Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): Pūṣan, Sarasvatī, Vāc, speech, Tvaṣṭṛ

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 9790
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
tvaṣṭā duhitre vahatuṃ kṛṇotītīdaṃ viśvam bhuvanaṃ sam eti / (1.1) Par.?
duhitṛ
d.s.f.
vahatu
ac.s.m.
kṛ
3. sg., Pre. ind.
root
∞ iti
indecl.
∞ idam
n.s.n.
viśva
n.s.n.
bhuvana
n.s.n.
sam
indecl.
i.
3. sg., Pre. ind.
root
yamasya mātā paryuhyamānā maho jāyā vivasvato nanāśa // (1.2) Par.?
yama
g.s.m.
mātṛ
n.s.f.
parivah
Ind. pass., n.s.f.
mah
g.s.m.
jāyā
n.s.f.
vivasvant
g.s.m.
naś.
3. sg., Perf.
root
apāgūhann amṛtām martyebhyaḥ kṛtvī savarṇām adadur vivasvate / (2.1) Par.?
apaguh
3. pl., Impf.
root
amṛta
ac.s.f.
martya.
ab.p.m.
kṛ
Abs., indecl.
savarṇa,
ac.s.f.

3. pl., Impf.
root
vivasvant.
d.s.m.
utāśvināv abharad yat tad āsīd ajahād u dvā mithunā saraṇyūḥ // (2.2) Par.?
uta
indecl.
∞ aśvin
ac.d.m.
bhṛ,
3. sg., Impf.
root
yat
indecl.
tad
n.s.n.
as.
3. sg., Impf.

3. sg., Impf.
u
indecl.
dvi
ac.d.m.
mithuna
ac.d.m.
saraṇyū.
n.s.f.
pūṣā tvetaś cyāvayatu pra vidvān anaṣṭapaśur bhuvanasya gopāḥ / (3.1) Par.?
pūṣan
n.s.m.
tvad
ac.s.a.
∞ itas
indecl.
cyāvay
3. sg., Pre. imp.
root
pra
indecl.
vid
Perf., n.s.m.
a
indecl.
∞ naś
PPP, comp.
∞ paśu
n.s.m.
bhuvana
g.s.n.
gopā.
n.s.m.
sa tvaitebhyaḥ pari dadat pitṛbhyo 'gnir devebhyaḥ suvidatriyebhyaḥ // (3.2) Par.?
tad
n.s.m.
tvad
ac.s.a.
∞ etad
d.p.m.
pari
indecl.

3. sg., Pre. sub.
root
pitṛ,
d.p.m.
agni
n.s.m.
deva
d.p.m.
āyur viśvāyuḥ pari pāsati tvā pūṣā tvā pātu prapathe purastāt / (4.1) Par.?
āyu
n.s.m.
viśvāyu
n.s.m.
pari
indecl.

3. sg., Aor. inj.
root
tvad.
ac.s.a.
pūṣan
n.s.m.
tvad
ac.s.a.

3. sg., Pre. imp.
root
prapatha
l.s.m.
purastāt.
indecl.
yatrāsate sukṛto yatra te yayus tatra tvā devaḥ savitā dadhātu // (4.2) Par.?
yatra
indecl.
∞ ās
3. pl., Pre. ind.
su
indecl.
∞ kṛt,
n.p.m.
yatra
indecl.
tad
n.p.m.
,
3. pl., Perf.
tatra
indecl.
tvad
ac.s.a.
deva
n.s.m.
savitṛ
n.s.m.
dhā.
3. sg., Pre. imp.
root
pūṣemā āśā anu veda sarvāḥ so asmāṁ abhayatamena neṣat / (5.1) Par.?
pūṣan
n.s.m.
∞ idam
ac.p.f.
āśā
ac.p.f.
anu
indecl.
vid
3. sg., Perf.
root
sarva.
ac.p.f.
tad
n.s.m.
mad
ac.p.m.

