Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): Creation of the world

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 9101
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
naiveha kiṃcanāgra āsīt / (1.1) Par.?
na
indecl.
∞ eva
indecl.
∞ iha
indecl.
kaścana
n.s.n.
∞ agra
l.s.n.
as.
3. sg., Impf.
root
mṛtyunaivedam āvṛtam āsīd aśanāyayā / (1.2) Par.?
mṛtyu
i.s.m.
∞ eva
indecl.
∞ idam
n.s.n.
āvṛ
PPP, n.s.n.
root
as
3. sg., Impf.
aśanāyā.
i.s.f.
aśanāyā hi mṛtyuḥ / (1.3) Par.?
hi
indecl.
mṛtyu.
n.s.m.
root
tan mano 'kurutātmanvī syām iti / (1.4) Par.?
tad
ac.s.n.
manas
ac.s.n.
kṛ
3. sg., Impf.
root
∞ ātmanvin
n.s.m.
as
1. sg., Pre. opt.
iti.
indecl.
so 'rcann acarat / (1.5) Par.?
tad
n.s.m.
arc
Pre. ind., n.s.m.
car.
3. sg., Impf.
root
tasyārcata āpo 'jāyanta / (1.6) Par.?
tad
g.s.m.
∞ arc
Pre. ind., g.s.m.
ap
n.p.f.
jan.
3. pl., Impf.
root
arcate vai me kam abhūd iti / (1.7) Par.?
arc
Pre. ind., d.s.m.
vai
indecl.
mad
d.s.a.
ka
n.s.n.
bhū
3. sg., root aor.
root
iti
indecl.
tad evārkasyārkatvam / (1.8) Par.?
tad
n.s.n.
eva
indecl.
∞ arka
g.s.m.
∞ arka
comp.
∞ tva.
n.s.n.
root
kaṃ ha vā asmai bhavati ya evam etad arkasyārkatvaṃ veda // (1.9) Par.?
ka
n.s.n.
ha
indecl.
vai
indecl.
idam
d.s.m.
bhū,
3. sg., Pre. ind.
root
yad
n.s.m.
evam
indecl.
etad
ac.s.n.
arka
g.s.m.
∞ arka
comp.
∞ tva
ac.s.n.
vid.
3. sg., Perf.
āpo vā arkaḥ / (2.1) Par.?
ap
n.p.f.
root
vai
indecl.
arka.
n.s.m.
tad yad apāṃ śara āsīt tat samahanyata / (2.2) Par.?
tad
ac.s.n.
yad
n.s.n.
ap
g.p.f.
śaras
n.s.n.
as
3. sg., Impf.
tad
n.s.n.
saṃhan.
3. sg., Impf. pass.
root
sā pṛthivy abhavat / (2.3) Par.?
tad
n.s.f.
bhū.
3. sg., Impf.
root
tasyām aśrāmyat / (2.4) Par.?
tad
l.s.f.
śram.
3. sg., Impf.
root
tasya śrāntasya taptasya tejoraso niravartatāgniḥ // (2.5) Par.?
tad
g.s.m.
śram
PPP, g.s.m.
tap
PPP, g.s.m.
tejas
comp.
∞ rasa
n.s.m.
nirvṛt
3. sg., Impf.
root
∞ agni.
n.s.m.
sa tredhātmānaṃ vyakurutādityaṃ tṛtīyaṃ vāyuṃ tṛtīyam / (3.1) Par.?
tad
n.s.m.
tredhā
indecl.
∞ ātman
ac.s.m.
vikṛ
3. sg., Impf.
root
∞ āditya
ac.s.m.
tṛtīya
ac.s.m.
vāyu
ac.s.m.
tṛtīya.
ac.s.m.
sa eṣa prāṇas tredhāvihitaḥ / (3.2) Par.?
tad
n.s.m.
etad
n.s.m.
prāṇa
n.s.m.
root
tredhā
indecl.
∞ vidhā.
PPP, n.s.m.
tasya prācī dik śiro 'sau cāsau cermau / (3.3) Par.?
tad
g.s.m.
prāñc
n.s.f.
diś
n.s.f.
root
śiras
n.s.n.
adas
n.s.m.
root
ca
indecl.
