UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 16540
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
sūryo ha vā agnihotram / (1.1)
Par.?
tad yad etasyā agra āhuter udait tasmāt sūryo 'gnihotram // (1.2)
Par.?
sa yat sāyam astamite juhoti ya idaṃ tasminn iha sati juhavānīti / (2.1)
Par.?
atha yat prātar anudite juhoti ya idaṃ tasminn iha sati juhavānīti / (2.2)
Par.?
tasmād vai sūryo 'gnihotram ity āhuḥ // (2.3)
Par.?
atha yad astam eti tad agnāv eva yonau garbho bhūtvā praviśati / (3.1)
Par.?
taṃ garbhaṃ bhavantam imāḥ sarvāḥ prajā anu garbhā bhavanti / (3.2)
Par.?
īlitā hi śere saṃjānānāḥ / (3.3)
Par.?
atha yad rātris tira evaitat karoti tira iva hi garbhāḥ // (3.4)
Par.?
sa yat sāyam astam ite juhoti garbham evaitat santam abhijuhoti garbhaṃ santam abhikaroti / (4.1)
Par.?
sa yad garbhaṃ santam abhijuhoti tasmād ime garbhā anaśnanto jīvanti // (4.2)
Par.?
atha yat prātar anudite juhoti prajanayaty evainam / (5.1)
Par.?
etat so 'yaṃ tejo bhūtvā vibhrājamāna udeti / (5.2)
Par.?
śaśvaddha vai nodiyād yad asminn etām āhutiṃ na juhuyāt / (5.3)
Par.?
tasmād vā etām āhutiṃ juhoti // (5.4)
Par.?
sa yathāhis tvaco nirmucyetaivaṃ rātreḥ pāpmano nirmucyate / (6.1)
Par.?
yathā ha vā ahis tvaco nirmucyetaivaṃ sarvasmāt pāpmano nirmucyate ya evaṃ vidvān agnihotraṃ juhoti / (6.2)
Par.?
tad etasyaivānu prajātim imāḥ sarvāḥ prajā anu prajāyante / (6.3)
Par.?
vi hi sṛjyante yathārtham // (6.4)
Par.?
sa yaḥ purādityasyāstamayād āhavanīyam uddharaty ete vai viśve devā raśmayaḥ / (7.1)
Par.?
atha yat param bhāḥ prajāpatir vā sa indro vā / (7.2)
Par.?
etad u ha vai viśve devā agnihotraṃ juhvato gṛhān āgacchanti / (7.3)
Par.?
sa yasyānuddhṛtam āgacchanti tasmād devā apaprayanti / (7.4)
Par.?
tad vā asmai tad vyṛdhyate yasmād devā apaprayanti tasyānu vyṛddhiṃ yaś ca veda yaś ca nānuddhṛtam abhyastam agād ity āhuḥ // (7.5)
Par.?
atha yaḥ purādityasyāstamayād āhavanīyam uddharati yathā śreyasy āgamiṣyaty āvasathenopakᄆptenopāsītaivaṃ tat / (8.1)
Par.?
sa yasyoddhṛtam āgacchanti tasyāhavanīyam praviśanti tasyāhavanīye niviśante // (8.2)
Par.?
sa yat sāyam astamite juhoty agnāv evaibhya etat praviṣṭebhyo juhoti / (9.1)
Par.?
atha yat prātar anudite juhoty apretebhya evaibhya etaj juhoti / (9.2)
Par.?
tasmād uditahomināṃ vicchinnam agnihotram manyāmaha iti ha smāhāsuriḥ / (9.3)
Par.?
yathā śūnyam āvasatham āhared evaṃ tad iti // (9.4)
Par.?
dvayaṃ vā idaṃ jīvanaṃ mūli caivāmūlaṃ ca / (10.1)
Par.?
tad ubhayaṃ devānāṃ san manuṣyā upajīvanti / (10.2)
Par.?
paśavo 'mūlā oṣadhayo mūlinyaḥ / (10.3)
Par.?
te paśavo 'mūlā oṣadhīr mūlinīr jagdhvāpaḥ pītvā tata eṣa rasaḥ sambhavati // (10.4)
Par.?
sa yat sāyam astamite juhoty asya rasasya jīvanasya devebhyo juhavāni yad eṣām idaṃ / (11.1)
Par.?
sad upajīvāma iti / (11.2)
Par.?
sa yat tato rātryāśnāti hutocchiṣṭam eva tan niravattabaly aśnāti / (11.3)
Par.?