3. sg., Aor. inj.
root
svastidā āghṛṇiḥ sarvavīro 'prayucchan pura etu prajānan // (5.2) Par.?
svasti
comp.
∞ 
n.s.m.
sarva
comp.
∞ vīra.
n.s.m.
puras
indecl.
i
3. sg., Pre. imp.
root
prajñā.
Pre. ind., n.s.m.
prapathe pathām ajaniṣṭa pūṣā prapathe divaḥ prapathe pṛthivyāḥ / (6.1) Par.?
prapatha
l.s.m.
pathin
g.p.m.
jan
3. sg., is-aor.
root
pūṣan,
n.s.m.
prapatha
l.s.m.
div,
g.s.m.
prapatha
l.s.m.
pṛthivī.
g.s.f.
ubhe abhi priyatame sadhasthe ā ca parā ca carati prajānan // (6.2) Par.?
ubh
ac.d.n.
abhi
indecl.
priyatama
ac.d.n.
sadhastha
ac.d.n.
ā
indecl.
ca
indecl.
parā
indecl.
ca
indecl.
car
3. sg., Pre. ind.
root
prajñā.
Pre. ind., n.s.m.
sarasvatīṃ devayanto havante sarasvatīm adhvare tāyamāne / (7.1) Par.?
sarasvatī
ac.s.f.
devay
Pre. ind., n.p.m.
hvā
3. pl., Pre. ind.
root
sarasvatī
ac.s.f.
adhvara
l.s.m.
tan.
Ind. pass., l.s.m.
sarasvatīṃ sukṛto ahvayanta sarasvatī dāśuṣe vāryaṃ dāt // (7.2) Par.?
sarasvatī
ac.s.f.
su
indecl.
∞ kṛt
n.p.m.
hvā.
3. pl., Impf.
root
dāś
Perf., d.s.m.
vārya
ac.s.n.
.
3. sg., Aor. inj.
root
sarasvati yā sarathaṃ yayātha svadhābhir devi pitṛbhir madantī / (8.1) Par.?
sarasvatī
v.s.f.
← māday (8.2) [vocative]
yad
n.s.f.
sa
indecl.
∞ ratha
ac.s.m.

2. sg., Perf.
← māday (8.2) [advcl]
svadhā
i.p.f.
devī
v.s.f.
← māday (8.2) [vocative]
pitṛ
i.p.m.
mad
Pre. ind., n.s.f.
āsadyāsmin barhiṣi mādayasvānamīvā iṣa ā dhehy asme // (8.2) Par.?
āsad
Abs., indecl.
∞ idam
l.s.n.
barhis,
l.s.n.
māday
2. sg., Pre. imp.
root
→ sarasvatī (8.1) [vocative]
→ yā (8.1) [advcl]
→ devī (8.1) [vocative]
∞ anamīva
ac.p.f.
iṣ
ac.p.f.
ā
indecl.
dhā
2. sg., Pre. imp.
root
mad.
l.p.m.
sarasvatīṃ yām pitaro havante dakṣiṇā yajñam abhinakṣamāṇāḥ / (9.1) Par.?
sarasvatī
ac.s.f.
yad
ac.s.f.
pitṛ
n.p.m.
hvā
3. pl., Pre. ind.
← dhā (9.2) [advcl]
yajña
ac.s.m.
abhinakṣ
Pre. ind., n.p.m.
sahasrārgham iḍo atra bhāgaṃ rāyas poṣaṃ yajamāneṣu dhehi // (9.2) Par.?
sahasra
comp.
∞ argha
ac.s.m.
iḍ
g.s.f.
atra
indecl.
bhāga
ac.s.m.
rai
g.s.m.
poṣa
ac.s.m.
yajamāna
l.p.m.
dhā.
2. sg., Pre. imp.
root
→ hvā (9.1) [advcl]
āpo asmān mātaraḥ śundhayantu ghṛtena no ghṛtapvaḥ punantu / (10.1) Par.?
ap
n.p.f.
mad
ac.p.m.
mātṛ
n.p.f.
śundhay.
3. pl., Pre. imp.
root
ghṛta
i.s.n.
mad
ac.p.a.
ghṛta
comp.
∞ pu
n.p.f.
.
3. pl., Pre. imp.
root
→ pravah (10.2) [advcl]
viśvaṃ hi ripram pravahanti devīr ud id ābhyaḥ śucir ā pūta emi // (10.2) Par.?
viśva
ac.s.n.
hi
indecl.
ripra
ac.s.n.
pravah
3. pl., Pre. ind.
← pū (10.1) [advcl]
devī.
n.p.f.
ud
indecl.
id
indecl.
idam
ab.p.f.
śuci
n.s.m.
ā
indecl.

