Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): study, śiṣya, adhyāya, upanayana, initiation

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 9079
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
Student: initiation
aṣṭācatvāriṃśad varṣāṇi paurāṇaṃ vedabrahmacaryam // (1.1) Par.?
varṣa
n.p.n.
veda
comp.
∞ brahmacarya,
n.s.n.
root
→ caturviṃśati (2.1) [conj]
→ avama (3.1) [conj]
caturviṃśatiṃ dvādaśa vā prativedam // (2.1) Par.?
caturviṃśati
ac.s.f.
← brahmacarya (1.1) [conj]
dvādaśan
ac.s.n.

indecl.
prativedam,
indecl.
saṃvatsarāvamaṃ vā pratikāṇḍam // (3.1) Par.?
∞ avama
ac.s.n.
→ anta (4.1) [conj]
← brahmacarya (1.1) [conj]

indecl.
grahaṇāntaṃ vā jīvitasyāsthiratvāt // (4.1) Par.?
∞ anta
ac.s.m.
← avama (3.1) [conj]

indecl.
jīvita
g.s.n.
∞ asthira
comp.
∞ tva.
ab.s.n.
kṛṣṇakeśo 'gnīn ādadhīteti śrutiḥ // (5.1) Par.?
∞ keśa
n.s.m.
agni
ac.p.m.
ādhā
3. sg., Pre. opt.
∞ iti
indecl.
śruti.
n.s.f.
root
nāsya karma niyacchanti kiṃcid ā mauñjibandhanāt / (6.1) Par.?
na
indecl.
∞ idam
g.s.m.
karman
ac.s.n.
niyam
3. pl., Pre. ind.
root
→ sama (6.2) [parataxis]
kaścit
ac.s.n.
ā
indecl.
vṛttyā śūdrasamo hy eṣa yāvad vedena jāyate iti // (6.2) Par.?
vṛtti
i.s.f.
śūdra
comp.
∞ sama
n.s.m.
← niyam (6.1) [parataxis]
hi
indecl.
etad
n.s.m.
yāvat
indecl.
veda
i.s.m.
jan.
3. sg., Pre. ind.
iti.
indecl.
garbhādiḥ saṃkhyā varṣāṇām / (7.1) Par.?
garbha
comp.
∞ ādi
n.s.f.
root
saṃkhyā
n.s.f.
varṣa.
g.p.m.
tadaṣṭameṣu brāhmaṇamupanayīta // (7.2) Par.?
tad
comp.
∞ aṣṭama
l.p.m.
∞ upanī,
3. sg., Pre. opt.
root
→ rājanya (8.1) [conj]
→ vaiśya (9.1) [conj]
tryadhikeṣu rājanyam // (8.1) Par.?
tri
comp.
∞ adhika
l.p.m.
rājanya,
ac.s.m.
← upanī (7.2) [conj]
tasmād ekādhikeṣu vaiśyam // (9.1) Par.?
tad
ab.s.m.
eka
comp.
∞ adhika
l.p.m.
vaiśya.
ac.s.m.
← upanī (7.2) [conj]
vasanto grīṣmaḥ śarad ity ṛtavo varṇānupūrvyeṇa // (10.1) Par.?
vasanta
n.s.m.
grīṣma
n.s.m.
śarad
n.s.f.
iti
indecl.
ṛtu
n.p.m.
root
varṇa
comp.
∞ ānupūrvya.
i.s.n.
gāyatrītriṣṭubjagatībhir yathākramam // (11.1) Par.?
∞ triṣṭubh
comp.
∞ jagatī
i.p.f.
root
yathākramam.
indecl.
ā ṣoḍaśād ā dvāviṃśād ā caturviṃśād anātyaya eṣāṃ krameṇa // (12.1) Par.?
ā
indecl.
ṣoḍaśa
ab.s.m.
root
ā
indecl.
dvāviṃśa
ab.s.m.
ā
indecl.
an
indecl.
