Texts

śrīmārkaṇḍeya uvāca / (1.1) Par.?

punaryugāntaṃ te cānyaṃ sampravakṣyāmi tacchṛṇu / (1.2) Par.?

sūryairādīpite loke jaṅgame sthāvare purā // (1.3) Par.?

saritsaraḥsamudreṣu kṣayaṃ yāteṣu sarvaśaḥ / (2.1) Par.?

nirmānuṣavaṣaṭkāre hyamaryādagatiṃ gate // (2.2) Par.?

nānārūpaistato medhaiḥ śakrāyudhavirājitaiḥ / (3.1) Par.?

sarvamāpūritaṃ vyoma vāryaughaiḥ pūrite tadā // (3.2) Par.?

tatastvekārṇavībhūte sarvataḥ salilāvṛte / (4.1) Par.?

jagatkṛtvodare sarvaṃ suṣvāpa bhagavānharaḥ // (4.2) Par.?

prakṛtiṃ svāmavaṣṭabhya yogātmā sa prajāpatiḥ / (5.1) Par.?

śete yugasahasrāntaṃ kālamāviśya sārṇavam // (5.2) Par.?

tatra suptaṃ mahātmānaṃ brahmalokanivāsinaḥ / (6.1) Par.?

bhṛgvādiṛṣayaḥ sarve ye cānye sanakādayaḥ // (6.2) Par.?

paryaṅke vimale śubhre nānāstaraṇasaṃstṛte / (7.1) Par.?

śayānaṃ dadṛśurdevaṃ sapatnīkaṃ vṛṣadhvajam // (7.2) Par.?

viśvarūpā tu sā nārī viśvarūpo maheśvaraḥ / (8.1) Par.?

gāḍhamāliṅgya suptas tāṃ dadṛśe cāhamavyayam // (8.2) Par.?

pādamūle tatastasya śyāmāṃ tāṃ padmalakṣaṇām / (9.1) Par.?

kanyāṃ paśyāmi suśroṇīṃ caraṇau tasya mṛdgatīm // (9.2) Par.?

vimalāmbarasaṃvītāṃ vyālayajñopavītinīm / (10.1) Par.?

śyāmāṃ kamalapatrākṣīṃ sarvābharaṇabhūṣitām // (10.2) Par.?

sakalaṃ yugasāhasraṃ narmadeyaṃ vijānatī / (11.1) Par.?

prasuptaṃ devadeveśamupāste varavarṇinī // (11.2) Par.?

hṛtairvedaiścaturbhiśca brahmāpyevaṃ maheśvaraḥ / (12.1) Par.?

bhṛgvādyairmānasaiḥ putraiḥ stauti śaṅkaramavyayam // (12.2) Par.?

bhaktyā paramayā rājaṃstatra śambhum anāmayam / (13.1) Par.?

stuvantastatra deveśaṃ mantrairīśvarasambhavaiḥ // (13.2) Par.?

prasuptaṃ devamīśānaṃ bodhayansamupasthitaḥ / (14.1) Par.?

uttiṣṭha hara piṅgākṣa mahādeva maheśvara // (14.2) Par.?

mama vedā hṛtāḥ sarve ato 'haṃ stotumudyataḥ / (15.1) Par.?

vedairvyāptaṃ jagatsarvaṃ divyādivyaṃ carācaram // (15.2) Par.?

atītaṃ vartamānaṃ ca smarāmi ca sṛjāmyaham / (16.1) Par.?

tairvinā cāhamekastu mūko 'dho jaḍavatsadā // (16.2) Par.?

gatirvīryaṃ balotsāhau tairvinā na prajāyate / (17.1) Par.?

tairvinā devadeveśa nāhaṃ kiṃcit smarāmi vai // (17.2) Par.?

tānvedāndevadeveśa śīghraṃ me dātumarhasi / (18.1) Par.?

jaḍāndhabadhiraṃ sarvaṃ jagatsthāvarajaṅgamam // (18.2) Par.?

