Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): Rudra, Shivaism, Śiva

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 5961
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
ya eko jālavān īśata īśanībhiḥ sarvāṃllokān īśata īśanībhiḥ / (1.1) Par.?
yad
n.s.m.
eka
n.s.m.
jālavat
n.s.m.
īś
3. sg., Pre. sub.
→ udbhava (1.2) [conj]
← bhū (1.2) [dislocated]
īśanī,
i.p.f.
sarva
ac.p.m.
∞ loka
ac.p.m.
īś
3. sg., Pre. sub.
īśanī,
i.p.f.
ya evaika udbhave saṃbhave ca ya etad vidur amṛtās te bhavanti // (1.2) Par.?
yad
n.s.m.
eva
indecl.
∞ eka
n.s.m.
udbhava
l.s.m.
← īś (1.1) [conj]
sambhava
l.s.m.
ca,
indecl.
yad
n.p.m.
etad
ac.s.n.
vid,
3. pl., Perf.
amṛta
n.p.m.
tad
n.p.m.
bhū.
3. pl., Pre. ind.
root
→ īś (1.1) [dislocated]
eko hi rudro na dvitīyāya tasthe ya imāṃllokān īśata īśanībhiḥ / (2.1) Par.?
eka
n.s.m.
root
hi
indecl.
rudra.
n.s.m.
na
indecl.
dvitīya
d.s.m.
sthā,
3. sg., Perf.
root
yad
n.s.m.
idam
ac.p.m.
∞ loka
ac.p.m.
īś
3. sg., Pre. sub.
īśanī.
i.p.f.
pratyaṅ janāṃs tiṣṭhati saṃcukocāntakāle saṃsṛjya viśvā bhuvanāni gopāḥ // (2.2) Par.?
pratyañc
n.s.m.
jana
ac.p.m.
sthā
3. sg., Pre. ind.
root
saṃkuñc
3. sg., Perf.
∞ anta
comp.
∞ kāla
l.s.m.
saṃsṛj
Abs., indecl.
viśva
ac.p.n.
bhuvana
ac.p.n.
gopā.
n.s.m.
viśvataścakṣur uta viśvatomukho viśvatobāhur uta viśvataspāt / (3.1) Par.?
viśvatas
indecl.
root
∞ cakṣus
n.s.m.
uta
indecl.
uta
indecl.
saṃ bāhubhyāṃ dhamati saṃ patatrair dyāvābhūmī janayan deva ekaḥ // (3.2) Par.?
sam
indecl.
root
bāhu
i.d.m.
dham
3. sg., Pre. ind.
sam
indecl.
patatra
i.p.n.
janay
Pre. ind., n.s.m.
deva
n.s.m.
eka.
n.s.m.
yo devānāṃ prabhavaś codbhavaś ca viśvādhipo rudro maharṣiḥ / (4.1) Par.?
yad
n.s.m.
← janay (4.2) [nsubj]
deva
g.p.m.
prabhava
n.s.m.
ca
indecl.
∞ udbhava
n.s.m.
ca
indecl.
viśva
comp.
∞ adhipa
n.s.m.
rudra
n.s.m.
mahat
comp.
∞ ṛṣi,
n.s.m.
hiraṇyagarbhaṃ janayāmāsa pūrvaṃ sa no buddhyā śubhayā saṃyunaktu // (4.2) Par.?
∞ garbha
ac.s.m.
janay
3. sg., per. perf.
→ yad (4.1) [nsubj]
pūrva.
ac.s.m.
tad
n.s.m.
mad
ac.p.a.
buddhi
i.s.f.
śubha
i.s.f.
saṃyuj.
3. sg., Pre. imp.
root
yā te rudra śivā tanūr aghorāpāpakāśinī / (5.1) Par.?
yad
n.s.f.
tvad
g.s.a.
rudra
v.s.m.
śiva
n.s.f.
tanū
n.s.f.
← tad (5.2) [acl]
a
indecl.
∞ ghora
n.s.f.
∞ a
indecl.
∞ pāpa
comp.
∞ kāśin,
n.s.f.
tayā nas tanuvā śaṃtamayā giriśantābhicākaśīhi // (5.2) Par.?
tad
i.s.f.
→ tanū (5.1) [acl:rel]
mad
ac.p.a.
tanū
i.s.f.
∞ abhicākaś.
