Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): animal sacrifice, paśubandha, kāmyapaśubandha, kāmya paśu, kāmyeṣṭi

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 12193
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
prajāpatiḥ prajā asṛjata / (1.1) Par.?
prajā
ac.p.f.
sṛj.
3. sg., Impf.
root
tā asmāt sṛṣṭāḥ parācīr āyan / (1.2) Par.?
tad
n.p.f.
idam
ab.s.m.
sṛj
PPP, n.p.f.
parāñc
n.p.f.
i.
3. pl., Impf.
root
tā varuṇam agacchan / (1.3) Par.?
tad
n.p.f.
varuṇa
ac.s.m.
gam.
3. pl., Impf.
root
tā anvait / (1.4) Par.?
tad
ac.p.f.
anvi.
3. sg., Impf.
root
tāḥ punar ayācata / (1.5) Par.?
tad
ac.p.f.
punar
indecl.
yāc.
3. sg., Impf.
root
tā asmai na punar adadāt / (1.6) Par.?
tad
ac.p.f.
idam
d.s.m.
na
indecl.
punar
indecl.
.
3. sg., Impf.
root
so 'bravīt / (1.7) Par.?
tad
n.s.m.
brū.
3. sg., Impf.
root
→ dā (1.8) [ccomp]
varaṃ vṛṇīṣvātha me punar dehīti / (1.8) Par.?
vara
ac.s.m.
vṛ
2. sg., Pre. imp.
∞ atha
indecl.
mad
d.s.a.
punar
indecl.

2. sg., Pre. imp.
← brū (1.7) [ccomp]
∞ iti.
indecl.
tāsāṃ varam ālabhata / (1.9) Par.?
tad
g.p.f.
vara
ac.s.m.
ālabh.
3. sg., Impf.
root
sa kṛṣṇa ekaśitipād abhavat / (1.10) Par.?
tad
n.s.m.
kṛṣṇa
n.s.m.
root
eka
comp.
∞ śiti
comp.
∞ pād
n.s.m.
bhū.
3. sg., Impf.
yo varuṇagṛhītaḥ syāt sa etaṃ vāruṇaṃ kṛṣṇam ekaśitipādam ālabheta / (1.11) Par.?
yad
n.s.m.
∞ grah
PPP, n.s.m.
as,
3. sg., Pre. opt.
tad
n.s.m.
etad
ac.s.m.
vāruṇa
ac.s.m.
kṛṣṇa
ac.s.m.
eka
comp.
∞ śiti
comp.
∞ pād
ac.s.m.
ālabh.
3. sg., Pre. opt.
root
varuṇam // (1.12) Par.?
varuṇa
ac.s.m.
→ eva (2.1) [discourse]
← upadhāv (2.1) [obl]
eva svena bhāgadheyenopadhāvati / (2.1) Par.?
eva
indecl.
← varuṇa (1.12) [discourse]
sva
i.s.n.
∞ upadhāv.
3. sg., Pre. ind.
root
→ varuṇa (1.12) [obl:goal]
sa evainaṃ varuṇapāśān muñcati / (2.2) Par.?
tad
n.s.m.
eva
indecl.
∞ enad
ac.s.m.
∞ pāśa
ab.s.m.
muc.
3. sg., Pre. ind.
root
kṛṣṇa ekaśitipād bhavati / (2.3) Par.?
kṛṣṇa
n.s.m.
root
eka
comp.
∞ śiti
comp.
∞ pād
n.s.m.
bhū.
3. sg., Pre. ind.
vāruṇo hy eṣa devatayā / (2.4) Par.?
vāruṇa
n.s.m.
root
hi
indecl.
etad
n.s.m.
devatā
i.s.f.
samṛddhyai / (2.5) Par.?
suvarbhānur āsuraḥ sūryaṃ tamasāvidhyat / (2.6) Par.?
svarbhānu
n.s.m.
āsura
n.s.m.
sūrya
ac.s.m.
tamas
i.s.n.
∞ vyadh.
3. sg., Impf.
root
tasmai devāḥ prāyaścittim aicchan / (2.7) Par.?
tad
d.s.m.
deva
n.p.m.
iṣ.
3. pl., Impf.
root
tasya yat prathamaṃ tamo 'pāghnant sā kṛṣṇāvir abhavat / (2.8) Par.?
tad
g.s.m.
yad
ac.s.n.
prathama
ac.s.n.
tamas
ac.s.n.
apahan,
3. pl., Impf.
tad
n.s.f.
