Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): ātman

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 9129
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
janako ha vaidehaḥ kūrcād upāvasarpann uvāca namas te 'stu yājñavalkya / (1.1) Par.?
janaka
n.s.m.
ha
indecl.
vaideha
n.s.m.
kūrca
ab.s.m.
upāvasṛp
Pre. ind., n.s.m.
vac.
3. sg., Perf.
root
namas
n.s.n.
tvad
d.s.a.
→ śās (1.2) [parataxis]
as
3. sg., Pre. imp.
anu mā śādhīti / (1.2) Par.?
anu
indecl.
mad
ac.s.a.
śās
2. sg., Pre. imp.
← tvad (1.1) [parataxis]
∞ iti.
indecl.
sa hovāca yathā vai samrāṇ mahāntam adhvānam eṣyan rathaṃ vā nāvaṃ vā samādadītaivam evaitābhir upaniṣadbhiḥ samāhitātmāsi / (1.3) Par.?
tad
n.s.m.
ha
indecl.
∞ vac.
3. sg., Perf.
root
yathā
indecl.
vai
indecl.
samrāj
v.s.m.
mahat
ac.s.m.
adhvan
ac.s.m.
i
Fut., n.s.m.
ratha
ac.s.m.

indecl.
nau
ac.s.f.

indecl.
samādā
3. sg., Pre. opt.
∞ evam
indecl.
eva
indecl.
∞ etad
i.p.f.
upaniṣad
i.p.f.
samādhā
PPP, comp.
∞ ātman
n.s.m.
→ gam (1.4) [parataxis]
∞ as.
2. sg., Pre. ind.
evaṃ vṛndāraka āḍhyaḥ sann adhītaveda uktopaniṣatka ito vimucyamānaḥ kva gamiṣyasīti / (1.4) Par.?
evam
indecl.
āḍhya
n.s.m.
as
Pre. ind., n.s.m.
adhī
PPP, comp.
∞ veda
n.s.m.
vac
PPP, comp.
∞ upaniṣatka
n.s.m.
itas
indecl.
vimuc
Ind. pass., n.s.m.
kva
indecl.
gam
2. sg., Fut.
← ātman (1.3) [parataxis]
∞ iti.
indecl.
nāhaṃ tad bhagavan veda yatra gamiṣyāmīti / (1.5) Par.?
na
indecl.
∞ mad
n.s.a.
tad
ac.s.n.
bhagavat
v.s.m.
vid,
1. sg., Perf.
root
yatra
indecl.
gam
1. sg., Fut.
∞ iti.
indecl.
atha vai te 'haṃ tad vakṣyāmi yatra gamiṣyasīti / (1.6) Par.?
atha
indecl.
vai
indecl.
tvad
d.s.a.
mad
n.s.a.
tad
ac.s.n.
vac,
1. sg., Fut.
root
yatra
indecl.
gam
2. sg., Fut.
∞ iti.
indecl.
bravītu bhagavān iti // (1.7) Par.?
brū
3. sg., Pre. imp.
root
bhagavat
n.s.m.
iti.
indecl.
indho ha vai nāmaiṣa yo 'yaṃ dakṣiṇe 'kṣan puruṣaḥ / (2.1) Par.?
indha
n.s.m.
root
ha
indecl.
vai
indecl.
nāma
indecl.
∞ etad,
n.s.m.
yad
n.s.m.
idam
n.s.m.
akṣi
l.s.n.
puruṣa.
n.s.m.
taṃ vā etam indhaṃ santam indra ity ācakṣate parokṣeṇaiva / (2.2) Par.?
tad
ac.s.m.
vai
indecl.
etad
ac.s.m.
indha
ac.s.m.
as
Pre. ind., ac.s.m.
indra
n.s.m.
iti
indecl.
ācakṣ
3. pl., Pre. ind.
root
parokṣa
i.s.n.
∞ eva.
indecl.
parokṣapriyā iva hi devāḥ pratyakṣadviṣaḥ // (2.3) Par.?