hutocchiṣṭasya hy evāgnihotraṃ juhvad aśitā // (11.4)
Par.?
atha yat prātar anudite juhoty asya rasasya jīvanasya devebhyo juhavāni yad eṣām idaṃ sad upajīvāma iti / (12.1)
Par.?
sa yat tato 'hnāśnāti hutocchiṣṭam eva tan niravattabaly aśnāti / (12.2)
Par.?
hutocchiṣṭasya hy evāgnihotraṃ juhvad aśitā // (12.3)
Par.?
tad āhuḥ sam evānye yajñās tiṣṭhante / (13.1)
Par.?
agnihotram eva na saṃtiṣṭhate / (13.2)
Par.?
api dvādaśasaṃvatsaram antavad eva / (13.3)
Par.?
athaitad evānantam / (13.4)
Par.?
sāyaṃ hi hutvā veda prātar hoṣyāmīti / (13.5)
Par.?
prātar hutvā veda punaḥ sāyaṃ hoṣyāmīti / (13.6)
Par.?
tad etad anupasthitam agnihotram / (13.7)
Par.?
tasyānupasthitim anv anupasthitā imāḥ prajāḥ prajāyante / (13.8)
Par.?
anupasthito ha vai śriyā prajayā prajāyate ya evam etad anupasthitam agnihotraṃ veda // (13.9)
Par.?
tad dugdhvādhiśrayati śṛtam asad iti / (14.1)
Par.?
tad āhur yarhy udantaṃ tarhi juhuyād iti / (14.2)
Par.?
tad vai nodantaṃ kuryāt / (14.3)
Par.?
upa ha dahed yad udantaṃ kuryāt / (14.4)
Par.?
aprajajñi vai reta upadagdham / (14.5)
Par.?
tasmān nodantaṃ kuryāt // (14.6)
Par.?
adhiśrityaiva juhuyāt / (15.1)
Par.?
yan nv evaitad agne retas tena nv eva śṛtam / (15.2)
Par.?
yad v enad agnāv adhiśrayanti teno eva śṛtam / (15.3)
Par.?
tasmād adhiśrityaiva juhuyāt // (15.4)
Par.?
tad avajyotayati śṛtaṃ vedānīti / (16.1)
Par.?
athāpaḥ pratyānayati śāntyai nv eva rasasyo caiva sarvatvāya / (16.2)
Par.?
idaṃ hi yadā varṣaty athauṣadhayo jāyanta / (16.3) Par.?
oṣadhīr jagdhvāpaḥ pītvā tata eṣa rasaḥ sambhavati / (16.4)
Par.?
tasmād u rasasyo caiva sarvatvāya / (16.5)
Par.?
tasmād yady enaṃ kṣīraṃ kevalam pāne 'bhyābhaved udastokam āścotayitavai brūyācchāntyai nv eva rasasyo caiva sarvatvāya // (16.6)
Par.?
atha catur unnayati / (17.1)
Par.?
caturdhāvihitaṃ hīdam payaḥ / (17.2)
Par.?
atha samidham ādāyodādravati samiddhahomāyaiva / (17.3)
Par.?
so 'nupasādya pūrvām āhutiṃ juhoti / (17.4)
Par.?
sa yad upasādayed yathā yasmā aśanam āhariśyant syāt tad antarā nidadhyād evaṃ tat / (17.5)
Par.?
atha yad anupasādya yathā yasmā aśanam āharet tasmā āhṛtyaivopanidadhyād evaṃ tat / (17.6)
Par.?
upasādyottarāṃ nānāvīrye evaine etat karoti / (17.7)
Par.?
manaś ca ha vai vāk caite āhutī / (17.8)
Par.?
tan manaś caivaitad vācaṃ ca vyāvartayati / (17.9)
Par.?
tasmād idam manaś ca vāk ca samānam eva san nāneva // (17.10)
Par.?
sa vai dvir agnau juhoti dvir upamārṣṭi dviḥ prāśnāti catur unnayati / (18.1)
Par.?
daśākṣarā vai virāṭ / (18.3)
Par.?
virāḍ vai yajñaḥ / (18.4)
Par.?
tad virājam evaitad yajñam abhisampādayati // (18.5)
Par.?
sa yad agnau juhoti tad deveṣu juhoti / (19.1)
Par.?
tasmād devāḥ santi / (19.2)
Par.?
atha yad upamārṣṭi tat pitṛṣu cauṣadhīṣu ca juhoti / (19.3)
Par.?
tasmāt pitaraś cauṣadhayaś ca santi / (19.4)
Par.?
