Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 814
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
śrīśuka uvāca / (1.1) Par.?
niśamya vācaṃ vadato muneḥ puṇyatamāṃ nṛpa / (1.2) Par.?
bhūyaḥ papraccha kauravyo vāsudevakathādṛtaḥ // (1.3) Par.?
vidura uvāca / (2.1) Par.?
sa vai svāyambhuvaḥ samrāṭ priyaḥ putraḥ svayambhuvaḥ / (2.2) Par.?
pratilabhya priyāṃ patnīṃ kiṃ cakāra tato mune // (2.3) Par.?
caritaṃ tasya rājarṣer ādirājasya sattama / (3.1) Par.?
brūhi me śraddadhānāya viṣvaksenāśrayo hy asau // (3.2) Par.?
śrutasya puṃsāṃ suciraśramasya nanv añjasā sūribhir īḍito 'rthaḥ / (4.1) Par.?
tattadguṇānuśravaṇaṃ mukundapādāravindaṃ hṛdayeṣu yeṣām // (4.2) Par.?
śrīśuka uvāca / (5.1) Par.?
iti bruvāṇaṃ viduraṃ vinītaṃ sahasraśīrṣṇaś caraṇopadhānam / (5.2) Par.?
prahṛṣṭaromā bhagavatkathāyāṃ praṇīyamāno munir abhyacaṣṭa // (5.3) Par.?
maitreya uvāca / (6.1) Par.?
yadā svabhāryayā sārdhaṃ jātaḥ svāyambhuvo manuḥ / (6.2) Par.?
prāñjaliḥ praṇataś cedaṃ vedagarbham abhāṣata // (6.3) Par.?
tvam ekaḥ sarvabhūtānāṃ janmakṛd vṛttidaḥ pitā / (7.1) Par.?
tathāpi naḥ prajānāṃ te śuśrūṣā kena vā bhavet // (7.2) Par.?
tad vidhehi namas tubhyaṃ karmasv īḍyātmaśaktiṣu / (8.1) Par.?
yat kṛtveha yaśo viṣvag amutra ca bhaved gatiḥ // (8.2) Par.?
brahmovāca / (9.1) Par.?
prītas tubhyam ahaṃ tāta svasti stād vāṃ kṣitīśvara / (9.2) Par.?
yan nirvyalīkena hṛdā śādhi mety ātmanārpitam // (9.3) Par.?
etāvaty ātmajair vīra kāryā hy apacitir gurau / (10.1) Par.?
śaktyāpramattair gṛhyeta sādaraṃ gatamatsaraiḥ // (10.2) Par.?
sa tvam asyām apatyāni sadṛśāny ātmano guṇaiḥ / (11.1) Par.?
utpādya śāsa dharmeṇa gāṃ yajñaiḥ puruṣaṃ yaja // (11.2) Par.?
paraṃ śuśrūṣaṇaṃ mahyaṃ syāt prajārakṣayā nṛpa / (12.1) Par.?
bhagavāṃs te prajābhartur hṛṣīkeśo 'nutuṣyati // (12.2) Par.?
yeṣāṃ na tuṣṭo bhagavān yajñaliṅgo janārdanaḥ / (13.1) Par.?
teṣāṃ śramo hy apārthāya yad ātmā nādṛtaḥ svayam // (13.2) Par.?
manur uvāca / (14.1) Par.?
ādeśe 'haṃ bhagavato varteyāmīvasūdana / (14.2) Par.?
sthānaṃ tv ihānujānīhi prajānāṃ mama ca prabho // (14.3) Par.?
yad okaḥ sarvabhūtānāṃ mahī magnā mahāmbhasi / (15.1) Par.?
asyā uddharaṇe yatno deva devyā vidhīyatām // (15.2) Par.?
maitreya uvāca / (16.1) Par.?
parameṣṭhī tv apāṃ madhye tathā sannām avekṣya gām / (16.2) Par.?
katham enāṃ samunneṣya iti dadhyau dhiyā ciram // (16.3) Par.?
sṛjato me kṣitir vārbhiḥ plāvyamānā rasāṃ gatā / (17.1) Par.?
athātra kim anuṣṭheyam asmābhiḥ sargayojitaiḥ / (17.2) Par.?
yasyāhaṃ hṛdayād āsaṃ sa īśo vidadhātu me // (17.3) Par.?
ity abhidhyāyato nāsāvivarāt sahasānagha / (18.1) Par.?
varāhatoko niragād aṅguṣṭhaparimāṇakaḥ // (18.2) Par.?