sthānādi daśa catvāri na śobhante sureśvara / (19.1) Par.?

praṇamāmy alpavīryatvād vedahīnaḥ sureśvara // (19.2) Par.?

vedebhyaḥ sakalaṃ jātaṃ yatkiṃcitsacarācaram / (20.1) Par.?

tāvacchobhanti śāstrāṇi samastāni jagadguro // (20.2) Par.?

yāvadvedanidhirayaṃ nopatiṣṭhetsanātanaḥ / (21.1) Par.?

yathoditena sūryeṇa tamo yāti vināśatām // (21.2) Par.?

evaṃ samastapāpāni yānti vedasya dhāraṇāt / (22.1) Par.?

vede rahasi yatsūkṣmaṃ yattadbrahma sanātanam // (22.2) Par.?

hṛdisthaṃ deva jānāmi gataṃ tadvedagarjanāt / (23.1) Par.?

vedānuccarato me 'dya tava śaṅkara cāgrataḥ // (23.2) Par.?

akasmātte gatā vedā na sṛjeyaṃ vibho bhuvam / (24.1) Par.?

te 'pi sarve mahādeva praviṣṭāḥ sammukhārṇavam // (24.2) Par.?

te yācyamānā deveśa tiṣṭhantu smaraṇe mama / (25.1) Par.?

duhiteyaṃ viśālākṣī sarvaḥ sarvaṃ vijānate // (25.2) Par.?

jāyatī yugasāhasraṃ nānyā kācidbhavedṛśī / (26.1) Par.?

ṛṣiścāyaṃ mahābhāgo mārkaṇḍo dhīmatāṃ varaḥ // (26.2) Par.?

kalpe kalpe mahādeva tvāmayaṃ paryupāsate / (27.1) Par.?

jagattrayahitārthāya carate vratamuttamam // (27.2) Par.?

evamuktastu deveśo brahmaṇā parameṣṭhinā / (28.1) Par.?

uvāca ślakṣṇayā vācā narmadāṃ saritāṃ varām // (28.2) Par.?

kathayasva mahābhāge brahmaṇastvaṃ tu pṛcchataḥ / (29.1) Par.?

kena vedā hṛtāḥ sarve vedhaso jagatīguroḥ // (29.2) Par.?

evamuktā tu rudreṇa uvāca mṛgalocanā / (30.1) Par.?

brahmaṇo japato vedāṃstvayi supte maheśvara // (30.2) Par.?

bhavataśchidramāsādya ghore 'sminsalilāvṛte / (31.1) Par.?

pūrvakalpasamudbhūtāvasurau suradurjayau // (31.2) Par.?

śriyāvṛttau mahādeva tvayā cotpāditau purā / (32.1) Par.?

surāsurasudurjeyau dānavau madhukaiṭabhau // (32.2) Par.?

tau vāyubhūtau sūkṣmau ca paṭhato 'smātpitāmahāt / (33.1) Par.?

tāvāśu hṛtvā vedāṃśca praviṣṭau ca mahārṇavam // (33.2) Par.?

etacchrutvā mahātejā hyamṛtāyāstato vacaḥ / (34.1) Par.?

sasmāra sa ca deveśaṃ śaṅkhacakragadādharam // (34.2) Par.?

sa viveśa mahārāja bhūtalaṃ sasurottamaḥ / (35.1) Par.?

dānavāntakaro devaḥ sarvadaivatapūjitaḥ // (35.2) Par.?

mīnarūpadharo devo loḍayāmāsa cārṇam / (36.1) Par.?

vedāṃśca dadṛśe tatra pātāle nihitānprabhuḥ // (36.2) Par.?

tau ca daityau mahāvīryau dṛṣṭavānmadhusūdanaḥ / (37.1) Par.?

mahāvegau mahābāhū sūdayāmāsa tejasā // (37.2) Par.?

vedāṃstatrāpi toyasthānānināya jagadguruḥ / (38.1) Par.?