∞ adas
n.s.m.
ca
indecl.
∞ īrma.
n.d.m.
athāsya pratīcī dik puccham asau cāsau ca sakthyau / (3.4) Par.?
atha
indecl.
∞ idam
g.s.m.
pratyañc
n.s.f.
diś
n.s.f.
root
puccha
n.s.n.
adas
n.s.m.
root
ca
indecl.
∞ adas
n.s.m.
ca
indecl.
sakthi.
n.d.n.
dakṣiṇā codīcī ca pārśve / (3.5) Par.?
dakṣiṇa
n.s.f.
root
ca
indecl.
∞ udañc
n.s.f.
ca
indecl.
pārśva.
n.d.n.
dyauḥ pṛṣṭham antarikṣam udaram iyam uraḥ / (3.6) Par.?
div
n.s.m.
root
antarikṣa
n.s.n.
root
udara.
n.s.n.
idam
n.s.f.
root
uras.
n.s.n.
sa eṣo 'psu pratiṣṭhitaḥ / (3.7) Par.?
tad
n.s.m.
etad
n.s.m.
ap
l.p.f.
pratiṣṭhā.
PPP, n.s.m.
root
yatra kvacaiti tad eva pratitiṣṭhaty evaṃ vidvān // (3.8) Par.?
yatra
indecl.
kva
indecl.
∞ ca
indecl.
∞ i
3. sg., Pre. ind.
tad
ac.s.n.
eva
indecl.
pratiṣṭhā
3. sg., Pre. ind.
root
evam
indecl.
vid.
Perf., n.s.m.
so 'kāmayata dvitīyo ma ātmā jāyeteti / (4.1) Par.?
tad
n.s.m.
kāmay.
3. sg., Impf.
root
dvitīya
n.s.m.
mad
d.s.a.
ātman
n.s.m.
jan
3. sg., Pre. opt.
∞ iti.
indecl.
sa manasā vācaṃ mithunaṃ samabhavad aśanāyāṃ mṛtyuḥ / (4.2) Par.?
tad
n.s.m.
manas
i.s.n.
vāc
ac.s.f.
mithuna
n.s.n.
sambhū
3. sg., Impf.
root
aśanāyā
ac.s.f.
mṛtyu.
n.s.m.
tad yad reta āsīt sa saṃvatsaro 'bhavat / (4.3) Par.?
tad
ac.s.n.
yad
n.s.n.
retas
n.s.n.
as
3. sg., Impf.
tad
n.s.m.
bhū.
3. sg., Impf.
root
na ha purā tataḥ saṃvatsara āsa / (4.4) Par.?
na
indecl.
ha
indecl.
purā
indecl.
tatas
indecl.
as.
3. sg., Perf.
root
tam etāvantaṃ kālam abibhar yāvān saṃvatsaraḥ / (4.5) Par.?
tad
ac.s.m.
etāvat
ac.s.m.
kāla
ac.s.m.
bhṛ
3. sg., Impf.
root
yāvat
n.s.m.
tam etāvataḥ kālasya parastād asṛjata / (4.6) Par.?
tad
ac.s.m.
etāvat
g.s.m.
kāla
g.s.m.
parastāt
indecl.
sṛj.
3. sg., Impf.
root
taṃ jātam abhivyādadāt / (4.7) Par.?
tad
ac.s.m.
jan
PPP, ac.s.m.
abhivyādā.
3. sg., Impf.
root
sa bhāṇ akarot / (4.8) Par.?
tad
n.s.m.
bhāṃ
indecl.
kṛ.
3. sg., Impf.
root
saiva vāg abhavat // (4.9) Par.?
tad
n.s.f.
∞ eva
indecl.
vāc
n.s.f.
bhū.
3. sg., Impf.
root
sa aikṣata yadi vā imam abhimaṃsye kanīyo 'nnaṃ kariṣya iti / (5.1) Par.?
tad
n.s.m.
īkṣ.
