Texts

dṛptabālākir hānūcāno gārgya āsa / (1.1) Par.?

sa hovācājātaśatruṃ kāśyaṃ brahma te bravāṇīti / (1.2) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ sahasram etasyāṃ vāci dadmaḥ janako janaka iti vai janā dhāvantīti // (1.3) Par.?

sa hovāca gārgyaḥ ya evāsāv āditye puruṣa etam evāhaṃ brahmopāsa iti / (2.1) Par.?

sa hovācājātaśatrur mā maitasmin saṃvadiṣṭhāḥ / (2.2) Par.?

atiṣṭhāḥ sarveṣāṃ bhūtānāṃ mūrdhā rājeti vā aham etam upāsa iti / (2.3) Par.?

sa ya etam evam upāste 'tiṣṭhāḥ sarveṣāṃ bhūtānāṃ mūrdhā rājā bhavati // (2.4) Par.?

sa hovāca gārgyaḥ ya evāsau candre puruṣa etam evāhaṃ brahmopāsa iti / (3.1) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ mā maitasmin saṃvadiṣṭhāḥ / (3.2) Par.?

bṛhan pāṇḍaravāsāḥ somo rājeti vā aham etam upāsa iti / (3.3) Par.?

sa ya etam evam upāste 'harahar sutaḥ prasuto bhavati / (3.4) Par.?

nāsyānnaṃ kṣīyate // (3.5) Par.?

sa hovāca gārgyaḥ ya evāsau vidyuti puruṣa etam evāhaṃ brahmopāsa iti / (4.1) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ mā maitasmin saṃvadiṣṭhāḥ / (4.2) Par.?

tejasvīti vā aham etam upāsa iti / (4.3) Par.?

sa ya etam evam upāste tejasvī ha bhavati / (4.4) Par.?

tejasvinī hāsya prajā bhavati // (4.5) Par.?

sa hovāca gārgyaḥ ya evāyam ākāśe puruṣa etam evāhaṃ brahmopāsa iti / (5.1) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ mā maitasmin saṃvadiṣṭhāḥ / (5.2) Par.?

pūrṇam apravartīti vā aham etam upāsa iti / (5.3) Par.?

sa ya etam evam upāste pūryate prajayā paśubhir nāsyāsmāl lokāt prajodvartate // (5.4) Par.?

sa hovāca gārgyaḥ ya evāyaṃ vāyau puruṣa etam evāhaṃ brahmopāsa iti / (6.1) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ mā maitasmin saṃvadiṣṭhāḥ / (6.2) Par.?

indro vaikuṇṭho 'parājitā seneti vā aham etam upāsa iti / (6.3) Par.?

sa ya etam evam upāste jiṣṇur hāparājiṣṇur bhavaty anyatastyajāyī // (6.4) Par.?

sa hovāca gārgyaḥ ya evāyam agnau puruṣa etam evāhaṃ brahmopāsa iti / (7.1) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ mā maitasminsaṃvadiṣṭhāḥ / (7.2) Par.?

viṣāsahir iti vā aham etam upāsa iti / (7.3) Par.?

sa ya etam evam upāste viṣāsahir ha bhavati / (7.4) Par.?

viṣāsahir hāsya prajā bhavati // (7.5) Par.?

sa hovāca gārgyaḥ ya evāyam apsu puruṣa etam evāhaṃ brahmopāsa iti / (8.1) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ mā maitasminsaṃvadiṣṭhāḥ / (8.2) Par.?

pratirūpa iti vā aham etam upāsa iti / (8.3) Par.?

sa ya etam evam upāste pratirūpaṃ haivainam upagacchati nāpratirūpam / (8.4) Par.?

atho pratirūpo 'smāj jāyate // (8.5) Par.?

sa hovāca gārgyaḥ ya evāyam ādarśe puruṣa etam evāhaṃ brahmopāsa iti / (9.1) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ mā maitasmin saṃvadiṣṭhāḥ / (9.2) Par.?

rociṣṇur iti vā aham etam upāsa iti / (9.3) Par.?

sa ya etam evam upāste rociṣṇur ha bhavati / (9.4) Par.?

rociṣṇur hāsya prajā bhavati / (9.5) Par.?

atho yaiḥ saṃnigacchati / (9.6) Par.?

sarvāṃs tān atirocate // (9.7) Par.?

sa hovāca gārgyaḥ ya evāyaṃ yantaṃ paścācchabdo 'nūdety etam evāhaṃ brahmopāsa iti / (10.1) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ mā maitasmin saṃvadiṣṭhāḥ / (10.2) Par.?

asur iti vā aham etam upāsa iti / (10.3) Par.?

sa ya etam evam upāste sarvaṃ haivāsmiṃlloka āyur eti / (10.4) Par.?

nainaṃ purā kālāt prāṇo jahāti // (10.5) Par.?