caturvaktrāya devāyādadāccakravibhūṣitaḥ // (38.2) Par.?

tataḥ prahṛṣṭo bhagavān vedāṃllabdhvā pitāmahaḥ / (39.1) Par.?

janayāmāsa nikhilaṃ jagadbhūyaścarācaram // (39.2) Par.?

sā ca devī nadī puṇyā rudrasya paricārikā / (40.1) Par.?

pāvanī sarvabhūtānāṃ provāha salilaṃ tadā // (40.2) Par.?

tasyāstīre tato devā ṛṣayaśca tapodhanāḥ / (41.1) Par.?

yajanti tryambakaṃ devaṃ prahṛṣṭenāntarātmanā // (41.2) Par.?

ekā mūrtirmaheśasya kāraṇāntaragatā / (42.1) Par.?

traiguṇyā kurute karma brahmacakrīśarūpataḥ // (42.2) Par.?

eteṣāṃ tu pṛthagbhāvaṃ ye kurvanti sumohitāḥ / (43.1) Par.?

teṣāṃ dharmaḥ kutaḥ siddhirjāyate pāpakarmiṇām // (43.2) Par.?

evametā mahānadyastisro rudrasamudbhavāḥ / (44.1) Par.?

ekā eva tridhā bhūtā gaṅgā revā sarasvatī // (44.2) Par.?

gaṅgā tu vaiṣṇavī mūrtiḥ sarvapāpapraṇāśinī / (45.1) Par.?

rudradehasamudbhūtā narmadā caivameva tu // (45.2) Par.?

brāhmī sarasvatī mūrtistriṣu lokeṣu viśrutā / (46.1) Par.?

divyā kāmagamā devī vāgvibhūtyai tu saṃsthitā // (46.2) Par.?

narmadā paramā kācinmartyamūrtikalā śivā / (47.1) Par.?

divyā kāmagamā devī sarvatra surapūjitā // (47.2) Par.?

vyāpinī sarvabhūtānāṃ sūkṣmātsūkṣmatarā smṛtā / (48.1) Par.?

akṣayā hyamṛtā hyeṣā svargasopānamuttamā // (48.2) Par.?

sṛṣṭā rudreṇa lokānāṃ saṃsārārṇavatāriṇī // (49.1) Par.?

sīrajalaṃ ye 'pi pibanti loke mucyanti te pāpaviśeṣasaṅghaiḥ / (50.1) Par.?

vrajanti saṃsāramanādibhāvaṃ tyaktvā ciraṃ mokṣapadaṃ viśuddham // (50.2) Par.?

yathā gaṅgā tathā revā tathā caiva sarasvatī / (51.1) Par.?

samaṃ puṇyaphalaṃ proktaṃ snānadarśanacintanaiḥ // (51.2) Par.?

varadānānmahābhāgā hyadhikā cocyate budhaiḥ / (52.1) Par.?

kāruṇyāntarabhāvena na mṛtā samupāgatā // (52.2) Par.?

mucyante darśanāttena pātakaiḥ snānamaṅgalaiḥ / (53.1) Par.?

narmadāyāṃ nṛpaśreṣṭha ye namanti trilocanam // (53.2) Par.?

umārudrāṅgasambhūtā yena caiṣā mahānadī / (54.1) Par.?

lokānprāpayate svargaṃ tena puṇyatvamāgatā // (54.2) Par.?

ya evamīśānavarasya dehaṃ vibhajya devīmiha saṃśṛṇoti / (55.1) Par.?

sa yāti rudraṃ mahatāraveṇa gandharvayakṣairiva gīyamānaḥ // (55.2) Par.?

iti śrīskānde mahāpurāṇa ekāśītisāhasryāṃ saṃhitāyāṃ pañcama āvantyakhaṇḍe revākhaṇḍe narmadāmāhātmye narmadotpattitatsnānaphalādikathanaṃ nāma navamo 'dhyāyaḥ // (56.1) Par.?