UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 6205
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
gurur uvāca / (1.1)
Par.?
na sa veda paraṃ dharmaṃ yo na veda catuṣṭayam / (1.2)
Par.?
vyaktāvyakte ca yat tattvaṃ samprāptaṃ paramarṣiṇā // (1.3) Par.?
vyaktaṃ mṛtyumukhaṃ vidyād avyaktam amṛtaṃ padam / (2.1)
Par.?
pravṛttilakṣaṇaṃ dharmam ṛṣir nārāyaṇo 'bravīt // (2.2)
Par.?
atraivāvasthitaṃ sarvaṃ trailokyaṃ sacarācaram / (3.1)
Par.?
nivṛttilakṣaṇaṃ dharmam avyaktaṃ brahma śāśvatam // (3.2)
Par.?
pravṛttilakṣaṇaṃ dharmaṃ prajāpatir athābravīt / (4.1)
Par.?
pravṛttiḥ punarāvṛttir nivṛttiḥ paramā gatiḥ // (4.2)
Par.?
tāṃ gatiṃ paramām eti nivṛttiparamo muniḥ / (5.1)
Par.?
jñānatattvaparo nityaṃ śubhāśubhanidarśakaḥ // (5.2)
Par.?
tad evam etau vijñeyāvavyaktapuruṣāvubhau / (6.1)
Par.?
avyaktapuruṣābhyāṃ tu yat syād anyanmahattaram // (6.2)
Par.?
taṃ viśeṣam avekṣeta viśeṣeṇa vicakṣaṇaḥ / (7.1)
Par.?
anādyantāvubhāvetāvaliṅgau cāpyubhāvapi // (7.2)
Par.?
ubhau nityau sūkṣmatarau mahadbhyaśca mahattarau / (8.1)
Par.?
sāmānyam etad ubhayor evaṃ hyanyad viśeṣaṇam // (8.2)
Par.?
prakṛtyā sargadharmiṇyā tathā trividhasattvayā / (9.1)
Par.?
viparītam ato vidyāt kṣetrajñasya ca lakṣaṇam // (9.2)
Par.?
prakṛteśca vikārāṇāṃ draṣṭāram aguṇānvitam / (10.1)
Par.?
agrāhyau puruṣāvetāvaliṅgatvād asaṃhitau // (10.2)
Par.?
saṃyogalakṣaṇotpattiḥ karmajā gṛhyate yayā / (11.1)
Par.?
karaṇaiḥ karmanirvṛttaiḥ kartā yad yad viceṣṭate / (11.2)
Par.?
kīrtyate śabdasaṃjñābhiḥ ko 'ham eṣo 'pyasāviti // (11.3)
Par.?
uṣṇīṣavān yathā vastraistribhir bhavati saṃvṛtaḥ / (12.1)
Par.?
saṃvṛto 'yaṃ tathā dehī sattvarājasatāmasaiḥ // (12.2)
Par.?
tasmāccatuṣṭayaṃ vedyam etair hetubhir ācitam / (13.1)
Par.?
yathāsaṃjño hyayaṃ samyag antakāle na muhyati // (13.2)
Par.?
śriyaṃ divyām abhiprepsur brahma vāṅmanasā śuciḥ / (14.1)
Par.?
śārīrair niyamair ugraiścarenniṣkalmaṣaṃ tapaḥ // (14.2)
Par.?
trailokyaṃ tapasā vyāptam antarbhūtena bhāsvatā / (15.1)
Par.?
sūryaśca candramāścaiva bhāsatastapasā divi // (15.2)
Par.?
pratāpastapaso jñānaṃ loke saṃśabditaṃ tapaḥ / (16.1)
Par.?
rajastamoghnaṃ yat karma tapasastat svalakṣaṇam // (16.2)
Par.?
brahmacaryam ahiṃsā ca śārīraṃ tapa ucyate / (17.1)
Par.?
vāṅmanoniyamaḥ sāmyaṃ mānasaṃ tapa ucyate // (17.2)
Par.?
vidhijñebhyo dvijātibhyo grāhyam annaṃ viśiṣyate / (18.1)
Par.?