2. sg., Pre. imp.
root
yām iṣuṃ giriśanta haste bibharṣy astave / (6.1) Par.?
yad
ac.s.f.
iṣu
ac.s.f.
hasta
l.s.m.
bhṛ
2. sg., Pre. ind.
← tad (6.2) [acl]
as,
Inf., indecl.
śivāṃ giritra tāṃ kuru mā hiṃsīḥ puruṣaṃ jagat // (6.2) Par.?
śiva
ac.s.f.
giritra
v.s.m.
tad
ac.s.f.
→ bhṛ (6.1) [acl:rel]
kṛ.
2. sg., Pre. imp.
root

indecl.
hiṃs
2. sg., Aor. inj.
root
puruṣa
ac.s.m.
jagant.
ac.s.n.
tataḥ paraṃ brahmaparaṃ bṛhantaṃ yathānikāyaṃ sarvabhūteṣu gūḍhaṃ / (7.1) Par.?
tatas
indecl.
para
ac.s.m.
→ pariveṣṭitṛ (7.2) [conj]
← jñā (7.2) [xcomp]
brahman
comp.
∞ para
ac.s.m.
bṛhat
ac.s.m.
sarva
comp.
∞ bhūta
l.p.n.
guh
PPP, ac.s.m.
viśvasyaikaṃ pariveṣṭitāram īśaṃ taṃ jñātvāmṛtā bhavanti // (7.2) Par.?
viśva
g.s.n.
∞ eka
ac.s.m.
pariveṣṭitṛ
ac.s.m.
← para (7.1) [conj]
īśa
ac.s.m.
tad
ac.s.m.
jñā
Abs., indecl.
→ para (7.1) [xcomp]
∞ amṛta
n.p.m.
bhū.
3. pl., Pre. ind.
root
vedāham etaṃ puruṣaṃ mahāntam ādityavarṇaṃ tamasaḥ parastāt / (8.1) Par.?
vid
1. sg., Perf.
root
∞ mad
n.s.a.
etad
ac.s.m.
puruṣa
ac.s.m.
mahat
ac.s.m.
āditya
comp.
∞ varṇa
ac.s.m.
tamas
ab.s.n.
parastāt.
indecl.
tam eva viditvāti mṛtyum eti nānyaḥ panthā vidyate 'yanāya // (8.2) Par.?
tad
ac.s.m.
eva
indecl.
vid
Abs., indecl.
∞ ati
indecl.
mṛtyu
ac.s.m.
i.
3. sg., Pre. ind.
root
na
indecl.
∞ anya
n.s.m.
pathin
n.s.m.
vid
3. sg., Ind. pass.
root
ayana.
d.s.n.
yasmāt paraṃ nāparam asti kiṃcid yasmān nāṇīyo na jyāyo 'sti kiṃcit / (9.1) Par.?
yad
ab.s.m.
para
n.s.n.
na
indecl.
∞ apara
n.s.n.
as
3. sg., Pre. ind.
→ sthā (9.2) [conj]
← puruṣa (9.2) [acl]
kaścit,
n.s.n.
yad
ab.s.m.
na
indecl.
∞ aṇīyas
n.s.n.
na
indecl.
jyāyas
n.s.n.
as
3. sg., Pre. ind.
kaścit,
n.s.n.
vṛkṣa iva stabdho divi tiṣṭhaty ekas tenedaṃ pūrṇaṃ puruṣeṇa sarvam // (9.2) Par.?
vṛkṣa
n.s.m.
iva
indecl.
stambh
PPP, n.s.m.
div
l.s.m.
sthā
3. sg., Pre. ind.
← as (9.1) [conj]
eka.
n.s.m.
tad
i.s.m.
∞ idam
n.s.n.
pṛ
PPP, n.s.n.
root
puruṣa
i.s.m.
→ as (9.1) [acl:rel]
sarva.
n.s.n.
tato yad uttarataraṃ yad arūpam anāmayam / (10.1) Par.?
tatas
indecl.
yad
n.s.n.
uttaratara,
n.s.n.
← etad (10.2) [acl]
yad
n.s.n.
arūpa
n.s.n.
anāmaya,
n.s.n.
ya etad vidur amṛtās te bhavanti athetare duḥkham evāpiyanti // (10.2) Par.?
yad
n.p.m.
etad
ac.s.n.
→ uttaratara (10.1) [acl:rel]
vid,
3. pl., Perf.
amṛta
n.p.m.
tad
n.p.m.
bhū.
