Texts

śarīrāśarīracarasyeti vātasvarūpakathanaṃ tena śarīreṣu carata iti bahiḥ śarīrebhyo veti ca punaruktaṃ na bhavati // (1) Par.?

atrāvayavāniti vadan kārtsnyābhidhānamaśakyaṃ bahuprapañcatvāditi darśayati // (2) Par.?

sādhayitvā pratipādya // (3) Par.?

vātakarmasu pratyakṣāṇi vacanādīni manaḥpreraṇādyanumeyaṃ garbhākṛtikaraṇādyāgamagamyam // (4) Par.?

tantraṃ śarīraṃ yad uktaṃ tantrayantreṣu bhinneṣu tamo'ntyaṃ pravivikṣatām iti tadeva yantraṃ yadi vā tantrasya yantraṃ saṃdhayaḥ // (5) Par.?

prāṇādyātmā prāṇādisvarūpaḥ // (6) Par.?

ceṣṭāviśeṣaṇam uccāvacānāṃ vividhānām ityarthaḥ kiṃvā śubhāśubhānāmityarthaḥ // (7) Par.?

niyantā anīpsite viṣaye pravartamānasya manasaḥ praṇetā ca manasa evepsite 'rthe // (8) Par.?

udyojakaḥ prerakaḥ kiṃvā udyogakāraka iti pāṭhaḥ so 'pyabhinnārthaḥ // (9) Par.?

abhivoḍhevābhivoḍhā sarvendriyārthagrāhakatvena taccāsya vāyumayena sparśanendriyeṇa sarvendriyāṇāṃ vyāpakatvāt pūrvādhyāyapratipāditena nyāyena boddhavyam // (10) Par.?

vyūhakaraḥ saṃghātakaro racanākara iti yāvat // (11) Par.?

prakṛtiḥ kāraṇaṃ śabdakāraṇatvaṃ ca vāyor nityam ākāśānupraveśāt uktaṃ hi khādīnyabhidhāya teṣāmekaguṇaḥ pūrvo guṇavṛddhiḥ pare pare iti // (12) Par.?

tathā punaruktaṃ khādīnyabhidhāya viṣṭaṃ hy aparaṃ pareṇa iti // (13) Par.?

śravaṇamūlatvaṃ vāyoḥ karṇaśaṣkulīracanāviśeṣe vyāpriyamāṇatvāt mūlaṃ pradhānakāraṇam // (14) Par.?

utsāhaḥ kāryeṣūdyogo manasaḥ // (15) Par.?

yoniḥ abhivyaktikāraṇam // (16) Par.?

doṣasaṃśoṣaṇaḥ śarīrakledasaṃśoṣaṇaḥ // (17) Par.?

bhettā kartā etacca śarīrotpattikāle // (18) Par.?

bhūtaśabdaḥ svarūpavacanaḥ // (19) Par.?

upaghātāyeti chedaḥ // (20) Par.?

garbhāniti vikṛtim āpādayatyatikālaṃ dhārayatītyanena ca sambadhyate // (21) Par.?

ādityādīnāṃ saṃtānenāvicchedena gatividhānaṃ saṃtānagatividhānam // (22) Par.?

srotasāmiti nadīnām // (23) Par.?

pravibhāgo vibhaktalakṣaṇam // (24) Par.?

dhātūnāmiti pṛthivyādīnāṃ dhātavaḥ kāryadravyāṇi prastarādīni mānaṃ parimāṇaṃ saṃsthānamākṛtiḥ tayorvyaktirabhivyaktiḥ tatra kāraṇamiti yāvat // (25) Par.?

bījasya śālyādeḥ abhisaṃskāro 'ṅkurajananaśaktiḥ // (26) Par.?

avikledaḥ pākakālād arvāg aviklinnatvam upaśoṣaṇaṃ ca pākena yavādīnāmārdrāṇāmeva avikledopaśoṣaṇe śasyānāmeva // (27) Par.?

avaikārikavikāreṇa sarvasminneva jagati prakṛtirūpe kāraṇatvaṃ brūte // (28) Par.?

śikharī parvataḥ // (29) Par.?

anokaho vṛkṣaḥ // (30) Par.?

ūrdhvaṃ vartanam udvartanam // (31) Par.?

pratisaraṇaṃ pratīpagamanam // (32) Par.?

visarjanaṃ visargaḥ sa ca pṛthaṅnīhārādibhiḥ sambadhyate nīhāraḥ śiśirasamūhaḥ nirhrādo meghaṃ vinā garjitam aśaniḥ vajrabhedo'gniḥ // (33) Par.?

asaṃghātaḥ anutpādo 'nupacayo vā // (34) Par.?

upasargaḥ marakādiprādurbhāvaḥ // (35) Par.?

meghasūryetyādau visargaḥ sṛṣṭiḥ // (36) Par.?

vāyur iha devatārūpo'bhipretaḥ tena tasya bhūtalacaturyugāntakarānilakaraṇam aviruddham evaṃ yadanyad apy anupapadyamānaṃ vāyos tadapi devatārūpatvenaiva samādheyam // (37.1) Par.?

samprati sāmānyena punaḥ kupitākupitasya vāyoḥ svarūpamucyate sa hi bhagavānityādi // (38) Par.?

prabhavaḥ kāraṇam // (39) Par.?

avyayaḥ akṣayaḥ // (40) Par.?

bhūtānām ityuttareṇa sambadhyate // (41) Par.?

mṛtyuyamādibhedāścāgame jñeyāḥ // (42) Par.?

sarvatantrāṇāṃ sarvakarmaṇāṃ tantraśabdaḥ karmavacano'pyasti yaduktaṃ vastistantrāṇāṃ karmaṇāmityarthaḥ // (43) Par.?