3. sg., Impf.
root
yadi
indecl.
vai
indecl.
idam
ac.s.m.
abhiman
1. sg., Fut.
kanīyas
ac.s.n.
anna
ac.s.n.
kṛ
1. sg., Fut.
iti.
indecl.
sa tayā vācā tenātmanedaṃ sarvam asṛjata yad idaṃ kiñca ṛco yajūṃṣi sāmāni chandāṃsi yajñān prajāṃ paśūn / (5.2) Par.?
tad
n.s.m.
tad
i.s.f.
vāc
i.s.f.
tad
i.s.m.
∞ ātman
i.s.m.
∞ idam
ac.s.n.
sarva
ac.s.n.
sṛj,
3. sg., Impf.
root
yad
n.s.n.
idam
n.s.n.
kiṃca,
indecl.
ṛc
ac.p.f.
yajus
ac.p.n.
sāman
ac.p.n.
chandas
ac.p.n.
yajña
ac.p.m.
prajā
ac.s.f.
paśu.
ac.p.m.
sa yadyad evāsṛjata tattad attum adhriyata / (5.3) Par.?
tad
n.s.m.
yad
ac.s.n.
∞ yad
ac.s.n.
eva
indecl.
∞ sṛj,
3. sg., Impf.
tad
ac.s.n.
∞ tad
ac.s.n.
ad
Inf., indecl.
root
dhṛ.
3. sg., Impf. pass.
sarvaṃ vā attīti tad aditer adititvam / (5.4) Par.?
sarva
ac.s.n.
vai
indecl.
ad
3. sg., Pre. ind.
∞ iti
indecl.
tad
n.s.n.
aditi
g.s.f.
aditi
comp.
∞ tva.
n.s.n.
root
sarvasyāttā bhavati sarvam asyānnaṃ bhavati ya evam etad aditer adititvaṃ veda // (5.5) Par.?
sarva
g.s.n.
∞ attṛ
n.s.m.
bhū,
3. sg., Pre. ind.
root
sarva
n.s.n.
idam
g.s.m.
∞ anna
n.s.n.
bhū,
3. sg., Pre. ind.
yad
n.s.m.
evam
indecl.
etad
ac.s.n.
aditi
g.s.f.
aditi
comp.
∞ tva
ac.s.n.
vid.
3. sg., Perf.
so 'kāmayata bhūyasā yajñena bhūyo yajeyeti / (6.1) Par.?
tad
n.s.m.
kāmay.
3. sg., Impf.
root
bhūyas
i.s.m.
yajña
i.s.m.
bhūyas
indecl.
yaj
1. sg., Pre. opt.
∞ iti.
indecl.
so 'śrāmyat / (6.2) Par.?
tad
n.s.m.
śram.
3. sg., Impf.
root
sa tapo 'tapyata / (6.3) Par.?
tad
n.s.m.
tapas
ac.s.n.
tap.
3. sg., Impf.
root
tasya śrāntasya taptasya yaśo vīryam udakrāmat / (6.4) Par.?
tad
g.s.m.
śram
PPP, g.s.m.
tap
PPP, g.s.m.
yaśas
n.s.n.
vīrya
n.s.n.
utkram.
3. sg., Impf.
root
prāṇā vai yaśo vīryam / (6.5) Par.?
prāṇa
n.p.m.
root
vai
indecl.
yaśas
n.s.n.
vīrya.
n.s.n.
tat prāṇeṣūtkrānteṣu śarīraṃ śvayitum adhriyata / (6.6) Par.?
tad
ac.s.n.
prāṇa
l.p.m.
∞ utkram
PPP, l.p.m.
śarīra
n.s.n.
śvi
Inf., indecl.
root
dhṛ.
3. sg., Impf. pass.
tasya śarīra eva mana āsīt // (6.7) Par.?
tad
g.s.m.
śarīra
l.s.n.
eva
indecl.
manas
n.s.n.
as.
3. sg., Impf.
root
so 'kāmayata medhyaṃ ma idaṃ syād ātmanvy anena syām iti / (7.1) Par.?
tad
n.s.m.
kāmay.
3. sg., Impf.
root
medhya
n.s.n.
mad
g.s.a.
idam
n.s.n.
as.
3. sg., Pre. opt.