∞ avi
n.s.f.
bhū.
3. sg., Impf.
root
yad dvitīyaṃ sā phalgunī / (2.9) Par.?
yad
ac.s.n.
dvitīya,
ac.s.n.
tad
n.s.f.
root
phalguna.
n.s.f.
yat tṛtīyaṃ sā balakṣī / (2.10) Par.?
yad
ac.s.n.
tṛtīya,
ac.s.n.
tad
n.s.f.
root
balakṣa.
n.s.f.
yad adhyasthād apākṛntant sāvir vaśā // (2.11) Par.?
yad
ac.s.n.
adhyastha
ab.s.n.
apakṛt,
3. pl., Impf.
tad
n.s.f.
← sambhū (3.1) [nsubj]
∞ avi
n.s.f.
← sambhū (3.1) [nmod]
vaśā.
n.s.f.
samabhavat / (3.1) Par.?
sambhū.
3. sg., Impf.
root
→ tad (2.11) [nsubj]
→ avi (2.11) [nmod:appos]
te devā abruvan / (3.2) Par.?
tad
n.p.m.
deva
n.p.m.
brū.
3. pl., Impf.
root
→ sambhū (3.3) [ccomp]
devapaśur vā ayaṃ samabhūt kasmā imam ālapsyāmaha iti / (3.3) Par.?
deva
comp.
∞ paśu
n.s.m.
vai
indecl.
idam
n.s.m.
sambhū.
3. sg., root aor.
← brū (3.2) [ccomp]
ka
d.s.m.
idam
ac.s.m.
ālabh
1. pl., Fut.
iti.
indecl.
atha vai tarhy alpā pṛthivy āsīd ajātā oṣadhayaḥ / (3.4) Par.?
atha
indecl.
vai
indecl.
tarhi
indecl.
alpa
n.s.f.
root
as,
3. sg., Impf.
a
indecl.
∞ jan
PPP, n.p.f.
oṣadhi.
n.p.f.
tām aviṃ vaśām ādityebhyaḥ kāmāyālabhanta / (3.5) Par.?
tad
ac.s.f.
avi
ac.s.f.
vaśā
ac.s.f.
āditya
d.p.m.
kāma
d.s.m.
∞ ālabh.
3. pl., Impf.
root
tato vā aprathata pṛthivy ajāyantauṣadhayaḥ / (3.6) Par.?
tatas
indecl.
vai
indecl.
prath
3. sg., Impf.
root
pṛthivī,
n.s.f.
jan
3. pl., Impf.
∞ oṣadhi.
n.p.f.
yaḥ kāmayeta / (3.7) Par.?
yad
n.s.m.
kāmay,
3. sg., Pre. opt.
root
pratheya paśubhiḥ pra prajayā jāyeyeti sa etām aviṃ vaśām ādityebhyaḥ kāmāya // (3.8) Par.?
prath
1. sg., Pre. opt.
← ālabh (4.1) [advcl]
paśu
i.p.m.
pra
indecl.
prajā
i.s.f.
jan
1. sg., Pre. opt.
∞ iti,
indecl.
tad
n.s.m.
← ālabh (4.1) [nsubj]
etad
ac.s.f.
avi
ac.s.f.
← ālabh (4.1) [obj]
vaśā
ac.s.f.
āditya
d.p.m.
← ālabh (4.1) [iobj]
kāma
d.s.m.
ālabheta / (4.1) Par.?
ālabh.
3. sg., Pre. opt.
root
→ tad (3.8) [nsubj]
→ avi (3.8) [obj]
→ āditya (3.8) [iobj]
→ prath (3.8) [advcl:ccomp]
ādityān eva kāmaṃ svena bhāgadheyenopadhāvati / (4.2) Par.?
āditya
ac.p.m.
eva
indecl.
kāma
ac.s.m.
sva
i.s.n.
∞ upadhāv.
3. sg., Pre. ind.
root
ta evainam prathayanti paśubhiḥ pra prajayā janayanti / (4.3) Par.?
tad
n.p.m.
eva
indecl.
∞ enad
ac.s.m.
prathay
3. pl., Pre. ind.
root
paśu,
i.p.m.
pra
indecl.
prajā
i.s.f.
janay.
3. pl., Pre. ind.
asāv ādityo na vyarocata / (4.4) Par.?
adas
n.s.m.