tasyābhipaśyataḥ khasthaḥ kṣaṇena kila bhārata / (19.1) Par.?
gajamātraḥ pravavṛdhe tad adbhutam abhūn mahat // (19.2) Par.?
marīcipramukhair vipraiḥ kumārair manunā saha / (20.1) Par.?
dṛṣṭvā tat saukaraṃ rūpaṃ tarkayāmāsa citradhā // (20.2) Par.?
kim etat sūkaravyājaṃ sattvaṃ divyam avasthitam / (21.1) Par.?
aho batāścaryam idaṃ nāsāyā me viniḥsṛtam // (21.2) Par.?
dṛṣṭo 'ṅguṣṭhaśiromātraḥ kṣaṇād gaṇḍaśilāsamaḥ / (22.1) Par.?
api svid bhagavān eṣa yajño me khedayan manaḥ // (22.2) Par.?
iti mīmāṃsatas tasya brahmaṇaḥ saha sūnubhiḥ / (23.1) Par.?
bhagavān yajñapuruṣo jagarjāgendrasaṃnibhaḥ // (23.2) Par.?
brahmāṇaṃ harṣayāmāsa haris tāṃś ca dvijottamān / (24.1) Par.?
svagarjitena kakubhaḥ pratisvanayatā vibhuḥ // (24.2) Par.?
niśamya te ghargharitaṃ svakhedakṣayiṣṇu māyāmayasūkarasya / (25.1) Par.?
janastapaḥsatyanivāsinas te tribhiḥ pavitrair munayo 'gṛṇan sma // (25.2) Par.?
teṣāṃ satāṃ vedavitānamūrtir brahmāvadhāryātmaguṇānuvādam / (26.1) Par.?
vinadya bhūyo vibudhodayāya gajendralīlo jalam āviveśa // (26.2) Par.?
utkṣiptavālaḥ khacaraḥ kaṭhoraḥ saṭā vidhunvan khararomaśatvak / (27.1) Par.?
khurāhatābhraḥ sitadaṃṣṭra īkṣājyotir babhāse bhagavān mahīdhraḥ // (27.2) Par.?
ghrāṇena pṛthvyāḥ padavīṃ vijighran kroḍāpadeśaḥ svayam adhvarāṅgaḥ / (28.1) Par.?
karāladaṃṣṭro 'py akarāladṛgbhyām udvīkṣya viprān gṛṇato 'viśat kam // (28.2) Par.?
sa vajrakūṭāṅganipātavegaviśīrṇakukṣiḥ stanayann udanvān / (29.1) Par.?
utsṛṣṭadīrghormibhujair ivārtaś cukrośa yajñeśvara pāhi meti // (29.2) Par.?
khuraiḥ kṣuraprair darayaṃs tad āpa utpārapāraṃ triparū rasāyām / (30.1) Par.?
dadarśa gāṃ tatra suṣupsur agre yāṃ jīvadhānīṃ svayam abhyadhatta // (30.2) Par.?
pātālamūleśvarabhogasaṃhatau vinyasya pādau pṛthivīṃ ca bibhrataḥ / (31.1) Par.?
yasyopamāno na babhūva so 'cyuto mamāstu māṅgalyavivṛddhaye hariḥ // (31.2) Par.?
svadaṃṣṭrayoddhṛtya mahīṃ nimagnāṃ sa utthitaḥ saṃruruce rasāyāḥ / (32.1) Par.?
tatrāpi daityaṃ gadayāpatantaṃ sunābhasaṃdīpitatīvramanyuḥ // (32.2) Par.?
jaghāna rundhānam asahyavikramaṃ sa līlayebhaṃ mṛgarāḍ ivāmbhasi / (33.1) Par.?
tadraktapaṅkāṅkitagaṇḍatuṇḍo yathā gajendro jagatīṃ vibhindan // (33.2) Par.?
tamālanīlaṃ sitadantakoṭyā kṣmām utkṣipantaṃ gajalīlayāṅga / (34.1) Par.?
prajñāya baddhāñjalayo 'nuvākair viriñcimukhyā upatasthur īśam // (34.2) Par.?
