Texts

Help

Select a text:
Bibliography

Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler

Chapter id: 10076

Click on a sentence to show its analysis
Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.

tato lāvāṇakāt tasmād anyedyuḥ sacivaiḥ saha / (1.1) Par.?

vatsarājaḥ sa kauśāmbīṃ pratasthe dayitānvitaḥ // (1.2) Par.?

prasasre ca lasannādaistasyāpūritabhūtalaiḥ / (2.1) Par.?

balairasamayodvelajalarāśijalairiva // (2.2) Par.?

upamā nṛpatestasya gajendrasthasya gacchataḥ / (3.1) Par.?

bhavedyadi raviryāyādgagane sodayācalaḥ // (3.2) Par.?

sa sitenātapatreṇa kṛtacchāyo babhau nṛpaḥ / (4.1) Par.?

jitārkatejaḥprītena sevyamāna ivendunā // (4.2) Par.?

tejasvinaṃ svakakṣābhistaṃ sarvoparivartinam / (5.1) Par.?

sāmantāḥ parito bhremurdhruvaṃ grahagaṇā iva // (5.2) Par.?

paścātkareṇukārūḍhe devyau dve tasya rejatuḥ / (6.1) Par.?

śrībhuvāvanurāgeṇa sākṣādanugate iva // (6.2) Par.?

tvaṅgatturaṃgasaṃghātakhurāgrāṅkanakhakṣatā / (7.1) Par.?

pathi tasyābhavad bhūmir upabhukteva bhūpateḥ // (7.2) Par.?

evaṃ vatseśvaro gacchanstūyamānaḥ sa bandibhiḥ / (8.1) Par.?

dinaiḥ katipayaiḥ prāpa kauśāmbīṃ vitatotsavām // (8.2) Par.?

dhvajaraktāṃśukacchannā gavākṣotphullalocanā / (9.1) Par.?

pradvāradarśitottuṅgapūrṇakumbhakucadvayā // (9.2) Par.?

janakolāhalānandasaṃlāpā saudhahāsinī / (10.1) Par.?

sā pravāsāgate patyau tatkālaṃ śuśubhe purī // (10.2) Par.?

devīdvayānuyātaśca sa rājā praviveśa tām / (11.1) Par.?

paurastrīṇāṃ ca ko 'pyāsīttatra taddarśanotsavaḥ // (11.2) Par.?

apūri hāriharmyastharāmānanaśatairnabhaḥ / (12.1) Par.?

devīmukhajitasyendoḥ sainyaiḥ sevāgatairiva // (12.2) Par.?

vātāyanagatāścānyāḥ paśyantyo 'nimiṣekṣaṇāḥ / (13.1) Par.?

cakruḥ sakautukāyātavimānasthātsarobhramam // (13.2) Par.?

kāścidgavākṣajālāgralagnapakṣmalalocanāḥ / (14.1) Par.?

asṛjanniva nārācapañjarāṇi manobhuvaḥ // (14.2) Par.?

ekasyāḥ sotsukā dṛṣṭirnṛpālokavikasvarā / (15.1) Par.?

śruteḥ pārśvam apaśyantyās tadākhyātumivāyayau // (15.2) Par.?

drutāgatāyāḥ kasyāścinmuhurucchvasitau stanau / (16.1) Par.?

kañcukādiva nirgantum īṣatus taddidṛkṣayā // (16.2) Par.?

anyasyāḥ saṃbhramacchinnahāramuktākaṇā babhuḥ / (17.1) Par.?

galanto hṛdayasyeva harṣabāṣpāmbusīkarāḥ // (17.2) Par.?

yadyasyāmācaretpāpamagnirlāvāṇake tataḥ / (18.1) Par.?

prakāśako 'pyasāvandhaṃ tamo jagati pātayet // (18.2) Par.?

iti vāsavadattāṃ ca dṛṣṭvā smṛtvā ca tattathā / (19.1) Par.?

dāhapravādaṃ sotkaṇṭhā iva kāścidbabhāṣire // (19.2) Par.?

diṣṭyā na lajjitā devī sapatnyā sakhitulyayā / (20.1) Par.?

iti padmāvatīṃ vīkṣya vayasyā jagade 'nyayā // (20.2) Par.?

nūnaṃ haramurāribhyāṃ na dṛṣṭaṃ rūpametayoḥ / (21.1) Par.?

kimanyathā bhajetāṃ tau bahumānamumāśriyau // (21.2) Par.?

ityūcuraparāste dve dṛṣṭvā devyau parasparam / (22.1) Par.?

kṣipantyaḥ pramadotphullalocanendīvarasrajaḥ // (22.2) Par.?

evaṃ vatseśvaraḥ kurvañjanatānayanotsavam / (23.1) Par.?

svamandiraṃ sadevīkaḥ prāviśatkṛtamaṅgalaḥ // (23.2) Par.?

prabhāte yābjasaraso yābdherindūdaye tathā / (24.1) Par.?

tatkālaṃ tasya sā kāpi śobhābhūdrājaveśmanaḥ // (24.2) Par.?

kṣaṇād apūri sāmantamaṅgalopāyanaiś ca tat / (25.1) Par.?