PPP, n.s.m.
i.
1. sg., Pre. ind.
root
drapsaś caskanda prathamāṁ anu dyūn imaṃ ca yonim anu yaś ca pūrvaḥ / (11.1) Par.?
drapsa
n.s.m.
skand
3. sg., Perf.
root
prathama
ac.p.m.
anu
indecl.
div
ac.p.m.
idam
ac.s.m.
ca
indecl.
yoni
ac.s.m.
anu
indecl.
yad
n.s.m.
ca
indecl.
pūrva.
n.s.m.
samānaṃ yonim anu saṃcarantaṃ drapsaṃ juhomy anu sapta hotrāḥ // (11.2) Par.?
samāna
ac.s.m.
yoni
ac.s.m.
anu
indecl.
saṃcar
Pre. ind., ac.s.m.
drapsa
ac.s.m.
hu
1. sg., Pre. ind.
root
anu
indecl.
saptan
ac.s.n.
hotrā.
ac.p.f.
yas te drapsa skandati yas te aṃśur bāhucyuto dhiṣaṇāyā upasthāt / (12.1) Par.?
yad
n.s.m.
tvad
g.s.a.
drapsa
n.s.m.
skand,
3. sg., Pre. ind.
yad
n.s.m.
tvad
g.s.a.
aṃśu
n.s.m.
bāhu
comp.
∞ cyu
PPP, n.s.m.
→ yad (12.2) [conj]
upastha,
ab.s.n.
→ adhvaryu (12.2) [conj]
adhvaryor vā pari vā yaḥ pavitrāt taṃ te juhomi manasā vaṣaṭkṛtam // (12.2) Par.?
adhvaryu
g.s.m.
← upastha (12.1) [conj]

indecl.
pari
indecl.

indecl.
yad
n.s.m.
← cyu (12.1) [conj]
pavitra,
ab.s.n.
tad
ac.s.m.
tvad
d.s.a.
hu
1. sg., Pre. ind.
root
manas
i.s.n.
vaṣaṭkṛ.
PPP, ac.s.m.
yas te drapsa skanno yas te aṃśur avaś ca yaḥ paraḥ srucā / (13.1) Par.?
yad
n.s.m.
tvad
g.s.a.
drapsa
n.s.m.
skand,
PPP, n.s.m.
yad
n.s.m.
tvad
g.s.a.
aṃśu
n.s.m.
avas
indecl.
ca
indecl.
yad
n.s.m.
paras
indecl.
sruc,
i.s.f.
ayaṃ devo bṛhaspatiḥ saṃ taṃ siñcatu rādhase // (13.2) Par.?
idam
n.s.m.
deva
n.s.m.
sam
n.s.m.
tad
ac.s.m.
sic
3. sg., Pre. imp.
rādhas.
d.s.n.
payasvatīr oṣadhayaḥ payasvan māmakaṃ vacaḥ / (14.1) Par.?
payasvat
n.p.f.
root
oṣadhi.
n.p.f.
payasvat
n.s.n.
root
māmaka
n.s.n.
vacas.
n.s.n.
apām payasvad it payas tena mā saha śundhata // (14.2) Par.?
ap
g.p.f.
payasvat
n.s.n.
root
id
indecl.
payas.
n.s.n.
tad
i.s.n.
mad
ac.s.a.
saha
indecl.
śudh.
2. pl., Pre. imp.
root
Duration=0.081063032150269 secs.