Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): animal sacrifice, paśubandha, kāmyapaśubandha, kāmya paśu, kāmyeṣṭi

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 13952
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
origin of the vaśā
vaṣaṭkāro vai gāyatriyai śiro 'chinat / (1.1) Par.?
vai
indecl.
gāyatrī
d.s.f.
śiras
ac.s.n.
chid.
3. sg., Impf.
root
tasyai rasaḥ parāpatat tam bṛhaspatir upāgṛhṇāt sā śitipṛṣṭhā vaśābhavat / (1.2) Par.?
tad
d.s.f.
rasa
n.s.m.
parāpat.
3. sg., Impf.
root
tad
ac.s.m.
upagrah.
3. sg., Impf.
root
tad
n.s.f.
śiti
comp.
∞ pṛṣṭha
n.s.f.
vaśā
n.s.f.
∞ bhū.
3. sg., Impf.
root
yo dvitīyaḥ parāpatat tam mitrāvaruṇāv upāgṛhṇītāṃ sā dvirūpā vaśābhavat / (1.3) Par.?
yad
n.s.m.
dvitīya
n.s.m.
parāpat,
3. sg., Impf.
tad
ac.s.m.
upagrah.
3. du., Impf.
root
tad
n.s.f.
dvi
comp.
∞ rūpa
n.s.f.
vaśā
n.s.f.
∞ bhū.
3. sg., Impf.
root
yas tṛtīyaḥ parāpatat taṃ viśve devā upāgṛhṇant sā bahurūpā vaśābhavat / (1.4) Par.?
yad
n.s.m.
tṛtīya
n.s.m.
parāpat,
3. sg., Impf.
tad
ac.s.m.
viśva
n.p.m.
deva
n.p.m.
upagrah.
3. pl., Impf.
root
tad
n.s.f.
bahu
comp.
∞ rūpa
n.s.f.
vaśā
n.s.f.
∞ bhū.
3. sg., Impf.
root
yaś caturthaḥ parāpatat sa pṛthivīm prāviśat tam bṛhaspatir abhi // (1.5) Par.?
yad
n.s.m.
caturtha
n.s.m.
parāpat,
3. sg., Impf.
tad
n.s.m.
pṛthivī
ac.s.f.
praviś.
3. sg., Impf.
root
tad
ac.s.m.
← grah (2.1) [obj]
bṛhaspati
n.s.m.
← grah (2.1) [nsubj]
abhi
indecl.
← grah (2.1) [advmod]
agṛhṇāt / (2.1) Par.?
grah.
3. sg., Impf.
root
→ bṛhaspati (1.5) [nsubj]
→ abhi (1.5) [advmod]
→ tad (1.5) [obj]
astv evāyam bhogāyeti sa ukṣavaśaḥ samabhavat / (2.2) Par.?
as
3. sg., Pre. imp.
root
eva
indecl.
∞ idam
n.s.m.
bhoga
d.s.m.
∞ iti.
indecl.
tad
n.s.m.
sambhū.
3. sg., Impf.
root
yallohitaṃ parāpatat tad rudra upāgṛhṇāt sā raudrī rohiṇī vaśābhavat / (2.3) Par.?
yad
n.s.n.
∞ lohita
n.s.n.
parāpat,
3. sg., Impf.
tad
ac.s.n.
rudra
n.s.m.
upagrah.
3. sg., Impf.
root
tad
n.s.f.
raudra
n.s.f.
rohita
n.s.f.
vaśā
n.s.f.
∞ bhū.
3. sg., Impf.
root
bārhaspatyāṃ śitipṛṣṭhām ālabheta brahmavarcasakāmaḥ / (2.4) Par.?
bārhaspatya
ac.s.f.
śiti
comp.
∞ pṛṣṭha
ac.s.f.
ālabh
3. sg., Pre. opt.
root
∞ kāma.
n.s.m.
bṛhaspatim eva svena bhāgadheyenopadhāvati / (2.5) Par.?
bṛhaspati
ac.s.m.
eva
indecl.
sva
i.s.n.
∞ upadhāv.
3. sg., Pre. ind.
root
sa evāsmin brahmavarcasaṃ dadhāti / (2.6) Par.?
tad
n.s.m.
eva
indecl.
∞ idam
l.s.m.
dhā.