∞ priya
n.p.m.
root
iva
indecl.
hi
indecl.
deva,
n.p.m.
∞ dviṣ.
n.p.m.
athaitad vāme 'kṣaṇi puruṣarūpam eṣāsya patnī virāṭ / (3.1) Par.?
atha
indecl.
∞ etad
n.s.n.
vāma
l.s.n.
akṣi
l.s.n.
∞ rūpa
n.s.n.
etad
n.s.f.
∞ idam
g.s.m.
patnī
n.s.f.
virāj.
n.s.f.
root
tayor eṣa saṃstāvo ya eṣo 'ntar hṛdaya ākāśaḥ / (3.2) Par.?
tad
g.d.m.
etad
n.s.m.
saṃstāva,
n.s.m.
root
yad
n.s.m.
etad
n.s.m.
antar
indecl.
hṛdaya
l.s.n.
ākāśa.
n.s.m.
athainayor etad annaṃ ya eṣo 'ntar hṛdaye lohitapiṇḍaḥ / (3.3) Par.?
atha
indecl.
∞ enad
g.p.m.
etad
n.s.n.
anna,
n.s.n.
root
yad
n.s.m.
etad
n.s.m.
antar
indecl.
hṛdaya
l.s.n.
lohita
comp.
∞ piṇḍa.
n.s.m.
athainayor etat prāvaraṇaṃ yad etad antar hṛdaye jālakam iva / (3.4) Par.?
atha
indecl.
∞ enad
g.p.m.
etad
n.s.n.
prāvaraṇa,
n.s.n.
root
yad
n.s.n.
etad
n.s.n.
antar
indecl.
hṛdaya
l.s.n.
jālaka
n.s.n.
iva.
indecl.
athainayor eṣā sṛtiḥ saṃcaraṇī yaiṣā hṛdayād ūrdhvā nāḍy uccarati / (3.5) Par.?
atha
indecl.
∞ enad
g.p.m.
etad
n.s.f.
sṛti
n.s.f.
root
yad
n.s.f.
∞ etad
n.s.f.
hṛdaya
ab.s.n.
ūrdhva
n.s.f.
nāḍī
n.s.f.
uccar.
3. sg., Pre. ind.
yathā keśaḥ sahasradhā bhinna evam asyaitā hitā nāma nāḍyo 'ntar hṛdaye pratiṣṭhitā bhavanti / (3.6) Par.?
yathā
indecl.
keśa
n.s.m.
bhid,
PPP, n.s.m.
evam
indecl.
idam
g.s.m.
∞ etad
n.p.f.
hitā
n.p.f.
nāma
indecl.
nāḍī
n.p.f.
antar
indecl.
hṛdaya
l.s.n.
pratiṣṭhā
PPP, n.p.f.
root
bhū.
3. pl., Pre. ind.
etābhir vā etad āsravad āsravati / (3.7) Par.?
etad
i.p.f.
vai
indecl.
etad
n.s.n.
āsru
Pre. ind., n.s.n.
āsru.
3. sg., Pre. ind.
root
tasmād eṣa praviviktāhāratara iva bhavaty asmācchārīrād ātmanaḥ // (3.8) Par.?
tasmāt
indecl.
etad
n.s.m.
iva
indecl.
bhū
3. sg., Pre. ind.
idam
ab.s.m.
∞ śārīra
ab.s.m.
ātman.
ab.s.m.
tasya prācī dik prāñcaḥ prāṇāḥ / (4.1) Par.?
tad
g.s.m.
prāñc
n.s.f.
diś
n.s.f.
root
→ diś (4.2) [conj]
→ diś (4.3) [conj]
→ diś (4.4) [conj]
→ diś (4.5) [conj]
→ diś (4.6) [conj]
→ diś (4.7) [conj]
prāñc
n.p.m.
prāṇa,
n.p.m.
dakṣiṇā dig dakṣiṇe prāṇāḥ / (4.2) Par.?
diś
n.s.f.
