Texts

ṛṣaya ūcuḥ / (1.1) Par.?

sūta suvyaktamakhilaṃ kathitaṃ śaṅkarasya tu / (1.2) Par.?

sarvātmabhāvaṃ rudrasya svarūpaṃ vaktumarhasi // (1.3) Par.?

sūta uvāca / (2.1) Par.?

bhūrbhuvaḥ svarmahaścaiva janaḥ sākṣāttapas tathā / (2.2) Par.?

satyalokaś ca pātālaṃ narakārṇavakoṭayaḥ // (2.3) Par.?

tārakāgrahasomārkā dhruvaḥ saptarṣayas tathā / (3.1) Par.?

vaimānikāstathānye ca tiṣṭhantyasya prasādataḥ // (3.2) Par.?

anena nirmitāstvevaṃ tadātmāno dvijarṣabhāḥ / (4.1) Par.?

samaṣṭirūpaḥ sarvātmā saṃsthitaḥ sarvadā śivaḥ // (4.2) Par.?

sarvātmānaṃ mahātmānaṃ mahādevaṃ maheśvaram / (5.1) Par.?

na vijānanti saṃmūḍhā māyayā tasya mohitāḥ // (5.2) Par.?

tasya devasya rudrasya śarīraṃ vai jagattrayam / (6.1) Par.?

tasmātpraṇamya taṃ vakṣye jagatāṃ nirṇayaṃ śubham // (6.2) Par.?

purā vaḥ kathitaṃ sarvaṃ mayāṇḍasya yathā kṛtiḥ / (7.1) Par.?

bhuvanānāṃ svarūpaṃ ca brahmāṇḍe kathayāmyaham // (7.2) Par.?

pṛthivī cāntarikṣaṃ ca svarmaharjana eva ca / (8.1) Par.?

tapaḥ satyaṃ ca saptaite lokāstvaṇḍodbhavāḥ śubhāḥ // (8.2) Par.?

adhastādatra caiteṣāṃ dvijāḥ sapta talāni tu / (9.1) Par.?

mahātalādayasteṣāṃ adhastānnarakāḥ kramāt // (9.2) Par.?

mahātalaṃ hematalaṃ sarvaratnopaśobhitam / (10.1) Par.?

prāsādaiś ca vicitraiś ca bhavasyāyatanais tathā // (10.2) Par.?

anantena ca saṃyuktaṃ mucukundena dhīmatā / (11.1) Par.?

nṛpeṇa balinā caiva pātālasvargavāsinā // (11.2) Par.?

śailaṃ rasātalaṃ viprāḥ śārkaraṃ hi talātalam / (12.1) Par.?

pītaṃ sutalamityuktaṃ vitalaṃ vidrumaprabham // (12.2) Par.?

sitaṃ hi atalaṃ tacca talaṃ yacca sitetaram / (13.1) Par.?

kṣmāyāstu yāvadvistāro hyadhasteṣāṃ ca suvratāḥ // (13.2) Par.?

talānāṃ caiva sarveṣāṃ tāvatsaṃkhyā samāhitā / (14.1) Par.?

sahasrayojanaṃ vyoma daśasāhasrameva ca // (14.2) Par.?

lakṣaṃ saptasahasraṃ hi talānāṃ saghanasya tu / (15.1) Par.?

vyomnaḥ pramāṇaṃ mūlaṃ tu triṃśatsāhasrakeṇa tu // (15.2) Par.?

suvarṇena muniśreṣṭhās tathā vāsukinā śubham / (16.1) Par.?

rasātalamiti khyātaṃ tathānyaiś ca niṣevitam // (16.2) Par.?

virocanahiraṇyākṣanarakādyaiś ca sevitam / (17.1) Par.?

talātalamiti khyātaṃ sarvaśobhāsamanvitam // (17.2) Par.?

vaināyakādibhiścaiva kālanemipurogamaiḥ / (18.1) Par.?

pūrvadevaiḥ samākīrṇaṃ sutalaṃ ca tathāparaiḥ // (18.2) Par.?

vitalaṃ dānavādyaiś ca tārakāgnimukhais tathā / (19.1) Par.?

mahāntakādyair nāgaiś ca prahlādenāsureṇa ca // (19.2) Par.?

vitalaṃ cātra vikhyātaṃ kambalāśvaniṣevitam / (20.1) Par.?

mahākumbhena vīreṇa hayagrīveṇa dhīmatā // (20.2) Par.?

śaṅkukarṇena saṃbhinnaṃ tathā namucipūrvakaiḥ / (21.1) Par.?

tathānyair vividhair vīraistalaṃ caiva suśobhitam // (21.2) Par.?

taleṣu teṣu sarveṣu cāmbayā parameśvaraḥ / (22.1) Par.?

skandena nandinā sārdhaṃ gaṇapaiḥ sarvato vṛtaḥ // (22.2) Par.?

talānāṃ caiva sarveṣāmūrdhvataḥ saptasaptamāḥ / (23.1) Par.?

kṣmātalāni dharā cāpi saptadhā kathayāmi vaḥ // (23.2) Par.?

iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge pātālavarṇanaṃ nāma pañcacatvāriṃśo 'dhyāyaḥ // (24.1) Par.?