sūcayadbhir ivāśeṣabhūpālopāyanāgamam // (25.2) Par.?

saṃmānya rājalokaṃ ca vatsarājaḥ kṛtotsavaḥ / (26.1) Par.?

cittaṃ sarvajanasyeva viveśāntaḥpuraṃ tataḥ // (26.2) Par.?

devyormadhyasthitastatra ratiprītyoriva smaraḥ / (27.1) Par.?

pānādilīlayā rājā dinaśeṣaṃ nināya saḥ // (27.2) Par.?

aparedyuśca tasyaiko nṛpasyāsthānavartinaḥ / (28.1) Par.?

mantriṇāṃ saṃnidhau vipro dvāri cakranda kaścana // (28.2) Par.?

abrahmaṇyamaṭavyāṃ me pāpairgopālakaiḥ prabho / (29.1) Par.?

putrasya caraṇocchedo vihitaḥ kāraṇaṃ vinā // (29.2) Par.?

tacchrutvā tatkṣaṇaṃ dvitrānvaṣṭabhyānāyya bhūpatiḥ / (30.1) Par.?

gopālakānsa papraccha tataste 'pyevamabruvan // (30.2) Par.?

deva gopālakā bhūtvā krīḍāmo vijane vayam / (31.1) Par.?

tatraiko devasenākhyo madhye gopālako 'sti naḥ // (31.2) Par.?

ekadeśe ca so 'ṭavyāmupaviṣṭaḥ śilāsane / (32.1) Par.?

rājā yuṣmākamasmīti vaktyasmānanuśāsti ca // (32.2) Par.?

asmanmadhye ca kenāpi tasyājñā na vilaṅghyate / (33.1) Par.?

evaṃ gopālako 'raṇye rājyaṃ sa kurute prabho // (33.2) Par.?

adya caitasya viprasya tanayas tena vartmanā / (34.1) Par.?

gacchan gopālarājasya praṇāmaṃ tasya nākarot // (34.2) Par.?

mā gās tvam apraṇamyeti rājādeśena jalpataḥ / (35.1) Par.?

asmān vidhūya so 'yāsīcchāsito 'pi hasan baṭuḥ // (35.2) Par.?

tatastasyāvinītasya pādacchedena nigraham / (36.1) Par.?

kartuṃ gopālarājena vayamājñāpitā baṭoḥ // (36.2) Par.?

dhāvitvā ca tato 'smābhiśchinno 'sya caraṇaḥ prabho / (37.1) Par.?

asmādṛśaḥ prabhorājñāṃ ko 'tilaṅghayituṃ kṣamaḥ // (37.2) Par.?

evaṃ gopālakai rājñi vijñapte sampradhārya tat / (38.1) Par.?

yaugandharāyaṇo dhīmānrājānaṃ vijane 'bravīt // (38.2) Par.?

nūnaṃ nidhānādiyutaṃ tatsthānaṃ yatprabhāvataḥ / (39.1) Par.?

gopālako 'pi prabhavatyevaṃ tattatra gamyatām // (39.2) Par.?

ity ukto mantriṇā rājā kṛtvā gopālakān puraḥ / (40.1) Par.?

yayau tadaṭavīsthānaṃ sasainyaḥ saparicchadaḥ // (40.2) Par.?

parīkṣya bhūmiṃ yāvacca khanyate tatra karmibhiḥ / (41.1) Par.?

adhastāttāvaduttasthau yakṣaḥ śailamayākṛtiḥ // (41.2) Par.?

so 'bravīcca mayā rājannidaṃ yadrakṣitaṃ ciram / (42.1) Par.?

pitāmahanikhātaṃ te nidhānaṃ svīkuruṣva tat // (42.2) Par.?

iti vatseśamuktvā ca tatpūjāṃ pratigṛhya ca / (43.1) Par.?

yakṣastiro 'bhūt khāte ca mahānāvirabhūnnidhiḥ // (43.2) Par.?

alabhyata mahārhaṃ ca ratnasiṃhāsanaṃ tataḥ / (44.1) Par.?

bhavantyudayakāle hi satkalyāṇaparamparāḥ // (44.2) Par.?

tataḥ kṛtsnaṃ samādāya nidhānaṃ sa kṛtotsavaḥ / (45.1) Par.?

tān praśāsya ca gopālān vatseśaḥ svapurīṃ yayau // (45.2) Par.?

tatrāruṇamaṇigrāvakiraṇaprasaraiḥ prabhoḥ / (46.1) Par.?

pratāpākramaṇaṃ dikṣu bhaviṣyadiva darśayat // (46.2) Par.?

raupyāṅkuramukhaprotamuktāsaṃtatidanturam / (47.1) Par.?

muhurhāsamivālocya tanmantrimativismayam // (47.2) Par.?

dadṛśustannṛpānītaṃ hemasiṃhāsanaṃ janāḥ / (48.1) Par.?

nananduśca hatānandadundubhidhvānasundaram // (48.2) Par.?

mantriṇo 'pyutsavaṃ cakrurjayaṃ niścitya bhūpateḥ / (49.1) Par.?