← diś (4.1) [conj]
prāṇa,
n.p.m.
pratīcī dik pratyañcaḥ prāṇāḥ / (4.3) Par.?
pratyañc
n.s.f.
diś
n.s.f.
← diś (4.1) [conj]
pratyañc
n.p.m.
prāṇa,
n.p.m.
udīcī dig udañcaḥ prāṇāḥ / (4.4) Par.?
udañc
n.s.f.
diś
n.s.f.
← diś (4.1) [conj]
udañc
n.p.m.
prāṇa,
n.p.m.
ūrdhvā dig ūrdhvāḥ prāṇāḥ / (4.5) Par.?
ūrdhva
n.s.f.
diś
n.s.f.
← diś (4.1) [conj]
ūrdhva
n.p.m.
prāṇa,
n.p.m.
avācī dig avāñcaḥ prāṇāḥ / (4.6) Par.?
avāñc
n.s.f.
diś
n.s.f.
← diś (4.1) [conj]
avāñc
n.p.m.
prāṇa,
n.p.m.
sarvā diśaḥ sarve prāṇāḥ / (4.7) Par.?
sarva
n.p.f.
diś
n.p.f.
← diś (4.1) [conj]
sarva
n.p.m.
prāṇa.
n.p.m.
sa eṣa neti nety ātmā / (4.8) Par.?
tad
n.s.m.
etad
n.s.m.
na
indecl.
root
∞ iti
indecl.
na
indecl.
∞ iti
indecl.
ātman.
n.s.m.
agṛhyo na hi gṛhyate / (4.9) Par.?
a
indecl.
∞ grah
Ger., n.s.m.
na
indecl.
hi
indecl.
grah.
3. sg., Ind. pass.
root
aśīryo na hi śīryate / (4.10) Par.?
a
indecl.
∞ śṛ
Ger., n.s.m.
na
indecl.
hi
indecl.
śṛ.
3. sg., Ind. pass.
root
asaṅgo na hi sajyate / (4.11) Par.?
a
indecl.
∞ saṅga
n.s.m.
na
indecl.
hi
indecl.
sañj.
3. sg., Ind. pass.
root
asito na vyathate / (4.12) Par.?
a
indecl.
∞ 
PPP, n.s.m.
na
indecl.
vyath.
3. sg., Pre. ind.
root
na riṣyati / (4.13) Par.?
na
indecl.
riṣ.
3. sg., Pre. ind.
root
abhayaṃ vai janaka prāpto 'sīti hovāca yājñavalkyaḥ / (4.14) Par.?
abhaya
ac.s.n.
vai
indecl.
janaka
v.s.m.
prāp
PPP, n.s.m.
as
2. sg., Pre. ind.
∞ iti.
indecl.
ha
indecl.
∞ vac
3. sg., Perf.
root
sa hovāca janako vaideho 'bhayaṃ tvā gacchatād yājñavalkya yo no bhagavann abhayaṃ vedayase / (4.15) Par.?
tad
n.s.m.
ha
indecl.
∞ vac
3. sg., Perf.
root
janaka
n.s.m.
vaideha.
n.s.m.
abhaya
n.s.n.
tvad
ac.s.a.
gam
3. sg., Pre. imp.
→ tvad (4.16) [parataxis]
yad
n.s.m.
mad
d.p.a.
bhagavat
v.s.m.
abhaya
ac.s.n.
veday.
2. sg., Pre. ind.
namas te 'stu / (4.16) Par.?
namas
n.s.n.
tvad
d.s.a.
→ videha (4.17) [parataxis]
← gam (4.15) [parataxis]
as.
3. sg., Pre. imp.
ime videhā ayam aham asmīti // (4.17) Par.?
idam
n.p.m.
videha.
n.p.m.
← tvad (4.16) [parataxis]
idam
n.s.m.
mad
n.s.a.
as
1. sg., Pre. ind.
∞ iti.
indecl.
Duration=0.085748195648193 secs.