3. sg., Pre. ind.
root
brahmavarcasy eva bhavati / (2.7) Par.?
eva
indecl.
bhū.
3. sg., Pre. ind.
root
chandasāṃ vā eṣa raso yad vaśā / (2.8) Par.?
chandas
g.p.n.
vai
indecl.
etad
n.s.m.
rasa,
n.s.m.
root
yad
n.s.n.
vaśā.
n.s.f.
rasa iva khalu // (2.9) Par.?
rasa
n.s.m.
root
→ brahmavarcasa (3.1) [nsubj]
iva
indecl.
khalu
indecl.
→ vai (3.1) [fixed]
vai brahmavarcasam / (3.1) Par.?
chandasām eva rasena rasam brahmavarcasam avarunddhe / (3.2) Par.?
chandas
g.p.n.
eva
indecl.
rasa
i.s.m.
rasa
ac.s.m.
avarudh.
3. sg., Pre. ind.
root
maitrāvaruṇīṃ dvirūpām ālabheta vṛṣṭikāmaḥ / (3.3) Par.?
dvi
comp.
∞ rūpa
ac.s.f.
ālabh
3. sg., Pre. opt.
root
∞ kāma.
n.s.m.
maitraṃ vā ahar vāruṇī rātriḥ / (3.4) Par.?
maitra
n.s.n.
root
vai
indecl.
ahar.
n.s.n.
vāruṇa
n.s.f.
rātri.
n.s.f.
ahorātrābhyāṃ khalu vai parjanyo varṣati / (3.5) Par.?
ahar
comp.
∞ rātra
i.d.m.
khalu
indecl.
vai
indecl.
parjanya
n.s.m.
vṛṣ.
3. sg., Pre. ind.
root
mitrāvaruṇāv eva svena bhāgadheyenopadhāvati / (3.6) Par.?
eva
indecl.
sva
i.s.n.
∞ upadhāv.
3. sg., Pre. ind.
root
tāv evāsmā ahorātrābhyām parjanyaṃ varṣayataḥ / (3.7) Par.?
tad
n.d.m.
eva
indecl.
∞ idam
d.s.m.
ahar
comp.
∞ rātra
i.d.m.
parjanya
ac.s.m.
varṣay.
3. du., Pre. ind.
root
chandasāṃ vā eṣa raso yad vaśā / (3.8) Par.?
chandas
g.p.n.
vai
indecl.
etad
n.s.m.
rasa,
n.s.m.
root
yad
n.s.n.
vaśā.
n.s.f.
rasa iva khalu vai vṛṣṭiḥ / (3.9) Par.?
rasa
n.s.m.
iva
indecl.
khalu
indecl.
vai
indecl.
vṛṣṭi.
n.s.f.
root
chandasām eva rasena // (3.10) Par.?
chandas
g.p.n.
eva
indecl.
rasa
i.s.m.
← avarudh (4.1) [obl]
rasaṃ vṛṣṭim avarunddhe / (4.1) Par.?
rasa
ac.s.m.
avarudh.
3. sg., Pre. ind.
root
→ rasa (3.10) [obl:instr]
maitrāvaruṇīṃ dvirūpām ālabheta prajākāmaḥ / (4.2) Par.?
dvi
comp.
∞ rūpa
ac.s.f.
ālabh
3. sg., Pre. opt.
root
prajā
comp.
∞ kāma.
n.s.m.
maitraṃ vā ahar vāruṇī rātriḥ / (4.3) Par.?
maitra
n.s.n.
root
vai
indecl.
ahar.
n.s.n.
vāruṇa
n.s.f.
rātri.
n.s.f.
ahorātrābhyāṃ khalu vai prajāḥ prajāyante / (4.4) Par.?
ahar
comp.
∞ rātra
i.d.m.
khalu
indecl.
vai
indecl.
prajā
n.p.f.
prajan.
3. pl., Pre. ind.
root
mitrāvaruṇāv eva svena bhāgadheyenopadhāvati / (4.5) Par.?
eva
indecl.
sva
i.s.n.
∞ upadhāv.
3. sg., Pre. ind.
root
tāv evāsmā ahorātrābhyām prajām prajanayataḥ / (4.6) Par.?
tad
n.d.m.
eva
indecl.
∞ idam
d.s.m.
ahar
comp.
∞ rātra
i.d.m.
prajā
ac.s.f.
prajanay.
