Texts

śrīmārkaṇḍeya uvāca / (1.1) Par.?

narmadādakṣiṇe kūle nāgatīrthamanuttamam / (1.2) Par.?

yatra siddhā mahānāgā bhaye jāte tato nṛpa // (1.3) Par.?

yudhiṣṭhira uvāca / (2.1) Par.?

mahābhayānāṃ lokasya nāgānāṃ dvijasattama / (2.2) Par.?

kathaṃ jātaṃ bhayaṃ tīvraṃ yena te tapasi sthitāḥ // (2.3) Par.?

bhūtaṃ bhavyaṃ bhaviṣyacca yatsurāsuramānave / (3.1) Par.?

tāta te viditaṃ sarvaṃ tena me kautukaṃ mahat // (3.2) Par.?

mama saṃtāpajaṃ duḥkhaṃ duryodhanasamudbhavam / (4.1) Par.?

tava vaktrāmbujaughena plāvitaṃ nirvṛtiṃ gatam // (4.2) Par.?

śrutvā tava mukhodgītāṃ kathāṃ pāpapraṇāśanīm / (5.1) Par.?

bhūyo bhūyaḥ smṛtirjātā śravaṇe mama suvrata // (5.2) Par.?

na kleśatvaṃ dvije yuktaṃ na cānyo jānate phalam / (6.1) Par.?

vidyādānasya mahataḥ śrāvitasya sutasya ca // (6.2) Par.?

evaṃ jñātvā yathānyāyaṃ yaḥ praśnaḥ pṛcchito mayā / (7.1) Par.?

kathā tu kathyatāṃ vipra dayāṃ kṛtvā mamopari // (7.2) Par.?

mārkaṇḍeya uvāca / (8.1) Par.?

yathā yathā tvaṃ nṛpa bhāṣase ca tathā tathā me sukhameti bhāratī / (8.2) Par.?

śaithilyabhāvājjarayānvitasya tvatsauhṛdaṃ naśyati naiva tāta // (8.3) Par.?

kathayāmi yathāvṛttam itihāsaṃ purātanam / (9.1) Par.?

kathitaṃ pūrvato vṛddhaiḥ pāramparyeṇa bhārata // (9.2) Par.?

dve bhārye kaśyapasyāstāṃ sarvalokeṣvanuttame / (10.1) Par.?

garutmato vai vinatā sarpāṇāṃ kadrureva ca // (10.2) Par.?

aśvasaṃdarśanāt tābhyāṃ kalirūpaṃ vyavasthitam / (11.1) Par.?

prabhātakāle rājendra bhāskarākāravarcasam // (11.2) Par.?

taṃ dṛṣṭvā vinatā rūpam aśvaṃ sarvatra pāṇḍuram / (12.1) Par.?

atha tāṃ kadrūmavocatsā paśya paśya varānane // (12.2) Par.?

uccaiḥśravasaḥ sādṛśyaṃ paśya sarvatra pāṇḍuram / (13.1) Par.?

dhāvamānam aviśrāntaṃ javena pavanopamam // (13.2) Par.?

taṃ dṛṣṭvā sahasā yāntam īrṣyābhāvena mohitā / (14.1) Par.?

kṛṣṇaṃ matvā tathājalpattayā saha nṛpottama // (14.2) Par.?

vinate tvaṃ mṛṣā loke nṛśaṃse kulapāṃsani / (15.1) Par.?

kṛṣṇaṃ cainaṃ vada śvetaṃ narakaṃ yāsyase param // (15.2) Par.?

vinatovāca / (16.1) Par.?

satyānṛte tu vacane paṇo 'yaṃ te mamaiva tu / (16.2) Par.?

sahasraṃ vatsarāndāsī bhaveyaṃ tava veśmani // (16.3) Par.?

tatheti te pratijñāya rātrau gatvā svakaṃ gṛham / (17.1) Par.?

parityajya ubhe te tu krodhamūrchitamūrchite // (17.2) Par.?

bandhugarvasya gatvā tu kathayāmāsa taṃ paṇam / (18.1) Par.?

kadrūrvinatayā sārddhaṃ yadvṛttaṃ pramadālaye // (18.2) Par.?

tacchrutvā bāndhavāḥ sarve kadrūputrāstathaiva ca / (19.1) Par.?