3. pl., Pre. ind.
root
atha
indecl.
∞ itara
n.p.m.
duḥkha
ac.s.n.
eva
indecl.
∞ apī.
3. pl., Pre. ind.
root
sarvānanaśirogrīvaḥ sarvabhūtaguhāśayaḥ / (11.1) Par.?
sarva
comp.
∞ ānana
comp.
∞ śiras
comp.
∞ grīvā
n.s.m.
root
→ vyāpin (11.2) [conj]
→ bhagavat (11.2) [nsubj]
sarva
comp.
∞ bhūta
comp.
∞ guhā
comp.
∞ āśaya
n.s.m.
sarvavyāpī sa bhagavāṃs tasmāt sarvagataḥ śivaḥ // (11.2) Par.?
sarva
comp.
∞ vyāpin
n.s.m.
← grīvā (11.1) [conj]
tad
n.s.m.
bhagavat.
n.s.m.
← grīvā (11.1) [nsubj]
tasmāt
indecl.
sarva
comp.
∞ gam
PPP, n.s.m.
root
śiva.
n.s.m.
mahān prabhur vai puruṣaḥ sattvasyaiṣa pravartakaḥ / (12.1) Par.?
mahat
n.s.m.
prabhu
n.s.m.
root
vai
indecl.
puruṣa
n.s.m.
sattva
g.s.n.
∞ etad
n.s.m.
pravartaka,
n.s.m.
root
sunirmalām imāṃ prāptim īśāno jyotir avyayaḥ // (12.2) Par.?
su
indecl.
∞ nirmala
ac.s.f.
idam
ac.s.f.
prāpti
ac.s.f.
īś
Pre. ind., n.s.m.
root
jyotis
ac.s.n.
avyaya.
n.s.m.
aṅguṣṭhamātraḥ puruṣo 'ntarātmā sadā janānāṃ hṛdaye saṃniviṣṭaḥ / (13.1) Par.?
∞ mātra
n.s.m.
puruṣa
n.s.m.
sadā
indecl.
jana
g.p.m.
hṛdaya
l.s.n.
saṃniviś
PPP, n.s.m.
root
→ abhikᄆp (13.2) [conj]
hṛdā manīṣā manasābhikᄆpto ya etad vidur amṛtās te bhavanti // (13.2) Par.?
hṛd
i.s.n.
manas
i.s.n.
∞ abhikᄆp.
PPP, n.s.m.
← saṃniviś (13.1) [conj]
yad
n.p.m.
etad
ac.s.n.
vid,
3. pl., Perf.
amṛta
n.p.m.
tad
n.p.m.
bhū.
3. pl., Pre. ind.
root
sahasraśīrṣā puruṣaḥ sahasrākṣaḥ sahasrapāt / (14.1) Par.?
sahasra
comp.
root
∞ śīrṣan
n.s.m.
puruṣa
n.s.m.
sahasra
comp.
∞ akṣa
n.s.m.
sahasra
comp.
∞ pād
n.s.m.
sa bhūmiṃ viśvato vṛtvā atyatiṣṭhad daśāṅgulam // (14.2) Par.?
tad
n.s.m.
root
bhūmi
ac.s.f.
viśvatas
indecl.
vṛ,
Abs., indecl.
atiṣṭhā
3. sg., Impf.
daśan
comp.
∞ aṅgula.
ac.s.m.
puruṣa evedaṃ sarvaṃ yad bhūtaṃ yac ca bhavyam / (15.1) Par.?
puruṣa
n.s.m.
root
eva
indecl.
∞ idam
n.s.n.
sarva,
n.s.n.
yad
n.s.n.
bhū
PPP, n.s.n.
yad
n.s.n.
ca
indecl.
bhū,
Ger., n.s.n.
utāmṛtatvasyeśāno yad annenātirohati // (15.2) Par.?
uta
indecl.
root
∞ amṛta
comp.
∞ tva
g.s.n.
∞ īś,
Pre. ind., n.s.m.
yat
indecl.
anna
i.s.n.
∞ atiruh.
3. sg., Pre. ind.
sarvataḥpāṇipādaṃ tat sarvato'kṣiśiromukhaṃ / (16.1) Par.?
sarvatas
indecl.
∞ pāṇi
comp.
∞ pāda
n.s.n.
→ śrutimat (16.2) [conj]
tad
n.s.n.
