Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): cūḍākaraṇa, keśānta

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 13749
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
śrīḥ / (1.1) Par.?
sāṃvatsarikasya cūḍākaraṇam // (1.2) Par.?
sāṃvatsarika
g.s.m.
→ pratihan (2.0) [conj]
cūḍākaraṇa.
n.s.n.
root
tṛtīye vāpratihate // (2) Par.?
tṛtīya
l.s.m.

indecl.
∞ a
indecl.
∞ pratihan.
PPP, l.s.m.
← sāṃvatsarika (1.2) [conj]
ṣoḍaśavarṣasya keśāntaḥ // (3) Par.?
∞ varṣa
g.s.m.
keśānta.
n.s.m.
root
yathāmaṅgalaṃ vā sarveṣām // (4) Par.?

indecl.
sarva.
g.p.m.
root
brāhmaṇānbhojayitvā mātā kumāram ādāyāplāvyāhate vāsasī paridhāpyāṅka ādhāya paścādagnerupaviśati // (5) Par.?
∞ bhojay,
Abs., indecl.
mātṛ
n.s.f.
kumāra
ac.s.m.
ādā
Abs., indecl.
∞ āplāvay
Abs., indecl.
∞ ahata
ac.d.n.
vāsas
ac.d.n.
paridhāpay
Abs., indecl.
∞ aṅka
l.s.n.
ādhā,
Abs., indecl.
paścāt
indecl.
∞ agni
g.s.m.
∞ upaviś.
3. sg., Pre. ind.
root
anvārabdha ājyāhutīr hutvā prāśanānte śītāsv apsūṣṇā āsiñcatyuṣṇena vāya udakenehy adite keśānvapeti // (6) Par.?
anvārabh
PPP, n.s.m.
ājya
comp.
∞ āhuti
ac.p.f.
hu,
Abs., indecl.
∞ anta
l.s.m.
śīta
l.p.f.
ap
l.p.f.
∞ uṣṇa
ac.p.f.
āsic
3. sg., Pre. ind.
root
∞ uṣṇa
i.s.n.
vāyu
v.s.m.
udaka
i.s.n.
∞ i.
2. sg., Pre. imp.
aditi
v.s.f.
keśa
ac.p.m.
∞ vap
2. sg., Pre. imp.
∞ iti.
indecl.
keśaśmaśrviti ca keśānte // (7) Par.?
keśa
comp.
∞ śmaśru
ac.s.n.
∞ iti
indecl.
ca
indecl.
keśānta.
l.s.m.
root
athātra navanītapiṇḍaṃ ghṛtapiṇḍaṃ dadhno vā prāsyati // (8) Par.?
atha
indecl.
∞ atra
indecl.
∞ piṇḍa
ac.s.m.
ghṛta
comp.
∞ piṇḍa
ac.s.m.
dadhi
g.s.n.