atha yaddhutvā prāśnāti tan manuṣyeṣu juhoti / (19.5)
Par.?
tasmān manuṣyāḥ santi // (19.6)
Par.?
yā vai prajā yajñe 'nanvābhaktāḥ parābhūtā vai tāḥ / (20.1)
Par.?
evam evaitad yā imāḥ prajā aparābhūtās tā yajñamukha ābhajati / (20.2)
Par.?
teno ha paśavo 'nvābhaktā yan manuṣyān anu paśavaḥ // (20.3)
Par.?
tad u hovāca yājñavalkyo na vai yajña iva mantavai pākayajña iva vā iti / (21.1)
Par.?
idaṃ hi yad anyasmin yajñe srucy avadyati sarvaṃ tad agnau juhoti / (21.2)
Par.?
athaitad agnau hutvotsṛpyācāmati nirleḍhi / (21.3)
Par.?
tad asya pākayajñasyeveti / (21.4)
Par.?
tad asya tat paśavyaṃ rūpam / (21.5)
Par.?
paśavyo hi pākayajñaḥ // (21.6)
Par.?
saiṣaikāhutir evāgre yām evāmūṃ prajāpatir ajuhot / (22.1)
Par.?
atha yad eta etat paścevādhriyantāgnir yo 'yam pavate sūryas tasmād eṣā dvitīyāhutir hūyate // (22.2)
Par.?
sā yā pūrvāhutiḥ sāgnihotrasya devatā / (23.1)
Par.?
tasmāt tasyai juhoti / (23.2)
Par.?
atha yottarā sviṣṭakṛdbhājanam eva sā / (23.3)
Par.?
tasmāt tām uttarārdhe juhoti / (23.4)
Par.?
eṣā hi dik sviṣṭakṛtaḥ / (23.5)
Par.?
tan mithunāyaivaiṣā dvitīyāhutir hūyate / (23.6)
Par.?
dvandvaṃ hi mithunaṃ prajananam // (23.7)
Par.?
tad dvayam evaite āhutī bhūtaṃ caiva bhaviṣyac ca jātaṃ ca janiṣyamāṇaṃ cāgataṃ cāśā cādya ca śvaś ca / (24.1)
Par.?
tad dvayam evānu // (24.2)
Par.?
ātmaiva bhūtam / (25.1)
Par.?
addhā hi tad yad bhūtam addho tad yad ātmā / (25.2)
Par.?
prajaiva bhaviṣyat / (25.3)
Par.?
anaddhā hi tad yad bhaviṣyad anaddho tad yat prajā // (25.4)
Par.?
ātmaiva jātam / (26.1)
Par.?
addhā hi tad yaj jātam addho tad yad ātmā / (26.2)
Par.?
prajaiva janiṣyamāṇam / (26.3)
Par.?
anaddhā hi tad yaj janiṣyamāṇam anaddho tad yat prajā // (26.4)
Par.?
ātmaivāgatam / (27.1)
Par.?
addhā hi tad yad āgatam addho tad yad ātmā / (27.2)
Par.?
prajaivāśā / (27.3)
Par.?
anaddhā hi tad yad āśānaddho tad yat prajā // (27.4)
Par.?
ātmaivādya / (28.1)
Par.?
addhā hi tad yad adyāddho tad yad ātmā / (28.2)
Par.?
prajaiva śvaḥ / (28.3)
Par.?
anaddhā hi tad yacchvo 'naddho tad yat prajā // (28.4)
Par.?
sā yā pūrvāhutiḥ sātmānam abhi hūyate / (29.1)
Par.?
tām mantreṇa juhoti / (29.2)
Par.?
addhā hi tad yan mantro 'ddho tad yad ātmā / (29.3)
Par.?
atha yottarā sā prajām abhi hūyate / (29.4)
Par.?
tāṃ tūṣṇīṃ juhoti / (29.5)
Par.?
anaddhā hi tad yat tūṣṇīm anaddho tad yat prajā // (29.6)
Par.?
sa juhoty agnir jyotir jyotir agniḥ svāheti / (30.1)
Par.?
atha prātaḥ sūryo jyotir jyotiḥ sūryaḥ svāheti / (30.2)
Par.?
tat satyenaiva hūyate / (30.3)
Par.?
yadā hy eva sūryo 'stam ety athāgnir jyotiḥ / (30.4)
Par.?
yadā sūrya udety atha sūryo jyotiḥ / (30.5)
Par.?
yad vai satyena hūyate tad devān gacchati // (30.6)
Par.?