∞ ātyaya
n.s.m.
idam
g.p.m.
krameṇa.
indecl.
mauñjī dhanurjyā śāṇīti mekhalāḥ // (13.1) Par.?
mauñjī
n.s.f.
dhanus
comp.
∞ jyā
n.s.f.
śāṇī
n.s.f.
∞ iti
indecl.
mekhalā.
n.p.f.
root
kṛṣṇarurubastājināny ajināni // (14.1) Par.?
∞ ruru
comp.
∞ basta
comp.
∞ ajina
n.p.n.
ajina.
n.p.n.
root
mūrdhalalāṭanāsāgrapramāṇā yājñikasya vṛkṣasya daṇḍāḥ // (15.1) Par.?
∞ lalāṭa
comp.
∞ nāsā
comp.
∞ agra
comp.
∞ pramāṇa
n.p.m.
root
yājñika
g.s.m.
vṛkṣa
g.s.m.
daṇḍa.
n.p.m.
bhavatpūrvāṃ bhikṣāmadhyāṃ yācñāntāṃ bhikṣāṃ caretsaptākṣarāṃ kṣāṃ ca hiṃ ca na vardhayet // (16.1) Par.?
bhavat
comp.
∞ pūrva
ac.s.f.
∞ madhya
ac.s.f.
∞ anta
ac.s.f.
bhikṣā
ac.s.f.
car
3. sg., Pre. opt.
root
∞ saptan
comp.
∞ akṣara
ac.s.f.
kṣāṃ
indecl.
ca
indecl.
hiṃ
indecl.
ca
indecl.
na
indecl.
vardhay.
3. sg., Pre. opt.
root
bhavatpūrvāṃ brāhmaṇo bhikṣeta bhavanmadhyāṃ rājanyo bhavadantāṃ vaiśyaḥ sarveṣu varṇeṣu // (17.1) Par.?
bhavat
comp.
∞ pūrva
ac.s.f.
bhikṣ,
3. sg., Pre. opt.
root
bhavat
comp.
∞ madhya
ac.s.f.
rājanya,
n.s.m.
bhavat
comp.
∞ anta
ac.s.f.
vaiśya
n.s.m.
sarva
l.p.m.
varṇa.
l.p.m.
te brāhmaṇādyāḥ svakarmasthāḥ // (18.1) Par.?
tad
n.p.m.
∞ ādya
n.p.m.
root
sva
comp.
∞ karman
comp.
∞ stha.
n.p.m.
sadāraṇyāt samidha āhṛtyādadhyāt // (19.1) Par.?
sadā
indecl.
∞ araṇya
ab.s.n.
samidh
ac.p.f.
āhṛ
Abs., indecl.
∞ ādhā.
3. sg., Pre. opt.
root
satyavādī hrīmān anahaṃkāraḥ // (20.1) Par.?
satya
comp.
∞ vādin
n.s.m.
root
→ utthāyin (21.1) [conj]
→ saṃveśin (21.1) [conj]
→ vākya (22.1) [conj]
hrīmat
n.s.m.
an
indecl.
∞ ahaṃkāra,
n.s.m.
pūrvotthāyī jaghanyasaṃveśī // (21.1) Par.?
pūrva
comp.
∞ utthāyin
n.s.m.
← vādin (20.1) [conj]
∞ saṃveśin.
n.s.m.
← vādin (20.1) [conj]
sarvatrāpratihataguruvākyo 'nyatra pātakāt // (22.1) Par.?
sarvatra
indecl.
∞ a
indecl.
∞ pratihan
PPP, comp.
∞ guru
comp.
∞ vākya
n.s.m.
← vādin (20.1) [conj]
anyatra
indecl.
pātaka.
ab.s.n.
yāvadarthasaṃbhāṣī strībhiḥ // (23.1) Par.?
yāvat
indecl.
∞ artha
comp.
∞ sambhāṣin
n.s.m.
root
strī.
i.p.f.
nṛttagītavāditragandhamālyopānacchattradhāraṇāñjanābhyañjanavarjī // (24.1) Par.?
nṛtta
comp.