sa hovāca gārgyaḥ ya evāyaṃ dikṣu puruṣa etam evāhaṃ brahmopāsa iti / (11.1) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ mā maitasmin saṃvadiṣṭhāḥ / (11.2) Par.?

dvitīyo 'napaga iti vā aham etam upāsa iti / (11.3) Par.?

sa ya etam evam upāste dvitīyavān ha bhavati / (11.4) Par.?

nāsmād gaṇaś chidyate // (11.5) Par.?

sa hovāca gārgyaḥ ya evāyaṃ chāyāmayaḥ puruṣa etam evāhaṃ brahmopāsa iti / (12.1) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ mā maitasminsaṃvadiṣṭhāḥ / (12.2) Par.?

mṛtyur iti vā aham etam upāsa iti / (12.3) Par.?

sa ya etam evam upāste sarvaṃ haivāsmiṃl loka āyur eti / (12.4) Par.?

nainaṃ purā kālān mṛtyur āgacchati // (12.5) Par.?

sa hovāca gārgyaḥ ya evāyam ātmani puruṣa etam evāhaṃ brahmopāsa iti / (13.1) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ mā maitasmin saṃvadiṣṭhāḥ / (13.2) Par.?

ātmanvīti vā aham etam upāsa iti / (13.3) Par.?

sa ya etam evam upāsta ātmanvī ha bhavati / (13.4) Par.?

ātmanvinī hāsya prajā bhavati / (13.5) Par.?

sa ha tūṣṇīm āsa gārgyaḥ // (13.6) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ etāvan nū3 iti / (14.1) Par.?

etāvaddhīti / (14.2) Par.?

naitāvatā viditaṃ bhavatīti / (14.3) Par.?

sa hovāca gārgyaḥ upa tvāyānīti // (14.4) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ pratilomaṃ caitad yad brāhmaṇaḥ kṣatriyam upeyād brahma me vakṣyatīti / (15.1) Par.?

vy eva tvā jñapayiṣyāmīti / (15.2) Par.?

taṃ pāṇāv ādāyottasthau / (15.3) Par.?

tau ha puruṣaṃ suptam ājagmatuḥ / (15.4) Par.?

tam etair nāmabhir āmantrayāṃcakre bṛhan pāṇḍaravāsaḥ soma rājann iti / (15.5) Par.?

sa nottasthau / (15.6) Par.?

taṃ pāṇināpeṣaṃ bodhayāṃcakāra / (15.7) Par.?

sa hottasthau // (15.8) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ yatraiṣa etat supto 'bhūd ya eṣa vijñānamayaḥ puruṣaḥ kvaiṣa tadābhūt kuta etad āgād iti / (16.1) Par.?

tad u ha na mene gārgyaḥ // (16.2) Par.?

sa hovācājātaśatruḥ yatraiṣa etat supto 'bhūd ya eṣa vijñānamayaḥ puruṣas tad eṣāṃ prāṇānāṃ vijñānena vijñānam ādāya ya eṣo 'ntar hṛdaya ākāśas tasmiñchete / (17.1) Par.?

tāni yadā gṛhṇāti / (17.2) Par.?

atha haitat puruṣaḥ svapiti nāma / (17.3) Par.?

tad gṛhīta eva prāṇo bhavati / (17.4) Par.?

gṛhītā vāk / (17.5) Par.?

gṛhītaṃ cakṣuḥ / (17.6) Par.?

gṛhītaṃ śrotram / (17.7) Par.?

gṛhītaṃ manaḥ // (17.8) Par.?

sa yatraitat svapnyayā carati te hāsya lokāḥ / (18.1) Par.?

tad uteva mahārājo bhavaty uteva mahābrāhmaṇaḥ / (18.2) Par.?

utevoccāvacaṃ nigacchati / (18.3) Par.?

sa yathā mahārājo jānapadān gṛhītvā sve janapade yathākāmaṃ parivartetaivam evaiṣa etat prāṇān gṛhītvā sve śarīre yathākāmaṃ parivartate // (18.4) Par.?

atha yadā suṣupto bhavati / (19.1) Par.?

yadā na kasyacana veda / (19.2) Par.?

hitā nāma nāḍyo dvāsaptatiḥ sahasrāṇi hṛdayāt purītatam abhipratiṣṭhante / (19.3) Par.?

tābhiḥ pratyavasṛpya purītati śete / (19.4) Par.?

sa yathā kumāro vā mahārājo vā mahābrāhmaṇo vātighnīm ānandasya gatvā śayīta / (19.5) Par.?

evam evaiṣa etacchete // (19.6) Par.?

sa yathorṇavābhis tantunoccared yathā agneḥ kṣudrā viṣphuliṅgā vyuccaranty evam evāsmād ātmanaḥ sarve prāṇāḥ sarve lokāḥ sarve devāḥ sarvāṇi bhūtāni vyuccaranti / (20.1) Par.?

tasyopaniṣat satyasya satyam iti / (20.2) Par.?

prāṇā vai satyaṃ teṣām eṣa satyam // (20.3) Par.?