Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): prāṇa etc., ātman

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 9104
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
yat saptānnāni medhayā tapasājanayat pitā / (1.1) Par.?
yat
indecl.
saptan
ac.s.n.
∞ anna
ac.p.n.
medhā
i.s.f.
tapas
i.s.n.
∞ janay
3. sg., Impf.
← sādhāraṇa (1.2) [advcl]
pitṛ
n.s.m.
ekam asya sādhāraṇaṃ dve devān abhājayat / (1.2) Par.?
eka
n.s.n.
idam
g.s.m.
sādhāraṇa
n.s.n.
root
→ janay (1.1) [advcl:temp]
dvi
ac.d.n.
deva
ac.p.m.
bhājay
3. sg., Impf.
trīṇy ātmane 'kuruta paśubhya ekaṃ prāyacchat / (1.3) Par.?
tri
ac.p.n.
ātman
d.s.m.
kṛ
3. sg., Impf.
root
paśu
d.p.m.
eka
ac.s.n.
prayam
3. sg., Impf.
root
tasmin sarvaṃ pratiṣṭhitaṃ yacca prāṇiti yacca na / (1.4) Par.?
tad
l.s.n.
sarva
n.s.n.
pratiṣṭhā
PPP, n.s.n.
root
yad
n.s.n.
∞ ca
indecl.
prāṇ
3. sg., Pre. ind.
yad
n.s.n.
∞ ca
indecl.
na
indecl.
kasmāt tāni na kṣīyante adyamānāni sarvadā / (1.5) Par.?
kasmāt
indecl.
tad
n.p.n.
na
indecl.
kṣi
3. pl., Ind. pass.
root
ad
Ind. pass., n.p.n.
sarvadā
indecl.
yo vai tām akṣitiṃ veda so 'nnam atti pratīkena / (1.6) Par.?
yad
n.s.m.
vai
indecl.
tad
ac.s.f.
akṣiti
ac.s.f.
vid,
3. sg., Perf.
tad
n.s.m.
anna
ac.s.n.
ad
3. sg., Pre. ind.
root
→ apigam (1.7) [conj]
→ upajīv (1.7) [conj]
pratīka.
i.s.n.
sa devān apigacchati sa ūrjam upajīvati / (1.7) Par.?
tad
n.s.m.
deva
ac.p.m.
apigam.
3. sg., Pre. ind.
← ad (1.6) [conj]
tad
n.s.m.
ūrj
ac.s.f.
upajīv.
3. sg., Pre. ind.
← ad (1.6) [conj]
iti ślokāḥ // (1.8) Par.?
iti
indecl.
śloka.
n.p.m.
root
yat saptānnāni medhayā tapasājanayat piteti / (2.1) Par.?
yat
indecl.
root
saptan
ac.s.n.
∞ anna
ac.p.n.
medhā
i.s.f.
tapas
i.s.n.
∞ janay
3. sg., Impf.
pitṛ
n.s.m.
∞ iti
indecl.
medhayā hi tapasājanayat pitaikam asya sādhāraṇam iti / (2.2) Par.?
medhā
i.s.f.
hi
indecl.
tapas
i.s.n.
∞ janay
3. sg., Impf.
root
pitṛ
n.s.m.
∞ eka
n.s.n.
root
idam
g.s.m.
iti
indecl.
idam evāsya tat sādhāraṇam annaṃ yad idam adyate / (2.3) Par.?
idam
n.s.n.
eva
indecl.
∞ idam
g.s.m.
tad
n.s.n.
anna
n.s.n.
root
yad
n.s.n.
idam
n.s.n.
ad
3. sg., Ind. pass.
sa ya etad upāste na sa pāpmano vyāvartate / (2.4) Par.?
tad
n.s.m.
yad
n.s.m.
etad
ac.s.n.
upās
3. sg., Pre. ind.
na
indecl.
tad
n.s.m.
pāpman
ab.s.m.
vyāvṛt
3. sg., Pre. ind.
root
miśraṃ hy etat / (2.5) Par.?
miśra
n.s.n.
root
hi
indecl.
etad
n.s.n.
dve devān abhājayad iti / (2.6) Par.?
dvi
ac.d.n.
root
deva
ac.p.m.
bhājay
3. sg., Impf.
iti
indecl.
hutaṃ ca prahutaṃ ca / (2.7) Par.?
hu
PPP, n.s.n.
root
ca
indecl.
prahu
PPP, n.s.n.
ca
indecl.
tasmād devebhyo juhvati ca pra ca juhvati / (2.8) Par.?
tasmāt
indecl.
deva
d.p.m.
hu
3. pl., Pre. ind.
root
ca
indecl.
pra
indecl.
ca
indecl.
hu
3. pl., Pre. ind.
atho āhur darśapūrṇamāsāv iti / (2.9) Par.?
atha
indecl.
∞ u
indecl.
ah
3. pl., Perf.
root
darśa
comp.
∞ pūrṇamāsa
n.d.m.
iti
indecl.
tasmān neṣṭiyājukaḥ syāt / (2.10) Par.?
tasmāt
indecl.
na
indecl.
∞ iṣṭi
comp.
∞ yājuka
n.s.m.
root
as
3. sg., Pre. opt.
paśubhya ekaṃ prāyacchad iti / (2.11) Par.?
paśu
d.p.m.
root
eka
ac.s.n.
prayam
3. sg., Impf.
iti
indecl.
tat payaḥ / (2.12) Par.?
tad
n.s.n.
payas
n.s.n.
root
payo hy evāgre manuṣyāś ca paśavaś copajīvanti / (2.13) Par.?
payas
ac.s.n.
hi
indecl.
eva
indecl.
∞ agre
indecl.
manuṣya
n.p.m.
ca
indecl.
paśu
n.p.m.
ca
indecl.
∞ upajīv
3. pl., Pre. ind.
root
tasmāt kumāraṃ jātaṃ ghṛtaṃ vaivāgre pratilehayanti stanaṃ vānudhāpayanti / (2.14) Par.?
tasmāt
indecl.
kumāra
ac.s.m.
jan
PPP, ac.s.m.
ghṛta
ac.s.n.

indecl.
∞ eva
indecl.
∞ agre
indecl.
pratilehay
3. pl., Pre. ind.
root
stana
ac.s.m.