indecl.
prās.
3. sg., Pre. ind.
root
tata ādāya dakṣiṇaṃ godānamundati / (9.1) Par.?
tatas
indecl.
ādā,
Abs., indecl.
godāna
ac.s.n.
∞ und.
3. sg., Pre. ind.
root
→ savitṛ (9.2) [advcl:ccomp]
savitrā prasūtā daivyā āpa undantu te tanūṃ dīrghāyutvāya varcasa iti // (9.2) Par.?
savitṛ
i.s.m.
← und (9.1) [advcl]
prasū
PPP, n.p.f.
daivya
n.p.f.
ap
n.p.f.
und
3. pl., Pre. imp.
tvad
g.s.a.
tanū
ac.s.f.
dīrgha
comp.
∞ āyu
comp.
∞ tva
d.s.n.
varcas
d.s.n.
iti.
indecl.
tryeṇyā śalalyā vinīya trīṇi kuśataruṇānyantardadhātyoṣadha iti // (10) Par.?
tryeṇī
i.s.f.
śalalī
i.s.f.
vinī,
Abs., indecl.
tri
ac.p.n.
kuśa
comp.
∞ taruṇa
ac.p.n.
∞ antardhā
3. sg., Pre. ind.
root
∞ oṣadhi
v.s.f.
iti.
indecl.
śivo nāmeti lohakṣuramādāya nivartayāmīti pravapati yenāvapatsavitā kṣureṇa somasya rājño varuṇasya vidvān / (11.1) Par.?
śiva
n.s.m.
nāma
indecl.
∞ iti.
indecl.
loha
comp.
∞ kṣura
ac.s.m.
∞ ādā,
Abs., indecl.
nivartay
1. sg., Pre. ind.
∞ iti,
indecl.
pravap.
3. sg., Pre. ind.
root
yad
i.s.m.
∞ vap
3. sg., Impf.
∞ savitṛ
n.s.m.
kṣura
i.s.m.
soma
g.s.m.
rājan
g.s.m.
varuṇa
g.s.m.
vid,
Perf., n.s.m.
→ tad (11.2) [flat]
tena brahmāṇo vapatedam asyāyuṣyaṃ jaradaṣṭir yathāsaditi // (11.2) Par.?
tad
i.s.m.
← vid (11.1) [flat]
brahman
v.p.m.
vap
2. pl., Pre. imp.
∞ idam
ac.s.n.
idam
g.s.m.
∞ āyuṣya,
ac.s.n.
yathā
indecl.
∞ as
3. sg., Pre. sub.
∞ iti.
indecl.
sakeśāni pracchidyānaḍuhe gomayapiṇḍe prāsyatyuttarato dhriyamāṇe // (12) Par.?
sa
indecl.
∞ keśa
ac.p.n.
pracchid
Abs., indecl.
∞ ānaḍuha
l.s.m.
gomaya
comp.
∞ piṇḍa
l.s.m.
prās
3. sg., Pre. ind.
root
∞ uttaratas
indecl.
dhṛ.
Ind. pass., l.s.m.
evaṃ dviraparaṃ tūṣṇīm // (13) Par.?
evam
indecl.
dvis
indecl.
∞ apara
ac.s.n.
root
tūṣṇīm.
indecl.
itarayoścondanādi // (14) Par.?
itara
l.d.n.
∞ ca
indecl.
∞ undana
comp.
∞ ādi.
n.s.n.
root
atha paścāt tryāyuṣamiti // (15) Par.?
atha
indecl.
paścāt
indecl.
root
tri
comp.
∞ āyuṣa
n.s.n.
∞ iti.
indecl.
athottarato yena bhūriścarā divaṃ jyokca paścāddhi sūryam / (16.1) Par.?
atha
indecl.
∞ uttaratas.
indecl.
root
yad
i.s.n.
bhūri
n.s.f.
∞ cara
n.s.f.
div
ac.s.m.
jyok
indecl.
∞ ca
indecl.
paścāt
indecl.
∞ hi
indecl.
sūrya,
ac.s.m.
→ tad (16.2) [flat]
tena te vapāmi brahmaṇā jīvātave jīvanāya suślokyāya svastaya iti // (16.2) Par.?
tad
i.s.n.
← sūrya (16.1) [flat]
tvad
d.s.a.
vap
1. sg., Pre. ind.
brahman
i.s.n.
jīvātu
d.s.f.
jīvana
d.s.n.
suślokya
d.s.n.
svasti
d.s.f.
iti.
indecl.
triḥ kṣureṇa śiraḥ pradakṣiṇaṃ pariharati samukhaṃ keśānte // (17) Par.?
tris
indecl.
kṣura
i.s.m.
śiras
ac.s.n.
parihṛ
3. sg., Pre. ind.
root
sa
indecl.
∞ mukha
ac.s.n.
keśānta.
l.s.m.
yatkṣureṇa majjayatā supeśasā vaptvā vāvapati keśāñ chinddhi śiro māsyāyuḥ pramoṣīḥ // (18) Par.?
yat
indecl.
root
∞ kṣura
i.s.m.
majjay
Pre. ind., i.s.m.
su
indecl.
∞ peśas
i.s.m.
vap
Abs., indecl.

indecl.
∞ āvap
3. sg., Pre. ind.
keśa
ac.p.m.
chid
2. sg., Pre. imp.
śiras.
ac.s.n.

indecl.
∞ idam
g.s.m.
∞ āyus
ac.s.n.
pramuṣ.
2. sg., Aor. inj.
mukhamiti ca keśānte // (19) Par.?
mukha
n.s.n.
∞ iti.
indecl.
ca
indecl.
keśānta.
l.s.m.
root
tābhir adbhiḥ śiraḥ samudya nāpitāya kṣuraṃ prayacchati / (20.1) Par.?
tad
i.p.f.
ap
i.p.f.
śiras
ac.s.n.
samund,
Abs., indecl.
nāpita
d.s.m.
kṣura
ac.s.m.
prayam.
3. sg., Pre. ind.
root
akṣuṇvan parivapeti // (20.2) Par.?
parivap
2. sg., Pre. imp.
root
∞ iti.
indecl.
yathāmaṅgalaṃ keśaśeṣakaraṇam // (21) Par.?
keśa
comp.
∞ śeṣakaraṇa.
n.s.n.
root
anuguptametaṃ sakeśaṃ gomayapiṇḍaṃ nidhāya goṣṭhe palvala udakānte vācāryāya varaṃ dadāti // (22) Par.?
anugup
PPP, ac.s.m.
∞ etad
ac.s.m.
sa
indecl.
∞ keśa
ac.s.m.
gomaya
comp.
∞ piṇḍa
ac.s.m.
nidhā
Abs., indecl.
goṣṭha
l.s.m.
palvala
l.s.n.
udaka
comp.
∞ anta
l.s.m.

indecl.
∞ ācārya
d.s.m.
vara
ac.s.m.
.
3. sg., Pre. ind.
root
gāṃ keśānte // (23) Par.?
go
ac.s.f.
root
keśānta.
l.s.m.
saṃvatsaraṃ brahmacaryam avapanaṃ ca keśānte dvādaśarātraṃ ṣaḍrātraṃ trirātram antataḥ // (24) Par.?
saṃvatsara
ac.s.m.
brahmacarya
n.s.n.
root
a
indecl.
∞ vapana
n.s.n.
ca
indecl.
keśānta
l.s.m.
∞ rātra
ac.s.m.
ṣaṣ
comp.
∞ rātra
ac.s.m.
tri
comp.
∞ rātra
ac.s.m.
antatas.
indecl.
Duration=0.15933084487915 secs.