3. du., Pre. ind.
root
chandasāṃ vā eṣa raso yad vaśā / (4.7) Par.?
chandas
g.p.n.
vai
indecl.
etad
n.s.m.
rasa,
n.s.m.
root
yad
n.s.n.
vaśā.
n.s.f.
rasa iva khalu vai prajā / (4.8) Par.?
rasa
n.s.m.
iva
indecl.
khalu
indecl.
vai
indecl.
prajā.
n.s.f.
root
chandasām eva rasena rasam prajām ava // (4.9) Par.?
chandas
g.p.n.
eva
indecl.
rasa
i.s.m.
← rudh (5.1) [obl]
rasa
ac.s.m.
← rudh (5.1) [obj]
prajā
ac.s.f.
ava
indecl.
← rudh (5.1) [advmod]
runddhe / (5.1) Par.?
rudh.
3. sg., Pre. ind.
root
→ ava (4.9) [advmod]
→ rasa (4.9) [obl]
→ rasa (4.9) [obj]
vaiśvadevīm bahurūpām ālabhetānnakāmaḥ / (5.2) Par.?
vaiśvadeva
ac.s.f.
bahu
comp.
∞ rūpa
ac.s.f.
ālabh
3. sg., Pre. opt.
root
∞ anna
comp.
∞ kāma.
n.s.m.
vaiśvadevaṃ vā annam / (5.3) Par.?
vaiśvadeva
n.s.n.
root
vai
indecl.
anna.
n.s.n.
viśvān eva devānt svena bhāgadheyenopadhāvati / (5.4) Par.?
viśva
ac.p.m.
eva
indecl.
deva
ac.p.m.
sva
i.s.n.
∞ upadhāv.
3. sg., Pre. ind.
root
ta evāsmā annam prayacchanti / (5.5) Par.?
tad
n.p.m.
eva
indecl.
∞ idam
d.s.m.
anna
ac.s.n.
prayam.
3. pl., Pre. ind.
root
annāda eva bhavati / (5.6) Par.?
anna
comp.
∞ āda
n.s.m.
eva
indecl.
bhū.
3. sg., Pre. ind.
root
chandasāṃ vā eṣa raso yad vaśā / (5.7) Par.?
chandas
g.p.n.
vai
indecl.
etad
n.s.m.
rasa,
n.s.m.
root
yad
n.s.n.
vaśā.
n.s.f.
rasa iva khalu vā annam / (5.8) Par.?
rasa
n.s.m.
iva
indecl.
khalu
indecl.
vai
indecl.
anna.
n.s.n.
root
chandasām eva rasena rasam annam avarunddhe / (5.9) Par.?
chandas
g.p.n.
eva
indecl.
rasa
i.s.m.
rasa
ac.s.m.
anna
ac.s.n.
avarudh.
3. sg., Pre. ind.
root
vaiśvadevīm bahurūpām ālabheta grāmakāmaḥ / (5.10) Par.?
vaiśvadeva
ac.s.f.
bahu
comp.
∞ rūpa
ac.s.f.
ālabh
3. sg., Pre. opt.
root
grāma
comp.
∞ kāma.
n.s.m.
vaiśvadevā vai // (5.11) Par.?
vaiśvadeva
n.p.m.
root
→ sajāta (6.1) [nsubj]
vai
indecl.
sajātāḥ / (6.1) Par.?
viśvān eva devānt svena bhāgadheyenopadhāvati / (6.2) Par.?
viśva
ac.p.m.
eva
indecl.
deva
ac.p.m.
sva
i.s.n.
∞ upadhāv.
3. sg., Pre. ind.
root
ta evāsmai sajātān prayacchanti / (6.3) Par.?
tad
n.p.m.
eva
indecl.
∞ idam
d.s.m.
sajāta
ac.p.m.
prayam.
3. pl., Pre. ind.
root
grāmy eva bhavati / (6.4) Par.?
grāmin
n.s.m.
eva
indecl.
bhū.
3. sg., Pre. ind.
root
chandasāṃ vā eṣa raso yad vaśā / (6.5) Par.?
chandas
g.p.n.
vai
indecl.
etad
n.s.m.
rasa,
n.s.m.
root
yad
n.s.n.
vaśā.
n.s.f.
rasa iva khalu vai sajātāḥ / (6.6) Par.?
rasa
n.s.m.
root
iva
indecl.
khalu
indecl.
vai
indecl.
sajāta.
n.p.m.
chandasām eva rasena rasaṃ sajātān avarunddhe / (6.7) Par.?
chandas
g.p.n.
eva
indecl.
rasa
i.s.m.
rasa
ac.s.m.
sajāta
ac.p.m.
avarudh.