indecl.
∞ anudhāpay
3. pl., Pre. ind.
atha vatsaṃ jātam āhur atṛṇāda iti / (2.15) Par.?
atha
indecl.
vatsa
ac.s.m.
jan
PPP, ac.s.m.
ah.
3. pl., Perf.
root
a
indecl.
∞ tṛṇa
comp.
∞ āda
n.s.m.
iti.
indecl.
tasmin sarvaṃ pratiṣṭhitaṃ yacca prāṇiti yacca neti / (2.16) Par.?
tad
l.s.n.
root
sarva
n.s.n.
pratiṣṭhā
PPP, n.s.n.
yad
n.s.n.
∞ ca
indecl.
prāṇ
3. sg., Pre. ind.
yad
n.s.n.
∞ ca
indecl.
na
indecl.
∞ iti
indecl.
payasi hīdaṃ sarvaṃ pratiṣṭhitaṃ yacca prāṇiti yacca na / (2.17) Par.?
payas
l.s.n.
hi
indecl.
∞ idam
n.s.n.
sarva
n.s.n.
pratiṣṭhā
PPP, n.s.n.
root
yad
n.s.n.
∞ ca
indecl.
prāṇ
3. sg., Pre. ind.
yad
n.s.n.
∞ ca
indecl.
na
indecl.
tad yad idam āhuḥ saṃvatsaraṃ payasā juhvad apa punarmṛtyuṃ jayatīti / (2.18) Par.?
tad
ac.s.n.
yat
indecl.
idam
ac.s.n.
ah.
3. pl., Perf.
← vid (2.19) [advcl]
payas
i.s.n.
hu
Pre. ind., n.s.m.
apa
indecl.
ji
3. sg., Pre. ind.
∞ iti
indecl.
na tathā vidyāt / (2.19) Par.?
na
indecl.
tathā
indecl.
vid
3. sg., Pre. opt.
root
→ ah (2.18) [advcl]
yad ahar eva juhoti tad ahaḥ punarmṛtyum apajayaty evaṃ vidvān / (2.20) Par.?
yad
ac.s.n.
ahar
ac.s.n.
eva
indecl.
hu
3. sg., Pre. ind.
tad
ac.s.n.
ahar
ac.s.n.
apaji
3. sg., Pre. ind.
root
evam
indecl.
vidvas
n.s.m.
sarvaṃ hi devebhyo 'nnādyaṃ prayacchati / (2.21) Par.?
sarva
ac.s.n.
hi
indecl.
deva
d.p.m.
annādya
ac.s.n.
prayam
3. sg., Pre. ind.
root
kasmāt tāni na kṣīyante adyamānāni sarvadeti / (2.22) Par.?
kasmāt
indecl.
root
tad
n.p.n.
na
indecl.
kṣi
3. pl., Ind. pass.
ad
Ind. pass., n.p.n.
sarvadā
indecl.
∞ iti
indecl.
puruṣo vā akṣitiḥ / (2.23) Par.?
puruṣa
n.s.m.
root
vai
indecl.
akṣiti
n.s.m.
sa hīdam annaṃ punaḥ punar janayate / (2.24) Par.?
tad
n.s.m.
hi
indecl.
∞ idam
ac.s.n.
anna
ac.s.n.
punar
indecl.
punar
indecl.
janay
3. sg., Pre. ind.
root
yo vaitām akṣitiṃ vedeti / (2.25) Par.?
yad
n.s.m.
root

indecl.
∞ etad
ac.s.f.
akṣiti
ac.s.f.
vid
3. sg., Perf.
∞ iti
indecl.
puruṣo vā akṣitiḥ / (2.26) Par.?
puruṣa
n.s.m.
root
vai
indecl.
akṣiti
n.s.m.
sa hīdam annaṃ dhiyā dhiyā janayate karmabhiḥ / (2.27) Par.?
tad
n.s.m.
hi
indecl.
∞ idam
ac.s.n.
anna
ac.s.n.
dhī
i.s.f.
dhī
i.s.f.
janay
3. sg., Pre. ind.
root
karman.
i.p.n.
yaddhaitan na kuryāt kṣīyeta ha / (2.28) Par.?
yat
indecl.
∞ ha
indecl.
∞ etad
ac.s.n.
na
indecl.
kṛ
3. sg., Pre. opt.
kṣi
3. sg., Opt. P. pass.
root
ha
indecl.
so 'nnam atti pratīkeneti / (2.29) Par.?
tad
n.s.m.
root
anna
ac.s.n.
ad
3. sg., Pre. ind.
pratīka
i.s.n.
∞ iti
indecl.
mukhaṃ pratīkaṃ mukhenety etat / (2.30) Par.?
mukha
n.s.n.
root
pratīka
n.s.n.
mukha
i.s.n.
∞ iti
indecl.
etad
n.s.n.
root
sa devān apigacchati sa ūrjam upajīvatīti praśaṃsā // (2.31) Par.?
tad
n.s.m.
deva
ac.p.m.
apigam
3. sg., Pre. ind.
tad
n.s.m.
ūrj
ac.s.f.
upajīv
3. sg., Pre. ind.
∞ iti
indecl.
praśaṃsā
n.s.f.
root
trīṇy ātmane 'kuruteti mano vācaṃ prāṇaṃ tāny ātmane 'kuruta / (3.1) Par.?
tri
ac.p.n.
root
ātman
d.s.m.
kṛ
3. sg., Impf.
∞ iti
indecl.
manas
ac.s.n.
vāc
ac.s.f.
prāṇa
ac.s.m.
tad
ac.p.n.
ātman
d.s.m.
kṛ
3. sg., Impf.
root
anyatramanā abhūvaṃ nādarśam anyatramanā abhūvaṃ nāśrauṣam iti manasā hy eva paśyati manasā śṛṇoti / (3.2) Par.?
anyatramanas
n.s.m.
root
bhū.
1. sg., root aor.
na
indecl.
∞ dṛś.
1. sg., them. aor.
bhū.
1. sg., root aor.
na
indecl.
∞ śru
1. sg., s-aor.
iti.
indecl.
manas
i.s.n.
hi
indecl.
eva
indecl.
paś,
3. sg., Pre. ind.
root
manas
i.s.n.
śru.
