Texts

iti // (1.1) Par.?

rasāḥ dadhimadhughṛtādayaḥ // (2) Par.?

yadi dhānyāntararahitasya tilavikrayamantareṇa jīvanaṃ vā dharmo vā na sidhyet tadā tilā dhānyāntarair vinimātavyāḥ ityabhipretya vikreyā dhānyatatsamāḥ ityuktam // (3) Par.?

yāvadbhiḥ prasthaistilā dattāstāvadbhir eva dhānyāntaramupādeyaṃ nādhikamityarthaḥ // (4) Par.?

tad uktaṃ nāradena / (5.1) Par.?

aśaktau bheṣajasyārthe yajñahetostathaiva ca / (5.2) Par.?

yadyavaśyaṃ tu vikreyāstilā dhānyena tatsamāḥ // (5.3) Par.?

iti // (6) Par.?

yājñavalkyo 'pi / (7.1) Par.?

dharmārthaṃ vikrayaṃ neyāstilā dhānyena tatsamāḥ // (7.2) Par.?

iti // (8) Par.?

tilanyāyo rase 'pi yojanīyaḥ // (9) Par.?

ata eva manuḥ / (10.1) Par.?

rasā rasairnimātavyā na tveva lavaṇaṃ rasaiḥ / (10.2) Par.?

kṛtānnaṃ cākṛtānnena tilā dhānyena tatsamāḥ // (10.3) Par.?

iti // (11) Par.?

āpastambo 'pi / (12.1) Par.?

annena cānnasya manuṣyāṇāṃ ca manuṣyaiḥ rasānāṃ ca rasaiḥ gandhānāṃ ca gandhairvidyayā ca vidyānām // (12.2) Par.?

iti // (13) Par.?

rasavinimaye viśeṣamāha vasiṣṭhaḥ / (14.1) Par.?

rasā rasairmahato hīnato vā vimātavyāḥ // (14.2) Par.?

iti // (15) Par.?

annavinimaye viśeṣamāha gautamaḥ / (16.1) Par.?

samenāsamena tu pakvasya // (16.2) Par.?

iti // (17) Par.?

nanu tilavikrayo 'bhyupagato manunā / (18.1) Par.?

kāmamutpādya kṛṣyāṃ tu svayameva kṛṣīvalaḥ / (18.2) Par.?

vikrīṇīta tilān śuddhān dharmārthamacirasthitān // (18.3) Par.?

iti // (19) Par.?

atra kecidāhuḥ tad etad aviniyamābhiprāyamiti // (20) Par.?

apare tu manyante ṛṇāpākaraṇādyāvaśyakadharmārthe tilavikrayo na viruddhaḥ // (21) Par.?

ayameva pakṣo yuktaḥ // (22) Par.?

vasiṣṭhavacanasaṃvādāt / (23.1) Par.?

kāmaṃ vā svayaṃ kṛṣyotpādya tilān vikrīṇīran // (23.2) Par.?

iti // (24) Par.?

vinimayābhiprāye tu vacanāntareṇa saha paunaruktyam aparihāryaṃ syāt // (25) Par.?

yato manunaiva vacanāntareṇa tilā dhānyena tatsamā iti niyamo darśitaḥ // (26) Par.?

yat tvanyasmin vacane arthāttilavikrayaniṣedhaḥ pratibhāti // (27) Par.?

tathā hi manuyamābhyām upadarśitam / (28.1) Par.?

bhojanābhyañjanāddānād yadanyat kurute tilaiḥ / (28.2) Par.?

kṛmibhūtaḥ śvaviṣṭhāyāṃ pitṛbhiḥ saha majjati // (28.3) Par.?

iti // (29) Par.?

nāyaṃ doṣaḥ // (30) Par.?

āvaśyakadharmavyatiriktaviṣayatvāt // (31) Par.?

yo 'yaṃ tilānāṃ dhānyasamatvena vinimayaḥ yaśca tṛṇādivikrayaṃ seyam evaṃvidhā viprasya jīvanārthā vṛttiḥ // (32) Par.?

tathā ca nāradaḥ / (33.1) Par.?

brāhmaṇasya tu vikreyaṃ śuṣkadārutṛṇādi ca // (33.2) Par.?

iti // (34) Par.?

idānīṃ kṛṣāvānuṣaṅgikasya pāpmanaḥ pratīkāraṃ vaktuṃ prathamatastaṃ pāpmānaṃ darśayati // (35.1) Par.?