Texts

matsya uvāca / (1.1) Par.?

catvāryāhuḥ sahasrāṇi varṣāṇāṃ tu kṛtaṃ yugam / (1.2) Par.?

tasya tāvacchatī saṃdhyā dviguṇā ravinandana // (1.3) Par.?

yatra dharmaścatuṣpādastvadharmaḥ pādavigrahaḥ / (2.1) Par.?

svadharmaniratāḥ santo jāyante yatra mānavāḥ // (2.2) Par.?

viprāḥ sthitā dharmaparā rājavṛttau sthitā nṛpāḥ / (3.1) Par.?

kṛṣyāmabhiratā vaiśyāḥ śūdrāḥ śuśrūṣavaḥ sthitāḥ // (3.2) Par.?

tadā satyaṃ ca śaucaṃ ca dharmaścaiva vivardhate / (4.1) Par.?

sadbhirācaritaṃ karma kriyate khyāyate ca vai // (4.2) Par.?

etatkārtayugaṃ vṛttaṃ sarveṣāmapi pārthiva / (5.1) Par.?

prāṇināṃ dharmasaṅgānāmapi vai nīcajanmanām // (5.2) Par.?

trīṇi varṣasahasrāṇi tretāyugamihocyate / (6.1) Par.?

tasya tāvacchatī saṃdhyā dviguṇā parikīrtyate // (6.2) Par.?

dvābhyāmadharmaḥ pādābhyāṃ tribhirdharmo vyavasthitaḥ / (7.1) Par.?

yatra satyaṃ ca sattvaṃ ca tretādharmo vidhīyate // (7.2) Par.?

tretāyāṃ vikṛtiṃ yānti varṇāstvete na saṃśayaḥ / (8.1) Par.?

cāturvarṇyasya vaikṛtyādyānti daurbalyamāśramāḥ // (8.2) Par.?

eṣā tretāyugagatirvicitrā devanirmitā / (9.1) Par.?

dvāparasya tu yā ceṣṭā tāmapi śrotumarhasi // (9.2) Par.?

dvāparaṃ dve sahasre tu varṣāṇāṃ ravinandana / (10.1) Par.?

tasya tāvacchatī saṃdhyā dviguṇā yugamucyate // (10.2) Par.?

tatra cārthaparāḥ sarve prāṇino rajasā hatāḥ / (11.1) Par.?

sarve naiṣkṛtikāḥ kṣudrā jāyante ravinandana // (11.2) Par.?

dvābhyāṃ dharmaḥ sthitaḥ padbhyāmadharmastribhirutthitaḥ / (12.1) Par.?

viparyayācchanairdharmaḥ kṣayameti kalau yuge // (12.2) Par.?

brāhmaṇyabhāvasya tatastathautsukyaṃ viśīryate / (13.1) Par.?

vratopavāsāstyajyante dvāpare yugaparyaye // (13.2) Par.?

tathā varṣasahasraṃ tu varṣāṇāṃ dve śate api / (14.1) Par.?

saṃdhyayā saha saṃkhyātaṃ krūraṃ kaliyugaṃ smṛtam // (14.2) Par.?

yatrādharmaścatuṣpādaḥ syāddharmaḥ pādavigrahaḥ / (15.1) Par.?

kāminastapasā hīnā jāyante tatra mānavāḥ // (15.2) Par.?

naivātisāttvikaḥ kaścin na sādhurna ca satyavāk / (16.1) Par.?

nāstikā brahmabhaktā vā jāyante tatra mānavāḥ // (16.2) Par.?

ahaṃkāragṛhītāśca prakṣīṇasnehabandhanāḥ / (17.1) Par.?

viprāḥ śūdrasamācārāḥ santi sarve kalau yuge // (17.2) Par.?

āśramāṇāṃ viparyāsaḥ kalau samparivartate / (18.1) Par.?

varṇānāṃ caiva saṃdeho yugānte ravinandana // (18.2) Par.?

vidyāddvādaśasāhasrīṃ yugākhyāṃ pūrvanirmitām / (19.1) Par.?

evaṃ sahasraparyantaṃ tadaharbrāhmamucyate // (19.2) Par.?

tato'hani gate tasminsarveṣāmeva jīvinām / (20.1) Par.?

śarīranirvṛtiṃ dṛṣṭvā lokasaṃhārabuddhitaḥ // (20.2) Par.?

devatānāṃ ca sarvāsāṃ brahmādīnāṃ mahīpate / (21.1) Par.?

daityānāṃ dānavānāṃ ca yakṣarākṣasapakṣiṇām // (21.2) Par.?

gandharvāṇāmapsarasāṃ bhujaṃgānāṃ ca pārthiva / (22.1) Par.?

parvatānāṃ nadīnāṃ ca paśūnāṃ caiva sattama / (22.2) Par.?

tiryagyonigatānāṃ ca sattvānāṃ kṛmiṇāṃ tathā // (22.3) Par.?

mahābhūtapatiḥ pañca hṛtvā bhūtāni bhūtakṛt / (23.1) Par.?

jagatsaṃharaṇārthāya kurute vaiśasaṃ mahat // (23.2) Par.?

bhūtvā sūryaścakṣuṣī cādadāno bhūtvā vāyuḥ prāṇināṃ prāṇajālam / (24.1) Par.?

bhūtvā vahnirnirdahansarvalokānbhūtvā megho bhūya ugro'pyavarṣat // (24.2) Par.?