3. sg., Pre. ind.
kāmaḥ saṃkalpo vicikitsā śraddhāśraddhā dhṛtir adhṛtir hrīr dhīr bhīr ity etat sarvaṃ mana eva / (3.3) Par.?
kāma
n.s.m.
root
śraddhā
n.s.f.
∞ aśraddhā
n.s.f.
dhṛti
n.s.f.
adhṛti
n.s.f.
hrī
n.s.f.
dhī
n.s.f.
bhī
n.s.f.
iti
indecl.
etad
n.s.n.
sarva
n.s.n.
manas
n.s.n.
root
eva
indecl.
tasmād api pṛṣṭhata upaspṛṣṭo manasā vijānāti / (3.4) Par.?
tasmāt
indecl.
api
indecl.
upaspṛś
PPP, n.s.m.
manas
i.s.n.
vijñā
3. sg., Pre. ind.
root
yaḥ kaśca śabdo vāg eva sā / (3.5) Par.?
yad
n.s.m.
ka
n.s.m.
∞ ca
indecl.
śabda
n.s.m.
vāc
n.s.f.
root
eva
indecl.
tad
n.s.f.
eṣā hy antaṃ āyattaiṣā hi na / (3.6) Par.?
etad
n.s.f.
hi
indecl.
anta
ac.s.m.
āyat
PPP, n.s.f.
root
∞ etad
n.s.f.
hi
indecl.
na
indecl.
prāṇo 'pāno vyāna udānaḥ samāno 'na ity etat sarvaṃ prāṇa eva / (3.7) Par.?
prāṇa
n.s.m.
apāna
n.s.m.
vyāna
n.s.m.
udāna
n.s.m.
samāna
n.s.m.
ana.
n.s.m.
iti
indecl.
etad
n.s.n.
sarva
n.s.n.
prāṇa
n.s.m.
root
eva.
indecl.
etanmayo vā ayam ātmā / (3.8) Par.?
etad
comp.
∞ maya
n.s.m.
root
→ maya (3.9) [nmod:appos]
vai
indecl.
idam
n.s.m.
ātman.
n.s.m.
vāṅmayo manomayaḥ prāṇamayaḥ // (3.9) Par.?
vāc
comp.
∞ maya
n.s.m.
← maya (3.8) [nmod]
manas
comp.
∞ maya
n.s.m.
∞ maya
n.s.m.
trayo lokā eta eva / (4.1) Par.?
tri
n.p.m.
loka
n.p.m.
root
etad
n.p.m.
eva.
indecl.
vāg evāyaṃ loko mano 'ntarikṣalokaḥ prāṇo 'sau lokaḥ // (4.2) Par.?
vāc
n.s.f.
eva
indecl.
∞ idam
n.s.m.
loka
n.s.m.
root
manas
n.s.n.
∞ loka
n.s.m.
prāṇa
n.s.m.
adas
n.s.m.
loka
n.s.m.
trayo vedā eta eva / (5.1) Par.?
tri
n.p.m.
veda
n.p.m.
root
etad
n.p.m.
eva
indecl.
vāg evargvedo mano yajurvedaḥ prāṇaḥ sāmavedaḥ // (5.2) Par.?
vāc
n.s.f.
eva
indecl.
∞ ṛgveda
n.s.m.
root
manas
n.s.n.
yajurveda
n.s.m.
prāṇa
n.s.m.
sāmaveda
n.s.m.
devāḥ pitaro manuṣyā eta eva / (6.1) Par.?
deva
n.p.m.
root
pitṛ
n.p.m.
manuṣya
n.p.m.
etad
n.p.m.
eva.
indecl.
vāg eva devā manaḥ pitaraḥ prāṇo manuṣyāḥ // (6.2) Par.?
vāc
n.s.f.
eva
indecl.
deva.
n.p.m.
root
manas
n.s.n.
pitṛ.
n.p.m.
prāṇa
n.s.m.
manuṣya.
n.p.m.
pitā mātā prajaita eva / (7.1) Par.?
pitṛ
n.s.m.
root
mātṛ
n.s.f.
prajā
n.s.f.
∞ etad
n.p.m.
eva
indecl.
mana eva pitā vāṅ mātā prāṇaḥ prajā // (7.2) Par.?
manas
n.s.n.
eva
indecl.
pitṛ
n.s.m.
root
vāc
n.s.f.
mātṛ
n.s.f.
prāṇa
n.s.m.
prajā
n.s.f.
vijñātaṃ vijijñāsyam avijñātam eta eva / (8.1) Par.?
vijñā
PPP, n.s.n.
root
vijijiñās
Ger., n.s.n.
a
indecl.
∞ vijñā
PPP, n.s.n.
etad
n.p.m.
eva
indecl.
yat kiñca vijñātaṃ vācas tad rūpam / (8.2) Par.?
yad
n.s.n.
kiṃca
indecl.
vijñā
PPP, n.s.n.
vāc
g.s.f.
tad
n.s.n.
rūpa
n.s.n.
root
vāgghi vijñātā / (8.3) Par.?
vāc
n.s.f.
∞ hi
indecl.
vijñā
PPP, n.s.f.
root
vāg enaṃ tad bhūtvāvati // (8.4) Par.?
vāc
n.s.f.
enad
ac.s.m.
tad
n.s.n.
bhū
Abs., indecl.
∞ av
3. sg., Pre. ind.
root
yat kiñca vijijñāsyaṃ manasas tad rūpam / (9.1) Par.?
yad
n.s.n.
kiṃca
indecl.
vijijiñās
Ger., n.s.n.
manas
g.s.n.
tad
n.s.n.
rūpa
n.s.n.
root
mano hi vijijñāsyam / (9.2) Par.?
manas
n.s.n.
hi
indecl.
vijijiñās
Ger., n.s.n.
root
mana enaṃ tad bhūtvāvati // (9.3) Par.?
manas
ac.s.n.
enad
ac.s.m.
tad
n.s.n.
bhū
Abs., indecl.
∞ av
3. sg., Pre. ind.
root
yat kiñcāvijñātaṃ prāṇasya tad rūpam / (10.1) Par.?
yad
n.s.n.
kiṃca
indecl.
∞ a
indecl.