tad u haitad evāruṇaye brahmavarcasakāmāya takṣānūvācāgnir varco jyotir varcaḥ sūryo varco jyotir varca iti / (31.1)
Par.?
brahmavarcasī haiva bhavati ya evaṃ vidvān agnihotraṃ juhoti // (31.2)
Par.?
tad v asty eva prajananasyeva rūpam / (32.1)
Par.?
agnir jyotir jyotir agniḥ svāheti tad ubhayato jyotī reto devatayā parigṛhṇāti / (32.2)
Par.?
ubhayataḥ parigṛhītaṃ vai retaḥ prajāyate / (32.3)
Par.?
tad ubhayata evaitat parigṛhya prajanayati // (32.4)
Par.?
atha prātaḥ sūryo jyotir jyotiḥ sūryaḥ svāheti tad ubhayato jyotī reto devatayā parigṛhṇāti / (33.1)
Par.?
ubhayataḥ parigṛhītaṃ vai retaḥ prajāyate / (33.2)
Par.?
tad ubhayata evaitat parigṛhya prajanayati / (33.3)
Par.?
tat prajananasya rūpam // (33.4)
Par.?
tad u hovāca jīvalaś cailakir garbham evāruṇiḥ karoti na prajanayatīti / (34.1)
Par.?
sa etenaiva sāyaṃ juhuyāt // (34.2)
Par.?
atha prātaḥ jyotiḥ sūryaḥ sūryo jyotiḥ svāheti tad bahirdhā jyotī reto devatayā karoti / (35.1)
Par.?
bahirdhā vai retaḥ prajātam bhavati / (35.2)
Par.?
tad enat prajanayati // (35.3)
Par.?
tad āhur agnāv evaitat sāyaṃ sūryaṃ juhoti sūrye prātar agnim iti / (36.1)
Par.?
tad vai tad uditahominām eva / (36.2)
Par.?
yadā hy eva sūryo 'stam ety athāgnir jyotiḥ / (36.3)
Par.?
yadā sūrya udety atha sūryo jyotiḥ / (36.4)
Par.?
nāsya sā paricakṣā / (36.5)
Par.?
iyam eva paricakṣā yat tasyai nāddhā devatāyai hūyate yāgnihotrasya devatā / (36.6)
Par.?
agnir jyotir jyotir agniḥ svāheti tatra nāgnaye svāheti / (36.7)
Par.?
atha prātaḥ sūryo jyotir jyotiḥ sūryaḥ svāheti tatra na sūryāya svāheti // (36.8)
Par.?
anenaiva juhuyāt sajūr devena savitreti / (37.1)
Par.?
tat savitṛmat prasavāya / (37.2)
Par.?
sajū rātryendravatyeti / (37.3)
Par.?
tad rātryā mithunaṃ karoti sendraṃ karoti / (37.4)
Par.?
indro hi yajñasya devatā / (37.5)
Par.?
juṣāṇo agnir vetu svāheti / (37.6)
Par.?
tad agnaye pratyakṣaṃ juhoti // (37.7)
Par.?
atha prātaḥ sajūr devena savitreti / (38.1)
Par.?
tat savitṛmat prasavāya / (38.2)
Par.?
sajūr uṣasendravatyety ahneti vā / (38.3)
Par.?
tad ahnāṃ voṣasāṃ vā mithunaṃ karoti sendraṃ karoti / (38.4)
Par.?
indro hi yajñasya devatā / (38.5)
Par.?
juṣāṇaḥ sūryo vetu svāheti / (38.6)
Par.?
tat sūryāya pratyakṣaṃ juhoti / (38.7)
Par.?
tasmād evam eva juhuyāt // (38.8)
Par.?
te hocuḥ ko na idaṃ hoṣyatīti / (39.1)
Par.?
brāhmaṇa eveti / (39.2)
Par.?
brāhmaṇedaṃ no juhudhīti / (39.3)
Par.?
kim me tato bhaviṣyatīti / (39.4)
Par.?
agnihotrocchiṣṭam eveti / (39.5)
Par.?
sa yat sruci pariśinaṣṭi tad agnihotrocchiṣṭam / (39.6)
Par.?
atha yat sthālyāṃ yathā parīṇaho nirvaped evaṃ tat / (39.7)
Par.?
tasmāt tad ya eva kaśca pibet tad vai nābrāhmaṇaḥ pibet / (39.8)
Par.?
agnau hy adhiśrayanti / (39.9)
Par.?
tasmān nābrāhmaṇaḥ pibet // (39.10)
Par.?
Duration=0.26571679115295 secs.