āmukhāpātikalyāṇaṃ kāryasiddhiṃ hi śaṃsati // (49.2) Par.?

tataḥ patākāvidyudbhir ākīrṇe gaganāntare / (50.1) Par.?

vavarṣa rājajaladaḥ kanakaṃ so 'nujīviṣu // (50.2) Par.?

utsavena ca nīte 'smindine yaugandharāyaṇaḥ / (51.1) Par.?

cittaṃ jijñāsuranyedyurvatseśvaramabhāṣata // (51.2) Par.?

etatkulakramāyātaṃ mahāsiṃhāsanaṃ tvayā / (52.1) Par.?

yat prāptaṃ tatsamāruhya devālaṃkriyatāmiti // (52.2) Par.?

vijitya pṛthvīm ārūḍhā yatra me prapitāmahāḥ / (53.1) Par.?

tatrājitvā diśaḥ sarvāḥ kā mamārohataḥ prathā // (53.2) Par.?

jitvaivemāṃ samudrāntāṃ pṛthvīṃ pṛthuvibhūṣaṇām / (54.1) Par.?

alaṃkaromi pūrveṣāṃ ratnasiṃhāsanaṃ mahat // (54.2) Par.?

ityūcivānnarapatirnāruroha sa saṃprati / (55.1) Par.?

sambhavatyabhijātānām abhimāno hyakṛtrimaḥ // (55.2) Par.?

tataḥ prītastamāha sma nṛpaṃ yaugandharāyaṇaḥ / (56.1) Par.?

sādhu deva kuru prācyāṃ tarhi pūrvaṃ jayodyamam // (56.2) Par.?

tacchrutvaiva prasaṅgāttaṃ rājā papraccha mantriṇam / (57.1) Par.?

sthitāsvapyuttarādyāsu prākprācīṃ yānti kiṃ nṛpāḥ // (57.2) Par.?

etacchrutvā jagādainaṃ punaryaugandharāyaṇaḥ / (58.1) Par.?

sphītāpi rājan kauberī mlecchasaṃsargagarhitā // (58.2) Par.?

arkādyastamaye hetuḥ paścimāpi na pūjyate / (59.1) Par.?

āsannarākṣasā duṣṭā dakṣiṇāpyantakāśritā // (59.2) Par.?

prācyāmudeti sūryastu prācīmindro 'dhitiṣṭhati / (60.1) Par.?

jāhnavīṃ yāti ca prācīṃ tena prācī praśasyate // (60.2) Par.?

deśeṣvapi ca vindhyādrihimavanmadhyavartiṣu / (61.1) Par.?

jāhnavījalapūto yaḥ sa praśasyatamo mataḥ // (61.2) Par.?

tasmātprācīṃ prayāntyādau rājāno maṅgalaiṣiṇaḥ / (62.1) Par.?

nivasanti ca deśe 'pi surasindhusamāśrite // (62.2) Par.?

pūrvajairapi hi prācīprakrameṇa jitā diśaḥ / (63.1) Par.?

gaṅgopakaṇṭhe vāsaśca vihito hastināpure // (63.2) Par.?

śatānīkastu kauśāmbīṃ ramyabhāvena śiśriye / (64.1) Par.?

sāmrājye pauruṣādhīne paśyandeśamakāraṇam // (64.2) Par.?

ityuktvā virate tatra tasminyaugandharāyaṇe / (65.1) Par.?

rājā puruṣakāraikabahumānādabhāṣata // (65.2) Par.?

satyaṃ na deśaniyamaḥ sāmrājyasyeha kāraṇam / (66.1) Par.?

saṃpatsu hi susattvānāmekahetuḥ svapauruṣam // (66.2) Par.?

eko 'pyāśrayahīno 'pi lakṣmīṃ prāpnoti sattvavān / (67.1) Par.?

śrutā kiṃ nātra yuṣmābhiḥ puṃsaḥ sattvavataḥ kathā // (67.2) Par.?

evamuktvā sa vatseśaḥ sacivābhyarthitaḥ śubhām / (68.1) Par.?

vicitrāṃ saṃnidhau devyorimāmakathayatkathām // (68.2) Par.?

asti bhūtalavikhyātā yeyamujjayinī purī / (69.1) Par.?

tasyāmādityasenākhyaḥ pūrvamāsīnmahīpatiḥ // (69.2) Par.?

ādityasyeva yasyeha na caskhāla kila kvacit / (70.1) Par.?

pratāpanilayasyaikacakravartitayā rathaḥ // (70.2) Par.?

bhāsayatyucchrite vyoma yacchatre tuhinatviṣi / (71.1) Par.?

nyavartantātapatrāṇi rājñāmapagatoṣmaṇām // (71.2) Par.?

samastabhūtalābhogasaṃbhavānāṃ babhūva saḥ / (72.1) Par.?

bhājanaṃ sarvaratnānāmamburāśirivāmbhasām // (72.2) Par.?

sa kadācana kasyāpi hetoryātrāgato nṛpaḥ / (73.1) Par.?

sasainyo jāhnavīkūlamāsādyāvasthito 'bhavat // (73.2) Par.?

tatra taṃ guṇavarmākhyaḥ ko 'pyāḍhyastatpradeśajaḥ / (74.1) Par.?

abhyagānnṛpamādāya kanyāratnamupāyanam // (74.2) Par.?