∞ gīta
comp.
∞ vāditra
comp.
∞ gandha
comp.
∞ mālya
comp.
∞ upānah
comp.
∞ chattra
comp.
∞ dhāraṇa
comp.
∞ añjana
comp.
∞ abhyañjana
comp.
∞ varjin.
n.s.m.
root
dakṣiṇaṃ dakṣiṇena savyaṃ savyena copasaṃgṛhṇīyāt // (25.1) Par.?
dakṣiṇa
ac.s.m.
root
savya
ac.s.m.
savya
i.s.m.
ca
indecl.
∞ upasaṃgrah.
3. sg., Pre. opt.
dīrgham āyuḥ svargaṃ cepsan kāmam anyasmai sādhuvṛttāya guruṇānujñātaḥ // (26.1) Par.?
dīrgha
ac.s.n.
āyus
ac.s.n.
svarga
ac.s.m.
ca
indecl.
∞ īps
Pre. ind., n.s.m.
kāma
ac.s.m.
anya
d.s.m.
root
sādhu
comp.
∞ vṛtta
d.s.m.
guru
i.s.m.
∞ anujñā.
PPP, n.s.m.
asāv ahaṃ bho iti śrotre saṃspṛśya manaḥsamādhānārtham // (27.1) Par.?
adas
n.s.m.
mad
n.s.a.
bho
indecl.
iti.
indecl.
śrotra
ac.d.n.
saṃspṛś
Abs., indecl.
← jānu (28.1) [orphan]
manas
comp.
∞ samādhāna
comp.
∞ artha,
ac.s.m.
← jānu (28.1) [orphan]
adhastāj jānvor ā padbhyām // (28.1) Par.?
adhastāt
indecl.
jānu
g.d.m.
root
→ saṃspṛś (27.1) [orphan]
→ artha (27.1) [orphan]
ā
indecl.
pad.
ab.d.m.
nāsīno nāsīnāya na śayāno na śayānāya nāprayato nāprayatāya // (29.1) Par.?
na
indecl.
∞ ās
PPP, n.s.m.
root
na
indecl.
∞ ās,
PPP, d.s.m.
na
indecl.
śī
Pre. ind., n.s.m.
na
indecl.
śī,
Pre. ind., d.s.m.
na
indecl.
∞ aprayata
n.s.m.
na
indecl.
∞ aprayata.
d.s.m.
śaktiviṣaye muhūrtam api nāprayataḥ syāt // (30.1) Par.?
śakti
comp.
∞ viṣaya
l.s.m.
muhūrta
ac.s.n.
api
indecl.
na
indecl.
∞ aprayata
n.s.m.
root
as.
3. sg., Pre. opt.
samiddhāry udakumbhapuṣpānnahasto nābhivādayed yaccānyad apy evaṃyuktam // (31.1) Par.?
samidh
comp.
∞ hārin
n.s.m.
uda
comp.
∞ kumbha
comp.
∞ puṣpa
comp.
∞ anna
comp.
∞ hasta
n.s.m.
na
indecl.
∞ abhivāday,
3. sg., Pre. opt.
root
yad
n.s.n.
∞ ca
indecl.
∞ anya
n.s.n.
api
indecl.
evaṃyuktam.
indecl.
na samavāye 'bhivādayed atyantaśaḥ // (32.1) Par.?
na
indecl.
samavāya
l.s.m.
abhivāday
3. sg., Pre. opt.
root
→ patnī (33.1) [conj]
atyantaśas,
indecl.
bhrātṛpatnīnāṃ yuvatīnāṃ ca gurupatnīnāṃ jātavīryaḥ // (33.1) Par.?
∞ patnī
g.p.f.
← abhivāday (32.1) [conj]
yuvatī
g.p.f.
ca
indecl.
guru
comp.
∞ patnī
g.p.f.
jan
PPP, comp.