āditya
n.s.m.
na
indecl.
viruc.
3. sg., Impf.
root
tasmai devāḥ prāyaścittim aicchan / (4.5) Par.?
tad
d.s.m.
deva
n.p.m.
iṣ.
3. pl., Impf.
root
tasmā etā malhā ālabhantāgneyīṃ kṛṣṇagrīvīṃ saṃhitām aindrīṃ śvetām bārhaspatyām / (4.6) Par.?
tad
d.s.m.
etad
ac.p.f.
malha
ac.p.f.
ālabh
3. pl., Impf.
root
∞ āgneya
ac.s.f.
saṃhita
ac.s.f.
aindra
ac.s.f.
śveta
ac.s.f.
bārhaspatya.
ac.s.f.
tābhir evāsmin rucam adadhuḥ / (4.7) Par.?
tad
i.p.f.
eva
indecl.
∞ idam
l.s.m.
ruc
ac.s.f.
dhā.
3. pl., Impf.
root
yo brahmavarcasakāmaḥ syāt tasmā etā malhā ālabheta // (4.8) Par.?
yad
n.s.m.
∞ kāma
n.s.m.
as,
3. sg., Pre. opt.
tad
d.s.m.
etad
ac.p.f.
malha
ac.p.f.
→ kṛṣṇagrīva (5.1) [nmod:appos]
ālabh,
3. sg., Pre. opt.
root
āgneyīṃ kṛṣṇagrīvīṃ saṃhitām aindrīṃ śvetāṃ bārhaspatyām / (5.1) Par.?
āgneya
ac.s.f.
kṛṣṇagrīva
ac.s.f.
← malha (4.8) [nmod]
saṃhita
ac.s.f.
aindra
ac.s.f.
śveta
ac.s.f.
bārhaspatya.
ac.s.f.
etā eva devatāḥ svena bhāgadheyenopadhāvati / (5.2) Par.?
etad
ac.p.f.
eva
indecl.
devatā
ac.p.f.
sva
i.s.n.
∞ upadhāv.
3. sg., Pre. ind.
root
tā evāsmin brahmavarcasaṃ dadhati / (5.3) Par.?
tad
n.p.f.
eva
indecl.
∞ idam
l.s.m.
dhā.
3. pl., Pre. ind.
root
brahmavarcasy eva bhavati / (5.4) Par.?
eva
indecl.
bhū.
3. sg., Pre. ind.
root
vasantā prātar āgneyīṃ kṛṣṇagrīvīm ālabheta grīṣme madhyaṃdine saṃhitām aindrīṃ śarady aparāhṇe śvetām bārhaspatyām / (5.5) Par.?
vasantā
indecl.
prātar
indecl.
āgneya
ac.s.f.
ālabh,
3. sg., Pre. opt.
root
grīṣma
l.s.m.
saṃhita
ac.s.f.
aindra
ac.s.f.
śarad,
l.s.f.
śveta
ac.s.f.
bārhaspatya.
ac.s.f.
trīṇi vā ādityasya tejāṃsi vasantā prātar grīṣme madhyaṃdine śarady aparāhṇe / (5.6) Par.?
tri
n.p.n.
root
vai
indecl.
āditya
g.s.m.
tejas
n.p.n.
vasantā
indecl.
prātar
indecl.
grīṣma
l.s.m.
śarad
l.s.f.
yāvanty eva tejāṃsi tāny eva // (5.7) Par.?
yāvat
n.p.n.
eva
indecl.
tejas,
n.p.n.
tad
ac.p.n.
← avarudh (6.1) [obj]
eva
indecl.
avarunddhe / (6.1) Par.?
avarudh.
3. sg., Pre. ind.
root
→ tad (5.7) [obj]
saṃvatsaram paryālabhyante / (6.2) Par.?
paryālabh.
3. pl., Ind. pass.
root
saṃvatsaro vai brahmavarcasasya pradātā / (6.3) Par.?
vai
indecl.
pradātṛ.
n.s.m.
root
saṃvatsara evāsmai brahmavarcasam prayacchati / (6.4) Par.?
eva
indecl.
∞ idam
d.s.m.
prayam.
3. sg., Pre. ind.
root
brahmavarcasy eva bhavati / (6.5) Par.?
eva
indecl.
bhū.
3. sg., Pre. ind.
root
garbhiṇayo bhavanti / (6.6) Par.?
garbhin
n.p.f.
root
bhū.