∞ vijñā
PPP, n.s.n.
prāṇa
g.s.m.
tad
n.s.n.
rūpa
n.s.n.
root
prāṇo hy avijñātaḥ / (10.2) Par.?
prāṇa
n.s.m.
hi
indecl.
a
indecl.
∞ vijñā
PPP, n.s.m.
root
prāṇa enaṃ tad bhūtvāvati // (10.3) Par.?
prāṇa
n.s.m.
enad
ac.s.m.
tad
n.s.n.
bhū
Abs., indecl.
∞ av
3. sg., Pre. ind.
root
tasyai vācaḥ pṛthivī śarīram / (11.1) Par.?
tad
d.s.f.
vāc
g.s.f.
śarīra
n.s.n.
root
→ rūpa (11.2) [conj]
jyotīrūpam ayam agniḥ / (11.2) Par.?
jyotis
comp.
∞ rūpa
n.s.n.
← śarīra (11.1) [conj]
idam
n.s.m.
agni
n.s.m.
tad yāvaty eva vāk tāvatī pṛthivī tāvān ayam agniḥ // (11.3) Par.?
tad
ac.s.n.
yāvat
n.s.f.
eva
indecl.
vāc
n.s.f.
tāvat
n.s.f.
root
tāvat
n.s.m.
idam
n.s.m.
agni
n.s.m.
athaitasya manaso dyauḥ śarīram / (12.1) Par.?
atha
indecl.
∞ etad
g.s.n.
manas
g.s.n.
div
n.s.m.
śarīra
n.s.n.
root
→ rūpa (12.2) [conj]
jyotīrūpam asāv ādityaḥ / (12.2) Par.?
jyotis
comp.
∞ rūpa
n.s.n.
← śarīra (12.1) [conj]
adas
n.s.m.
āditya
n.s.m.
tad yāvad eva manas tāvatī dyaus tāvān asāv ādityaḥ / (12.3) Par.?
tad
ac.s.n.
yāvat
n.s.n.
eva
indecl.
manas
n.s.n.
tāvat
n.s.f.
root
div
n.s.m.
tāvat
n.s.m.
adas
n.s.m.
āditya
n.s.m.
tau mithunaṃ samaitām / (12.4) Par.?
tad
n.d.m.
mithuna
n.s.n.
same
3. du., Impf.
root
tataḥ prāṇo 'jāyata / (12.5) Par.?
tatas
indecl.
prāṇa
n.s.m.
jan
3. sg., Impf.
root
sa indraḥ / (12.6) Par.?
tad
n.s.m.
indra
n.s.m.
root
sa eṣo 'sapatnaḥ / (12.7) Par.?
tad
n.s.m.
etad
n.s.m.
asapatna
n.s.m.
root
dvitīyo vai sapatnaḥ / (12.8) Par.?
dvitīya
n.s.m.
vai
indecl.
sapatna
n.s.m.
root
nāsya sapatno bhavati ya evaṃ veda // (12.9) Par.?
na
indecl.
∞ idam
g.s.m.
sapatna
n.s.m.
bhū
3. sg., Pre. ind.
root
yad
n.s.m.
evam
indecl.
vid
3. sg., Perf.
athaitasya prāṇasyāpaḥ śarīram / (13.1) Par.?
atha
indecl.
∞ etad
g.s.m.
prāṇa
g.s.m.
∞ ap
n.p.f.
śarīra
n.s.n.
root
→ rūpa (13.2) [conj]
jyotīrūpam asau candraḥ / (13.2) Par.?
jyotis
comp.
∞ rūpa
n.s.n.
← śarīra (13.1) [conj]
adas
n.s.m.
candra
n.s.m.
tad yāvān eva prāṇas tāvatya āpas tāvān asau candraḥ / (13.3) Par.?
tad
ac.s.n.
yāvat
n.s.m.
eva
indecl.
prāṇa
n.s.m.
tāvat
n.p.f.
root
ap
n.p.f.
tāvat
n.s.m.
adas
n.s.m.
candra
n.s.m.
ta ete sarva eva samāḥ sarve 'nantāḥ / (13.4) Par.?
tad
n.p.m.
etad
n.p.m.
sarva
n.p.m.
eva
indecl.
sama
n.p.m.
root
sarva
n.p.m.
ananta
n.p.m.
sa yo haitān antavata upāste 'ntavantaṃ sa lokaṃ jayati / (13.5) Par.?
tad
n.s.m.
yad
n.s.m.
ha
indecl.
∞ etad
ac.p.m.
antavat
ac.p.m.
upās
3. sg., Pre. ind.
antavat
ac.s.m.
tad
n.s.m.
loka
ac.s.m.
ji
3. sg., Pre. ind.
root
atha yo haitān anantān upāste 'nantaṃ sa lokaṃ jayati // (13.6) Par.?
atha
indecl.
yad
n.s.m.
ha
indecl.
∞ etad
ac.p.m.
ananta
ac.p.m.
upās
3. sg., Pre. ind.
ananta
ac.s.m.
tad
n.s.m.
loka
ac.s.m.
ji
3. sg., Pre. ind.
root
sa eṣa saṃvatsaraḥ prajāpatiḥ ṣoḍaśakalaḥ / (14.1) Par.?
tad
n.s.m.
etad
n.s.m.
saṃvatsara
n.s.m.
root
∞ kalā
n.s.m.
tasya rātraya eva pañcadaśa kalāḥ / (14.2) Par.?
tad
g.s.m.
rātri
n.p.f.
root
eva
indecl.
kalā
n.p.f.
dhruvaivāsya ṣoḍaśī kalā / (14.3) Par.?
dhruvā
n.s.f.
root
∞ eva
indecl.
∞ idam
g.s.m.
kalā
n.s.f.
sa rātribhir evā ca pūryate 'pa ca kṣīyate / (14.4) Par.?
tad
n.s.m.
rātri
i.p.f.
eva
indecl.
∞ ā
indecl.
ca
indecl.
pṛ
3. sg., Ind. pass.
root
apa
indecl.
ca
indecl.
kṣi
3. sg., Ind. pass.
so 'māvāsyāṃ rātrim etayā ṣoḍaśyā kalayā sarvam idaṃ prāṇabhṛd anupraviśya tataḥ prātar jāyate / (14.5) Par.?
tad
n.s.m.
rātri
ac.s.f.
etad
i.s.f.
kalā
i.s.f.
sarva
ac.s.n.
idam
ac.s.n.