ratnaṃ tribhuvane 'pyeṣā kanyotpannā gṛhe mama / (75.1) Par.?

nānyatra dātuṃ śakyā ca devo hi prabhur īdṛśaḥ // (75.2) Par.?

ity āvedya pratīhāramukhenātha praviśya saḥ / (76.1) Par.?

guṇavarmā nijāṃ tasmai rājñe kanyāmadarśayat // (76.2) Par.?

sa tāṃ tejasvatīṃ nāma dīptidyotitadiṅmukhām / (77.1) Par.?

anaṅgamaṅgalāvāsaratnadīpaśikhām iva // (77.2) Par.?

paśyansnehamayo rājā śliṣṭastatkāntitejasā / (78.1) Par.?

kāmāgnineva saṃtaptaḥ svinno vigalati sma saḥ // (78.2) Par.?

svīkṛtyaitāṃ ca tatkālaṃ mahādevīpadocitām / (79.1) Par.?

cakāra guṇavarmāṇaṃ parituṣyātmanaḥ samam // (79.2) Par.?

tatastāṃ pariṇīyaiva priyāṃ tejasvatīṃ nṛpaḥ / (80.1) Par.?

kṛtārthamānī sa tayā sākamujjayinīṃ yayau // (80.2) Par.?

tatra tanmukhasaktaikadṛṣṭī rājā hy abhūt tathā / (81.1) Par.?

dadarśa rājakāryāṇi na yathā sumahānty api // (81.2) Par.?

tejasvatīkalālāpakīliteva kila śrutiḥ / (82.1) Par.?

nāvasannaprajākrandais tasyākraṣṭumaśakyata // (82.2) Par.?

cirapraviṣṭo niragānnaiva so 'ntaḥpurānnṛpaḥ / (83.1) Par.?

niragādarivargasya hṛdayāttu rujājvaraḥ // (83.2) Par.?

kālena tasya jajñe ca rājñaḥ sarvābhinanditā / (84.1) Par.?

kanyā tejasvatīdevyāṃ buddhau ca vijigīṣutā // (84.2) Par.?

paramādbhutarūpā sā tṛṇīkṛtya jagattrayam / (85.1) Par.?

harṣaṃ tasyākarotkanyā pratāpaṃ ca jigīṣutā // (85.2) Par.?

athābhiyoktumutsiktaṃ sāmantaṃ kaṃcidekadā / (86.1) Par.?

ādityasenaḥ prayayāvujjayinyāḥ sa bhūpatiḥ // (86.2) Par.?

tāṃ ca tejasvatīṃ rājñīṃ samārūḍhakareṇukām / (87.1) Par.?

sahaprayāyinīṃ cakre sainyasyevādhidevatām // (87.2) Par.?

āruroha varāśvaṃ ca darpodyaddharmanirjharam / (88.1) Par.?

jaṅgamādrinibhaṃ tuṅgaṃ sa śrīvṛkṣaṃ samekhalam // (88.2) Par.?

āsṛkkotthitapādābhyām abhyasyantamivāmbare / (89.1) Par.?

gatiṃ garutmato dṛṣṭāṃ vegasabrahmacāriṇaḥ // (89.2) Par.?

javasya mama paryāptā kiṃ nu syāditi medinīm / (90.1) Par.?

kalayantamivonnamya kaṃdharāṃ dhīrayā dṛśā // (90.2) Par.?

kiṃcidgatvā ca samprāpya samāṃ bhūmiṃ sa bhūpatiḥ / (91.1) Par.?

aśvamuttejayāmāsa tejasvatyāḥ pradarśayan // (91.2) Par.?

so 'śvastatpārṣṇighātena yantreṇeveritaḥ śaraḥ / (92.1) Par.?

jagāma kvāpyatijavādalakṣyo lokalocanaiḥ // (92.2) Par.?

taddṛṣṭvā vihvale sainye hayārohāḥ sahasradhā / (93.1) Par.?

anvadhāvanna ca prāpustamaśvāpahṛtaṃ nṛpam // (93.2) Par.?

tataścāniṣṭamāśaṅkya sasainyā mantriṇo bhayāt / (94.1) Par.?

ādāya devīṃ krandantīṃ nivṛttyojjayinīṃ yayuḥ // (94.2) Par.?

tatra te pihitadvārakṛtaprākāraguptayaḥ / (95.1) Par.?

rājñaḥ pravṛttiṃ cinvantastasthurāśvāsitaprajāḥ // (95.2) Par.?

atrāntare sa rājāpi nīto 'bhūttena vājinā / (96.1) Par.?

saraudrasiṃhasaṃcārāṃ durgāṃ vindhyāṭavīṃ kṣaṇāt // (96.2) Par.?

tatra daivātsthite tasmin aśve sa sahasā nṛpaḥ / (97.1) Par.?