3. pl., Pre. ind.
indriyaṃ vai garbhaḥ / (6.7) Par.?
indriya
n.s.n.
root
vai
indecl.
garbha.
n.s.m.
indriyam evāsmin dadhati / (6.8) Par.?
indriya
ac.s.n.
eva
indecl.
∞ idam
l.s.m.
dhā.
3. pl., Pre. ind.
root
sārasvatīm meṣīm ālabheta ya īśvaro vāco vaditoḥ san vācaṃ na vadet / (6.9) Par.?
sārasvata
ac.s.f.
meṣī
ac.s.f.
ālabh,
3. sg., Pre. opt.
root
yad
n.s.m.
īśvara
n.s.m.
vāc
ac.p.f.
vad
Inf., indecl.
as
Pre. ind., n.s.m.
vāc
ac.s.f.
na
indecl.
vad.
3. sg., Pre. opt.
vāg vai sarasvatī / (6.10) Par.?
vāc
n.s.f.
root
vai
indecl.
sarasvatī.
n.s.f.
sarasvatīm eva svena bhāgadheyenopadhāvati saivāsmin // (6.11) Par.?
sarasvatī
ac.s.f.
eva
indecl.
sva
i.s.n.
∞ upadhāv.
3. sg., Pre. ind.
root
tad
n.s.f.
← dhā (7.1) [nsubj]
∞ eva
indecl.
∞ idam
l.s.m.
← dhā (7.1) [obl]
vācaṃ dadhāti pravaditā vāco bhavati / (7.1) Par.?
vāc
ac.s.f.
dhā.
3. sg., Pre. ind.
root
→ idam (6.11) [obl:loc]
→ tad (6.11) [nsubj]
vāc
g.s.f.
bhū.
3. sg., Pre. ind.
root
apannadatī bhavati / (7.2) Par.?
a
indecl.
∞ pad
PPP, comp.
∞ dat
n.s.f.
root
bhū.
3. sg., Pre. ind.
tasmān manuṣyāḥ sarvāṃ vācam vadanti / (7.3) Par.?
tasmāt
indecl.
manuṣya
n.p.m.
sarva
ac.s.f.
vāc
ac.s.f.
vad.
3. pl., Pre. ind.
root
āgneyaṃ kṛṣṇagrīvam ālabheta saumyam babhruṃ jyogāmayāvī / (7.4) Par.?
āgneya
ac.s.m.
∞ grīvā
ac.s.m.
ālabh,
3. sg., Pre. opt.
root
saumya
ac.s.m.
babhru
ac.s.m.
jyok
indecl.
∞ āmayāvin.
n.s.m.
agniṃ vā etasya śarīraṃ gacchati somaṃ raso yasya jyog āmayati / (7.5) Par.?
agni
ac.s.m.
vai
indecl.
etad
g.s.m.
śarīra
n.s.n.
gam,
3. sg., Pre. ind.
root
soma
ac.s.m.
rasa,
n.s.m.
yad
g.s.m.
jyok
indecl.
āmay.
3. sg., Pre. ind.
agner evāsya śarīraṃ niṣkrīṇāti somād rasam / (7.6) Par.?
agni
ab.s.m.
eva
indecl.
∞ idam
g.s.m.
śarīra
ac.s.n.
niṣkrī,
3. sg., Pre. ind.
root
soma
ab.s.m.
rasa.
ac.s.m.
uta yadītāsur bhavati jīvaty eva / (7.7) Par.?
uta
indecl.
yadi
indecl.
∞ i
PPP, comp.
∞ asu
n.s.m.
bhū,
3. sg., Pre. ind.
jīv
3. sg., Pre. ind.
root
eva.
indecl.
saumyam babhrum ālabhetāgneyaṃ kṛṣṇagrīvam prajākāmaḥ / (7.8) Par.?
saumya
ac.s.m.
babhru
ac.s.m.
ālabh
3. sg., Pre. opt.
root
∞ āgneya
ac.s.m.
∞ grīvā
ac.s.m.
prajā
comp.
∞ kāma.
n.s.m.
somaḥ // (7.9) Par.?
vai retodhā agniḥ prajānām prajanayitā / (8.1) Par.?
vai
indecl.
retas
comp.