∞ bhṛt
ac.s.n.
anupraviś
Abs., indecl.
tatas
indecl.
prātar
indecl.
jan
3. sg., Pre. ind.
root
tasmād etāṃ rātriṃ prāṇabhṛtaḥ prāṇaṃ na vicchindyād api kṛkalāsasyaitasyā eva devatāyā apacityai // (14.6) Par.?
tasmāt
indecl.
etad
ac.s.f.
rātri
ac.s.f.
∞ bhṛt
g.s.m.
prāṇa
ac.s.m.
na
indecl.
vicchid
3. sg., Pre. opt.
root
api
indecl.
∞ etad
g.s.f.
eva
indecl.
devatā
g.s.f.
apaciti
d.s.f.
yo vai sa saṃvatsaraḥ prajāpatiḥ ṣoḍaśakālo 'yam eva sa yo 'yam evaṃvit puruṣaḥ / (15.1) Par.?
yad
n.s.m.
vai
indecl.
tad
n.s.m.
prajāpati
n.s.m.
∞ kāla
n.s.m.
idam
n.s.m.
eva
indecl.
tad
n.s.m.
root
yad
n.s.m.
idam
n.s.m.
evaṃvid
n.s.m.
puruṣa
n.s.m.
tasya vittam eva pañcadaśa kalāḥ / (15.2) Par.?
tad
g.s.m.
vitta
n.s.n.
root
eva
indecl.
kalā
n.p.f.
ātmaivāsya ṣoḍaśī kalā / (15.3) Par.?
ātman
n.s.m.
root
∞ eva
indecl.
∞ idam
g.s.m.
kalā
n.s.f.
sa vittenaivā ca pūryate 'pa ca kṣīyate / (15.4) Par.?
tad
n.s.m.
vitta
i.s.n.
∞ eva
indecl.
∞ ā
indecl.
ca
indecl.
pṛ
3. sg., Ind. pass.
root
apa
indecl.
ca
indecl.
kṣi
3. sg., Ind. pass.
tad etan nabhyaṃ yad ayam ātmā / (15.5) Par.?
tad
n.s.n.
etad
n.s.n.
nabhya
n.s.n.
root
→ pradhi (15.6) [conj]
yad
n.s.n.
idam
n.s.m.
ātman
n.s.m.
pradhir vittam / (15.6) Par.?
pradhi
n.s.m.
← nabhya (15.5) [conj]
vitta
n.s.n.
tasmād yady api sarvajyāniṃ jīyata ātmanā cej jīvati pradhināgād ity evāhuḥ // (15.7) Par.?
tasmāt
indecl.
yadi
indecl.
api
indecl.
sarva
comp.
∞ jyāni
ac.s.f.
jyā,
3. sg., Ind. pass.
ātman
i.s.m.
ced
indecl.
jīv
3. sg., Pre. ind.
pradhi
i.s.m.
∞ 
3. sg., root aor.
iti
indecl.
eva
indecl.
∞ ah
3. pl., Perf.
root
atha trayo vāva lokā manuṣyalokaḥ pitṛloko devaloka iti / (16.1) Par.?
atha
indecl.
tri
n.p.m.
root
vāva
indecl.
loka
n.p.m.
∞ loka
n.s.m.
pitṛ
comp.
∞ loka
n.s.m.
deva
comp.
∞ loka
n.s.m.
iti
indecl.
so 'yaṃ manuṣyalokaḥ putreṇaiva jayyo nānyena karmaṇā / (16.2) Par.?
tad
n.s.m.
idam
n.s.m.
∞ loka
n.s.m.
putra
i.s.m.
∞ eva
indecl.
ji
Ger., n.s.m.
root
→ loka (16.3) [conj]
→ loka (16.4) [conj]
na
indecl.
∞ anya
i.s.n.
karman
i.s.n.
karmaṇā pitṛlokaḥ / (16.3) Par.?
karman
i.s.n.
pitṛ
comp.
∞ loka
n.s.m.
← ji (16.2) [conj]
vidyayā devalokaḥ / (16.4) Par.?
vidyā
i.s.f.
deva
comp.
∞ loka
n.s.m.
← ji (16.2) [conj]
devaloko vai lokānāṃ śreṣṭhaḥ / (16.5) Par.?
deva
comp.
∞ loka
n.s.m.
vai
indecl.
loka
g.p.m.
śreṣṭha
n.s.m.
root
tasmād vidyāṃ praśaṃsanti // (16.6) Par.?
tasmāt
indecl.
vidyā
ac.s.f.
praśaṃs
3. pl., Pre. ind.
root
athātaḥ samprattiḥ / (17.1) Par.?
atha
indecl.
∞ atas
indecl.
sampratti
n.s.f.
root
yadā praiṣyan manyate 'tha putram āha tvaṃ brahma tvaṃ yajñas tvaṃ loka iti / (17.2) Par.?
yadā
indecl.
pre
Fut., n.s.m.
man
3. sg., Pre. ind.
atha
indecl.
putra
ac.s.m.
ah
3. sg., Perf.
root
tvad
n.s.a.
brahman
n.s.n.
tvad
n.s.a.
yajña
n.s.m.
tvad
n.s.a.
loka
n.s.m.
iti
indecl.
sa putraḥ pratyāhāhaṃ brahmāhaṃ yajño 'ham loka iti / (17.3) Par.?
tad
n.s.m.
putra
n.s.m.
pratyah
3. sg., Perf.
root
∞ mad
n.s.a.
brahman
n.s.n.
∞ mad
n.s.a.
yajña
n.s.m.
mad
n.s.a.
loka
n.s.m.
iti
indecl.
yad vai kiñcānūktaṃ tasya sarvasya brahmety ekatā / (17.4) Par.?
yad
n.s.n.
vai
indecl.
kiṃca
indecl.
∞ anuvac
PPP, n.s.n.
tad
g.s.n.
sarva
g.s.n.
brahman
n.s.n.
∞ iti
indecl.
eka
comp.