āsīnmahāṭavīdattadiṅmoho vihvalākulaḥ // (97.2) Par.?

gatimanyām apaśyaṃśca so 'vatīrya praṇamya ca / (98.1) Par.?

taṃ jagādāśvajātijño rājā varaturaṃgamam // (98.2) Par.?

devastvaṃ na prabhudrohaṃ tvādṛśaḥ kartumarhati / (99.1) Par.?

tanme tvameva śaraṇaṃ śivena naya māṃ pathā // (99.2) Par.?

tacchrutvā sānutāpaḥ sanso 'śvo jātismarastadā / (100.1) Par.?

tat tathety agrahīd buddhau daivataṃ hi hayottamaḥ // (100.2) Par.?

tato rājñi samārūḍhe sa pratasthe turaṃgamaḥ / (101.1) Par.?

svacchaśītāmbusarasā mārgeṇādhvaklamacchidā // (101.2) Par.?

sāyaṃ ca prāpayāmāsa sa yojanaśatāntaram / (102.1) Par.?

ujjayinyāḥ samīpaṃ taṃ rājānaṃ vājisattamaḥ // (102.2) Par.?

tadvegavijitānvīkṣya saptāpi nijavājinaḥ / (103.1) Par.?

astādrikaṃdarālīne lajjayevāṃśumālini // (103.2) Par.?

tamasi prasṛte dvārāṇyujjayinyā vilokya saḥ / (104.1) Par.?

pihitāni śmaśānaṃ ca bahistatkālabhīṣaṇam // (104.2) Par.?

nināyainaṃ nivāsāya bhūpatiṃ buddhimān hayaḥ / (105.1) Par.?

bāhyaikāntasthitaṃ tatra guptaṃ vipramaṭhaṃ niśi // (105.2) Par.?

niśātivāhayogyaṃ ca taṃ sa dṛṣṭvā maṭhaṃ nṛpaḥ / (106.1) Par.?

ādityasenaḥ prārebhe praveṣṭuṃ śrāntavāhanaḥ // (106.2) Par.?

rurudhustasya viprāśca praveśaṃ tannivāsinaḥ / (107.1) Par.?

śmaśānapālaś cauro vā ko 'pyasāviti vādinaḥ // (107.2) Par.?

niryayuste ca saṃsaktakalahā lolaniṣṭhurāḥ / (108.1) Par.?

bhayakārkaśyakopānāṃ gṛhaṃ hi chāndasā dvijāḥ // (108.2) Par.?

raṭatsu teṣu tatraiko nirjagāma tato maṭhāt / (109.1) Par.?

vidūṣakākhyo guṇavāndhuryaḥ sattvavatāṃ dvijaḥ // (109.2) Par.?

yo yuvā bāhuśālī ca tapasārādhya pāvakam / (110.1) Par.?

prāpa khaḍgottamaṃ tasmāddhyātamātropagāminam // (110.2) Par.?

sa dṛṣṭvā taṃ niśi prāptaṃ dhīro bhavyākṛtiṃ nṛpam / (111.1) Par.?

pracchannaḥ ko'pi devo 'yamiti dadhyau vidūṣakaḥ // (111.2) Par.?

vidhūya viprāṃś cānyāṃs tān sa sarvānucitāśayaḥ / (112.1) Par.?

nṛpaṃ praveśayāmāsa maṭhāntaḥ praśrayānataḥ // (112.2) Par.?

viśrāntasya ca dāsībhir dhūtādhvarajasaḥ kṣaṇāt / (113.1) Par.?

āhāraṃ kalpayāmāsa rājñastasya nijocitam // (113.2) Par.?

taṃ cāpanītaparyāṇaṃ tadīyaṃ turagottamam / (114.1) Par.?

yavasādipradānena cakāra vigataśramam // (114.2) Par.?

rakṣāmyahaṃ śarīraṃ te tatsukhaṃ svapihi prabho / (115.1) Par.?

ityuvāca ca taṃ śrāntamāstīrṇaśayanaṃ nṛpam // (115.2) Par.?

supte ca tasmin dvārastho jāgarāmāsa sa dvijaḥ / (116.1) Par.?

cintitopasthitāgneyakhaḍgahasto 'khilāṃ niśām // (116.2) Par.?

prātaś ca tasya nṛpateḥ prabuddhasyaiva sa svayam / (117.1) Par.?

anukta eva turagaṃ sajjīcakre vidūṣakaḥ // (117.2) Par.?

rājāpi sa tam āmantrya samāruhya ca vājinam / (118.1) Par.?

viveśojjayinīṃ dūrāddṛṣṭo harṣākulairjanaiḥ // (118.2) Par.?

praviṣṭamabhijagmustaṃ sarvāḥ prakṛtayaḥ kṣaṇāt / (119.1) Par.?

tadāgamanajānandalasatkalakalāravāḥ // (119.2) Par.?