∞ dhā.
n.s.m.
root
→ soma (7.9) [nsubj]
agni
n.s.m.
prajā
g.p.f.
prajanayitṛ.
n.s.m.
root
soma evāsmai reto dadhāty agniḥ prajām prajanayati / (8.2) Par.?
soma
n.s.m.
eva
indecl.
∞ idam
d.s.m.
retas
ac.s.n.
dhā.
3. sg., Pre. ind.
root
agni
n.s.m.
prajā
ac.s.f.
prajanay.
3. sg., Pre. ind.
root
vindate prajām / (8.3) Par.?
vid
3. sg., Pre. ind.
root
prajā.
ac.s.f.
āgneyaṃ kṛṣṇagrīvam ālabheta saumyam babhruṃ yo brāhmaṇo vidyām anūcya na viroceta / (8.4) Par.?
āgneya
ac.s.m.
∞ grīvā
ac.s.m.
ālabh
3. sg., Pre. opt.
root
saumya
ac.s.m.
babhru,
ac.s.m.
yad
n.s.m.
vidyā
ac.s.f.
anuvac
Abs., indecl.
na
indecl.
viruc.
3. sg., Pre. opt.
yad āgneyo bhavati teja evāsmin tena dadhāti / (8.5) Par.?
yat
indecl.
āgneya
n.s.m.
bhū,
3. sg., Pre. ind.
tejas
ac.s.n.
eva
indecl.
∞ idam
l.s.m.
tena
indecl.
dhā.
3. sg., Pre. ind.
root
→ brahmavarcasa (8.6) [conj]
yat saumyo brahmavarcasaṃ tena / (8.6) Par.?
yat
indecl.
saumya,
n.s.m.
brahmavarcasa
ac.s.n.
← dhā (8.5) [conj]
tena.
indecl.
kṛṣṇagrīva āgneyo bhavati tama evāsmād apahanti / (8.7) Par.?
∞ grīvā
n.s.m.
āgneya
n.s.m.
root
bhū.
3. sg., Pre. ind.
tamas
ac.s.n.
eva
indecl.
∞ idam
ab.s.m.
apahan.
3. sg., Pre. ind.
root
śveto bhavati // (8.8) Par.?
śveta
n.s.m.
root
bhū.
3. sg., Pre. ind.
rucam evāsmin dadhāti / (9.1) Par.?
ruc
ac.s.f.
eva
indecl.
∞ idam
l.s.m.
dhā.
3. sg., Pre. ind.
root
babhruḥ saumyo bhavati brahmavarcasam evāsmin tviṣiṃ dadhāti / (9.2) Par.?
babhru
n.s.m.
saumya
n.s.m.
root
bhū.
3. sg., Pre. ind.
eva
indecl.
∞ idam
l.s.m.
tviṣi
ac.s.f.
dhā.
3. sg., Pre. ind.
root
āgneyaṃ kṛṣṇagrīvam ālabheta saumyam babhrum āgneyaṃ kṛṣṇagrīvam purodhāyāṃ spardhamānaḥ / (9.3) Par.?
āgneya
ac.s.m.
∞ grīvā
ac.s.m.
ālabh,
3. sg., Pre. opt.
root
saumya
ac.s.m.
babhru,
ac.s.m.
āgneya
ac.s.m.
∞ grīvā
ac.s.m.
purodhā
l.s.f.
spṛdh.
Pre. ind., n.s.m.
āgneyo vai brāhmaṇaḥ saumyo rājanyaḥ / (9.4) Par.?
āgneya
n.s.m.
root
vai
indecl.
saumya
n.s.m.
root
rājanya.
n.s.m.
abhitaḥ saumyam āgneyau bhavataḥ / (9.5) Par.?
abhitas
indecl.
saumya
ac.s.m.
root
āgneya
n.d.m.
bhū.
3. du., Pre. ind.
tejasaiva brahmaṇobhayato rāṣṭram parigṛhṇāti / (9.6) Par.?
tejas
i.s.n.
∞ eva
indecl.
brahman
i.s.n.
∞ ubhayatas
indecl.
parigrah.
3. sg., Pre. ind.
root
→ samāvṛj (9.7) [conj]
ekadhā samāvṛṅkte pura enaṃ dadhate // (9.7) Par.?
ekadhā
indecl.
samāvṛj.
3. sg., Pre. ind.
← parigrah (9.6) [conj]
puras
indecl.
enad
ac.s.m.
dhā.
3. pl., Pre. ind.
root
Duration=0.16306710243225 secs.