∞ 
n.s.f.
root
ye vai ke ca yajñās teṣāṃ sarveṣāṃ yajña ity ekatā / (17.5) Par.?
yad
n.p.m.
vai
indecl.
ka
n.p.m.
ca
indecl.
yajña
n.p.m.
tad
g.p.m.
sarva
g.p.m.
yajña
n.s.m.
iti
indecl.
eka
comp.
∞ 
n.s.f.
root
ye vai ke ca lokās teṣāṃ sarveṣāṃ loka ity ekatā / (17.6) Par.?
yad
n.p.m.
vai
indecl.
ka
n.p.m.
ca
indecl.
loka
n.p.m.
tad
g.p.m.
sarva
g.p.m.
loka
n.s.m.
iti
indecl.
eka
comp.
∞ 
n.s.f.
root
etāvad vā idaṃ sarvam / (17.7) Par.?
etāvat
n.s.n.
root
vai
indecl.
idam
n.s.n.
sarva
n.s.n.
etan mā sarvaṃ sann ayam ito bhunajad iti / (17.8) Par.?
etad
n.s.n.

indecl.
sarva
ac.s.n.
as
Pre. ind., n.s.m.
idam
n.s.m.
itas
indecl.
bhuj
3. sg., Pre. sub.
root
iti
indecl.
tasmāt putram anuśiṣṭaṃ lokyam āhuḥ / (17.9) Par.?
tasmāt
indecl.
putra
ac.s.m.
anuśās
PPP, ac.s.m.
lokya
ac.s.m.
ah
3. pl., Perf.
root
tasmād enam anuśāsati / (17.10) Par.?
tasmāt
indecl.
enad
ac.s.m.
anuśās
3. sg., Pre. ind.
root
sa yadaivaṃvid asmāl lokāt praity athaibhir eva prāṇaiḥ saha putram āviśati / (17.11) Par.?
tad
n.s.m.
yadā
indecl.
∞ evaṃvid
n.s.m.
idam
ab.s.m.
loka
ab.s.m.
pre
3. sg., Pre. ind.
atha
indecl.
∞ idam
i.p.m.
eva
indecl.
prāṇa
i.p.m.
saha
indecl.
putra
ac.s.m.
āviś
3. sg., Pre. ind.
root
sa yady anena kiṃcid akṣṇayā kṛtaṃ bhavati tasmād enaṃ sarvasmāt putro muñcati tasmāt putro nāma / (17.12) Par.?
tad
n.s.m.
yadi
indecl.
idam
i.s.m.
kaścit
n.s.n.
kṛ
PPP, n.s.n.
bhū
3. sg., Pre. ind.
tad
ab.s.n.
enad
ac.s.m.
sarva
ab.s.n.
putra
n.s.m.
muc
3. sg., Pre. ind.
root
tasmāt
indecl.
putra
n.s.m.
root
nāma
indecl.
sa putreṇaivāsmil loke pratitiṣṭhati / (17.13) Par.?
tad
n.s.m.
putra
i.s.m.
∞ eva
indecl.
∞ idam
l.s.m.
loka
l.s.m.
pratiṣṭhā
3. sg., Pre. ind.
root
athainam ete devāḥ prāṇā amṛtā āviśanti // (17.14) Par.?
atha
indecl.
∞ enad
ac.s.m.
etad
n.p.m.
deva
n.p.m.
prāṇa
n.p.m.
amṛta
n.p.m.
āviś
3. pl., Pre. ind.
root
pṛthivyai cainam agneś ca daivī vāg āviśati / (18.1) Par.?
pṛthivī
d.s.f.
ca
indecl.
∞ enad
ac.s.m.
agni
g.s.m.
ca
indecl.
daiva
n.s.f.
vāc
n.s.f.
āviś
3. sg., Pre. ind.
root
sā vai daivī vāg yayā yad yad eva vadati tat tad bhavati // (18.2) Par.?
tad
n.s.f.
root
vai
indecl.
daiva
n.s.f.
vāc
n.s.f.
yad
i.s.f.
yad
ac.s.n.
yad
ac.s.n.
eva
indecl.
vad
3. sg., Pre. ind.
tad
n.s.n.
tad
n.s.n.
bhū
3. sg., Pre. ind.
divaś cainam ādityāc ca daivaṃ mana āviśati / (19.1) Par.?
div
ab.s.m.
ca
indecl.
∞ enad
ac.s.m.
āditya
ab.s.m.
ca
indecl.
daiva
n.s.n.
manas
n.s.n.
āviś
3. sg., Pre. ind.
root
tad vai daivaṃ mano yenānandy eva bhavaty atho na śocati // (19.2) Par.?
tad
n.s.n.
root
vai
indecl.
daiva
n.s.n.
manas
n.s.n.
yad
i.s.n.
∞ ānandin
n.s.m.
eva
indecl.
bhū
3. sg., Pre. ind.
atho
indecl.
na
indecl.
śuc
3. sg., Pre. ind.
adbhyaś cainaṃ candramasaś ca daivaḥ prāṇa āviśati / (20.1) Par.?
ap
ab.p.f.
ca
indecl.
∞ enad
ac.s.m.
candramas
ab.s.m.
ca
indecl.
daiva
n.s.m.
prāṇa
n.s.m.
āviś
3. sg., Pre. ind.
root
sa vai daivaḥ prāṇo yaḥ saṃcaraṃś cāsaṃcaraṃś ca na vyathate 'tho na riṣyati / (20.2) Par.?
tad
n.s.m.
root
vai
indecl.
daiva
n.s.m.
prāṇa
n.s.m.
yad
n.s.m.
saṃcar
Pre. ind., n.s.m.
ca
indecl.
∞ a
indecl.
∞ saṃcar
Pre. ind., n.s.m.
ca
indecl.
na
indecl.
vyath
3. sg., Pre. ind.
atho
indecl.
na
indecl.
riṣ
3. sg., Pre. ind.
sa eṣa evaṃvit sarveṣāṃ bhūtānām ātmā bhavati / (20.3) Par.?
tad
n.s.m.
etad
n.s.m.
evaṃvid
n.s.m.
sarva
g.p.n.
bhūta
g.p.n.
ātman
n.s.m.
bhū
3. sg., Pre. ind.
root
yathaiṣā devataivaṃ saḥ / (20.4) Par.?
yathā
indecl.
∞ etad
n.s.f.
devatā
n.s.f.