āyayau rājabhavanaṃ sa rājā sacivānvitaḥ / (120.1) Par.?

yayau tejasvatīdevyā hṛdayācca mahājvaraḥ // (120.2) Par.?

vātāhatotsavākṣiptapatākāṃśukapaṅktibhiḥ / (121.1) Par.?

utsāritā ivābhūvannagaryāstatkṣaṇaṃ śucaḥ // (121.2) Par.?

akarod ā dināntaṃ ca devī tāvanmahotsavam / (122.1) Par.?

yāvannagaraloko 'bhūtsārkaḥ sindūrapiṅgalaḥ // (122.2) Par.?

anyedyuḥ sa tamādityaseno rājā vidūṣakam / (123.1) Par.?

maṭhādānāyayāmāsa tasmātsarvairdvijaiḥ saha // (123.2) Par.?

prakhyāpya rātrivṛttāntaṃ dadau tasmai ca tatkṣaṇam / (124.1) Par.?

vidūṣakāya grāmāṇāṃ sahasramupakāriṇe // (124.2) Par.?

paurohitye ca cakre taṃ pradattacchattravāhanam / (125.1) Par.?

vipraṃ kṛtajño nṛpatiḥ kautukālokitaṃ janaiḥ // (125.2) Par.?

evaṃ tadaiva sāmantatulyaḥ so 'bhūdvidūṣakaḥ / (126.1) Par.?

moghā hi nāma jāyeta mahatsūpakṛtiḥ kutaḥ // (126.2) Par.?

yāṃśca prāpa nṛpādgrāmāṃstānsarvānsa mahāśayaḥ / (127.1) Par.?

tanmaṭhāśrayibhirvipraiḥ samaṃ sādhāraṇānvyadhāt // (127.2) Par.?

tasthau ca sevamānastaṃ rājānaṃ sa tadāśritaḥ / (128.1) Par.?

bhuñjānaśca sahānyaistairbrāhmaṇairgrāmasaṃcayam // (128.2) Par.?

kāle gacchati cānye te sarve prādhānyamicchavaḥ / (129.1) Par.?

naiva taṃ gaṇayāmāsur dvijā dhanamadoddhatāḥ // (129.2) Par.?

vibhinnaiḥ saptasaṃkhyākair ekasthānāśrayairmithaḥ / (130.1) Par.?

saṃgharṣāttair abādhyanta grāmā duṣṭair grahair iva // (130.2) Par.?

ucchṛṅkhaleṣu teṣvāsīdudāsīno vidūṣakaḥ / (131.1) Par.?

alpabhāveṣu dhīrāṇāmavajñaiva hi śobhate // (131.2) Par.?

ekadā kalahāsaktāndṛṣṭvā tānabhyupāyayau / (132.1) Par.?

kaściccakradharo nāma vipraḥ prakṛtiniṣṭhuraḥ // (132.2) Par.?

parārtanyāyavādeṣu kāṇo 'pyamlānadarśanaḥ / (133.1) Par.?

kubjo 'pi vāci suspaṣṭo viprastānityabhāṣata // (133.2) Par.?

prāptā bhikṣācarairbhūtvā bhavadbhiḥ śrīriyaṃ śaṭhāḥ / (134.1) Par.?

tannāśayatha kiṃ grāmānanyonyamasahiṣṇavaḥ // (134.2) Par.?

vidūṣakasya doṣo 'yaṃ yena yūyamupekṣitāḥ / (135.1) Par.?

tadasaṃdigdhamacirātpunarbhikṣāṃ bhramiṣyatha // (135.2) Par.?

varaṃ hi daivāyattaikavṛddhisthānam anāyakam / (136.1) Par.?

na tu viplutasarvārthaṃ vibhinnabahunāyakam // (136.2) Par.?

tadekaṃ nāyakaṃ dhīraṃ kurudhvaṃ vacasā mama / (137.1) Par.?

sthirayā yadi kṛtyaṃ vo dhuryarakṣitayā śriyā // (137.2) Par.?

tacchrutvā nāyakatvaṃ te sarve 'py aicchan yadātmanaḥ / (138.1) Par.?

tadā vicintya mūḍhāṃs tān punaś cakradharo 'bravīt // (138.2) Par.?

saṃgharṣaśālināṃ tarhi samayaṃ vo dadāmyaham / (139.1) Par.?

itaḥ śmaśāne śūlāyāṃ trayaścaurā niṣūditāḥ // (139.2) Par.?

nāsāsteṣāṃ niśi chittvā yaḥ susattva ihānayet / (140.1) Par.?

sa yuṣmākaṃ pradhānaḥ syādvīro hi svāmyamarhati // (140.2) Par.?

iti cakradhareṇoktānviprāṃstānantikasthitaḥ / (141.1) Par.?

kurudhvam etat ko doṣa ity uvāca vidūṣakaḥ // (141.2) Par.?

tataste 'syāvadanviprā naitatkartuṃ kṣamā vayam / (142.1) Par.?

yo vā śaktaḥ sa kurutāṃ samaye ca vayaṃ sthitāḥ // (142.2) Par.?

tato vidūṣako 'vādīdahametatkaromi bhoḥ / (143.1) Par.?

ānayāmi niśi chittvā nāsāsteṣāṃ śmaśānataḥ // (143.2) Par.?

tatastadduṣkaraṃ matvā te 'pi mūḍhāstamabruvan / (144.1) Par.?

evaṃ kṛte tvamasmākaṃ svāmī niyama eṣa naḥ // (144.2) Par.?

ity evākhyāpya samayaṃ prāptāyāṃ rajanau ca tān / (145.1) Par.?

āmantrya viprān prayayau śmaśānaṃ sa vidūṣakaḥ // (145.2) Par.?

praviveśa ca tadvīro nijaṃ karmeva bhīṣaṇam / (146.1) Par.?

cintitopasthitāgneyakṛpāṇaikaparigrahaḥ // (146.2) Par.?

