48.2) Par.?

sasaindhavaṃ ghṛtācchaṃ vā siddhaṃ stanyena vā ghṛtam / (49.1) Par.?

kalkitair madhuradravyais tat piben nāvayeta vā // (49.2) Par.?

sakṛd uṣṇaṃ sakṛcchītaṃ vyatyāsāt sasitāmadhu / (50.1) Par.?

tadvat payas tathā siddham adhobhāgauṣadhair ghṛtam // (50.2) Par.?

kaṇāsauvarcalakṣāravayaḥsthāhiṅgucorakaiḥ / (51.1) Par.?

sakāyasthair ghṛtaṃ mastudaśamūlarase pacet // (51.2) Par.?

tat pibej jīvanīyair vā lihyāt samadhu sādhitam / (52.1) Par.?

tejovatyabhayā kuṣṭhaṃ pippalī kaṭurohiṇī // (52.2) Par.?

bhūtikaṃ pauṣkaraṃ mūlaṃ palāśaścitrakaḥ śaṭhī / (53.1) Par.?

paṭudvayaṃ tāmalakī jīvantī bilvapeśikā // (53.2) Par.?

vacā pattraṃ ca tālīśaṃ karṣāṃśais tair vipācayet / (54.1) Par.?

hiṅgupādair ghṛtaprasthaṃ pītam āśu nihanti tat // (54.2) Par.?

śākhānilārśograhaṇīhidhmāhṛtpārśvavedanāḥ / (55.1) Par.?

ardhāṃśena pibet sarpiḥ kṣāreṇa paṭunāthavā // (55.2) Par.?

dhānvantaraṃ vṛṣaghṛtaṃ dādhikaṃ hapuṣādi vā / (56.1) Par.?

śītāmbusekaḥ sahasā trāsavikṣepabhīśucaḥ // (56.2) Par.?

harṣerṣyocchvāsarodhāśca hitaṃ kīṭaiśca daṃśanam / (57.1) Par.?

yat kiṃcit kaphavātaghnam uṣṇaṃ vātānulomanam // (57.2) Par.?

tat sevyaṃ prāyaśo yacca sutarāṃ mārutāpaham / (58.1) Par.?

sarveṣāṃ bṛṃhaṇe hyalpaḥ śakyaśca prāyaśo bhavet // (58.2) Par.?

nātyarthaṃ śamane 'pāyo bhṛśo 'śakyaśca karṣaṇe / (59.1) Par.?

śamanair bṛṃhaṇaiścāto bhūyiṣṭhaṃ tān upācaret / (59.2) Par.?

kāsaśvāsakṣayacchardihidhmāścānyo'nyabheṣajaiḥ // (59.3) Par.?

Duration=0.73834609985352 secs.