∞ evam
indecl.
root
tad
n.s.m.
yathaitāṃ devatāṃ sarvāṇi bhūtāny avanty evaṃ haivaṃvidaṃ sarvāṇi bhūtāny avanti / (20.5) Par.?
yathā
indecl.
∞ etad
ac.s.f.
devatā
ac.s.f.
sarva
n.p.n.
bhūta
n.p.n.
av
3. pl., Pre. ind.
evam
indecl.
ha
indecl.
∞ evaṃvid
ac.s.m.
sarva
n.p.n.
bhūta
n.p.n.
av
3. pl., Pre. ind.
root
yad u kiñcemāḥ prajāḥ śocanty amaivāsāṃ tad bhavati / (20.6) Par.?
yad
ac.s.n.
u
indecl.
kiṃca
indecl.
∞ idam
n.p.f.
prajā
n.p.f.
śuc
3. pl., Pre. ind.
amā
n.s.f.
∞ eva
indecl.
∞ idam
g.p.f.
tad
n.s.n.
bhū
3. sg., Pre. ind.
root
puṇyam evāmuṃ gacchati / (20.7) Par.?
puṇya
n.s.n.
eva
indecl.
∞ adas
ac.s.m.
gam
3. sg., Pre. ind.
root
na ha vai devān pāpaṃ gacchati // (20.8) Par.?
na
indecl.
ha
indecl.
vai
indecl.
deva
ac.p.m.
pāpa
n.s.n.
gam
3. sg., Pre. ind.
root
athāto vratamīmāṃsā / (21.1) Par.?
atha
indecl.
∞ atas
indecl.
vrata
comp.
∞ mīmāṃsā
n.s.f.
root
prajāpatir ha karmāṇi sasṛje / (21.2) Par.?
ha
indecl.
karman
ac.p.n.
sṛj
3. sg., Perf.
root
tāni sṛṣṭāny anyonyenāspardhanta / (21.3) Par.?
tad
n.p.n.
sṛj
PPP, n.p.n.
anyonya
i.s.n.
∞ spṛdh
3. pl., Impf.
root
vadiṣyāmy evāham iti vāg dadhre / (21.4) Par.?
vad
1. sg., Fut.
eva
indecl.
∞ mad
n.s.a.
iti
indecl.
vāc
n.s.f.
dhṛ
3. sg., Perf.
root
→ cakṣus (21.5) [conj]
→ śrotra (21.6) [conj]
→ karman (21.7) [conj]
drakṣyāmy aham iti cakṣuḥ / (21.5) Par.?
dṛś
1. sg., Fut.
mad
n.s.a.
iti
indecl.
cakṣus
n.s.n.
← dhṛ (21.4) [conj]
śroṣyāmy aham iti śrotram / (21.6) Par.?
śru
1. sg., Fut.
mad
n.s.a.
iti
indecl.
śrotra
n.s.n.
← dhṛ (21.4) [conj]
evam anyāni karmāṇi yathākarmam / (21.7) Par.?
evam
indecl.
anya
ac.p.n.
karman
ac.p.n.
← dhṛ (21.4) [conj]
tāni mṛtyuḥ śramo bhūtvopayeme / (21.8) Par.?
tad
ac.p.n.
mṛtyu
n.s.m.
śrama
n.s.m.
bhū
Abs., indecl.
∞ upayam
3. sg., Perf.
root
tāny āpnot / (21.9) Par.?
tad
ac.p.n.
āp
3. sg., Impf.
root
tāny āptvā mṛtyur avārundha / (21.10) Par.?
tad
ac.p.n.
āp
Abs., indecl.
mṛtyu
n.s.m.
avarudh
3. sg., Impf.
root
tasmācchrāmyaty eva vāk / (21.11) Par.?
tasmāt
indecl.
∞ śram
3. sg., Pre. ind.
root
→ śram (21.12) [conj]
→ śram (21.13) [conj]
eva
indecl.
vāc
n.s.f.
śrāmyati cakṣuḥ / (21.12) Par.?
śram
3. sg., Pre. ind.
← śram (21.11) [conj]
cakṣus
n.s.n.
śrāmyati śrotram / (21.13) Par.?
śram
3. sg., Pre. ind.
← śram (21.11) [conj]
śrotra
n.s.n.
athemam eva nāpnot yo 'yaṃ madhyamaḥ prāṇaḥ / (21.14) Par.?
atha
indecl.
∞ idam
ac.s.m.
eva
indecl.
na
indecl.
∞ āp
3. sg., Impf.
root
yad
n.s.m.
idam
n.s.m.
madhyama
n.s.m.
prāṇa
n.s.m.
tāni jñātuṃ dadhrire / (21.15) Par.?
tad
n.p.n.
jñā
Inf., indecl.
dhṛ
3. pl., Perf.
root
→ śreṣṭha (21.16) [advcl:ccomp]
ayaṃ vai naḥ śreṣṭho yaḥ saṃcaraṃś cāsaṃcaraṃś ca na vyathate 'tho na riṣyati / (21.16) Par.?
idam
n.s.m.
vai
indecl.
mad
g.p.a.
śreṣṭha
n.s.m.
→ bhū (21.17) [parataxis]
← dhṛ (21.15) [advcl]
yad
n.s.m.
saṃcar
Pre. ind., n.s.m.
ca
indecl.
∞ a
indecl.
∞ saṃcar
Pre. ind., n.s.m.
ca
indecl.
na
indecl.
vyath
3. sg., Pre. ind.
atho
indecl.
na
indecl.
riṣ
3. sg., Pre. ind.
hantāsyaiva sarve rūpaṃ bhavāmeti / (21.17) Par.?
hanta
indecl.
∞ idam
g.s.m.
∞ eva
indecl.
sarva
n.p.m.
rūpa
n.s.n.
bhū
1. pl., Pre. imp.
← śreṣṭha (21.16) [parataxis]
∞ iti
indecl.
ta etasyaiva sarve rūpam abhavan / (21.18) Par.?
tad
n.p.m.
etad
g.s.m.
∞ eva
indecl.
sarva
n.p.m.
rūpa
n.s.n.
bhū
3. pl., Impf.
root
tasmād eta etenākhyāyante prāṇā iti / (21.19) Par.?
tasmāt
indecl.
etad
n.p.m.
etad
i.s.n.