ḍākinīnādasaṃvṛddhagṛdhravāyasavāśite / (147.1) Par.?

ulkāmukhamukholkāgnivisphāritacitānale // (147.2) Par.?

dadarśa tatra madhye ca sa tāñ śūlādhiropitān / (148.1) Par.?

puruṣān nāsikāchedabhiyevordhvīkṛtānanān // (148.2) Par.?

yāvac ca nikaṭaṃ teṣāṃ prāpa tāvat trayo 'pi te / (149.1) Par.?

vetālādhiṣṭhitās tasmin praharanti sma muṣṭibhiḥ // (149.2) Par.?

niṣkampa eva khaḍgena so 'pi pratijaghāna tān / (150.1) Par.?

na śikṣitaḥ prayatno hi dhīrāṇāṃ hṛdaye bhiyā // (150.2) Par.?

tenāpagatavetālavikārāṇāṃ sa nāsikāḥ / (151.1) Par.?

teṣāṃ cakarta baddhvā ca kṛtī jagrāha vāsasi // (151.2) Par.?

āgacchaṃśca dadarśaikaṃ śavasyopari saṃsthitam / (152.1) Par.?

pravrājakaṃ śmaśāne 'tra japantaṃ sa vidūṣakaḥ // (152.2) Par.?

tacceṣṭālokanakrīḍākautukādupagamya tam / (153.1) Par.?

pracchannaḥ pṛṣṭhatastasya tasthau pravrājakasya saḥ // (153.2) Par.?

kṣaṇāt pravrājakasyādhaḥ phūtkāraṃ muktavāñ śavaḥ / (154.1) Par.?

niragāc ca mukhāt tasya jvālā nābheś ca sarṣapāḥ // (154.2) Par.?

gṛhītvā sarṣapāṃstāṃśca sa parivrājakastataḥ / (155.1) Par.?

utthāya tāḍayāmāsa śavaṃ pāṇitalena tam // (155.2) Par.?

udatiṣṭhatsa cottālavetālādhiṣṭhitaḥ śavaḥ / (156.1) Par.?

āruroha ca tasyaiva skandhe pravrājako 'tha saḥ // (156.2) Par.?

tadārūḍhaśca sahasā gantuṃ pravavṛte tataḥ / (157.1) Par.?

vidūṣako 'pi taṃ tūṣṇīmanvagacchadalakṣitaḥ // (157.2) Par.?

nātidūramatikramya sa dadarśa vidūṣakaḥ / (158.1) Par.?

śūnyaṃ kātyāyanīmūrtisanāthaṃ devatāgṛham // (158.2) Par.?

tatrāvatīrya vetālaskandhātpravrājakastataḥ / (159.1) Par.?

viveśa garbhabhavanaṃ vetālo 'pyapatadbhuvi // (159.2) Par.?

vidūṣakaśca tatrāsīdyuktyā paśyannalakṣitaḥ / (160.1) Par.?

pravrājako 'pi sampūjya tatra devīṃ vyajijñapat // (160.2) Par.?

tuṣṭāsi yadi taddevi dehi me varamīpsitam / (161.1) Par.?

anyathātmopahāreṇa prīṇāmi bhavatīmaham // (161.2) Par.?

ityuktavantaṃ taṃ tīvramantrasādhanagarvitam / (162.1) Par.?

pravrājakaṃ jagādaivaṃ vāṇī garbhagṛhodgatā // (162.2) Par.?

ādityasenanṛpateḥ sutāmānīya kanyakām / (163.1) Par.?

upahārīkuruṣveha tataḥ prāpsyasi vāñchitam // (163.2) Par.?

etacchrutvā sa nirgatya kareṇāhatya taṃ punaḥ / (164.1) Par.?

pravrāḍutthāpayāmāsa vetālaṃ muktaphūtkṛtim // (164.2) Par.?

tasya ca skandhamāruhya niryadvaktrānalārciṣaḥ / (165.1) Par.?

ānetuṃ rājaputrīṃ tāmutpatya nabhasā yayau // (165.2) Par.?

vidūṣako 'pi tatsarvaṃ dṛṣṭvā tatra vyacintayat / (166.1) Par.?

kathaṃ rājasutānena hanyate mayi jīvati // (166.2) Par.?

ihaiva tāvat tiṣṭhāmi yāvad āyāty asau śaṭhaḥ / (167.1) Par.?

ityālocya sa tatraiva tasthau channo vidūṣakaḥ // (167.2) Par.?

pravrājakaśca gatvaiva vātāyanapathena saḥ / (168.1) Par.?

praviśyāntaḥpuraṃ prāpa suptāṃ niśi nṛpātmajām // (168.2) Par.?