na manyante hitaṃ kāryaṃ kṛtaṃ mātrā vigarhitam // (19.2) Par.?

akṛṣṇaḥ kṛṣṇatām amba kathaṃ gaccheddhayottamaḥ / (20.1) Par.?

dāsatvaṃ prāpsyase tvaṃ hi paṇenānena suvrate // (20.2) Par.?

kadrūruvāca / (21.1) Par.?

bhaveyaṃ na yathādāsī tatkurudhvaṃ hi satvaram / (21.2) Par.?

viśadhvaṃ romakūpeṣu tasyāśvasya matirmama // (21.3) Par.?

kṣaṇamātraṃ kṛte kārye sā dāsī ca bhavenmama / (22.1) Par.?

tataḥ svasthoragāḥ sarve bhaviṣyatha yathāsukham // (22.2) Par.?

sarpā ūcuḥ / (23.1) Par.?

yathā tvaṃ jananī devi pannagānāṃ matā bhuvi / (23.2) Par.?

tathāpi sā viśeṣeṇa vañcitavyā na karhicit // (23.3) Par.?

kadrūruvāca / (24.1) Par.?

mama vākyamakurvāṇā ye kecidbhuvi pannagāḥ / (24.2) Par.?

havyavāhamukhaṃ sarve te yāsyantyavicāritāḥ // (24.3) Par.?

etacchrutvā tu vacanaṃ ghoraṃ mātṛmukhodbhavam / (25.1) Par.?

kecitpraviṣṭā romāṇi tathānye girisaṃsthitāḥ // (25.2) Par.?

kecitpraviṣṭā jāhnavyāmanye ca tapasi sthitāḥ // (26.1) Par.?

tato varṣasahasrānte tutoṣa parameśvaraḥ / (27.1) Par.?

mahādevo jagaddhātā hyuvāca parayā girā // (27.2) Par.?

bho bhoḥ sarpā nivartadhvaṃ tapaso 'sya mahatphalam / (28.1) Par.?

yamicchatha dadāmyadya nātra kāryā vicāraṇā // (28.2) Par.?

sarpā ūcuḥ / (29.1) Par.?

kadrūśāpabhayādbhītā devadeva maheśvara / (29.2) Par.?

tava pārśve vasiṣyāmo yāvadābhūtasamplavam // (29.3) Par.?

devadeva uvāca / (30.1) Par.?

ekaścāyaṃ mahābāhurvāsukirbhujagottamaḥ / (30.2) Par.?

mama pārśve vasennityaṃ sarveṣāṃ bhayarakṣakaḥ // (30.3) Par.?

anyeṣāṃ caiva sarpāṇāṃ bhayaṃ nāsti mamājñayā / (31.1) Par.?

āplutya narmadātoye bhujagāste ca rakṣitāḥ // (31.2) Par.?

nāsti mṛtyubhayaṃ teṣāṃ vasadhvaṃ yatra cepsitam / (32.1) Par.?

kadrūśāpabhayaṃ nāsti hyeṣa me vistaraḥ paraḥ // (32.2) Par.?

evaṃ dattvā varaṃ teṣāṃ devadevo maheśvaraḥ / (33.1) Par.?

jagāmākāśamāviśya kailāsaṃ dharaṇīdharam // (33.2) Par.?

gate cādarśanaṃ deve vāsukipramukhā nṛpa / (34.1) Par.?

sthāpayitvā tathā jagmurdevadevaṃ maheśvaram // (34.2) Par.?

tatra tīrthe tu yaḥ kaścit pañcamyāmarcayecchivam / (35.1) Par.?

tasya nāgakulānyaṣṭau na hiṃsanti kadācana // (35.2) Par.?

mṛtaḥ kālena mahatā tatra tīrthe nareśvara / (36.1) Par.?

śivasyānucaro bhūtvā vasate kālamīpsitam // (36.2) Par.?

iti śrīskānde mahāpurāṇa ekāśītisāhasryāṃ saṃhitāyāṃ pañcama āvantyakhaṇḍe revākhaṇḍe nāgeśvaratīrthamāhātmyavarṇanaṃ nāmaikatriṃśadadhikaśatatamo 'dhyāyaḥ // (37.1) Par.?