← sthā (16.2) [nsubj]
sarvatas
indecl.
∞ akṣi
comp.
∞ śiras
comp.
∞ mukha
n.s.n.
sarvataḥśrutimalloke sarvam āvṛtya tiṣṭhati // (16.2) Par.?
sarvatas
indecl.
∞ śrutimat
n.s.n.
← pāda (16.1) [conj]
∞ loka,
l.s.m.
sarva
ac.s.n.
āvṛ
Abs., indecl.
sthā,
3. sg., Pre. ind.
root
→ tad (16.1) [nsubj]
sarvendriyaguṇābhāsaṃ sarvendriyavivarjitaṃ / (17.1) Par.?
sarvasya prabhum īśānaṃ sarvasya śaraṇaṃ bṛhat // (17.2) Par.?
navadvāre pure dehī haṃso lelāyate bahiḥ / (18.1) Par.?
navan
comp.
∞ dvāra
l.s.n.
pura
l.s.n.
dehin
n.s.m.
→ vaśin (18.2) [nmod:appos]
haṃsa
n.s.m.
lelāy
3. sg., Pre. ind.
root
bahis
indecl.
vaśī sarvasya lokasya sthāvarasya carasya ca // (18.2) Par.?
vaśin
n.s.m.
← dehin (18.1) [nmod]
sarva
g.s.m.
loka
g.s.m.
sthāvara
g.s.m.
cara
g.s.m.
ca.
indecl.
apāṇipādo javano grahītā paśyaty acakṣuḥ sa śṛṇoty akarṇaḥ / (19.1) Par.?
a
indecl.
∞ pāṇi
comp.
∞ pāda
n.s.m.
javana
n.s.m.
grahītṛ
n.s.m.
root
paś
3. sg., Pre. ind.
root
a
indecl.
∞ cakṣus.
n.s.m.
tad
n.s.m.
śru
3. sg., Pre. ind.
a
indecl.
∞ karṇa.
n.s.m.
sa vetti vedyaṃ na ca tasyāsti vettā tam āhur agryaṃ puruṣaṃ mahāntam // (19.2) Par.?
tad
n.s.m.
vid
3. sg., Pre. ind.
root
vid.
Ger., ac.s.n.
na
indecl.
ca
indecl.
tad
g.s.m.
∞ as
3. sg., Pre. ind.
vettṛ.
n.s.m.
tad
ac.s.m.
ah
3. pl., Perf.
root
agrya
ac.s.m.
puruṣa
ac.s.m.
mahat.
ac.s.m.
aṇor aṇīyān mahato mahīyān ātmā guhāyāṃ nihito 'sya jantoḥ / (20.1) Par.?
aṇu
ab.s.m.
aṇīyas
n.s.m.
mahat
ab.s.m.
mahīyas
n.s.m.
ātman
n.s.m.
guhā
l.s.f.
nidhā
PPP, n.s.m.
root
idam
g.s.m.
jantu.
g.s.m.
tam akratuṃ paśyati vītaśoko dhātuḥ prasādān mahimānam īśam // (20.2) Par.?
tad
ac.s.m.
akratu
ac.s.m.
paś
3. sg., Pre. ind.
root

PPP, comp.
∞ śoka
n.s.m.
dhātṛ
g.s.m.
prasāda
ab.s.m.
mahiman
ac.s.m.
īśa.
ac.s.m.
vedāham etam ajaraṃ purāṇaṃ sarvātmānaṃ sarvagataṃ vibhutvāt / (21.1) Par.?
vid
1. sg., Perf.
root
∞ mad
n.s.a.
etad
ac.s.m.
→ pravad (21.2) [acl:rel]
ajara
ac.s.m.
purāṇa
ac.s.m.
sarva
comp.
∞ ātman
ac.s.m.
sarva
comp.
∞ gam
PPP, ac.s.m.
vibhu
comp.
∞ tva.
ab.s.n.
janmanirodhaṃ pravadanti yasya brahmavādino hi pravadanti nityam // (21.2) Par.?
janman
comp.
∞ nirodha
ac.s.m.
pravad
3. pl., Pre. ind.
← etad (21.1) [acl]
yad,
g.s.m.
brahman
comp.
∞ vādin
n.p.m.
hi
indecl.
pravad
3. pl., Pre. ind.
nitya.
ac.s.m.
Duration=0.10830497741699 secs.