ātmanvin
n.s.m.
idam
i.s.n.
as
1. sg., Pre. opt.
iti.
indecl.
tato 'śvaḥ samabhavat / (7.2) Par.?
tatas
indecl.
aśva
n.s.m.
sambhū.
3. sg., Impf.
root
yad aśvat tan medhyam abhūd iti tad evāśvamedhasyāśvamedhatvam / (7.3) Par.?
yat
indecl.
śvi
3. sg., them. aor.
tad
ac.s.n.
medhya
n.s.n.
bhū.
3. sg., root aor.
iti
indecl.
tad
n.s.n.
eva
indecl.
∞ aśvamedha
g.s.m.
∞ aśvamedha
comp.
∞ tva.
n.s.n.
root
eṣa ha vā aśvamedhaṃ veda ya enam evaṃ veda / (7.4) Par.?
etad
n.s.m.
ha
indecl.
vai
indecl.
aśvamedha
ac.s.m.
vid,
3. sg., Perf.
root
yad
n.s.m.
enad
ac.s.m.
evam
indecl.
vid.
3. sg., Perf.
tam anavarudhyaivāmanyata / (7.5) Par.?
tad
ac.s.m.
an
indecl.
∞ avarudh
Abs., indecl.
∞ eva
indecl.
∞ man.
3. sg., Impf.
root
taṃ saṃvatsarasya parastād ātmana ālabhata / (7.6) Par.?
tad
ac.s.m.
parastāt
indecl.
ātman
d.s.m.
ālabh.
3. sg., Impf.
root
paśūn devatābhyaḥ pratyauhat / (7.7) Par.?
paśu
ac.p.m.
devatā
d.p.f.
pratyūh.
3. sg., Impf.
root
tasmāt sarvadevatyaṃ prokṣitaṃ prājāpatyam ālabhante / (7.8) Par.?
tasmāt
indecl.
sarva
comp.
∞ devatya
ac.s.m.
prokṣ
PPP, ac.s.m.
prājāpatya
ac.s.m.
ālabh.
3. pl., Pre. ind.
root
eṣa vā aśvamedho ya eṣa tapati / (7.9) Par.?
etad
n.s.m.
vai
indecl.
aśvamedha
n.s.m.
root
yad
n.s.m.
etad
n.s.m.
tap.
3. sg., Pre. ind.
tasya saṃvatsara ātmā / (7.10) Par.?
tad
g.s.m.
ātman.
n.s.m.
root
ayam agnir arkaḥ / (7.11) Par.?
idam
n.s.m.
agni
n.s.m.
arka.
n.s.m.
root
tasyeme lokā ātmānaḥ / (7.12) Par.?
tad
g.s.m.
∞ idam
n.p.m.
loka
n.p.m.
ātman.
n.p.m.
root
tāv etāv arkāśvamedhau / (7.13) Par.?
tad
n.d.m.
etad
n.d.m.
arka
comp.
∞ aśvamedha.
n.d.m.
root
so punar ekaiva devatā bhavati mṛtyur eva / (7.14) Par.?
tad
n.s.f.
∞ u
indecl.
punar
indecl.
eka
n.s.f.
∞ eva
indecl.
devatā
n.s.f.
root
bhū
3. sg., Pre. ind.
mṛtyu
n.s.m.
eva.
indecl.
apa punarmṛtyuṃ jayati / (7.15) Par.?
apa
indecl.
ji.
3. sg., Pre. ind.
root
nainaṃ mṛtyur āpnoti / (7.16) Par.?
na
indecl.
∞ enad
ac.s.m.
mṛtyu
n.s.m.
āp.
3. sg., Pre. ind.
root
mṛtyur asyātmā bhavati / (7.17) Par.?
mṛtyu
n.s.m.
idam
g.s.m.
∞ ātman
n.s.m.
bhū.
3. sg., Pre. ind.
root
sarvam āyur eti / (7.18) Par.?
sarva
ac.s.n.
āyus
ac.s.n.
i.
3. sg., Pre. ind.
root
etāsāṃ devatānām eko bhavati // (7.19) Par.?
etad
g.p.f.
devatā
g.p.f.
eka
n.s.m.
bhū.
3. sg., Pre. ind.
root
Duration=0.16150093078613 secs.