∞ vīrya.
n.s.m.
nauśilāphalakakuñjaraprāsādakaṭeṣu cakravatsu cādoṣaṃ sahāsanam // (34.1) Par.?
nau
comp.
∞ śilā
comp.
∞ phalaka
comp.
∞ kuñjara
comp.
∞ prāsāda
comp.
∞ kaṭa
l.p.m.
cakravat
l.p.m.
ca
indecl.
∞ adoṣa
n.s.n.
root
sahāsana.
n.s.n.
Conduct towards the teacher
prasādhanotsādanasnāpanocchiṣṭabhojanānīti guroḥ // (35.1) Par.?
∞ utsādana
comp.
∞ snāpana
comp.
∞ ucchiṣṭa
comp.
∞ bhojana
n.p.n.
→ varjana (36.1) [conj]
→ varjana (37.1) [conj]
∞ iti
indecl.
guru,
g.s.m.
root
ucchiṣṭavarjanaṃ tatputre 'nūcāne vā // (36.1) Par.?
∞ varjana
n.s.n.
← bhojana (35.1) [conj]
tad
comp.
∞ putra
l.s.m.
anūcāna
l.s.m.
,
indecl.
prasādhanotsādanasnāpanavarjanaṃ ca tatpatnyām // (37.1) Par.?
∞ utsādana
comp.
∞ snāpana
comp.
∞ varjana
n.s.n.
← bhojana (35.1) [conj]
ca
indecl.
tad
comp.
∞ patnī.
l.s.f.
dhāvantam anudhāved gacchantam anugacchet tiṣṭhantamanutiṣṭhet // (38.1) Par.?
dhāv
Pre. ind., ac.s.m.
anudhāv.
3. sg., Pre. opt.
root
gam
Pre. ind., ac.s.m.
anugam.
3. sg., Pre. opt.
root
sthā
Pre. ind., ac.s.m.
∞ anuṣṭhā.
3. sg., Pre. opt.
root
General rules and final bath
nāpsu ślāghamānaḥ snāyāt // (39.1) Par.?
na
indecl.
∞ ap
l.p.f.
ślāgh
Pre. ind., n.s.m.
snā.
3. sg., Pre. opt.
root
daṇḍa iva plavet // (40.1) Par.?
daṇḍa
n.s.m.
iva
indecl.
plu.
3. sg., Pre. opt.
root
abrāhmaṇād adhyayanam āpadi // (41.1) Par.?
a
indecl.
∞ brāhmaṇa
ab.s.m.
root
adhyayana
n.s.n.
āpad.
l.s.f.
śuśrūṣānuvrajyā ca yāvadadhyayanam // (42.1) Par.?
śuśrūṣā
n.s.f.
root
∞ anuvrajyā
n.s.f.
ca
indecl.
yāvat
indecl.
∞ adhyayana.
n.s.n.
tayos tad eva pāvanam // (43.1) Par.?
tad
g.d.m.
tad
n.s.n.
eva
indecl.
pāvana.
n.s.n.
root
bhrātṛputraśiṣyeṣu caivam // (44.1) Par.?
∞ putra
comp.
∞ śiṣya
l.p.m.
root
ca
indecl.
∞ evam.
indecl.
ṛtvijśvaśurapitṛvyamātulānāṃ tu yavīyasāṃ pratyutthāyābhibhāṣaṇam // (45.1) Par.?
ṛtvij
comp.
∞ śvaśura
comp.
∞ pitṛvya
comp.
∞ mātula
g.p.m.
tu
indecl.
yavīyas
g.p.m.
pratyutthā
Abs., indecl.
∞ abhibhāṣaṇa
n.s.n.
root
pratyabhivāda iti kātyaḥ // (46.1) Par.?
iti
indecl.
kātya.
n.s.m.
root
→ darśana (47.1) [orphan]
śiśāv āṅgirase darśanāt // (47.1) Par.?
śiśu
l.s.m.
darśana.
ab.s.n.
← kātya (46.1) [orphan]
Duration=0.087769031524658 secs.