∞ ākhyā
3. pl., Ind. pass.
root
prāṇa
n.p.m.
iti
indecl.
tena ha vāva tat kulam ācakṣate yasmin kule bhavati ya evaṃ veda / (21.20) Par.?
tad
i.s.m.
ha
indecl.
vāva
indecl.
tad
ac.s.n.
kula
ac.s.n.
ācakṣ
3. pl., Pre. ind.
root
yad
l.s.n.
kula
l.s.n.
bhū
3. sg., Pre. ind.
yad
n.s.m.
evam
indecl.
vid
3. sg., Perf.
ya u haivaṃvidā spardhate 'nuśuṣyati / (21.21) Par.?
yad
n.s.m.
u
indecl.
ha
indecl.
∞ evaṃvid
i.s.m.
spṛdh
3. sg., Pre. ind.
anuśuṣ
3. sg., Pre. ind.
root
anuśuṣya haivāntato mriyata ity adhyātmam // (21.22) Par.?
anuśuṣ
Abs., indecl.
ha
indecl.
∞ eva
indecl.
∞ antatas
indecl.
mṛ
3. sg., Ind. pass.
root
iti
indecl.
adhyātma
n.s.n.
root
athādhidaivataṃ jvaliṣyāmy evāham ity agnir dadhre / (22.1) Par.?
atha
indecl.
∞ adhidaivata.
n.s.n.
root
jval
1. sg., Fut.
eva
indecl.
∞ mad
n.s.a.
iti
indecl.
agni
n.s.m.
dhṛ.
3. sg., Perf.
root
→ āditya (22.2) [conj]
→ candramas (22.3) [conj]
→ devatā (22.4) [conj]
tapsyāmy aham ity ādityaḥ / (22.2) Par.?
tap
1. sg., Fut.
mad
n.s.a.
iti
indecl.
āditya
n.s.m.
← dhṛ (22.1) [conj]
bhāsyāmy aham iti candramāḥ / (22.3) Par.?
bhā
1. sg., Fut.
mad
n.s.a.
iti
indecl.
candramas
n.s.m.
← dhṛ (22.1) [conj]
evam anyā devatā yathādevatam / (22.4) Par.?
evam
indecl.
anya
n.p.f.
devatā
n.p.f.
← dhṛ (22.1) [conj]
sa yathaiṣāṃ prāṇānāṃ madhyamaḥ prāṇa evam etāsāṃ devatānāṃ vāyuḥ / (22.5) Par.?
tad
n.s.m.
yathā
indecl.
∞ idam
g.p.m.
prāṇa
g.p.m.
madhyama
n.s.m.
prāṇa
n.s.m.
evam
indecl.
etad
g.p.f.
devatā
g.p.f.
vāyu
n.s.m.
root
mlocanti hy anyā devatā na vāyuḥ / (22.6) Par.?
mruc
3. pl., Pre. ind.
root
hi
indecl.
anya
n.p.f.
devatā
n.p.f.
na
indecl.
vāyu
n.s.m.
saiṣānastamitā devatā yad vāyuḥ // (22.7) Par.?
tad
n.s.f.
∞ etad
n.s.f.
∞ an
indecl.
∞ astamita
n.s.f.
root
devatā
n.s.f.
yad
n.s.n.
vāyu
n.s.m.
athaiṣa śloko bhavati yataś codeti sūryo 'staṃ yatra ca gacchatīti / (23.1) Par.?
atha
indecl.
∞ etad
n.s.m.
śloka
n.s.m.
→ kṛ (23.3) [ccomp]
bhū
3. sg., Pre. ind.
root
yatas
indecl.
ca
indecl.
∞ udi
3. sg., Pre. ind.
← tad (23.3) [acl]
sūrya
n.s.m.
asta
ac.s.m.
yatra
indecl.
ca
indecl.
gam
3. sg., Pre. ind.
∞ iti
indecl.
prāṇād vā eṣa udeti prāṇe 'stam eti / (23.2) Par.?
prāṇa
ab.s.m.
vai
indecl.
etad
n.s.m.
udi
3. sg., Pre. ind.
root
prāṇa
l.s.m.
asta
ac.s.m.
i
3. sg., Pre. ind.
root
taṃ devāś cakrire dharmaṃ sa evādya sa u śva iti / (23.3) Par.?
tad
ac.s.m.
→ udi (23.1) [acl:rel]
deva
n.p.m.
kṛ
3. pl., Perf.
← śloka (23.1) [ccomp]
dharma
ac.s.m.
tad
n.s.m.
eva
indecl.
∞ adya
indecl.
tad
n.s.m.
u
indecl.
śvas
indecl.
iti
indecl.
yad vā ete 'murhy adhriyanta tad evāpy adya kurvanti / (23.4) Par.?
yad
ac.s.n.
vai
indecl.
etad
n.p.m.
amurhi
indecl.
dhṛ
3. pl., Impf. pass.
tad
ac.s.n.
eva
indecl.
∞ api
indecl.
adya
indecl.
kṛ
3. pl., Pre. ind.
root
tasmād ekam eva vrataṃ caret prāṇyāccaivāpānyāc ca / (23.5) Par.?
tasmāt
indecl.
eka
ac.s.n.
eva
indecl.
vrata
ac.s.n.
car
3. sg., Pre. opt.
root
prāṇ
3. sg., Pre. opt.
root
∞ ca
indecl.
∞ eva
indecl.
∞ apān
3. sg., Pre. opt.
ca
indecl.
nen mā pāpmā mṛtyur āpnavad iti / (23.6) Par.?
na
indecl.
∞ id
indecl.
mad
ac.s.a.
pāpman
n.s.m.
mṛtyu
n.s.m.
āp
3. sg., Pre. sub.
root
iti
indecl.
yady u caret samāpipayiṣet teno etasyai devatāyai sāyujyaṃ salokatāṃ jayati // (23.7) Par.?
yadi
indecl.
u
indecl.
car,
3. sg., Pre. opt.
samāpipayiṣ.
3. sg., Pre. opt.
root
tena
indecl.
∞ u
indecl.
etad
d.s.f.
devatā
d.s.f.
sāyujya
ac.s.n.
salokatā
ac.s.f.
ji.
3. sg., Pre. ind.
root
Duration=0.26230096817017 secs.