āyayau ca gṛhītvā tāṃ gaganena tamomayaḥ / (169.1) Par.?

kāntiprakāśitadiśaṃ rāhuḥ śaśikalāmiva // (169.2) Par.?

hā tāta hāmbeti ca tāṃ krandantīṃ kanyakāṃ vahan / (170.1) Par.?

tatraiva devībhavane so 'ntarikṣādavātarat // (170.2) Par.?

praviveśa ca tatkālaṃ vetālaṃ pravimucya saḥ / (171.1) Par.?

kanyāratnaṃ tadādāya devīgarbhagṛhāntaram // (171.2) Par.?

tatra yāvannihantuṃ tāṃ rājaputrīmiyeṣa saḥ / (172.1) Par.?

tāvadākṛṣṭakhaḍgo 'tra praviveśa vidūṣakaḥ // (172.2) Par.?

āḥ pāpa mālatīpuṣpamaśmanā hantumīhase / (173.1) Par.?

yadasyāmākṛtau śastraṃ vyāpārayitumicchasi // (173.2) Par.?

ityuktvākṛṣya keśeṣu śirastasya vivellataḥ / (174.1) Par.?

pravrājakasya cicheda khaḍgena sa vidūṣakaḥ // (174.2) Par.?

āśvāsayāmāsa ca tāṃ rājaputrīṃ bhayākulām / (175.1) Par.?

praviśantīmivāṅgāni kiṃcitpratyabhijānatīm // (175.2) Par.?

kathamantaḥpuraṃ rājño rājaputrīmimāmitaḥ / (176.1) Par.?

nayeyamiti tatkālamasau dhīro vyacintayat // (176.2) Par.?

bho vidūṣaka śṛṇvetadyo 'yaṃ pravrāṭ tvayā hataḥ / (177.1) Par.?

mahānetasya vetālaḥ siddho 'bhūtsarṣapāstathā // (177.2) Par.?

tato 'sya pṛthvīrājye ca vāñchā rājātmajāsu ca / (178.1) Par.?

udapadyata tenāyam evaṃ mūḍho 'dya vañcitaḥ // (178.2) Par.?

tadgṛhāṇaitadīyāṃstvaṃ sarṣapānvīra yena te / (179.1) Par.?

imāmekāṃ niśāmadya bhaviṣyatyambare gatiḥ // (179.2) Par.?

ityākāśagatā vāṇī jātaharṣaṃ jagāda tam / (180.1) Par.?

anugṛhṇanti hi prāyo devatā api tādṛśam // (180.2) Par.?

tato vastrāñcalāt tasya sa parivrājakasya tān / (181.1) Par.?

jagrāha sarṣapān haste tām aṅke ca nṛpātmajām // (181.2) Par.?

yāvacca devībhavanātsa tasmānniryayau bahiḥ / (182.1) Par.?

uccacāra punastāvadanyā nabhasi bhāratī // (182.2) Par.?

ihaiva devībhavane māsasyānte punastvayā / (183.1) Par.?

āgantavyaṃ mahāvīra vismartavyamidaṃ na te // (183.2) Par.?

tacchrutvā sa tathetyuktvā sadyo devīprasādataḥ / (184.1) Par.?

utpapāta nabho bibhradrājaputrīṃ vidūṣakaḥ // (184.2) Par.?

gatvā ca gaganenāśu sa tāmantaḥpurāntaram / (185.1) Par.?

prāveśayadrājasutāṃ samāśvastāmuvāca ca // (185.2) Par.?

na me bhaviṣyati prātargatirvyomni tataśca mām / (186.1) Par.?

sarve drakṣyanti niryāntaṃ tatsaṃpratyeva yāmyaham // (186.2) Par.?

iti tenoditā bālā bibhyatī sā jagāda tam / (187.1) Par.?

gate tvayi mama prāṇāstrāsākrāntāḥ prayāntyamī // (187.2) Par.?

tanmahābhāga mā gāstvaṃ dehi me jīvitaṃ punaḥ / (188.1) Par.?

pratipannārthanirvāhaḥ sahajaṃ hi satāṃ vratam // (188.2) Par.?

tacchrutvā cintayāmāsa sa susattvo vidūṣakaḥ / (189.1) Par.?

yad astu me na gacchāmi muñcet prāṇān bhayādiyam // (189.2) Par.?

tataśca nṛpaterbhaktiḥ kā mayā vihitā bhavet / (190.1) Par.?

ityālocya sa tatraiva tasthāvantaḥpure niśi // (190.2) Par.?

vyāyāmajāgaraśrānto yayau nidrāṃ śanaiśca saḥ / (191.1) Par.?

rājaputrī tvanidraiva bhītā tāmanayanniśām // (191.2) Par.?

viśrāmyatu kṣaṇaṃ tāvaditi premārdramānasā / (192.1) Par.?

suptaṃ prabodhayāmāsa sā prabhāte 'pi naiva tam // (192.2) Par.?

tataḥ praviṣṭā dadṛśustamantaḥpuracārikāḥ / (193.1) Par.?

sasaṃbhramāśca gatvaiva rājānaṃ taṃ vyajijñapan // (193.2) Par.?

rājāpy avekṣituṃ tattvaṃ pratīhāraṃ vyasarjayat / (194.1) Par.?

pratīhāraśca gatvāntastatrāpaśyadvidūṣakam // (194.2) Par.?

śuśrāva ca yathāvṛttaṃ sa tadrājasutāmukhāt / (195.1) Par.?

tathaiva gatvā rājñe ca sa samagraṃ nyavedayat // (195.2) Par.?

vidūṣakasya sattva