3. sg., Pre. ind.
root
bārhaspatyam ukṣavaśam ālabheta brahmavarcasakāmaḥ / (6.8) Par.?
ukṣavaśa
ac.s.m.
ālabh
3. sg., Pre. opt.
root
∞ kāma.
n.s.m.
bṛhaspatim eva svena bhāgadheyenopadhāvati / (6.9) Par.?
bṛhaspati
ac.s.m.
eva
indecl.
sva
i.s.n.
∞ upadhāv.
3. sg., Pre. ind.
root
sa evāsmin brahmavarcasam // (6.10) Par.?
tad
n.s.m.
← dhā (7.1) [nsubj]
eva
indecl.
∞ idam
l.s.m.
← dhā (7.1) [obl]
brahmavarcasa
ac.s.n.
← dhā (7.1) [obj]
dadhāti / (7.1) Par.?
dhā.
3. sg., Pre. ind.
root
→ idam (6.10) [obl:loc]
→ tad (6.10) [nsubj]
→ brahmavarcasa (6.10) [obj]
brahmavarcasy eva bhavati / (7.2) Par.?
eva
indecl.
bhū.
3. sg., Pre. ind.
root
vaśaṃ vā eṣa carati yad ukṣā / (7.3) Par.?
vaśa
ac.s.m.
vai
indecl.
etad
n.s.m.
car,
3. sg., Pre. ind.
root
yad
n.s.n.
ukṣan.
n.s.m.
vaśa iva khalu vai brahmavarcasam / (7.4) Par.?
vaśa
n.s.m.
root
iva
indecl.
khalu
indecl.
vai
indecl.
vaśenaiva vaśam brahmavarcasam avarunddhe / (7.5) Par.?
vaśa
i.s.m.
∞ eva
indecl.
vaśa
ac.s.m.
avarudh.
3. sg., Pre. ind.
root
raudrīṃ rohiṇīm ālabhetābhicaran / (7.6) Par.?
raudra
ac.s.f.
rohita
ac.s.f.
ālabh
3. sg., Pre. opt.
root
∞ abhicar.
Pre. ind., n.s.m.
rudram eva svena bhāgadheyenopadhāvati / (7.7) Par.?
rudra
ac.s.m.
eva
indecl.
sva
i.s.n.
∞ upadhāv.
3. sg., Pre. ind.
root
tasmā evainam āvṛścati / (7.8) Par.?
tad
d.s.m.
eva
indecl.
∞ enad
ac.s.m.
āvraśc.
3. sg., Pre. ind.
root
tājag ārtim ārchati / (7.9) Par.?
tājak
indecl.
ārti
ac.s.f.
ārch.
3. sg., Pre. ind.
root
rohiṇī bhavati raudrī hy eṣā devatayā samṛddhyai / (7.10) Par.?
rohita
n.s.f.
root
bhū.
3. sg., Pre. ind.
raudra
n.s.f.
hi
indecl.
etad
n.s.f.
devatā,
i.s.f.
samṛddhi.
d.s.f.
sphyo yūpo bhavati vajro vai sphyo vajram evāsmai praharati / (7.11) Par.?
sphya
n.s.m.
root
yūpa
n.s.m.
bhū.
3. sg., Pre. ind.
vajra
n.s.m.
root
vai
indecl.
sphya.
n.s.m.
vajra
ac.s.m.
eva
indecl.
∞ idam
d.s.m.
prahṛ.
3. sg., Pre. ind.
root
śaramayam barhiḥ śṛṇāty evainam / (7.12) Par.?
śara
comp.
∞ maya
n.s.n.
root
barhis.
n.s.n.
śṛ
3. sg., Pre. ind.
root
eva
indecl.
∞ enad.
ac.s.m.
vaibhīdaka idhmo bhinatty evainam // (7.13) Par.?
vaibhīdaka
n.s.m.
root
idhma.
n.s.m.
bhid
3. sg., Pre. ind.
root
eva
indecl.
∞ enad.
ac.s.m.
Duration=0.24066615104675 secs.