ṛṣaya ūcuḥ / (35.1) Par.?
jitaṃ jitaṃ te 'jita yajñabhāvana trayīṃ tanuṃ svāṃ paridhunvate namaḥ / (35.2) Par.?
yadromagarteṣu nililyur addhayas tasmai namaḥ kāraṇasūkarāya te // (35.3) Par.?
rūpaṃ tavaitan nanu duṣkṛtātmanāṃ durdarśanaṃ deva yad adhvarātmakam / (36.1) Par.?
chandāṃsi yasya tvaci barhiromasv ājyaṃ dṛśi tv aṅghriṣu cāturhotram // (36.2) Par.?
srak tuṇḍa āsīt sruva īśa nāsayor iḍodare camasāḥ karṇarandhre / (37.1) Par.?
prāśitram āsye grasane grahās tu te yac carvaṇaṃ te bhagavann agnihotram // (37.2) Par.?
dīkṣānujanmopasadaḥ śirodharaṃ tvaṃ prāyaṇīyodayanīyadaṃṣṭraḥ / (38.1) Par.?
jihvā pravargyas tava śīrṣakaṃ kratoḥ satyāvasathyaṃ citayo 'savo hi te // (38.2) Par.?
somas tu retaḥ savanāny avasthitiḥ saṃsthāvibhedās tava deva dhātavaḥ / (39.1) Par.?
sattrāṇi sarvāṇi śarīrasaṃdhis tvaṃ sarvayajñakratur iṣṭibandhanaḥ // (39.2) Par.?
namo namas te 'khilamantradevatādravyāya sarvakratave kriyātmane / (40.1) Par.?
vairāgyabhaktyātmajayānubhāvitajñānāya vidyāgurave namo namaḥ // (40.2) Par.?
daṃṣṭrāgrakoṭyā bhagavaṃs tvayā dhṛtā virājate bhūdhara bhūḥ sabhūdharā / (41.1) Par.?
yathā vanān niḥsarato datā dhṛtā mataṃgajendrasya sapattrapadminī // (41.2) Par.?
trayīmayaṃ rūpam idaṃ ca saukaraṃ bhūmaṇḍalenātha datā dhṛtena te / (42.1) Par.?
cakāsti śṛṅgoḍhaghanena bhūyasā kulācalendrasya yathaiva vibhramaḥ // (42.2) Par.?
saṃsthāpayaināṃ jagatāṃ satasthuṣāṃ lokāya patnīm asi mātaraṃ pitā / (43.1) Par.?
vidhema cāsyai namasā saha tvayā yasyāṃ svatejo 'gnim ivāraṇāv adhāḥ // (43.2) Par.?
kaḥ śraddadhītānyatamas tava prabho rasāṃ gatāyā bhuva udvibarhaṇam / (44.1) Par.?
na vismayo 'sau tvayi viśvavismaye yo māyayedaṃ sasṛje 'tivismayam // (44.2) Par.?
vidhunvatā vedamayaṃ nijaṃ vapur janastapaḥsatyanivāsino vayam / (45.1) Par.?
saṭāśikhoddhūtaśivāmbubindubhir vimṛjyamānā bhṛśam īśa pāvitāḥ // (45.2) Par.?
sa vai bata bhraṣṭamatis tavaiṣate yaḥ karmaṇāṃ pāram apārakarmaṇaḥ / (46.1) Par.?
yad yogamāyāguṇayogamohitaṃ viśvaṃ samastaṃ bhagavan vidhehi śam // (46.2) Par.?
maitreya uvāca / (47.1) Par.?
ity upasthīyamāno 'sau munibhir brahmavādibhiḥ / (47.2) Par.?
salile svakhurākrānta upādhattāvitāvanim // (47.3) Par.?
sa itthaṃ bhagavān urvīṃ viṣvaksenaḥ prajāpatiḥ / (48.1) Par.?
rasāyā līlayonnītām apsu nyasya yayau hariḥ // (48.2) Par.?
ya evam etāṃ harimedhaso hareḥ kathāṃ subhadrāṃ kathanīyamāyinaḥ / (49.1) Par.?
śṛṇvīta bhaktyā śravayeta vośatīṃ janārdano 'syāśu hṛdi prasīdati // (49.2) Par.?
tasmin prasanne sakalāśiṣāṃ prabhau kiṃ durlabhaṃ tābhir alaṃ lavātmabhiḥ / (50.1) Par.?
ananyadṛṣṭyā bhajatāṃ guhāśayaḥ svayaṃ vidhatte svagatiṃ paraḥ parām // (50.2) Par.?
ko nāma loke puruṣārthasāravit purākathānāṃ bhagavatkathāsudhām / (51.1) Par.?
āpīya karṇāñjalibhir bhavāpahām aho virajyeta vinā naretaram // (51.2) Par.?
Duration=0.22856879234314 secs.