āhāraniyamenāsya pāpmā naśyati rājasaḥ // (18.2)
Par.?
vaimanasyaṃ ca viṣaye yāntyasya karaṇāni ca / (19.1)
Par.?
tasmāt tanmātram ādadyād yāvad atra prayojanam // (19.2)
Par.?
antakāle
vayotkarṣāc chanaiḥ kuryād anāturaḥ / (20.1)
Par.?
evaṃ yuktena manasā jñānaṃ tad upapadyate // (20.2)
Par.?
rajasā cāpyayaṃ dehī dehavāñ śabdavaccaret / (21.1)
Par.?
kāryair avyāhatamatir vairāgyāt prakṛtau sthitaḥ / (21.2)
Par.?
ā dehād apramādācca dehāntād vipramucyate // (21.3)
Par.?
hetuyuktaḥ sadotsargo bhūtānāṃ pralayastathā / (22.1)
Par.?
parapratyayasarge tu niyataṃ nātivartate // (22.2)
Par.?
bhavāntaprabhavaprajñā āsate ye viparyayam / (23.1)
Par.?
dhṛtyā dehān dhārayanto buddhisaṃkṣiptamānasāḥ / (23.2)
Par.?
sthānebhyo dhvaṃsamānāśca sūkṣmatvāt tān upāsate // (23.3)
Par.?
yathāgamaṃ ca tat sarvaṃ buddhyā tannaiva budhyate / (24.1)
Par.?
dehāntaṃ kaścid anvāste bhāvitātmā nirāśrayaḥ / (24.2)
Par.?
yukto dhāraṇayā kaścit sattāṃ kecid upāsate // (24.3)
Par.?
abhyasyanti paraṃ devaṃ vidyutsaṃśabditākṣaram / (25.1)
Par.?
antakāle hyupāsannāstapasā dagdhakilbiṣāḥ // (25.2)
Par.?
sarva ete mahātmāno gacchanti paramāṃ gatim / (26.1)
Par.?
sūkṣmaṃ viśeṣaṇaṃ teṣām avekṣecchāstracakṣuṣā // (26.2)
Par.?
dehaṃ tu paramaṃ vidyād vimuktam aparigraham / (27.1)
Par.?
antarikṣād anyataraṃ dhāraṇāsaktamānasam // (27.2)
Par.?
martyalokād vimucyante vidyāsaṃyuktamānasāḥ / (28.1)
Par.?
brahmabhūtā virajasastato yānti parāṃ gatim // (28.2)
Par.?
kaṣāyavarjitaṃ jñānaṃ yeṣām utpadyate 'calam / (29.1)
Par.?
te yānti paramāṃl lokān viśudhyanto yathābalam // (29.2)
Par.?
bhagavantam ajaṃ divyaṃ viṣṇum avyaktasaṃjñitam / (30.1)
Par.?
bhāvena yānti śuddhā ye jñānatṛptā nirāśiṣaḥ // (30.2)
Par.?
jñātvātmasthaṃ hariṃ caiva nivartante na te 'vyayāḥ / (31.1)
Par.?
prāpya tat paramaṃ sthānaṃ modante 'kṣaram avyayam // (31.2)
Par.?
etāvad etad vijñānam etad asti ca nāsti ca / (32.1)
Par.?
tṛṣṇābaddhaṃ jagat sarvaṃ cakravat parivartate // (32.2)
Par.?
bisatantur yathaivāyam antaḥsthaḥ sarvato bise / (33.1)
Par.?
tṛṣṇātantur anādyantastathā dehagataḥ sadā // (33.2)
Par.?
sūcyā sūtraṃ yathā vastre saṃsārayati vāyakaḥ / (34.1)
Par.?
tadvat saṃsārasūtraṃ hi tṛṣṇāsūcyā nibadhyate // (34.2)
Par.?
vikāraṃ prakṛtiṃ caiva puruṣaṃ ca sanātanam / (35.1)
Par.?
yo yathāvad vijānāti sa vitṛṣṇo vimucyate // (35.2)
Par.?
prakāśaṃ bhagavān etad ṛṣir nārāyaṇo 'mṛtam / (36.1)
Par.?
bhūtānām anukampārthaṃ jagāda jagato hitam // (36.2)
Par.?
Duration=0.12392687797546 secs.